\Iiddenschool komt er
Wel, maar niet in 1985
ATIC AAN KRIJGT EEN
MINISTERIE VAN ARBEID
Kopten:
toeschouwers
in eigen land
BVL.I.A.M.
AfTNNEN LAN D/BUITENLAND
[1 twaalf jaar onderwerp van politieke strijd
DA WIL INVOERING OPSCHUIVEN NAAR VOLGEND KABINET
Sadat krijgt verwachte
steun in referendum
Bel(071)769303.
Om te kunnen proefrijden in de compacte
benzineserie van Mercedes-Benz.
VOOR SNELLE BESLISSERS!
SUZUKI ALTO. EEN R444ZEND KNAP KARREI1E.
NU VOOR EEN R444ZEND KRAPPE PRIJS. BR:
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 11 SEPTEMBER 1981 PAGINA 15
^Kamerlid lijdzaam toezien hoe zijn
1Volger, de VVD' er Pais, zijn Contou-
nota zonder veel onhaal in de prul-
fyand deponeerde. De toenmalige
r)A.staatssecretaris De Jong, die nota
we ook al onder Van Kemenade had
Kend, was daar mede voor verant-
\rdeuik.
vervanging van de Contourennota
Isen leerden Pais en De Jong hun
\t wikkelingsplan Voortgezet Onder-
j (OPVO). Daarin werd weliswaar
groot aantal ideeën uit de Contou-
jnota overgenomen, maar één be-
irijk uitgangspunt ontbrak daarin:
'opheffen van sociale ongelijkheid
,iet kweken van maatschappelijk en
itiek kritisch denkende burgers. Het
VO bleek echter een onhaalbaar
npromis tussen CDA en VVD. In de
<eede Kamer werd het plan van
*e kanten afgewezen: de VVD vond
het plan nog teveel afstevende op
middenschoolgedachte, terwijl de so
cialisten nu juist vonden dat de mid
denschool met het OPVO de nek was
omgedraaid. Het gevolg was dat het
plan van Pais en De Jong werd gede
gradeerd tot een soort veredelde expe
rimentennota.
De argumenten van voor- en tegen
standers van de middenschool zijn nog
steeds dezelfde als tien jaar geleden.
Sinds de eerste plannen zijn gelan
ceerd, is de publieke opinie in twee
kampen verdeeld. Het ene kamp
(waaronder de onderwijsvakbonden)
wijst op de voordelen zoals sociale en
creatieve ontplooiing en het verdwij
nen van de sociale ongelijkheid in het
voortgezet onderwijs. Het andere kamp
(waaronder het Nederlands Genoot
schap van Leraren) wijst op de nade
len, zoals niveauverlies van het onder
wijs en de onmogelijkheid om kinderen
met verschillende capaciteiten na het
basisonderwijs nog eens vier jaar bij el
kaar te houden.
Twaalf jaar geleden introduceerde de
onderwijskundige prof. Lon van Gel
der op een NVV-congres het begrip
„Middenschool". Hij bepleitte er een sa
mengaan van de eerste fase in het
voortgezet onderwijs, zodat alle leerlin
gen van 12 tot 16 jaar dezelfde vorm
van voortgezet onderwijs zouden door
lopen. De vier uitgangspunten van de
middenschool zijn: uitstel van studie-
en beroepskeuze naar het 15e of 16e le
vensjaar, gelijkwaardige kansen voor
alle leerlingen, meer individuele aan
dacht voor de afzonderlijk leerling en
tenslotte het ontwikkelen van creatie
ve, technische en sociale bekwaamheid.
Toen de werkende jongeren binnen het
NVV er in 1969 in slaagden de midden
school in het actieprogramma van de
vakbond te doen opnemen, werd het
een politiek onderwerp. Spoedig daarop
toonde ook de Algemene Bond van On
derwijzend Personeel zich voorstander
van de middenschool. De minister van
onderwijs tijdens het kabinet-Biesheu
vel, Van Veen, voorzag reeds invoering
van de middenschool. Maar het was
minister Van Kemenade die er tijdens
het kabinet Den Uyl geen twijfel meer
over liet bestaan dat in de loop van de
jaren tachtig het systeem van afzonder
lijke vormen van voortgezet onderwijs
zou worden vervangen door een geïn
tegreerde onderwijsstructuur. De mid
denschool zou daarin een sleutelpositie
gaan vervullen. Van Kemenade legde
deze beleidsplannen vast in de zogehe
ten Contourennota, ómstreeks 1985 zou
met de definitieve invoering van de
middenschool worden begonnen. Een
vijftiental volledige middenschool-ex
perimenten en een aantal deelprojecten
werden gestart om de nodige prakti
sche ervaring op te doen.
Door de totstandkoming van het kabi
net-Van Agt waarin de PvdA niet
langer participeerde kwam er een
kink in de middenschoolkabel: ex-mi
nister Van Kemenade moest als Twee-
j i
de
jjlEN HAAG De afgelopen maanden
J de middenschool, nadat deze gedu
nde enkele jaren naar het tweede
m was geschoven, ineens in de volle
litieke belangstelling gekomen. Die
rnieuwde belangstelling voor de
iddenschool is nu met name te dan-
aan het politieke gekissebis dat de
Jopen maanden heeft plaatsgevon-
n rond de ministersportefeuille van
iderwijs. De drie kabinetsinforma-
iurs Lubbers, De Koning en Van
hijn kregen vrijwel direct te maken
iet het feit dat zowel CDA-onderhan-
elaar Van Agt als PvdA-leider Den
yl deze ministerspost voor hun partij
jieisten. Het CDA zag Van Kemenade
R' ever niet terug als minister, omdat hij
bedreiging werd gezien voor met
1 ame het bijzondere (confessionele) on-
0 derwijs. Van Kemenade was ook de
man die tijdens het kabinet-Den Uyl
te met rasse schreden afstevende op de
'Sal nvoering van de middenschool in ons
ind: één vorm van voortgezet onder-
rijs voor alle leerlingen van 12 tot 15 a
-*55 jaar.
""oor de PvdA bleek het bezit van de
jiderwijsportefeuille echter dermate
belangrijk, dat zij daarvan tijdens de
onderhandelingen een breekpunt
dreigde te maken in de totstandkoming
van een kabinet van CDA, PvdA en
D'66. Met de PvdA werd echter over
eengekomen dat de ene CDA-staatsse-
cretaris (Hermes) het basisonderwijs en
buitengewoon onderwijs onder zijn
hoede krijgt en de andere CDA-staats-
secretaris (Deetman) het voortgezet on
derwijs, inclusief de ontwikkelingen en
vernieuwingen daarin. De PvdA-mi-
nister (Van Kemenade) valt het hoger
onderwijs en het wetenschapsbeleid ten
deel, maar ook blijft hij de eindverant
woordelijke voor het beleid ten aanzien
van de middenschool. Het is duidelijk:
de CDA-staatssecretaris Deetman moet
als verantwoordelijke bewindsman
voor het voortgezet onderwijs de ko
mende vier jaar zien te voorkomen dat
de socialist Van Kemenade een al te
groot stempel gaat drukken op het on
derwijsbeleid. Bovendien hebben Van
Kemenade en Deetman al in de periode
van de kabinetsformatie afspraken ge
maakt over het beleid dat de komende
vier jaar ten aanzien van de midden
school zal moeten worden gevoerd.
Projecten
Allereerst is overeengekomen dat het
eerste jaar geen Wet op de Midden
school zal worden ingediend. Verder
zal de zogeheten Invoeringswet (waarin
de overgangsperiode van het huidige
voortgezet onderwijs naar de midden
school wettelijk wordt geregeld) niet
omstreeks 1985 worden ingediend. In
de verkiezingstijd stelde de PvdA zich
nog op het standpunt dat dit zeker wèl
zou moeten gebeuren. Het CDA vindt
dat eerst de ervaringen met de vijftien
lopende middenschoolprojecten op een
rijtje gezet moeten worden, alvorens in
het midden van de jaren '80 over in
voering van de middenschool definitief
zal worden beslist.
Wel zal er een Voorbereidingswet
Geïntegreerd Voortgezet Onderwijs
worden ingediend, waarin de huidige
middenschoolexperimenten kunnen
worden ondergebracht. Een dergelijke
wet houdt op zich niet zoveel in; het
enige voordeel ervan is dat het parle
ment meer invloed kan uitoefenen op
het verloop van die experimenten.
Zoals het er nu naar uitziet is het CDA
er voor een deel in geslaagd al bij voor
baat een vertraging op de vernieuwing
van het voortgezet onderwijs in te bou
wen.
Van Van Kemenade mag echter zeker
worden verwacht dat hij alles in het
werk zal zetten de middenschool de ko
mende vier jaar weer nieuw leven in te
blazen. De gedoodverfde CDA-staatsse-
cretaris Deetman is zelf trouwens een
zij het gematigd voorstander van
de middenschool. Die middenschool zal
er uiteindelijk wel komen. De vraag is
alleen hoe lang het nog gaat duren en
op welke wijze de middenschool wordt
ingepast in het voortgezet onderwijs.
Vanwege de politieke geladenheid van
het begrip middenschool, bestaat in po
litiek Den Haag nu de neiging om te
gaan spreken over de „eerste fase van
het geïntegreerd voortgezet onderwijs.
De invoering zelf van de middenschool
zal op zijn vroegst pas in een volgend
kabinet kunnen gebeuren. Daar zullen
de beide „CDA-waakhonden" op het
ministerie van onderwijs wel voor zor
gen.
99
99
(Van onze correspondent Cees Manders)
ROME De ongeveer 2500 Ro-
i-meinen die in Vaticaanstad wer-
ten krijgen wat meer sociale ze-
terheid. Het Vaticaan heeft een
j] peciale instantie in het leven ge-
oepen, die met het personeel
;lJnoet onderhandelen over de ar-
leidsvoorwaarden: de vakbond
n ran lekenpersoneel aan de ene
!n tant van de onderhandelingstafel
"jfen een vertegenwoordiger van de
je ierk als werkgever aan de ande-
e kant.
let personeel had deze vaste werkgever
lang op zijn verlanglijstje staan, maar
!t Vaticaan wilde hier niet aan, zoals het
eerst ook niet de vakbond van het perso
neel wilde erkennen. De instelling van dit
„ministerie van arbeid", zoals de nieuwe
onderhandelingspartner al genoemd
wordt, beschouwt de vakbond dan ook als
een overwinning. Eindelijk heeft zij ie
mand bij wie eens met de vuist op tafel
kan worden geslagen.
De lekenwerknemers van het Vaticaan
zijn al lange tijd ontevreden over het
„pakket sociale voorwaarden" dat hun
werkgever, de kerkelijke staat, hen, in
vergelijking met wat in Italië gebruikelijk
is, aanbiedt. Op een gegeven ogenblik in
het voorjaar nam de actiebereidheid van
het personeel alarmerende vormen aan,
maar de aanslag op de paus in mei schoof
alles op de lange baan.
De vakbond wil een werkweek van 39
uur (zoals in Rome), en pensioenvoorzie
ningen en ontslagregelingen zoals in Italië
wettelijk zijn. Vóór het eind van deze
maand moet het Vaticaan hierop ingaan.
Maar de kerkelijke staat is op het ogen
blik helemaal niet in staat om deze eisen,
die ingrijpende financiële consequenties
hebben, in te willigen, vorig jaar bedroeg
het verschil tussen inkomsten en uitgaven
van het Vaticaan ongeveer een 70 miljoen
gulden (handel en exploitatie onroerend
goed), en niemand verwacht dat dit tekorl
in 1981 zal worden goedgemaakt. Juist om
de financiën te saneren is al enige maan
den een speciale commissie van kardina
len aktief, en heeft de paus de presideni
van de Vaticaanse Bank (IOR) de Ameri
kaanse kardinaal Marcinkus benoemd toi
administrateur van de Vaticaanstad. Hi
krijgt de leiding van het „Governatorato*
van het Vaticaan.
Sadat brengt zijn stem uit
in het referendum waarin
een aantal maatregelen
van de Egyptische presi
dent tegen zijn politieke
tegenstanders moesten
worden goedgekeurd.
KAIRO Terwijl president
Sadat zich schrap zet tegen de
opstandige islamitische ortho
doxen, zijn de christelijke
Kopten van Egypte opnieuw
in de rol van toeschouwers ge
drongen.
Het is een traditionele houding
voor een volk dat al zo vaak
een ondergeschikte rol heeft
gespeeld in zijn eigen land. In
religieus opzicht is de Kopti-
sche aanwezigheid zichtbaar in
de vorm van de meer dan
honderd spitse torens te mid
den van de minaretten van
Kairo.
De moskee en kerk hebben
zich vaak zij aan zij geschaard
en zo getuigenis afgelegd van
een geschiedenis van religieu
ze verdraagzaamheid in Egyp
te tussen moslims en christe
nen.
In politiek opzicht zijn de
Kopten traditioneel uitgeslo
ten van de hoofdstroom van
het nationale leven. Zelfs on
der iemand als Sadat die van
zijn wereldse overtuiging geen
geheim maakt, is hun aandeel
in de banen van de uitgedijde
bureaucratie zeer klein in ver
houding tot de zeven miljoen
leden die de kerk telt. (Ter
vergelijking: het aantal mos
lims bedraagt 43 miljoen).
In vroeger tijden was het niet
anders gesteld met hun status:
de Kopten werden politiek ge
domineerd door de moslim
meerderheid.
Zoals de Kopten voortdurend
vertellen aan vreemdelingen
die naar hun positie vragen,
zijn zij de oorspronkelijke
Egyptische afstammelingen
van de Farao-beschaving. Zij
hadden al een grote staat van
dienst achter de rug in Egypte
eeuwen voordat de Arabische
invasie van 640 na Christus de
islam en de Arabische taal
naar de Nijldelta bracht. Al
leen het woord Kopt al wijst
naar deze oorsprong aangezien
het een geëuropeaniseerde
vorm is van het Arabische
woord Kibt dat is afgeleid van
het woord dat de Grieken ge
bruikten om de vroege Egyp-
tenaren, de Aigyptos, aan te
duiden.
De verschijning van de Ara
bieren kwam als een bevrij
ding voor de Koptische Chris
tenen. Zij waren in 68 na
Christus door Sint Markus be
keerd tot het christendom en
hadden direct daarna zwaar te
lijden gehad van de vervolgin
gen onder de Romeinse en By
zantijnse keizers. De vervol
gingen dwongen hen de woes
tijn in te trekken. Daar bouw
den zij de eerste kloosters die
meer leken op versterkte reli
gieuze forten dan op plaatsen
van meditatie en gebed. Tot
deze geïsoleerde plaatsen van
het vroege Christendom be
hoort het klooster van Wadi
Natroun, waar de Koptische
paus, Shenouda III nu door
president Sadat naar toe is
verbannen.
KAIRO Vrijwel zonder uitzondering hebben de
Egyptenaren gisteren hun instemming betuigd met
de scherpe maatregelen die president Sadat vorige
week heeft genomen tegen religieuzen en politieke
tegenstanders. Radio-Kairo meldde dat bij de eerste
tellingen is vast komen te staan dat bij het referen
dum tussen 99,1 en 99,3 procent van degenen die
hun stem uitbrachten voor de maatregelen gestemd
hebben, die president Sadat trof „in het belang van
de nationale eenheid en de maatschappelijke vre
de".
Het Egyptische staatshoofd maakte eind vorige
week tien maatregelen bekend om de spanningen
tussen Kopten en Moslims teniet te doen en politie
ke tegenstanders te treffen, die het niet eens zijn
met zijn vredespolitiek jegens Israël. Sadat onts
loeg onder meer de Koptische paus Shenouda om
dat hij zijn volgelingen zou hebben aangezet tot ver
zet tegen de politiek van sadat. Guardian-corres
pondent James Mc-Manus schetst in bijgaand ver
haal de merkwaardige positie van de Kopten.
De binnenvallende Arabieren
behandelden de Kopten goed.
Ze verleenden hem een alge
meen pardon in ruil voor beta
ling van hoofdelijk omgesla
gen belasting. Zo werd de basis
voor de Arabische overheer
sing gelegd en terwijl de reli
gieuze gemeenschappen n$ast
elkaar bestonden, vervulde de
islam de leidende rol. De Ara
bische tolerantie jegens het
christendom ging niet zo ver
dat de Kopten ook maar enige
politieke invloed kregen. De
secte wist te overleven in een
schemerachtige wereld van
tweederangs burgermanschap.
Dit betekende dat de Kopten
geïsoleerd waren van andere
christelijke gsmeensachappen
in Europa, een proces dat was
ingezet in 451 toen de Egypti
sche christenen zich afscheid
den van de door de Byzantij
nen geleide kerk na een dis
puut over de goddelijkheid
van Christus.
De isolering van de Kopten en
de vervolging waaraan zij ge
regeld van de kant van latere
Arabische heersers of hun op
volgers, de Marmeluken en de
Ottomaanse Turken blootston
den, heeft het Egyptische
christendom doordrenkt van
een psychologie van vrees en
minderwaardigheid.
De afhankelijke status eindig
de met de opkomst van het na
tionalisme in Egypte na de
Eerste Wereldoorlog. Gedu
rende de periode dat de nu
niet meer bestaande Wafd-
partij aan het bewind was, tus
sen 1919 en 1925, was hun bij
drage aan het land even om
vangrijk als in de Farao-tijd.
De revolutie van 1952 die leid
de tot afzetting van koning
Faroek en Nasser aan de
macht bracht, had plaats zon
der dat zij daarin een aandeel
hadden. Hun vijanden, de
Moslimbroederschap, streken
een bittere beloning op voor
hun hulp bij de coup. Nasser
brak de Broederschap met
massa-arrestaties in 1954 en
1965, hetgeen enige verlichting
betekende voor de Kopten aan
wie opnieuw iedere deelne
ming aan de staatszaken werd
ontzegd. Als gevolg daarvan
kozen de Kopten voor de han
del en de vrije beroepen, voor
al voor de advocatuur, of emi
greerden. Door de voortduren
de emigratie van christelijke
Kopten zijn er flinke christe
lijke Egyptische gemeenschap
pen ontstaan in Amerika, Ca
nada en Australië.
De frustraties over president
Nassers officiële discriminatie
bracht bij de Kopten een be
weging op gang die aandrong
op hervormingen. Na de dood
van Nasser in 1970 zonden de
leiders van de Koptische ge
meenschappen onder leiding
van de nu verbannen paus
Shenauda een brief naar presi
dent Sadat waarin zij schre
ven: we zullen geen vernede
ring meer verdragen in ons ei
gen land. Aan het marte-
laarscshap geven wij de voor
keur boven een leven van ver
nedering. De brief betekende
een keerpunt in het apathische
stoïcisme waarmee de Kopten
tot nu toe hun situatie hadden
aanvaard.
Paus Shenauda III die in 1971
tot Koptisch leider werd geko
zen, werd een aggressieve en
uitgesproken vertegenwoor
diger van de Koptische revi
val.
Tot de woestijnkloosters tra
den vele jonge Kopten toe. In
de steden spoorden de Kopten
aan tot hervorming. Nu, aan
het eind van deze tienjarige
periode, kan men alleen maar
vaststellen dat de Kopten wei
nig of niets hebben bereikt. In
het Egyptische kabinet hebben
zij slechts twee leden, van wie
een traditiegetrouw de Kopti
sche minderheid in het land
vertegenwoordigt. Het aantal
vertegenwoordigers in het 392
leden tellende parlement blijft
klein.
De enige winst die zij hebben
binnengehaald voor hun ge
meenschap is van negatieve
aard. De eisen van de islamiti
sche extremisten voor een Ji
had of heilige oorlog tegen zo
wel de christenen als de joden
in het Midden-Oosten zijn af
gewezen. Daar is de Koptische
gemeenschap dankbaar voor,
maar deze dankbaarheid
wordt getemperd door de we
tenschap dat de plaats van de
Kopten in de Egyptische sa
menleving nauw omschreven
is. Het feit dat het Koptische
volk van Egypte zowel christe
lijk als niet-Arabisch is bete
kent dat hen altijd de toegang
tot de politieke macht ontzegd
zal worden in een Araische
staat die door verovering on
der de banier van de Islam
kwam te staan.
JAMES MACMANUS THE
GUARDIAN
We maken graag
een afspraak met u.
Want misschien dénkt
u de compacte benzine
serie van Mercedes-
Benz te kennen, echter
tijdens een proefrit kunt
u daadwerkelijk het
gevoel ervaren dat elke Mercedes-Benz rijder
kent. Het gevoel van zekerheid. De overtuiging
te rijden in een veilige, betrouwbare,
comfortabele auto. De rust van
de motor. En tegelijkertijd die felle
acceleratie. De wegligging. De besturing,
't Verloopt allemaal feilloosDat moet
u zelf ervaren. En dat kan, wanneer u ons
even belt. U bent welkom.
Mercedes-Benz Iaat niets te wensen over.
NU: 9499,-
Vondellaan 45,2332 AA Leiden.
Telefoon (071) 76 93 03.
Wij hebben een aantal heel bijzondere
Suzuki Alto's staan. Waar we een aantal mensen
gelukkig mee kunnen maken. Want die complete
Suzuki Alto's kosten nu maar f9.999,-. (Suzuki
Alto FX f 10.999,-).
Dat is een tijdelijk voordeel van
DUIZEND GULDEN. Op een raaazend knap
karretje. Dat zuinig is (1 op 18). En compleet.
Met een weelderig dashboard. En een golf aan
binnenruimte.
Suzuki Alto: sterk, soepel, zuinig. De
Moderne, Compacte Gezinswagen. Nu extra
voordelig! Als u er snel bij bent. Want dit
aanbod komt nooit meer terug.
Prijzen incl.
BTW af depot Heinenoord.
NimagDen Haag
Van Bleiswijkstraat 7,2582 KZ Oen Haag. Tel. 070-552459
Automobielbedrijf CA. Heemskerk
Stationsstraat 110,2712 HK Zoetermeer. Tel. 079 -164869
Garagebedrijf De Gouden Leeuw
Veurseweg 180,2252 AG Voorschoten. Tel. 01717-2814
