fgevaardigden PvdA
arzelend over de streep
Slavenburg's Bank
„We roepen de oorlogs
dreiging zelf op"
^tnnenland;
£eidóe6ou4ont
Breguet aan de
grond houden zou
het veiligst zijn
J spaart heel persoonlijk bij de Zakenbank
Icwé
GENERAAL VON MEYENFELDT BIJ PRESENTATIE
KERNONTWAPENING UTOPIE OF REALITEIT
Centraal
schriftelijk
geschiedenis
nu verplicht
weer
Minder zonnig
LE3DSE COURANT
DONDERDAG 10 SEPTEMBER 1981 PAGINA 9
ftER JAAR LANG ALS JOKER WORDEN INGEZET
(Vervolg van voorpagina)
ECHT De stemming op het
«jngres van de PvdA in de Utrecht-
Jaarbeurszaal kwam er pas
ïgzaam in. Het merendeel van de
sprekers, die zich in een lange rij
i het spreekgestoelte moesten op-
jillen, uitten niets dan jammer-
achten. Een man uit Den Haag
iiram meedelen dat het regeerak-
i ord hem zo treurig had gestemd
j t hij 's ochtends zijn rode strop-
s maar weer had afgedaan. Een
I idere spreker uitte het vermoeden
it de Partij van de Arbeid „vier
ar als joker zal worden ingezet
oor het nemen van impopulaire
jatregelen".
Is gebruikelijk op PvdA-congressen regende het
r moties. Een beperking daarbij door velen
tits mokkend aanvaard was nog dat er geen
r mits" of „nee, tenzij" was toegestaan. De 1700
gresgangers hadden, zoals voorzitter Max van
den Berg hen bij voortduring voorhield, de keus tus
sen slikken of stikken. Maar die laatste consequentie
durfde toch vrijwel niemand aan. Zelfs niet de werk
groep WESP van Piet Reckman en de zijnen, die
zich tot taak had gesteld de uitvoering van de zes zo
geheten strijdpunten af te dwingen. De woordvoer
der van de Jonge Socialisten was een van de weini
gen, die zijn teleurstelling had neergelegd in een
krachtig „nee". „De enige jongere, die echt beter zal
worden van dit Kabinet is Hans Kombrink (de be
oogde staatssecretaris van financiën)", aldus deze
jonge socialist.
Wiepke de Jong, een al bijna legendarische afgevaar
digde uit Den Haag, kenschetste de wel toegelaten
moties dan ook als volgt: „Of versiering van de etala
ge, of een poging tot bepalen van het tijdstip dat het
kabinet valt".
De Jong vergat daarbij een derde categorie moties,
namelijk die de instemming kregen van het partijbe
stuur. Zo mocht het congres dus Max van den Berg
en Joop den Uyl nazeggen dat er geen kruisraketten
geplaatst zouden worden en dat de minima echt niet
meer dan 1 procent zouden behoeven in te leveren.
En dan waren er nog de amendementen, die betrek
king hadden op de procedure (en dus ook ongevaar
lijk waren). Zo werd het partijbestuur op de vingers
getikt, omdat het zichzelf de eer had toegekend de
kandidaat-bewindslieden toestemming te geven voor
toetreding tot het kabinet. Volgens de statuten is het
congres het hoogste orgaan in de Partij van de Ar
beid.
Zonder tegenzin
Joop den Uyl had wel in de gaten dat de zaak een
beetje opgepept moest worden. In zijn antwoord op
de sprekers in eerste termijn, stelde hij opgewekt
vast, dat het akkoord „zonder tegenzin of afkeer"
aanvaard kon worden. Er zou helemaal geen reden
zijn om zoals veel mensen gezegd hadden „anti-peris
taltische bewegingen van de slokdarm te bedwin
gen".
Maar ook Den Uyl had geen antwoord al probeer
de hii nog wel door te wijzen op de grote kwaliteit
van de mannen op de verwijten dat er geen enke
le vrouw kandidaat was gesteld voor een minister
sportefeuille. „Wij nemen dat de onderhandelaar
zeer kwalijk", aldus Pijkei Schröder van de Rooie
Vrouwen, be stemming in de zaal proevende, achtte
Den Uyl het verstandig zich niet langer te verzetten
tegen een motie, dat in het vervolg tenminste een
kwart van de PvdA-kandidaten van het vrouwelijk
geslacht dient te zijn.
Toen stond kennelijk niets een algemene vreugde
meer in de weg. De partijleiding had met een
knipoog naar de tv- camera en de fotografen be
dacht dat het wel aardig zou zijn alle beoogde be
windslieden op het podium te laten komen. „U moet
niet te hard klappen hoor", waarschuwde Den Uyl
tijdens de presentatie van zijn twaalftal, „ze moeten
het eerst nog waarmaken". En na het wat aarzelend
zingen van een mooi socialistisch strijdlied, stonden
de afgevaardigden om viif over half tien weer op
straat. Het geheel had op de kop af drie uur geduurd.
Mannenpil
voorlopig
van de baan
DEN HAAG Een
anti-conceptiepil voor
mannen zit er voorlo
pig niet in. Gebruik
van geslachtshormo
nen die de produktie
van sperma moeten te
gengaan, leidt tot ern
stige gezondheidspro
blemen zoals impoten
tie en levertumoren.
Dit blijkt uit antwoor
den van staatssecreta
ris Verder-Smit op
schriftelijke vragen
van het PSP-kamerlid
Van der Spek.
Van der Spek had ge
vraagd of de Nederlandse
regering bereid zou zijn
nieuwe ontwikkelingen
op dit gebied te steunen.
Volgens Veder-Smit is
dit niet aan de orde om
dat de mannenpil voorlo
pig van de baan. Zij ant
woordde verder dat de
Nederlandse regering
nog geen besluit heeft ge
nomen over een onder
zoek naar een verbeterde
pil voor vrouwen. Ook
een Chinese pil voor
mannen, gemaakt uit ka-
toenzaadolie (Gossypol),
is blijkens dierproeven
giftig voor de mens. Vol
gens de bewindsvrouwe
neemt het pilgebruik
sinds '77 gestaag af. Er is
een toenemende belang
stelling voor spiraaltje en
pessarium, alsmede voor
sterilisatie.
Vertroebeling van de politiek
Op zich is het belangrijk, dat het PvdA-congres gisteravond
de socialistische bewindslieden het groene licht heeft gege
ven om toe te treden tot het kabinet-Van Agt II. De kandi
daat-ministers zitten nu gelijkwaardig tegenover elkaar: de
PvdA'ers onder hen behoeven niet meer de angst te hebben
door hun achterban te worden teruggefloten; de CDA'ers en
D'66'ers behoeven zich geen zorg meer te maken dat hun ge
sprekspartners ineens gevlogen kunnen zijn. Kortom: de be
windslieden van het volgende kabinet kunnen nu zaken
gaan doen.
Maar tegelijkertijd kan worden vastgesteld, hoe oneigen
lijk de rol van zo'n PvdA-congres in een kabinetsformatie in
feite is. Een groep buitenstaanders zonder enig kiezersman
daat krijgt het laatste woord in een zo ingrijpende zaak als de
vorming van een kabinet. Een van de gevolgen is dat de om
gang tussen de politici, die op 26 mei het mandaat van de
kiezers hebben gekregen, er door wordt gefrusteerd.
De grondgedachte achter zo'n PvdA-congres is niet eens zo
gek: de basis krijgt het laatste woord, niet de politieke elite.
Maar die grondgedachte slaat nergens meer op als de basis-
met-het-laatste-woord niet echt de kiezersbasis is. Want zo'n
socialistisch congres vertegenwoordigt nog geen twee procent
van de kiezers, die op 26 mei op de PvdA stemden. Zo'n con
gres vertegenwoordigt eigenlijk niets meer of minder dan
óók een politieke elite, namelijk de elite van de partijorgani
satie.
OPNIEUW blijkt hieruit dat de PvdA in haar streven tot
democratisering wat te ver is doorgeschoten. De dreiging van
het PvdA-congres heeft de verantwoordelijke politici stevig
en onnodig onder druk gezet. Daar zou niets op tegen zijn
indien dat congres inderdaad een vertegenwoordiging zou
zijn van alle PvdA-kiezers. Maar zo lang dat niet zo is, vormt
het toekennen van die macht aan zo'n congres een vertroe
beling van de politiek.
tfe Geus
lil Bronbeek
langzaamaan
luiten
HAAG Het Ko-
ijk tehuis voor
id-Militairen Bron-
ik in Arnhem zal toch
iten. Dit zal echter
gebeuren als alle
luidige bewoners en
wier alleen nog op te
oud militairen
het KNIL zijn ver-
ikken of zijn overle-
Geen van hen zal
irden gedwongen het
luis te verlaten. Wel
vanuit de overheid
mogelijke hulp en
{leiding geboden
ïrden aan dié militai-
naar een bejaarden-
luis willen. Staatsse-
taris Van Lent (De
le) heeft geld toege-
om, in overleg met
ten die in Bronbeek
len blijven, de huis-
;westing daar aanmerke-
te verbeteren.
i Lent heeft dit schriftelijk
de Kamer laten weten.
aaafgelopen jaar had hij de
mer gezegd dat hij het te-
wilde sluiten. Dit leidde
hevige protesten. Hierop
ite Van Lent van zijn be-
t af. Van Lent zegt nu dat
binnen het regeringsbeleid
n plaats is voor speciale be-
:dentehuizen. Op de lange
ur kan Bronbeek dan ook
t gehandhaafd worden, al-
Van Lent.Toch heeft de
rheid, en zeker defensie, de
rele verantwoordelijkheid
ir de bewoners. Gezien de
ilstelling van Bronbeek zal
tehuis ook open blijven
an voor gewezen KNIL-mi-
lifen, aldus de bewindsman.
Een Zuidafrikaanse wijnverkoper gaf gisteren In Blaricum een
tuinparty om zijn Kaapse wijnen aan te prijzen. Leden van de
Anti-Apartheids Beweging en de Boycot Outspan Actie had
den er lucht van gekregen. Gewapend met spandoeken en In
gezelschap van hun kinderen woonden zij het feest bij.
STANDPUNT MARINE:
VALKENBURG Het zou vanuit een oogpunt van
vliegveiligheid het beste zijn alle patrouillevlieg
tuigen van bet type Breguet-Atlantic aan de grond
te houden tot alle verbeteringen aan de stuurinrich
ting van het vliegtuig zijn aangebracht. De Konink
lijke Marine vindt het echter onverantwoord de
vliegtuigen de komende twee, drie jaar niet te ge
bruiken (zo lang duurt het aanbrengen van de ver
beteringen) en meent dat de reeds uitgevoerde wij
zigingen voldoende veiligheid voor de bemanning
waarborgen.
Dit standpunt heeft een hoge delegatie van de marine vorige
week strikt vertrouwelijk meegedeeld aan de vaste kamercom
missie voor defensie. De marine wil in oktober weer met de toe
stellen gaan vliegen. De Breguet zal tot het eind van de jaren
tachtig in dienst blijven, om dan geleidelijk te worden vervan
gen door de Orion. Als de Breguet nu enkele jaren aan de grond
blijft, aldus de marine, zou de geleidelijke introductie van de
Orion ernstig worden vertraagd, omdat zowel bemanningen als
grondpersoneel dan hun vaardigheid kwijt zijn.
öprenterekening
Voor bedragen onder
f 5.000,- géén opzeg
termijn. Bij opname boven
f 5.000,- en binnen de
termijn van 1 maand, wordt
van het opgenomen
bedrag aan u berekend.
Bij opname binnen de
opzegtermijn van 1 maand,
wordt 1%van het op
genomen bedrag aan u
berekend.
Bij opname binnen de op
zegtermijn van 3 maanden,
wordt 2% van het op
genomen bedrag aan u
berekend.
Bij opname binnen de op
zegtermijn van 6 maanden,
wordt 3% van het opge-
genomen bedrag aan u
berekend.
Meer rente dan op de spaarrekening. Vooral
geschikt wanneer u niet al te snel over uw
spaargeld wenst te beschikken. Tegoed direkt
beschikbaar, zij het dat een geringe retour
rente wordt berekend.
Rente afhankelijk van de ontwikkeling op de
geldmarkt. Aantrekkelijk als u wel de geldmarkt
schommelingen wilt volgen, maar niet wilt
vastzitten aan de beperkingen van de
partikuliere deposito's;
vaste bedragen en termijnen, hoger minimum
saldo. U kunt direkt over het saldo beschikken,
zij het dat er in dit geval een retourrente wordt
berekend. Toevoeging aan het tegoed altijd
mogelijk.
Prima rekening als u niet op korte termijn over
uw tegoed wenst te beschikken. Direkte
opname blijft echter mogelijk, retourrente in dit
geval 3%.
toren van Slavenburg'» Bank zijn lolden beschikt»
eiden, Kort Rapenburg 20.071-126244
HooldkenloorCoolsingel 63. Postbus 1045,3000 BA Rotterdam, telefoon 010-695911.
(Vervolg van voorpagina)
ITTERVOORT „We
zouden eens in Buchen-
wald moeten gaan kij
ken. Ervaren wat „ver
nietiging" inhoudt En
ons realiseren dat on
der de druk van de ca
tastrofe '40-'45 mensen
van volkomen verschil
lende levensovertuigin
gen toch de handen in
een hebben geslagen,
om dat drama het
hoofd te bieden. In de
strijd tegen Hitler heb
ben „oost" en „west"
met elkaar samenge
werkt in de strijd te
gen de kernwapens
moet dat weer gebeu
ren. En het kdn. Het
hoeft geen utopie te
zijn".
Generaal-maj. b.d. M.H. von
Meyenfeldt is volstrekt niet
oiider de indruk van de kri
tiek op het bezoek dat hij vo
rige maand aan Oost-Duits-
land heeft gebracht en waar
van de kosten zijn betaald
door de Wereldvrederaad.
Aangezien deze organisatie is
gelieerd aan de Oostduitse
staat luidt het verwijt dat
Von Meyenfeldt zich gecom
promitteerd heeft. „Onzin",
aldus de generaal in zijn
Limburgse woonplaats Itter-
voort. „Als je elkaar wilt le
ren kennen, moet je elkaar
opzoeken. Tijdens de Vredes-
week haalt het Interkerke
lijk Vredesberaad (IKV) op
zijn beurt Oostduitsers naar
Nederland. Dat er reactionai
re krachten in ons land zijn
die van die bezoeken zenuw
achtig worden, is spijtig,
maar ik ben niet van plan
mij daardoor van de wijs te
brengen".
De 58-jarige Chiel von Mey
enfeldt, vorig jaar gepensio
neerd als gouveneur-direc-
teur van de Koninklijke Mi
litaire Academie in Breda, is
een van de vertegenwoordi
gers van de gereformeerde
kerken in het Interkerkelijk
Vredesberaad. Net als ieder
een is Von Meyenfeldt tegen
het gebruik van kernwapens.
De consequentie die hij hier
aan verbindt, wijkt echter af
van die van de politieke
meerderheid in ons land. In
een boekje van zijn hand dat
vandaag in Den Haag ten
doop is gehouden, en de titel
draagt „Kernontwapening
utopie of realiteit?", geeft hij
de Navo-landen nog een kor
te periode de tijd om in on
derling overleg tot afschaf
fing van de kernwapens te
komen. Maar als de Navo
vasthoudt aan zijn besluit
van, december 1979 om 572
nieuwe kruisraketten op te
stellen, waarvan 48 in Neder
land, dan moet ons land het
heft in eigen handen nemen:
uit de Navo stappen en een
zijdig ontwapenen. Welis
waar gefaseerd en in overleg
Generaal Von Meyenfeldt
met de Scandinavische lan
den, maar onherroepelijk.
Aanvaarding van die 572
nieuwe raketten op Europees
grondgebied zal immers bete
kenen, dat vergeleken met
het Amerikaanse aandeel, de
Europese bijdrage aan de
handhaving van het atomaire
afschrikkingsevenwicht tus
sen Oost en West belangrijk
wordt vergroot. De Russische
reactie op het Navo-besluit
zal zich dan ook in de eerste
plaats tegen Europa richten.
Amerika blijft als het ware
buiten schot. Omdat verder
de nieuwe raketten zeer ge
schikt zijn voor het aanvallen
voor militaire doelen, maakt
het ook een oorlog weer
denkbaar, een oorlog die in
de eerste instantie in Europa
wordt uitgevochten. Als die
raketten er toch komen,
hoort voor Nederland de
maat vol te zijn. Uier ligt wat
mij betreft het breekpunt".
En als het Oostblok vervol
gens doodleuk doorgaat met
het uitbreiden en modernise
ren van zijn wapenarsenaal?
„Dan moeten we ons niet in
de war laten brengen. Koel
bloedig doorgaan op onze
weg van ontwapening. Een
keus voor nieuw beleid
brengt risico's met zich mee.
We moeten die risico's afwe
gen tegen de risico's die zijn
verbonden aan het voortgaan
op de huidige weg".
Voor elk mens vier
ton TNT
Chiel von Meyenfeldt, voor
malig leerling van de Twee
de Christelijke HBS in het
Haagse Bezuidenhout, begon
zijn militaire loopbaan als
oorlogsvrijwilliger in Neder-
lands-Indië. Hii volgde er de
Indische opleiding tot reser
ve- officier en keerde pas in
1952 naar Nederland terug.
De eerste twijfel aan de mo
gelijkheden tot een zinvolle
aanwending van kernwa
pens, ontstond tijdens de cur
sus staftechniek die hij van
1962 tot 1964, aan de Hogere
Krijgsschool volgde. In „Ker
nontwapening utopie of
realiteit?", waarvan het eer
ste exemplaar vandaag aan
PPR-politicus dr. Bas de
Gaay-Fortman werd over
handigd, memoreert de gene
raal nog eens, dat het aantal
kernwapens in de wereld de
60.000 beloopt, met een geza
menlijke explosieve kracht
van 1,25 miljoen Hiroshima
bommen. Oiwel vier ton
TNT per hoofd van de
wereldbevolking.
Dat het onmogelijk is ons
hiervan te bevrijden door nu
eens een neutronenbom, dan
weer een kruisraket te boy
cotten, is de auteur met ie
dereen eens. Ook dé dump
van ons totale kernwapenar
senaal in ondergrondse zout
lagen is, als op zichzelf staan
de maatregel naar zijn oor
deel onvoldoende. Want de
krachten die tot de bewape
ningswedloop hebben geleid,
pasten we daarmee niet aan.
Als we die krachten onverlet
laten, zal de behoefte aan een
sterke bewapening blijven
bestaan of terugkeren. Onder
die omstandigheid, aldus de
militair, is kernontwapening
uiteindelijk een utopie.
Von Meyenfeldt geeft in zijn
boekje een analyse van de
factoren die de bewapening
aanstuwen en stoot daarbij op
het fenomeen „egoïsme'
Door de zorg om ons eigen
heil voortdurend voorop te
stellen, roepen we de oorlogs
dreiging in de wereld zelf op.
Daarbij wijst hij uiteraard op
het gebrek aan solidariteit
van het rijke westen met de
derde wereld. Maar ook onze
relatie met de Oostbloklan
den ziet hij voor een belang
rijk deel als gevolg van een
levenshouding die geworteld
is in eigen belang in plaats
van het streven naar gerech
tigheid. „De politieke en mi
litaire dreiging van de zijde
van het Warschau Pact is
mede bepaald door het beleid
van het Westen ten opzichte
van Rusland sinds de Russi
sche revolutie van 1917. Dit
beleid is primair gericht op
het terugdringen en zo moge
lijk vernietigen van het com
munisme in plaats van op
ontspanning en steun aan de
ontwikkeling van het Russi
sche volk".
„Tal van Russische stappen
die wij als agressief ervaren,
en dat inderdaad ook vaak
zijn, worden ingegeven door
de vrees voor het Westen en
de behoefte aan veiligheid".
Maar heeft de generaal dan
helemaal geen oog voor de
niet uitgelokte imperialisti
sche bedoelingen waarvan
Moskou toch ook vaak blijk
geeft? „Ik wil niet zeggen dat
het ontstaan van de huidige
situatie alleen voor rekening
van het Westen komt. De af
wijzing van de wijze waarop
het Russische maatschappelij
ke systeem zich in veel op
zichten manifesteert, is te
recht. En ook de beperkte
communicatie-mogelijkheden
vormen een belemmering om
de angst en weerstand te ver
minderen die aan het Wes
terse politieke en militaire
beleid ten grondslag liggen.
Een voortzetting van dat be
leid roept echter krachten op
die zich tenslotte tegen ons
zullen keren en tot onze on
dergang kunnen leiden. Al
leen een ander beleid kan dat
gevaar afwentelen".
Chiel von Meyenfeldt is een
gelovig mens. In dienst van
de gereformeerde kerken
gaat hij gemiddeld zo'n twee
keer per week op pad om in
kerkelijke zin een discussie
aan te wakkeren over vrede
en veiligheid. Teleurstellend
voor hem is, dat hij zelfs hier
niet zelden stuit op twijfel
aan de persoonlijke integri
teit van de voorstanders van
eenzijdige ontwapening. Von
Meyenfeldt en zijn medestan
ders zouden handlangers zijn
van de KGB of op zijn minst
„voor Moskou nuttige idio
ten".
„Aan de andere kant is het
ook onjuist om hen die plei
ten voor voortzetting van de
huidige veiligheidspolitiek te
bestempelen als kortzichtigen
of als mensen die, bijvoor
beeld, geen oog hebben voor
het leed in de Derde Wereld
landen. We moeten bereid
zijn naar elkaar te luisteren",
aldus de generaal die gezang
285, vers 4 citeert: „Geef vre
de, Heer, geef vrede. Bekeer
ons felle hart".
WILLEM SCHEER
N.a.v. Kernontwapening
utopie of realiteit?
Generaal-majoor b.d. M.H.
von Meyenfeldt, (Uitg. Zo
mer en Keuning, Ede; prijs
12,50).
DEN HAAG De uitzonde
ringspositie van het vak ge
schiedenis en staatsinrich
ting op havo- en vwo-scho-
len is opgeheven: in het
Staatsblad van afgelopen
maandag is gepubliceerd dat
voor het vak met ingang
van het lopend schooljaar
een schriftelijk examen ver
plicht is.
Na acht jaar lang experimen
teren is duidelijk geworden
dat het mogelijk is om gecen
traliseerde eindexamenopga-
ven vast te stellen die voor het
merendeel van de schoolbestu
ren aanvaardbaar zijn. School
besturen die op grond van het
leerplan of het schoolwerk
plan bezwaar hebben tegen
het centraal schriftelijk eind
examen, kunnen ontheffing
vragen.
DE BILT Het weer in ons
land gaat de komende dagen
geleidelijk onder invloed ko
men van een oceaandepressie.
De depressie waar het om gaat
is gisteren bij Ierland ontstaan
en heeft daar de omvang van
een stormdepressie aangeno
men. Heel langzaam komt de
depressie dichter bij het Euro
pese vasteland, maar tegelij
kertijd wordt de activiteit er
van minder. Het is daardoor
moeilijk te zeggen hoe groot de
invloed van de depressie op
ons weer zijn zijn. Morgen zul
len er in de loop van de dag
wel wolkenvelden het land
gaan binnendrijven, maar in
het oosten van het land zal in
de ochtend de zon nog kunnen
schijnen. De kans op een bui is
voor morgen nog vrij klein in
het weekend wordt de kans
erop groter.
Weersvooruitzichten voor de
vakantielanden:
Skandinavië
Perioden met regen, afgewis
seld door zonnige perioden, 10
tot 22 graden.
Brise eilanden en Ierland:
Wisselend bewolkt en enkele
buien, 15 tot 20 graden.
Benelux, Frankrijk, West-
Duitsland:
Veel bewolking met enkele re
gen of onweersbuien. In het
noorden omstreeks 20, in
Zuid-Duitsland en Zuid-
Frankrijk ongeveer 25 graden.
Oost-Duitsland, Polen, Bal-
kenlanden:
Zonnig, 22 tot 26 graden.
Italië:
Overwegend zonnig, om
streeks 25 graden.
Spanje, Portugal:
Eerst zonnig en warm, later
regen- en onweersbuien. 28 tot
35 graden. Later wat lager.
Alpengebied:
Wolkenvelden, enkele lokale
buien, omstreeks 25 graden.
Weersgesteldheid van gisteren
Doelen
Eindhoven
Barcelona
Bertl|n
28 18 1 n
23 15 0 rr
21 15 3IT
