Z.-Afrika wil
SAM-raketten
uitschakelen
Poolse regering
praat weer onder
druk van staking
CDU-politicus wil
Kalkar-conferentie
Britse fret-in-broek sport loopt op z'n laatste benen
uikers op zoek
aar oorlogsschat
Barentszee
Mitterrand lost opnieuw
verkiezingsbelofte in:
doodstraf wordt afgeschaft
JA
ETENLAND.
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 28 AUGUSTUS 1981 PAGINA 11
Iderland wil
r-protest
ken
jportatie
farten
HAAG - Neder-
heeft voorstellen
ban voor een geza-
bijk EG-protest bij
Ë-Afrika tegen de
luiming van het
pp Nyanga bij
e voi
at df het
voorr
voorstellen, die ten
hebben Zuid-Afrika
meest duidelijke
;n e" de opvattingen
de Westeuropese
y®" len over de vernie-
van het kamp en de
honderden arresta-
en deportaties uiteen
a4 etten, worden thans
n' f ;r uitgewerkt.
der deze week is een
is initiatief voor een
imenlijk westers pro-
bij de Zuidafrikaanse
•ring gestuit op verzet
de Verenigde Staten,
eland en West-Duits
mid
Jing!
cc] is
PRETORIA Uit welinge
lichte westerse bron in Pre
toria is gisteren bevestigd
dat het doel van de Zuidafri
kaanse inval de lanceerba-
ses zijn, vanwaar de Russi
sche luchtdoelraketten
SAM-3 afgeschoten kunnen
worden en waar een van de
hoofdbases van de SWAP is.
Volgens de Zuidafrikaanse
krant Star hebben de Zuid
afrikaanse acties tot doel de
vernietiging van een nieuw
radarsysteem van de SWA
PO en de daarmee verbon
den luchtafweersystemen.
Volgens de Star zijn de troe
pen van de SWAPO al twee
jaar bezig hun verdediging te
verbeteren. De guerrilla-orga
nisatie zou een netwerk van
ondergrondse gangen en bases
hebben ontworpen om zich te
beveiligen tegen de Zuidafri
kaanse luchtmacht, die vaak
napalm gebruikt. Het school
voorbeeld voor deze construc
ties heeft de Vietcong in de
oorlog in Vietnam ontworpen.
De Zuidafrikaanse actie is van
alle kanten fel veroordeeld.
De Nederlandse regering ont
bood gisteren de Zuidafrikaan
se zaakgelastigde op het minis
terie van buitenlandse zaken.
Een hoge ambtenaar zette de
zaakgelastigde uiteen dat Ne
derland de Zuidafrikaanse mi
litaire acties in Angola „be
treurt en afwijst" en van me
ning is dat de Zuidafrikaanse
troepen zo snel mogelijk die
nen te worden teruggetrok
ken. Eerder hadden West-
Duitsland, Frankrijk en Enge
land de actie veroordeeld.
De organisatie van Afrikaanse
Eenheid (OAE) wil dat Z-Afri-
ka uit de Verenigde Naties
wordt gestoten wegens het be
leid dat Zuid-Afrika voert met
betrekking tot Namibië en we
gens zijn inval in Angola. De
Keniase minister van buiten
landse zaken, Robert Ouko,
verklaarde dit gisteren in
Londen waar een delegatie
van de OAE-landen een be
zoek bracht aan minister Lord
Carrington. De OAE wil dat
de contactgroep van westerse
landen meer druk uitoefent op
Zuid-Afrika om het te dwin
gen de VN-besluiten ten aan-
Een delegatie van Afrikaanse landen bespreekt met de Engelse minister Lord Carrington (rechts met bril) de
situatie in Angola.
Ouko acht het gerechtvaar
digd Zuid-Afrika uit de Vere
nigde Naties te stoten, omdat
de regering in Pretoria in Na
mibië de elementaire beginse
len van het handvest van de
Verenigde Naties respect
voor de nationale integriteit,
respect voor de rechten van de
De Sovjet-Unie heeft de Vere
nigde Staten er gisteren van
beschuldigd „de terroristische
politiek van Zuid-Afrika te
steunen. Volgens de Sovjet-
Unie zien de Amerikanen
maar al te graag dat het
(marxistische) bewind in An
gola wordt ontwricht.
)R 200 MILJOEN AAN GOUD IN
"JMEN VAN EDINBURGH
Al
n 1
af of Jn onze correspondent
Bert van Velzen)
"iet )EN Twaalf welge-
ie duikers, die grote er-
h°< |g hebben opgedaan in
f ac ievelden van de Noord-
3ces reizen binnenkort van
head in Schotland naar
wa ilek in de Barentszee,
1 PJ oven de Poolcircel en
rei»fiilometer ten noorden
Russische haven
mansk. Zij gaan daar
'n e iren een goudschat te
n ov a die meer dan 200 mil-
fslden waard is.
an de duikers is Jim
r die in januari van dit
an de dood ontsnapte
de navelstreng van zijn
irsklok in de Noordzee
en hij en een collega een
ang moesten wachten op
ng. Jim Tucker bevond
oen 100 meter onder het
oppervlak, maar de
chat in de Barendszee
j een diepte van onge-
J70 meter. Op die diepte
'er ïmer een bergingspoging
31 nomen.
goud bevindt zich aan
1 van het wrak van de
;r Edinburgh, die in het
iar van 1942 door Duitse
lo's werd getroffen en op
van dat jaar tot zinken
zov gebracht om te voorko-
e- dat het wrak in handen
t m |e vijand viel. De Edin-
ze' i nam deel aan operaties
e jacht op de kruiser
OEfnhorst en het tot zinken
;n van het Duitse slag-
Bismarck. Op zaterdag
ril 1942 werden 93 kleine
m outen kistjes in Moer-
aan boord van de Edi-
■gh gebracht. Ze bevatten
gouden staven, ge
teld met de tweekoppige
ar van de tsaar en ver
in zaagsel. De totale zen-
ter betaling van Ameri-
se wapenleveranties, had
ewicht van 5 ton.
et verlaten van de haven
Moermansk bewoog de
turgh zich aan het hoofd
een konvooi genaamd
1 in noordelijke richting,
Dnder dekking van het
rst; js de reis naar Engeland
I nnen maken. Op donder
de! 30 april 1942 werd de
rgh getroffen door drie
)'s van de Duitse U-456
kapitan-leutnant Max
rt. De eerste torpedo
het ruim onder water
'd 1 in het goud was opgesla-
Later werd de Edinburgh
'n0 tuw getroffen, waarna het
1 traag in cirkels rondvoer
te grote averij. Toen werd
P*e len het tot zinken te
°V -en.
'UV Marine Recoveries Ltd.,
•edrijf van de duikers,
in de bergingspoging een
van tien miljoen gul-
geïnvesteerd. Als al het
wordt geborgen krijgen
rgers 45 procent van, ter-
de rest tussen de Britten
en de Sovjets zal worden ver
deeld. Voor iedere staaf goud
van bijna 13 kilo die de Britse
regering dan mag houden,
krijgen de Russen er twee. Zij
hebben destijds ook twee der
de van de verzekeringspremie
betaald. De Amerikanen, voor
wie het goud bestemd was, zijn
al schadeloos gesteld door de
verzekering.
De duikers die het goud gaan
opvissen bevinden zich aan
boord van het bergingschip
Stephaniturm, dat met zeer
verfijnde technologie is toege
rust. Een duiker zal vanuit de
duikersklok naar het wrak
van de Edinburgh toezwem-
men in een kikvorspak waarin
warm water circuleert. Zonder
die „centrale verwarming" zou
een duiker in de barre Ba
rentszee binnen weinig secon
den sterven.
Politieke
optochten
verboden
LONDEN Op verzoek van
Scotland Yard heeft de Britse
minister van binnenlandse za
ken, William Whitelaw, vanaf
nu tot 28 september alle poli
tieke demonstraties verboden.
Het verzoek werd gedaan uit
vrees voor mogelijke botsingen
tussen het uiterst rechtse Na
tionale Front en de bond van
anti-nazi's. Beide organisaties
wilden aanstaande zondag be
togingen houden in de Lon-
dense voorstad Fulham. In het
nabijgelegen Nottinghill dat
een overwegende Westindi-
sche immigrantenbevolking
heeft, wordt dit weekeinde
een jaarlijks terugkerend
straatfestival gehouden.
Fataal dieet
Het dieet dat het 24-jarige Britse fotomodel Pauline Sea
ward zichzelf had oplegd, is haar deze week fataal gewor
den. Zij had er een gewoonte van gemaakt om de drie da
gen een zeer copieuze maaltijd te gebruiken. In de tussen
tijd dronk zij niets dan koffie. Afgelopen zaterdag was het
weer tijd voor een stevige maaltijd. Pauline Seaward begon
met anderhalf pond bijna rauwe lever, een kilo niertjes,
twee puddinkjes, een kilo erwten, twee bloemkolen en een
pond champignons, afgemaakt met kaas, brood en ruim
fruit. Volgens de moeder van het fotomodel was de maaltijd
,,wel wat groter" dan gewoonlijk. Na het eten werd Pauline
Seaward niet goed. Zij kon geen lucht meer krijgen. Bij
aankomst in het ziekenhuis bleek zij te zijn overleden. Vol
gens de artsen was zij letterlijk in haar eten gestikt.
WARSCHAU Onder druk van een drei
gende algemene staking in Radom heeft de
Poolse regering de onafhankelijke vakbond
Solidariteit gisteren een gesprek toegezegd
over grieven die nog stammen van de voed-
selrellen uit 1976. In de noordelijke stad
Olstyn echter legden stakende drukkers een
oproep van het vakbondsbestuur naast zich
neer. De vooraanstaande dissident Jacek
Kuron die naar Olsztyn was gekomen,
slaagde er niet in de arbeiders te bewegen
hun negen dagen oude stakingsactie bij de
grootste drukkerij van de stad neer te leg
gen. De drukkers voelen zich beledigd van
wege de bewering van de Poolse partijlei
ding dat zij werkwilligen verhinderd zou
den hebben tijdens de drukkersstaking van
afgelopen week hun werk te doen.
In Radom had de plaatselijke vakbondsafdeling
voor vandaag een algemene staking uitgeschre
ven, nadat een waarschuwingsstaking van een
uur op dinsdag de regering niet aan de onder
handelingstafel had gekregen. De vakbond eist
genoegdoening voor arbeiders die als gevolg
van de voedselrellen van vijf jaar geleden ar
beidsongeschikt raakten of ontslagen werden.
In Warschau voerden vakbonds- en regerings
functionarissen gisteren een oriënterend ge
sprek over het verlenen van toegang aan de
vakbond tot de kranten. Beide partijen maak
ten elkaar echter steeds bitterder verwijten, zo
dat het nog lang lijkt te gaan duren voordat er
wezenlijke onderhandelingen op gang zullen
komen.
Solidariteit liet de regering weten dat zij toe
gang tot de media wil hebben om de bevolking
te waarschuwen voor „het spook van de hon
ger". De vakbond dreigde voorts de Poolse tele
visie niet tot haar congres van 5 september toe
te laten, tenzij de communistische autoriteiten
hun „propaganda-oorlog" tegen de vakbond
staken.
Met het naderbij komen van het congres pro
beert de leiding van Solidariteit de eenheid in
eigen gelederen te herstellen. Het optreden van
Kuron bij de drukkersstaking in Olstyn is daar
ook een voorbeeld van. „Als wij ons niet vere
nigen, zullen wij worden vernietigd", zei Ku
ron tegen de stakende drukkers in Olsyn die
daar echter niets van wilden weten.
Iraanse zedenwet
nog strenger
TEHERAN Het Iraanse
parlement heeft een nieuwe
zedenwetgeving goedgekeurd,
waarmee de teugels nog strak
ker worden aangehaald. Ver
boden zijn voortaan elk ge
bruik van alcohol en verdo
vende middelen en het maken
van „immorele muziek". Voor
vrouwen is het niet dragen
van de sluier strafbaar gesteld.
De wetgeving is er op gericht
de „normale etische gedragsre
gels te waarborgen". Welke
straffen er precies op overtre
dingen van de nieuwe wetten
staan, is niet bekend.
BOUW REACTOR STEEDS MEER BEDREIGD
(Van onze correspondent
Ami van Vree)
BONN De vice-voorzitter van de
CDU-fractie in het parlement van de
deelstaat Noordrijn-Westfalen heeft
gisteren voorgesteld om een „Kalkar-
-conferentie" bijeen te roepen. Deze
conferentie moet dan een oplossing
zoeken voor de uiterst moeilijke fi
nanciële problemen, die de voltooiing
van de omstreden „snelle kweekreac
tor", waarin ook Nederland deel
neemt, in de weg staan.
Aan deze conferentie zouden alle betrokkenen
bij de bouw, in welk opzicht dan ook, alsmede
de vakbonden moeten deelnemen. De politicus
deed zijn voorstel, aangezien deze week de
Westduitse elektriciteitsondernemingen defini
tief aan Bonn hebben laten weten, dat zij niet
bereid zijn bij de grote financiële tekorten van
het projekt in te springen. Daardoor dreigt de
bouw al in oktober te worden stopgezet wegens
geldgebrek.
(Van onze correspondent Jan Drummen)
PARIJS Nu over drie weken in Frank
rijk eindelijk in alle ander Westeuropese
landen is het al zo ver officieel de dood
straf zal worden afgeschaft, zal geen van de
zeven ter dood veroordeelden die in de ge
vangenis zitten, nog terecht gesteld worden.
Het besluit, dat een van de programmapun
ten van president Mitterrand tijdens zijn
verkiezingscampagne was, zal door het par
lement op 16 september ongetwijfeld met
een forse (socialistische) meerderheid wor
den goedgekeurd.
De beul en zijn helpers worden naar huis ge
stuurd en de beruchte guillotine zal in een mu
seum ondergebracht worden. Zij heeft voor het
laatst dienst gedaan ter onthoofding van een
kindermoordenaar (Hamida Djnadoubi) die op
11 september 1977 in Marseille plaatsvond. De
doodstraf van alle nu ter dood veroordeelden
zal in levenslange gevangenisstraf omgezet
worden. Sedert de stichting van de Vijfde Re
publiek in 1959 zijn er in Frankrijk zeventien
personen onder de valbijl terechtgekomen,
waaronder drie tijdens het presidentschap van
Giscard d'Estaing. De president van de Repu
bliek heeft het recht gratie te verlenen en wij
len president Pompidou die een tegenstander
van de doodstraf was, verklaarde eens dat het
recht van gratie het zwaarst en meest kwellen
de voorrecht van het staatshoofd was. Het was
bekend dat Pompidou als hij de beslissing
moest nemen al dan niet gratie te verlenen een
ware kwelling doormaakte en nachten lang op
en neer liep om voor en tegen van een beslis
sing af te wegen. Mitterrand verleende al enke
le dagen nadat hij tot staatshoofd gekozen werd
gratie aan een ter dood veroordeelde moorde
naar. Een van de consequenties van de afschaf
fing van de doodstraf is dat de uitlevering van
misdadigers vanuit andere landen naar Frank
rijk vereenvoudigd wordt. Diverse landen waar
geen doodstraf bestaat weigerden soms misda
digers aan de Fransen uit te leveren en enkele
malen werd de plechtige waarborg geëist dat de
betrokkenen niet terechtgesteld zouden wor
den.
Het besluit heeft niet de instemming van het
merendeel van de bevolking: een recente pei
ling van de openbare mening heeft uitgewezen
dat 54 procent van de Fransen voor het hand
haven van de doodstraf is.
De 60-jarige beul die nu met pensioen gestuurd
zal worden, heet Marcel Chevalier. Sedert een
aantal jaren is de identiteit van „le monsieur de
Paris", zoals hij omzichtig genoemd wordt, be
kend, terwijl hij vroeger zoveel mogelijk pro
beerde anoniem te blijven. Chevalier werd in
1968 tweede beulsknecht van de beul André
Obrecht, de oom van zijn vrouw (het beulsvak
is in Frankrijk altijd een soort familiebedrijf
geweest) en in 1976 nam hij de taak van hem
over en hanteerde „la Veuve" (de weduwe)
zoals de guillotine veelal genoemd wordt. Tot
voor de Tweede Wereldoorlog vonden de te
rechtstellingen in het openbaar plaats, gewoon
lijk voor de ingang van een gevangenis. Dit
leidde soms tot deplorabele taferelen en scènes
van hysterie terwijl de gevangenen in hun na
bije cellen soms een oorverdovend kabaal
maakten. De laatste in het openbaar onthoofde
misdadiger was de massamoordenaar Eugene
Weidman, die bij de dageraad van 16 juni 1937
voor de St. Etienne-gevangenis ih Versailles te
rechtgesteld werd. Chevalier is nu de laatste in
e£n lange lijn van tot dezelfde familie behoren
de terechtstellers. Voor het laatst hanteerde hij
de guillotine in september 1977.
BRUSSEL In navolging van Frankrijk is
ook België er toe overgegaan om de dood
straf af te schaffen. Een wetsontwerp hier
toe zal binnenkort worden ingediend. Het
betreft echter slechts een formaliteit. Sinds
1918 toen de laatste terechtstelling werd uit
gevoerd, worden in België doodstraffen au
tomatisch omgezet in levenslang.
(Van onze correspondent
Bert van Velzen)
lei LONDEN Engeland staat bekend om de felle
hartstochten die kunnen worden losgeslagen door
jD bloedsporten als de vossejacht. Maar een van de
;wf (koel)bloedigste en artistiekste sporten dreigt ten on-
dl der te gaan nu Reg Miller uit Yorkshire een groot
i/ei en waarachtig kampioen niet langer zijn eigen ze-
r nu wen wil meten met die van de hardnekkige fret.
Reg Miller is nationaal kampioen „Fret-in-broek",
een strijd in ijzeren zelfbeheersing tussen man en
fret, waarbij een of meer fretten met vlijmscherpe
tanden en ingebouwde bbeddorst worden losgelaten
in de broekspijpen van*een buitengewoon moedig
man. Daarna worden de broekspijpen bij de enkels
dichtgebonden, de broekriem aangetrokken en de
gulp hermetisch afgesloten, bij voorkeur met een
sterke ritsluiting. Wat daarna gebeurt is een zaak
tussen de fret en de weerloze man, die mag hopen
dat de fret zich niet vastbijt aan kuit of dijbeen en
zich niet vergrijpt aan nog belangrijker onderdelen
van de menselijke anatomie.
Reg Miller is een meester in deze oude, uiterst ge
vaarlijke sport. Hij heeft een nationaal record op zijn
naam staan van 5 uur en 20 minuten, voordat de fret
zijn vrijheid herkreeg. Hij zou het record op ruim 6
uur hebben gebracht, ware het niet dat nijvere
werklieden gisteren opeens het podium begonnen al
te breken, waarop hij zou optreden. Reg werd daar
zo kwaad over dat hij besloten heeft zijn sport op te
geven, de meeste fretten van zijn collectie te verko
pen en er slechts twee aan te houden voor speciale
gelegenheden. Tal van liefhebbers van de sport heb
ben hem dankbetuigingen gezonden én gevraagd
door te gaan. Maar als hij niet tot andere gedachten
komt, is het met de „Fret-in-broek"-sport gedaan en
raakt opnieuw een oude Engelse traditie in de verge
telheid.
Bouw van
kerncentrale
bij Chicago
stopgezet
WASHINGTON De bouw
van een kerncentrale in de
buurt van Chicago gaat niet
door. Een elektriciteitsmaat
schappij in Indiana, die al
205 miljoen dollar in het
project heeft gestoken, is ge
zwicht voor de druk van de
tegenstanders van kernener
gie. Het is voor het eerst dat
in de Verenigde Staten is be
sloten een al in aanbouw
zijnde kerncentrale niet af
te bouwen.
Milieubeschermers en andere
tegenstanders van de kerne
nergie hebben jarenlang strijd
gevoerd tegen de plannen voor
de bouw van een kerncentrale
van 64 megawatt op ongeveer
45 kilometer van Chicago. De
plannen dateren van 1976.
Toen werden de kosten nog op
176 miljoen dollar geraamd.
De centrale had in 1976 in ge
bruik genomen moeten wor
den. Door de hardnekkige te
genstand van milieugroepen
en anderen zou het zeker 1992
geworden zijn voor de centrale
in werking had kunnen tre
den. De elektriciteitsmaat
schappij schat dat de werkelij
ke kosten, door nieuwe voor
zieningen op het gebied van
veiligheid en milieubescher
ming en ook door de inflatie,
tegen die tijd 2,3 miljard dollar
zouden hebben bedragen.
Een van de punten die de te
genstanders van kernenergie
steeds weer naar voren heb
ben gebracht was dat de bevol
king in het gebied rond de
kerncentrale bij een ongeval
niet snel genoeg geëvacueerd
zou kunnen worden. Het ge
bied waar de centrale werd
gebouwd, aan de zuidelijke
uitloper van het Michigan-
meer, is zeer dicht bevolkt.
Mugabe
vermaant
Smith, Sithole
en Muzorewa
SALISBURY - Premier Mu
gabe van Zimbabwe heeft
drie minderheidsleiders in
zijn land gewaarschuwd
voor straffen als zij niet op
houden met hun „staatson-
dermijnende activiteit". Mu
gabe richtte zich tot Ian
Smith, premier van het vroe
gere blanke bewind in Rho-
desië, bisschop Muzorewa,
leider van het Verenigde
Afrikaanse Nationale Con
gres (UANC), en dominee
Sithole van' de Zimbabwese
Afrikaanse Nationale Unie
(ZANU).
De gangen van de drie man
nen worden nagegaan, aldus
Mugabe. „Hun activiteit is be
kend en ik leg hen daarbij
geen strobreed in de weg", zo
zei hij. Op welke activiteit Mu
gabe doelde, zei hij niet. Smith
is leider van de Republikeinse
Frond Partij (RF) die alle
twintig zetels voor blanken in
het 100 leden tellende parle
ment bezet. Sithole en Muzo
rewa verbraken in het midden
van de jaren '70 de banden
met het Verenigd Patriottisch
Front van Mugabe en Nkomo.
Zij stelden zich toen achter de
interne regeling waarmee Ian
Smith het Front wilde uitscha
kelen. De regeling was echter
maar een kort leven bescho-
Heroïnevangst
PARIJS In een bagagekluis
in het Gare du Nord in Parrijs
heeft de politie vorige week
een partij van zeven kilo pure
heroine aangetroffen met een
verkoopwaarde van zeventig
miljoen frank (ongeveer 35
miljoen gulden). De politie
heeft nog niemand kunnen
aanhouden in verband met
dezfe zaak.
