Fel verzet werkgevers
tegen geleide loonpolitiek
Poolse arbeiders
vermanend toegesproken
Kabinet
beëdigd
op Huis
ten Bosch
rouwen nog steeds de nikker van de wereld
£eidó@(B0ina/ni
ïnenland/buitenland
Machteloosheid in Polen
Burger en overheid
weer
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1981 PAGINA 7
schieten
lscholvers
»,ag doorgaan
HAAG De oud
ssecretaris Wallis de
van crm is niet bereid
•est de onlangs verleen-
jfschotvergunning voor
cholvers in te trekken.
|n antwoord op vragen
jet PvdA-kamerlid Van
ÏÏAnker schrijft hij dat de
s leidingscommissie borg
ievoor een beperkte af-
■holvers zouden de
;j «kvijvers van de Organi-
tot Verbetering van de
envisserij in Lelystad leeg
en daarmee schade toe
gen aan de beroepsvisserij
je sportvisserij. Daarom
onlangs een afschotver-
n ling verleent De kritiek
op is echter zeer groot, te-
i|r daar de vogels zich nu
is niet meer bij de kweek-
rs vertonen. Volgens de
k gsecretaris komt dat door
•eersomstandigheden van
atste weken: weinig wind
eel zon. De vogels gaan nu
verder het IJsselmeer op.
ipjacht op
nadette Devlin
[CELONA De Spaanse
ie heeft gisteren een klop-
gehouden op de Noord-
nationaliste Bernadette
iin, nadat zij nog geen 24
ha haar uitwijzing door de
inse regering in het ge-
naar Spanje was terugge-
1. De militante Noordierse
een vurige toespraak
de revolutionair commu-
sche Liga in Montejurra
iarcelona en dook vervol
onder om arrestatie door
jolitie te voorkomen. De
ie doorzocht de omgeving
Barcelona en volgde het
|r van een autonummer,
ïle uren nadat de nationa-
was verschenen op de
bijeenkomst nabij de
laanse hoofdstad. Zij
'de er niet in de activiste
kejhet spoor te komen.
hnister
lardeniers
ikt omroep
p de vingers
-..VERSUM Minister
ordeniers heeft vlak voor-
nei zij van departement is
eetnderd, de omroep maar
U de NOS, op de vin-
getikt Bij de sportre-
ges op de televisie zou
zich in de maand au-
lus niet aan de nieuwe
eregels hebben gehou-
een brief aan het bestuur
de NOS geeft zij een aan-
voorbeelden van overtre-
'en door Studio Sport, die
fde kijkdienst van het mi
serie van CRM zijn opge
rot.
önstateerde overtredingen
nieuwe regels zijn:
bbele rijen reclameborden,
overschrijden van de
kimaal toegestane hoogte
die borden, meer dan
reclame-uitingen met de-
ie merknaam of merkte
en bij wedstrijden in het
;nland op Nederland
te reclame. De minister
Jvóór 25 september eom-
Itaar op haar opmerkingen
il ook weten hoe de om-
;n denken een en ander
de toekomst te kunnen
[komen.
lips Data Systems
n Haag vraagt
i van regering
HAAG In een brief
minister president Van
en de minister van eco-
lische zaken en sociale
jen heeft het Haagse col
van b en w er met klem
aangedrongen er alles
te doen de werkgelegen-
bij Philips Data Sys-
in Den Haag te behou-
vragen om en gesprek
korte termijn over deze
l^stie van zeer groot regio-
en nationaal belang".
(Van onze sociaal-economische
redactie)
ZWARTSLUIS NCW-
voorzitter S.van Eijkelen-
burg heeft aangekondigd,
dat zijn werkgeversorgani
satie zich fel zal verzetten
tegen verdere inkomensni
vellering en geleide loonpo
litiek. Hij meent, dat deze
twee door hem verafschuw
de zaken opdoemen uit het
regeerakkoord, waarmee het
nieuwe kabinet van start is
gegaan.
In een rede voor de Neder
lands Christeliijke Installa-
teursbond eiste hij voor de on
dernemers niet alleen onder
handelingsvrijheid op, maar
ook het recht in het aanbren
gen van voortdurend noodza
kelijke wijzigingen in belo
ningsstructuren Gedifferen
tieerde lonen bevorderen vol
gens hem de produktiviteit,
leiden daardoor niet tot kos
tenverhoging, eerder tot verla
ging.
Van Eijkelenburg zei ook, dat
de overheid als werkgeefster
een eigen beloningsbeleid
moet voeren en de ambtena-
rensalairssen niet langer af
stemmen op de lonen in het
bedrijfsleven. „Loondifferen-
tiatie heeft alleen maar zin als
zij uitsluitend wordt besteed
voor wie dit nodig is." Volgens
Van Eijkelenburg is het ge
daan met de inspanningsbe
reidheid, de motivatie en de
beschikbaarheid van vakbek
wame werknemers in de be
drijven als de ondernemers de
vrijheid wordt ontnomen om
zelf het looninstrument te
kunnen hanteren. Geleide
loonpolitiek werkt ook het
zwarte circuit in de hand,
waarschuwde de NCW-voor
zitter.
Koningin Beatrix heeft gisteren
in Huis ten Bosch het kabinet
Van Agt II geïnstalleerd. Daar
na poseerden de bewindslie
den voor de fotografen. Van
links naar rechts de heren Van
der Louw (CRM), De Ruyter
(Justitie), Van der Stoel Buiten
landse Zaken), Terlouw (Eco
nomie), Zeevalking (Verkeer en
Waterstaat), Van der Stee (Fi
nanciën), Van Agt (premier en
minister van Algemene Zaken),
De Koning (Landbouw), konin
gin Beatrix, Van Dam (Volks
huisvesting), Van Dijk (Ontwik
kelingssamenwerking), Den Uyl
(Sociale Zaken en vice-pre
mier), Van Mierlo (Defensie),
mevrouw Gardeniers (Volksge
zondheid), Van Thijn (Binnen
landse Zaken) en Van Kemena-
de (Onderwijs).
MOSKOU WARSCHAU
Met de publicatie van een
open brief van de Sovjet-ar
beiders aan de Poolse arbei
ders heeft het Russische
persbureau Tass een tegen
aanval ingezet tegen de het
Poolse vrije vakverbond So
lidariteit dat deze week de
arbeiders in het Oostblok
opriep zich te organiseren in
vrije vakbonden.
In de open brief spreken de
70.000 werknemers van de
Likhatsjov Zil-autofabrie-
ken in Moskou hun onge
rustheid uit over het lot van
Polen „nu Solidariteit haar
ware masker heeft laten val
len en rechtsstreeks oproept
tot contra-revolutie". De
briefschrijvers vragen de
Poolse arbeiders of ze nu be
ter af zijn, meer voedsel heb
ben en warmere huizen heb
ben dankzij de zogenaamde
bezorgdheid die Solidariteit
zou hebben getoond voor het
lot van de Poolse arbeiders.
Ze spreken de overtuiging uit
dat de werkende mensen in
Polen de kracht en de moed
zullen opbrengen om de ver
worvenheden van het socialis
me te verdedigen en de klasse
vijand te weerstaan. De volle
dige tekst werd door Tass ge
publiceerd en voor de televisie
voorgelezen.
Ook de Poolse televisie liet
zich in het offensief tegen So
lidariteit niet onbetuigd. De
zender nam beelden van Mos
kou over waarin men bijeen
komsten zag in Russische be
drijven waarin men zich be
raadslaagde over open brieven
aan de Poolse kameraden. Het
is nog niet zo lang geleden dat
de Poolse arbeiders zelf derge
lijke bijeenkomsten meemaak
ten. Bij die gelegenheden ging
het om steunbetuigingen aan
de strijd in Vietnam of tegen
de „Westduitse revanchisten".
Ditmaal zijn zij zelf onderwep
van open brieven.
Een grote Sovjetrussische zee
macht is gisteren voor anker
gegaan in de baai van Gdansk
en is daar begonnen aan groot
scheepse landingsoefeningen
op Russisch grondgebied. Het
is de grootse verzameling sche
pen sinds de Tweede Wereld
oorlog.
Prins Claus in Wenen
Terwijl koningin Beatrix in het Haagse Huis ten Bosch de nieuwe ministersploeg installeerde, was
prins Claus op bezoek in Wenen waar hij ontvangen werd door president Kirchslager in diens resi
dentie. De prins sprak later voor de Nederlandse kamer van Koophandel in de Oostenrijkse hoofd
stad over de omvang van de Nederlandse ontwikkelingshulp.
Opnieuw
onderzoek
naar tunnel
onder Kanaal
LONDEN Engeland en
Frankrijk zullen het onder
zoek hervatten naar de mo
gelijkheden voor een tunnel
onder het Kanaal. De Fran
se president Mitterand en de
Britse premier Thatcher
hebben dit gisteren bekend
gemaakt.
Beiden omschreven hun be
sprekingen na de twee-daagse
ontmoeting als „uitstekend" en
„vruchtbaar", ondanks enkele
niet opgeloste geschillen voor
namelijk op het gebied van de
economische politiek. Bekend
gemaakt werd dat binnen een
maand een bijeenkomst van
deskundigen zal plaatsvinden
om acht plannen voor een Ka
naaltunnel te bestuderen. Zes
jaar geleden staakte Engeland
dergelijke besprekingen uit
economische overwegingen.
Rechter gaat
akkoord met
schade
regeling
kernongelük
Harrisburg
HARRISBURG Een
Amerikaanse federale
rechter heeft donder
dag haar goedkeuring
gehecht aan de grootste
schaderegeling, die ooit
na een nucleair onge
luk is getroffen. Het be
treft een vergoeding
van 25 miljoen dollar
(ruim 66 miljoen gul
den) voor economische
onkosten en kosten van
medisch onderzoek als
gevolg van het ongeluk
met de kernreactor van
Three Mile Island in
1979.
Het zal nog tenminste zes
maanden duren, voordat
de ongeveer 20.000 be
langhebbenden hun geld
hebben gekregen. Vijf
miljoen dollar zal worden
gestort in een nieuw
fonds voor de openbare
gezondheid, waaruit on
derzoeken naar mogelij
ke stralingsziekten in het
gebied rond Three Mile
Island zullen worden be
kostigd. De resterende 20
miljoen dollar zijn be
stemd voor de vergoe
ding van onkosten en ge
derfde inkomsten aan
particulieren en bedrij
ven. De zaak tegen de ei
genaars van de kerncen
trales was aangespannen
door een collectief van
particulieren en bedrij
ven. De twee partijen be
reikten in februari een
schikking, waar rechter
Sylvia Rambo zich mee
akkoord verklaarde.
STERDAM De vrouw is nog steeds de
4 ker van de wereld ook in Europa, in
Ierland. Vanuit haar machteloze woede
rover heeft Jóke Schretlen een inventari-
$e gemaakt van de toestand in de lidsta-
en toekomstige lidstaten van de EG en
- r bevindingen neergelegd in het dezer
en verschenen boek „Vrouwen per Do-
iwel Joke Schretlen geen regelrechte acti-
e is (ze werkt als redactrice bij het modieuze
ïkblad Avenue) heeft ze 208 voornamelijk
iflettarische pagina's geschreven en daar
nt ze voor uit. „Ik had geen zin om te relati
on of om er bij stil te staan dat ook veel
nnen gediscrimineerd worden en anders
'den willen leven. Het gaat nu om vrouwen",
ïderdzestig miljoen vrouwen tellen de
ialf EG-landen als binnenkort ook de toetre-
g van Spanje en Portugal een feit is. Ze vor-
n (behalve in Ierland) een absolute meerder-
•d, maar hun getal is omgekeerd evenredig
de invloed die ze uitoefenen op het maat-
'appelijk gebeuren. Presidenten, ministers,
hemsntsleden, vakbondsleiders, werkgevers,
het zijn allemaal mannen, op enkele verdwaal
de vrouwen en een paar „lieve" koninginnen
na. „Hoe kun je eigenlijk van een gemeenschap
spreken?", vraagt Joke Schretlen zich verbij
sterd af. „De laatste feministische golf rolt al
weer vijftien jaar en wat hebben we nou hele
maal bereikt? Ja, ik weet ook wel dat we gedul
dig moeten zijn en dat je een levenswijze van
eeuwen niet zo maar ineens kunt veranderen.
Maar ik weet ook, dat vooral vrouwen zich ver
zetten tegen feministen en bang zijn hun nek
uit te steken. En juist dat maakt me razend".
„Terwijl we juist zouden moeten opschieten
met het normaliseren van de maatschappij",
waarschuwt de schrijfster elders. „Want de ten
dens van terug-bij-de-haard en dus een nieuwe
verheerlijking van het moederschap steekt fiks
de kop op. En als die gedachte doorbreekt, zijn
we weer een halve eeuw achter, kunnen we
weer van voren af aan beginnen".
Vooral in Duitsland is ze deze gewraakte ten
dens veel tegen gekomen. „De regering daar zit
in zak en as en weet van gekkigheid niet wat
ze moet doen om het geboortecijfer weer op te
vijzelen. Dat is namelijk de laatste jaren pijlsnel
en hangt nu onderaan de wereldrang
lijst. Dus voert Duitsland een terug-naar-de-
haard politiek die uiteraard alleen opgaat voor
vrouwen. Notabene een vrouwelijk parlements
lid van de christen-democraten raadde de vrou
wen dan ook aan om de drie K's weer als we
zenlijke taak te gaan zien: Kinderen, Keuken
en Kerk. De machtige christen-democraten
grijpen gretig naar de goedkoopste manier om
de werkloosheid niet nog meer uit de hand te
laten lopen: de vrouw thuis met de kinderen.
Zo sla je mooi twee vliegen in één klap".
Maar ook over de situatie in eigen land is Joke
Schretlen nauwelijks te spreken. Het progres
sieve Nederland sukkelt in bijna alles achter
aan, constateert ze bitter. Nederlandse vrouwen
maken ongeveer 29 procent uit van de totale
beroepsbevolking, een zeer mager percentage,
het laagst van alle twaalf landen. Zelfs Ierland
weet ons daarin te overtroeven een zeer
wonderlijk verschijnsel waarvan nog niemand
het waarom heeft kunnen ontdekken. „Maar ik
vind het bijna nog irritanter dat 81,5 percent
van die vrouwen in de dienstverlenende sector
zit, slechts 4,5 percent in leidinggevende func
ties en 0,6 percent in echte managersfuncties,
en dat het totaal cijfer in deze eeuw nauwelijks
veranderd is. En nog steeds verdienen vrouwen
gemiddeld 35 percent minder dan mannen".
Hoe dit te verklaren valt? „Ik geloof niet dat de
Nederlandse vrouwen de grootste angsthazen
zijn om buiten de eeuwenoude patriarchale le
vensnormen te stappen", schrijft Joke Schret
len. „Maar wel krijg ik de indruk dat bij ons de
maatschappelijke druk en dus de controle
sterker is dan waar ook. Wat zal de familie en
wat zullen de buren er wel van zeggen? Zou dat
misschien de oorzaak zijn waarom bij een en
quête van de Europese Gemeenschap naar de
redenen van vrouwen om geen betaald beroep
uit te oefenen, opeens 21 percent van de Neder
landse vrouwen met de mond vol tanden zat?
Terwijl ze anders als eersten lieten horen wat
ze vonden? Misschien zou er onder Nederlandse
vrouwen eens een enquête gehouden moeten
worden over wat zij denken dat hun buur
vrouw denkt. Conclusie daarvan zou ze ver
stomd doen staan".
PIET SNOEREN
Vrouwen per dozijn. Joke Schretlen, Het
Spectrum, Utrecht 19.50.
De vergaande eisen die het vrije Poolse vakverbond Solida
riteit deze week op haar congres in Gdansk heeft gesteld,
zijn uniek voor een communistisch land. De meesten ervan
zijn voor geen enkele betwisting vatbaar, maar in een land
waarin de communistische partij tot voor kort alle macht be
zat en formeel nog heeft, hebben ze een explosieve lading: de
macht van de communistische staat wordt immers op funda
mentele wijze uitgedaagd.
De vernieuwingsdrang die op het congres van Solidariteit
tot grote hoogten steeg, lijkt de realiteitszin van haar leiders
enigszins beneveld te hebben. Van nu af aan moeten de har
de eisen van Solidariteit ten aanzien van verkiezingen, toe
gang tot de pers en arbeiderszelfbestuur, de communistische
leiders in Warschau wel het alibi verschaffen om met Solida
riteit te breken. Het Poolse regime heeft er trouwens de laat
ste maand geen geheim van gemaakt dat zij de beweging van
Solidariteit wil keren. Moskou geeft daarbij de toon aan.
Sprak men daar tot voor kort nog van bepaalde rechtse ele
menten in het vakverbond, nu scheert men Solidariteit over
één kam als een „anti-socialistische, contra-revolutionaire or
ganisatie". De Poolse regering zal het zich niet langer kun
nen veroorloven met een dergelijke organisatie aan de tafel
te blijven zitten, zoals zij vóór het congres vele malen had
verzekerd.
EEN geheel andere zaak is of de communistische partij ook
haar eigen gezag in Polen zal kunnen opleggen. Dat lijkt
de geschiedenis van het afgelopen jaar heeft dit maar al te
duidelijk aangetoond niet langer het geval te zijn. Toch
lijkt van samenwerking met Solidariteit evenmin nog sprake
te kunnen zijn. Het gevolg van dit alles is een versnelde di
sintegratie van Polen zelf waar nu een officieel en een offi
cieus machtscentrum zetelt. Het biedt weinig hoop voor de
toekomstige ontwikkeling, die op de lange duur onvermijde
lijk een invasie a la Tsjecholsolwakije tot gevolg zal hebben.
MAAR voorlopig wordt ook de positie van Moskou geken
merkt door machteloosheid. Een Russische invasie zou wei
nig veranderen aan de catastrofale economische situatie
waarin Polen zich bevindt en een inval zou het vredes-imago
dat de Sovjets met zoveel energie hebben willen opbouwen
in Europa, met een slag vernietigen. De dilemma's die zich al
maanden aftekenen voor Moskou, worden naarmate de tijd
verstrijkt steeds scherper. Immers, het kwaad dat in de ogen
van de Oostblokleiders Solidariteit heet, zet door en werkt
besmettelijk. Toch zal daar op den duur een afweging ge
maakt moeten worden: wat het zwaarst is, zal het zwaarste
wegen. Een weinig prettig vooruitzicht.
EeN werkgroep van ambtenaren noemt „de zich verbreden
de afstand tussen burger en overheid" een van de belangrijk
ste oorzaken van de steeds toenemende fraude met belastin
gen, uitkeringen en subsidies. De werkgroep legt daarmee de
vinger op de wonde plek in ons staatsbestel. Maar de werk
groep duidt daarmee tegelijk aan dat er diep ingrijpende
maatregelen nodig zijn, om een verder afglijden van onze sa
menleving tegen te gaan. Een afglijden, dat inderdaad zo
langzamerhand een ontregeling in de mentaliteit genoemd
moet worden.
HAND over hand neemt de gewoonte toe overheidsvoor
schriften niet meer geheel ernstig te nemen. En dan doelen
we zeker niet alleen op misbruik van sociale voorzieningen,
maar vooral ook van belastingvoorschriften. De controle op
de naleving ervan is zo marginaal aan het worden, dat diege
nen die eerlijk willen blijven langzamerhand het gevoel krij
gen, dat de overheid hen onrechtvaardig behandelt. De „zich
verbredende afstand" dreigt daardoor een diepe kloof te
worden.
HET is zaak die ontwikkeling tegen te gaan. Met meer con
trole op de naleving van de voorschriften alleen is de over
heid er niet. De voorschriften moeten tegelijkertijd begrijpe
lijker, toegankelijker worden. Slechts een combinatie van het
een en het ander kan het rechtvaardigheidsgevoel bij de bur
gers weer in de goede richting bijbuigen en de noodzakelijke
verkleining van de afstand tussen overheid en burgers be
werkstelligen. Alleen dan kan bereikt worden, dat de Neder
lander zich veel meer dan nu mee-verantwoordelijk voor
alle overheidshandelen gaat voelen.
Film o ver pa us slech t on tvangen
VENETIE De film over het leven en werk van paus Jo
hannes Paulus 2 is op het filmfestival in Venetië met boege
roep ontvangen. De journalisten bij de première van de
film van de Poolse regisseur Krzysztof Zanussi, waren in
overgrote meerderheid van mening dat hij er weinig meer
van had gemaakt dan een propagandafilm voor het Vati-
caan.
Vaticaan heeft aan de produktie van de film alle medewerking
verleend. Niet alleen mocht gebruik gemaakt worden van een
grote rode kardinaalshoed, maar ook kregen enkele priesters
toestemming om een bescheiden rolletje in de film te spelen. Za
nussi liet de film twee weken geleden aan paus Johannes Paulus
2 zien. Na afloop van deze voorstelling, verklaarde Zanussi dat
de paus toen diep ontroerd was.
Weersvooruitzichten voor de
vakantielanden medegedeeld
door het KNMI geldig voor
zondag en maandag:
Scandinavië en Finland: droog
weer met zonnige perioden.
Temperatuur van 12 graden in
het noorden tot 20 graden in
het zuiden.
Britse Eilanden: wisselvallig
met enkele buien. Tempera
tuur van 18 tot 21 graden.
Nederland, België, Noord-
Frankrijk: wolkenvelden met
mogelijk een bui. Temperatuur
van 19 tot 23 graden.
Denemarken, West-Duitsland:
eerst zonnig, later enkele wol
kenvelden. Temperatuur om
streeks 22 graden.
Oost-Duitsland, Polen, Tsje-
cho-Slowakije: droog weer met
een veranderlijke bewolking.
Temperatuur van 20 tot 23
graden.
Hongarije, Roemenië, Joego
slavië, Bulgarije: half tot
zwaar bewolkt met plaatselijk
regen. Temperatuur van 21 tot
25 graden.
Griekenland: zonnig en warm.
Temperatuur van 27 tot 30
graden.
Zuid-Frankrijk, Alpengebied,
Italië: wisselend bewolkt met
enkele lokale buien. Tempera
tuur van 22 tot 25 graden.
Spanje en Portugal: overwe
gend zonnig. Temperatuur van
22 graden langs de Atlantische
kust, tot omstreeks 30 graden
elders op het schiereiland.
