Van Agt wil pas
na Prinsjesdag
nieuw kabinet
Stress bij verpleegkundigen da t
dateert al van de Griekse oudheid9
Vijf dagen ziekte
voor eigen rekening
binnenland
ïeslag op zendschip blijft gehandhaafd
-Wiegel bezuinigt
liet op politie
Prins Claus: Eist
werkgelegenheid
centrale plaats
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 4 SEPTEMBER 1981 PAGINA1
J.N. Scholten
kandidaat
DEN HAAG Jan
Nico Scholten wordt
hoogstwaarschijnlijk
staatssecretaris in het
kabinet-Van Agt II.
Hem is de keuze gela
ten tussen het departe
ment van Defensie,
waar hij personeelsza
ken zou moeten gaan
doen en dat van Bui
tenlandse Zaken waar
hij zich zou moeten
gaan bezighouden met
EEG-aangelegenheden.
Jan Nico Scholten was
voor de laatste verkie
zingen een van de bui
tenland-specialisten
van de CDA-fractie.
"Hij spande zich met
name in voor een olie
boycot van Zuid-Afrika
'*en wist daarmee bijna
^het kabinet-Van Agt
ten val te brengen.
.Door leden van zijn ei-
Igen groepering, de
■voormalige ARP, werd
Ihij hierna op een niet-
iverkiesbare plaats voor
de Tweede Kamer ge-
'•plaatst.
"Zou Scholten kiezen
jvoor de post Defensie,
dan wordt waarschijn
lijk mr. Joost van Ier-
sel de staatssecretaris
van Buitenlandse Za-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Hoewel de ex-informa
teur De Gaay Fortman daar zeer op
aangedrongen heeft, zal het nieuwe
kabinet er waarschijnlijk niet zijn
voor Prinsjesdag. Kringen rond het
Catshuis melden dat formateur Van
Agt er veel aan gelegen is de beëdi
ging van de nieuwe ministersploeg
nog even uit te stellen.
Het voordeel daarvan zou vooral zijn dat de be:
groting van het demissionaire kabinet-Van
Agt/Wiegel, die op Prinsjesdag wordt inge
diend, psychologisch aan kracht wint en daar
door nog moeilijker te wijzigen zal zijn door het
nieuwe kabinet. Bovendien leest koningin
Beatrix in dat geval een CDA/VVD-Troonrede,
wat het zittende kabinet een laatste gelegen
heid biedt tot het geven van zijn visie op de so
ciaal-economische problematiek.
In de vertragingstactiek past ook dat Van Agt
wezenlijke zaken aan de orde gesteld wil zien
in de zogeheten constituerende vergadering
van de beoogde ministers. Gewoonlijk wordt er
daar over niet veel anders gesproken dan in
wat voor pak men naar de koningin zal gaan
om zich te laten beëdigen. Volgens_de woord
voerder van de formateur zullen overigens in
het beraad geen nieuwe „politieke vraagstellin
gen" aan de orde kunnen komen. De woord
voerder zei te verwachten dat het beraad waar
schijnlijk maandag zou beginnen en in elk ge
val langer dan acht dagen zou duren (tot voor
bij Prinsjesdag dus).
Vandaag ontvangt Van Agt de onderhandelaars
van PvdA en D'66 om samen met hen een oor
deel te vellen over een door ambtenaren te pro
duceren stuk, waarin alle tot nu gesloten ak
koorden in elkaar zijn geschoven. Vervolgens
zal de kandidaat-ministers gevraagd worden of
ieder persoonlijk bereid is op basis van het
nieuwe stuk toe te treden tot het nieuwe kabi
net. Ook zal Van Agt bij die gelegenheid infor
meren wat een ieder in het constituerend be
raad aan de orde gesteld wenst te zien.
iMSTERDAM Het piraten-
:hip „Magda Maria", dat 1 au
gustus door de Nederlandse auto
riteiten in beslag is genomen en
-indsdien in de Amsterdamse ha-
In ligt, wordt voorlopig niet te-
iggegeven aan de Panamese ei-
fnaar. Zo luidde gisteren de uit-
jpraak in kort geding dat de eige-
aar van het schip tegen de Staat
ad aangespannen.
De vice-president van de Amsterdamse
rechtbank was van mening dat de eige
naar met zijn eis aan het verkeerde adres
was. Het zendschip lag voor de Katwijkse
kust, buiten de territoriale wateren en
zond onder de naam Radio Paradijs proef-
programma's uit naar Nederland. Het
werd in beslag genomen omdat de Haagse
officier van justitie een gerechtelijk voor
onderzoek tegen de opvarenden had inge
steld. Daarom kan volgens de Amster
damse vice-president alleen de Haagse
rechtbank beslissen of de Panamese eige
naar zijn schip weer terug krijgt. De eige
naar kan alsnog bij de Haagse rechtbank
een verzoek tot teruggave indienen. Bin
nen veertien dagen zal daarover dan een
beslissing moeten vallen.
De opvarenden van de „Magda Maria",
twee Ieren, een Nederlandse man en een
Nederlandse vrouw, zijn aangehouden.
Tegen hen is een strafrechtelijk onder
zoek gaande wegens overtreding van de
telegraaf- en telefoonwet.
Dolman blijft
Kamer
voorzitter
DEN HAAG De
PvdA'er Dr. D. Dolman
mag in het nieuwe parle
mentaire jaar voorzitter
blijven van de Tweede
Kamer. Het is de ge
woonte dat de grootste
kamerfractie de voorzit
ter levert en dat zou in
de huidige samenstelling
het CDA zijn. De CDA-
fractie heeft echter be
sloten geen gebruik te
maken van dit gewoon
terecht (waar overigens
in het verleden ook al
eens vanaf geweken is).
Bij dit besluit heeft mee
gespeeld, dat Dolman
zijn functie nog niet zo
lang bekleedt en dat de
CDA'er Thurlings voor
zitter van de Eerste Ka
mer is.
(Vervolg van de voorpagina)
Al de genoemde premieverhogingen wer
ken sterk denivellerend. Er wordt globaal
gesproken immers slechts over de eerste
60.000 gulden die men verdient premie be
taald. Wie meer verdient hoeft over die
extra verdiensten geen premie te betalen
en ziet daardoor dus zijn koopkracht juist
toenemen in plaats van dalen. Dit kan al
leen worden voorkomen door bijvoor
beeld de prijscompensatie en de vakantie
toeslag voor hoger betaalden af te toppen.
Daartoe besloot het kabinet vorig jaar en
dit is ook te vinden in het akkoord tussen
CDA, PvdA en D'66, maar niet in de be
groting die op Prinsjesdag wordt inge
diend.
De lager betaalden hangt overigens een nog
zwaarder onheil boven het hoofd. De voorgeno
men verhoging van de aardgasprijzen tikt ook
bij hen het hardste aan. Een stijging van de
aardgasprijs met 25 procent (12 cent per kubie
ke meter, inclusief BTW) betekent voor Jan
Modaal een uitgavenstijging van 350 gulden per
jaar.
Uit de komende begroting blijkt verder dat niet
is besloten tot de eerder gemelde invoering van
twee zogenaamde wachtdagen (onbetaalde ziek
tedagen), maar tot vijf. Dat is overigens nog
maar de helft van de 10 dagen die aanvankelijk
waren voorgesteld. Deze wachtdagen hebben
vooral gevolg voor de werkgever. Hij gaat wel
iswaar minder ziektewetpremie betalen, maar
moet in geval van ziekte krachtens de meeste
CAO's zijn werknemers wel 100 procent loon
uitbetalen. In bedrijven met een hoog ziekte
verzuim kan zoiets voor de werkgever aardig
aantikken, zodat hij indirect gebracht zal wor
den tot maatregelen om het ziekteverzuim te
beperken.
Om de pijn gelijkelijk te verdelen worden ook
de overheidsdienaren weer gekort. Het hardst
komt de klap aan bij de gepensioneerden. Zij
kregen naast hun pensioen tot nog toe altijd 20
procent AOW. Dat verdwijnt: zij zullen het
voortaan louter moeten stellen met hun over-
heidspensioen. Besparing: 900 miljoen.
Bekervoor Leo
Kamervoorzitter Dick
Dolman overhandigde
gistermiddag de wissel
beker, behorend bij de
Prijs voor de Dagblad
journalistiek aan Leo van
Vlijmen. Hij kreeg de prijs
voor een ook in deze
krant gepubliceerde serie
over Rusland.
Medicijnen
verloren
ZOETERMEER In de
wijk Buytenwegh de Ley ens
in Zoetermeer is tussen 2 en
3 september een medicijn
doosje verloren met vijf
slaaptabletten van het merk
„Vesparax". De tabletten zit
ten een doorzichtig doosje
met een wit deksel. Bij inne
ming van de vijf tabletten
tegelijk zijn ze, vooral voor
kinderen, dodelijk. De vin
der wordt verzocht de tablet
ten terug te bezorgen bij
Apotheek Buytenwegh,
Hannie Schaftrode 39, of bij
de politie van Zoetermeer.
ij!
1NDHOVEN „Op de begroting van binnenland-
'fit zaken is te aanzien van de politie geen daling,
daar een andere beweging te zien". Dit zei minister
Viegel gistermiddag bij de opening van het Eindho-
:nse politiebureau.
•t aantal manschappen bij de
meentepolitie is de afgelo-
d kabinetsperiode met twee
send uitgebreid en ook in
2 zal volgens Wiegel, de po-
^erkeer moet
oor blinden
«makkelijker
RNHEM Gehandicap-
n moeten zelf actief zijn
s het gaat om verkrijgen
in speciale verkeersvoor-
Êgen. De gemeenten
n daar dan hun ideeén
jgesties overnemen,
t is een van de conclusies
een nationaal symposium
^jn de Nederlandse Vereni-
at!ig van Blinden en Slecht
heden (NVBS) dat vandaag
Arnhem is gehouden. Alle
meente-autoriteiten die zich
it verkeersvoorzieningen
Er deze groep gehandicapten
ighouden waren daarbij
itanwezig. Er wordt nog veel te
iinig rekening gehouden
ü^t de problemen van blinden
slechtzienden, meent de
/BS. Obstakelvrije routes,
tr kering van oversteekplaat-
Oi, geluidssignalen bij voet
gangerslichten grotere lijn-
mmers op bussen en trams
duidelijker aangeven van
tgang tot gebouwen en win
ks met glazen deuren zijn
_Jgens de vereniging voorzie-
oAgen die met relatief weinig
roeten tot stand gebracht kun-
J°h worden.
v<
"leprom: één
-ysteem
Joor premie
- oopwoning
1eÏN HAAG De premie
en B-regelingen voor
^pwoningen moet afge-
gjjiaft en worden vervangen
r^>r één systeem voor alle
komensgroepen. Dit is de
ining van 23 grote bouw-
dernemingen, die samen-
irken in de werkgroep
fcópwoningen/Neprom.
I dit moment is een salaris
n 35.000 en 50.000 gulden
r jaar te laag voor een pre-
e volgens de a-regeling en
i-3 hoog om te profiteren van
t belastingvoordeel voor be
ters van een koopwoning.
t Neprom wil daarom één
ieling, waarin de premie die
tand op een koopwoning
i krijgen wordt vastgesteld
gens een oplopende schaal,
ankelijk van het inkomen.
litiesterkte worden verhoogd.
Het reclasseringsmaanblad
KRI concludeert op basis van
de bezuinigingsvoorstellen van
de demissionaire regering, dat
het democratisch gehalte van
de rechtspraak en politiezorg
aangetast zullen worden. Het
zal duurder worden om te pro
cederen en overtredingen zul
len sneller met een boete wor
den afgedaan. Gezien de toe
nemende sociale onrust rond
om een aantal onderwerpen,
zoals huisvesting en kernener
gie, zullen de politietaken
zwaarder worden. Bezuinigin
gen bij de politie zullen vol
gens KRI ten koste gaan van
hulpverlening en voorkoming
van misdrijven.
Prijzen voor
speelgoed van
het jaar
UTRECHT Een mo
del-peuterschooltje van
Lego-bouwstenen, een
slappe babypop en een
ping-pongs pel hebben
een prijs gekregen van
de stichting Goed Speel
goed die gisteren in de
Utrechtse Jaarbeurs het
speelgoed van het jaar
bekroonde.
Het schooltje viel in de prijzen
omdat het een uitstekende mo
gelijkheid voor peuters is hun
eigen werkelijkheid na te
bootsen en hun fantasiewereld
uit te bouwen. De pop was vol
gens de jury zo aantrekkelijk
omdat die een sterke gelijkenis
vertoont met een echte baby
en ook echte babykleertjes kan
dragen. De bekroonde uitvoe
ring van het ping-pongspel be
staat uit een klein schuimrub
ber balletje, een plastic netje
en plastic bats en kan door zijn
afmetingen makkelijk binnen
en buiten worden gebruikt.
Een babypop die echte babykleertjes kan dragen en een mo
del-peuterschooltjes van lego vielen zozeer In de smaak bij
de stichting Goed Speelgoed, dat dit nieuwe speelgoed giste
ren in de Utrechtse Jaarbeurs, met de prijs van het jaar werd
bekroond.
NIJMEGEN Prins Claus vraagt zich af of de werkgele
genheid wel zo'n centrale plaats in het beleid van de Wes
terse landen moet innemen als thans gebeurt. De prins stel
de deze vraag vanmiddag tijdens de viering van het 100-ja-
rig bestaan van het Nijmeegse ingenieurs- en architectenbu
reau Haskoning.
Hij merkte op dat er meer arbeidsplaatsen verloren gaan tenge
volge van de voortschrijdende automatisering en schaalvergro
ting, dan door de economische teruggang. „Deze ontwikkeling
betekent, dat wij iedere dag bezig zijn de werkgelegenheid uit
eindelijk te verminderen. Invoering van automatisering en het
onder bestuur brengen van computers is een arbeidsintensief
proces, maar dat is tijdelijk. Uiteindelijk komt het neer op mas
sale uitstoting van arbeid". Prins Claus vroeg zich af of het, ge
zien deze ontwikkeling, wel redelijk is de doelstelling van werk
gelegenheid voorop te blijven stellen.
Voorts wees de prins erop, dat de geïndustrialiseerde wereld
haar grenzen van aanpassing aan het veranderingstempo gepas
seerd is. De toenemende arbeidsongeschiktheid en het „op" zijn
van mensen ver voor hun pensioengerechtigde leeftijd wijzen
daar bijvoorbeeld op. Hij voegde daar aan toe, dat deze proble
men geëxporteerd worden naar de derde wereld, waar proble
men van industrialisering en automatisering nog harder zullen
aankomen. Deze landen zijn qua cultuur, historie en levenswijze
veel minder op dit soort problemen ingesteld.
Zonnig
BELANGENVERENIGING „HET BETERSCHAP" ZOEKT THERAPIE IN DEMOCRATISCHER STRUKTUUR
HAARLEM „Stress bij verpleegkun
digen? Dat dankt je de koekoek. Daaro
ver hebben we hier archiefkasten vól
met wetenschappelijk onderzoek. Stress
bij verpleegkundigen kennen we al
sinds de Griekse oudheid". Aldus de
weinig opgewonden reactie van Het Be
terschap, de belangenvereniging van
deze beroepsbeoefenaren, op het giste
ren in de openbaarheid gebrachte Nij
meegse onderzoek over de gespannen
werksfeer van vooral hoofdverpleeg
kundigen.
Woordvoerder Henk Kreeft van Het Beter
schap, de grootste beroepsvereniging van ver
plegers en verpleegsters die ons land kent:
„Voortdurende omgang met zieke ménsen
schept automatisch spanningen. De ernstige
patiënten voor wie een vergissing het ver
schil kan betekenen tussen leven en dood,
vergen 24 uur per dag extra oplettendheid.
Zo'n werksfeer kan niet anders dan stress op
roepen. Voor een deel is het probleem onlos
makelijk verbonden aan het beroep".
Inderdaad, voor een deel. Want volgens de
onderzoeksresultaten van de Nijmeegse socio
loge drs. A. van den Bergh-Braarrj blijken
ook de gezagsverhoudingen binnen een zie
kenhuis hun invloed te doen gelden. Een gro
te meerderheid van in totaal 600 door drs.
Van den Bergh ondervraagde hoofdverpleeg
kundigen/afdelingshoofden uit ernstige
klachten over de samenwerking met zieken
huisdirecties en specialisten. Waarbij ze na
drukkelijk aantekenen, dat het „autoritaire
gedrag" van dokters en directeuren het on
mogelijk maakt hierin verandering te bren
gen. Concreet voorbeeld van de sociologe, die
gedurende veertien jaar van haar leven zelf
de verpleegstersschort droeg en dus ook uit
eigen ervaring spreekt: „Vooral als een pa
tiënt door meerdere specialisten tegelijkertijd
wordt behandeld, kan de verpleegkundige in
een uiterst lastig parket komen. Te vaak
komt het voor, dat de dokters hun behande
lingen onvoldoende afstemmen op die van
hun collega's. Het gevolg is dat de verpleeg
kundige tegenstrijdige opdrachten krijgt. Als j
de specialisten dan ook nog eens onvoldoende ln lijdzaamheid
openheid tonen voor kritiek hierop, ontstaat
een onmogelijke situatie".
gediplomeerden er de brui aan en besluit 22
procent van de leerlingverpleegkundigen
voor een andere levensvervulling. Cijfers
waarvoor uiteraard niet alleen de hiërarchi
sche structuur verantwoordelijk kan worden
gesteld. Het beroep wordt nog steeds in over
wegende mate door jonge vrouwen uitgeoe
fend, die tussen hun 20e en 30e veelal af
vloeien naar het huismoederschap. Ook de
onregelmatige diensten betekenen een voor
velen erg zware belasting.
Aan niemand kwijt
Woordvoerder Henk Kreeft van de belangen
vereniging: „Gegeven he.t feit, dat de ver
pleegkunde per definitie spanningen oproept
zou je in dit vak de mogelijkheid moeten heb
ben die stress af te reageren. Maar juist de
autoritaire opstelling van directie en artsen
maakt het ontladen van spanningen onmoge
lijk. De ziekenhuizen worden gekenmerkt
door een streng hiërarchische structuur.
Hoofdverpleegkundigen, laat staan gewone
verpleegkundigen hebben, als het om beleid
gaat, geen enkele vinger in de pap. Daardoor
kan je in dit beroep aan niemand je kritiek
kwijt, je teleurstellingen, je verdriet".
Het verloop onder de „broeders" en „zusters"
beloopt volgens de meest recente gegevens de
22 procent. Per jaar geeft 28 procent van de
Intussen lijkt het onaannemelijk dat de de
mocratiseringsgolf van de afgelopen tien jaar
op de werksituatie van de verpleegkundigen
geen enkele invloed heeft gehad. Henk
Kreeft: „Het opmerkelijke is, dat men op de
hoogste beleidsniveaus in ons land wel dege
lijk begrip toont voor de wenselijkheid van
wat meer democratische verhoudingen, maar
dat daarvan naar de basis zo bar weinig door
dringt. Je hebt binnen de Nederlandse ver
pleegkundigen een kleine voorhoede die zijn
best doet voor veranderingen, maar de grote
meerderheid bezit haar ziel in lijdzaamheid
en accepteert de onderdanige positie, in de
wetenschap dat directie en specialisten te al
len tijde „het belang van de patiënt" als
chantagemiddel kunnen hanteren. „In naam
van de patiënt verzoek ik u zegt zo'n
dokter dan. En dat ontneemt de verpleegkun
dige alle ruimte om een tegenwerping te ma
ken. Natuurlijk zijn er „in de naam van
Christus" ook tienduizenden doden gevallen.
Maar gaat dat op zo'n moment maar eens uit
leggen. Vergeet in dit verband ook niet dat
het beroep van „broeder" 'of. „zuster" een
voortdurende gerichtheid op de patiënt, op de
behoefte van „de ander" met zich meebrengt.
Als je vanuit zo'n altruïstische houding
werkt, is het moeilijk om tegen specialisten
en directie ineens de tegengestelde houding
van „opkomen voor jezelf" aan te nemen.
Hier grijpt drs. Van den Bergh in met de
waarschuwing „dat we de zaak ook weer niet
moeten overdrijven". „De schuld eenzijdig
leggen bij artsen en directieleden appelleert
aan de primitieve behoefte om een zondebok
aan te wijzen. Daarvan kunnen we geen heil
verwachten. Natuurlijk is het waar dat veel
specialisten al te autonoom opereren en te
weinig rekening houden met de eisen die de
verpleegkunde stelt. Maar aan de andere
kant mag je niet vergeten, dat zo'n grote or
ganisatie als een ziekenhuis, waar voortdu
rend mensenlevens in het geding zijn, niet
kan functioneren zonder duidelijke afbake
ning van verantwoordelijkheden. Een zekere
mate van autonomie is onontbeerlijk voor
specialisten. Wat ik wil stimuleren is dat de
twee partijen zich meer inleven in eikaars
problemen. De bedoeling is dan ook dat het
onderzoeksrapport verspreid wordt onder de
ziekenhuizen in Nederland en als aanzet voer
discussie wordt gebruikt".
Maar vindt ook de Nijmeegse sociologe, dat
het voor specialisten urgenter is zich in te le
ven in de positie van de verpleegkundigen
dan andersom?
Drs. Van den Bergh: „Zeker".
WILLEM SCHEER
DE BILT Het rustige en
zonnige weer duurt voort. Het
hogedrukgebied, dat al een
aantal dagen het weer in grote
delen van Europa bepaalt en
waarvan het centrum vanmor
gen net ten noorden van de^
Waddeneilanden lag, trekt'
langzaam naar het zuidoostéh.
De wind, die eerst nog ooste
lijk is, draait naar zuidelijker
richtingen en voert lucht aan,
waarin de middagtemperatuljr
tot ongeveer 22 graden stijgt
Door de nachtelijke afkoeling
vormen zich vannacht mist
banken, die in de ochtend
spoedig weer verdwijnen. In
grote delen van Europa is het
evenals bij ons zonnig en in de
landen rond de Middellandse
Zee stijgen de middagtempefla-
turen tot waarden tussen de 25
en 30 graden. Alleen vielen er
in Noord- en Midden-Italie
vanochtend regen- en on
weersbuien.
Weersvooruitzichten voor de
vakantielanden:
Schotland, Ierland, Noorwe
gen:
Wisselend bewolkt en enkele
buien, 14 tot 18 graden.
Zweden, Finland, Denemar
ken:
Toenemende bewolking plaat
selijk gevolgd door regen, 15
tot 20 graden.
Engeland, Wales:
Eerst zonnig, later meer be
wolking en mogelijk een bui,
18 tot 22 graden.
Benelux, Noord-Duitsland, Po
len:
Eerst zonnig, later wat meer
bewolking, 20 tot 25 graden.
Frankrijk:
In het algemeen zonnig, 23 tot
27 graden.
Zuid-Duitsland. Alpengebied,
Donaulanden, Noord-Italië:
Zonnige perioden, aanvanke
lijk afgewisseld door enkele
regen-"of onweersbuien, 20 tot
25 graden.
Spanje, Portugal:
Zonnig en warm, 27 tot 33 gra
den, langs de kusten bij wind
van zee 20 tot 25 graden.
Zuid-Italië, Balkanlanden:
Zonnige perioden, plaatselijk
een regen- of onweersbui, 25
tot 30 graden.
ersgesteldheid van gisteren
ink lort onbew. 21
-On
-On
-0.2 n
Klagenlur
Kopenhagen onbew.
Londen onbew.
Luxemburg onbew.
