Van Agt ziet
wrok
m m
£cidóC<3otuaitt
an Agt noemt positie in
fractie verzwakt
A/eer
Steun voor Lubbers
Sony-camera heeft
geen film nodig
Na jaar en win ter bij C A:
kleurrijke folklore-en piratenlook
-JNENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 25 AUGUSTUS 1981 PAGINA 9
[ODEN MET
LT Éen hogedrukge-
'aarvan het centrum ten
van Ierland ligt, ver-
zich langzaam in de
g van het vasteland,
engt ons perioden met
droog weer. De tempe-
loopt morgen op tot on-
22 graden. Langs de
lank van het hogedruk-
1 trekken oceaan- storin-
lar Scandinavië en ver-,
en daar onbestendig
n Zuid-Europa blijft het
en warm zomerweer,
verwachting voor de va-
janden:
inavië en Finland:
vrij zonnig, later vooral
noorden en westen veel
ïing en nu en dan re-
eilanden:
In het noorden en westen wol
kenvelden met wat jegen of
motregen, in het zuiden vrij
zonnig.
Benelux:
Droog, in het zuiden zonnig.
Duitsland en DDR:
Wolkenvelden, in het westen
en zuiden zon.
Frankrijk:
Droog en zonnig. 23 tot 30 gra
den.
Spanje, Portugal en Balearen:
Zonnig, 25 a 30 in het binnen
land plaatselijk 35 graden.
Italië:
Zonnig, in het zuiden nog wat
regen. 25 tot 30 graden.
Balkan en Griekenland:
Vooral in bergstreken eers'.
nog regenbuien. Later overwe
gend zonnig. Langs de kust 25
tot 32, naar het noorden en
oosten 20 tot 25 graden.
Alpen:
Overwegend zonnig, 24 tot 29
graden.
UlT de gisteren bekend gemaakte beslissing van Van Agt
terugtrekking als onderhandelaar; beschikbaar blijven als
beoogd premier blijkt eens te meer hoezeer het CDA in
de nesten zit. Menige CDA'er zal zich afvragen of de openlij
ke botsing in de partijtop niet te voorkomen was geweest. Of
het nu echt zo nodig was dat de fractievoorzitter van het
CDA (Van Agt) de waarnemend fractievoorzitter van het
CDA (Lubbers) openlijk moest bekritiseren. En, wat aanmer
kelijk belangrijker is, of het echt nodig was dat Van Agt
openlijk kritiek moest uitoefenen op het staatshoofd vanwe
ge de beslissing De Gaay Fortman tot informateur te benoe
men en vanwege de formulering van diens opdracht.
Er is nauwelijks een andere conclusie te trekken dan dat
fyet CDA, nota bene momenteel de grootste partij van het
land, in overspannen toestand verkeert. Dat is te betreuren,
want de formatie van een kabinet het landsbelang
wordt er almaar door opgehouden.
HoE nu verder? Op de eerste plaats is het te hopen dat de
basis van het CDA het hoofd koel houdt, want uitbundige
aanhankelijkheidsbetuigingen aan Van Agt zouden de oplos
sing van de huidige CDA-crisis en dus tevens de politieke
crisis waarin het land verkeert alleen maar moeilijker
maken.
Niet alleen terughoudendheid ten opzichte van wat ge
beurd is, wordt nu vereist, maar ook een stevige steun in de
rug van de man die vanaf nu voor het CDA de onderhande
lingen moet gaan doen, drs. Lubbers, is op zijn plaats. Want
dat Lubbers die taak nu moet gaan verrichten staat buiten
kijf. Als informateur was hij het die, samen met De Koning,
PvdA en D'66 door hard onderhandelen ertoe heeft gebracht
om Van Agt als premier te accepteren. Tot dan lang geen
vanzelfsprekendheid.
De CDA-fractie moet gebruik maken van het feit dat Van
Agt verklaard heeft voor het premierschap beschikbaar te
blijven. Waarbij we er dan natuurlijk wel van uitgaan dat
Van Agt akkoord gaat met het standpunt, dat de fractie over#
het regeerprogramma zal innemen.
TOKIO Het Japanse elektronische concern Sony heeft
een camera ontwikkeld die gebruik maakt van een elektro
magnetisch systeem in plaats van de conventionele film. De
Mavica-camera, die ongeveer even groot is als een normale
camera, legt beelden vast op een magnetische plaat in
plaats van via chemische reacties op een lichtgevoelige
film. De plaat wordt achter in de camera geschoven en kan
dan vijftig kleurenopnamen maken. De opnamen worden
vervolgens via een speciaal ontwikkeld apparaat zichtbaar
gemaakt op een televisiescherm. Volgens een woordvoerder
van Sony treedt er geen verslechtering op van het beeld of
van de kleurenkwaliteit.
Volgens Sony-president Morita kan de plaat op elk gewenst mo
ment uit de camera worden gehaald zonder de al gemaakte op
namen te beschadigen. Ook is het mogelijk opnamen uit te wis
sen en de plaat opnieuw te gebruiken. De camera kan via elek
tronische signalen beelden overbrengen per telefoon en kan bo
vendien functioneren als filmcamera door haar via een hulpstuk
te verbinden met ëen draagbare videocassetterecorder. Sony wil
de Mavica-camera over anderhalf tot twee jaar op de markt
brengen voor een prijs van ongeveer 1800 gulden. De viewer zou
600 gulden, de plaat ruim zeven gulden moeten kosten.
De camera met de lichtgevoelige plaat.
1NINGIN EN LUBBERS HEBBEN HET GEDAAN
[HAAG Hoewel het bericht
ies Van Agt zich had terug
gen als voorzitter en onder-
tr van de CDA-fractie in
le Kamer insloeg als een
rezen in politiek Den Haag
ldellijk twijfels. Natuurlijk,
>k allemaal heel echt. Diep
de gezichten bij het CDA en
jededeling van mevrouw Van
een radioverslaggever dat
in „ziek van de zorgen" te
j. Maar bloed kruipt waar
»t gaan kan, zeker bij argwa-
mensen als politici en jour-
D.
achten gingen automatisch
j naar oktober 1977, toen Van
let weten dat hij het „politie-
is" inging. Dat leek hem voor
jen het beste. Bovendien had
t gevoel „niet te deugen voor
litiek". Maar binnen een et-
draaide Van Agt die beslis-
lerug, nadat de CDA-fractie
creigerd zijn terugtreden te
den. Algemeen kwam men
tot de conclusie dat de CDA-
niet anders had gedaan
iet mobiliseren van de achter
om zijn eigen positie in Den
r te verbeteren.
keze keer zou er sprake kunnen
fan een zorgvuldig uitgedachte
jeuvre, met de bedoeling het
jomen van een kabinet CDA-
i-D'66. Immer?, het gaat uit-
relijk om slechts een halve te-
:ht Van Agt blijft beschikbaar
inister-president. Daar zit 'm
let nou de kneep, zou Farce Ma-
zeggen. Want „uiteraard" stelt
Agt een aantal voorwaarden. Er
pil alsnog „deugdelijke afspra-
I komen over het te voeren be-
|En die afspraken moeten de
e weg" gaan naar economisch
1 en daardoor blijvende werk
meid. Niet zo onredelijk, zou
jgen, maar er wordt nog iets
gevoegd. De adviezen van ex-
Jfskundigen als Jelle Zijlstra
T rapport van de Commissie-
ir „zouden in het landsbe-
op het regeerakkoord een
lijk stempel behoren te druk-
/ertaald komt het eropjieer dat
Agt een enorme last legt op de
iders van zijn opvolger. Want als
er niet in slaagt een akkoord
de zin van zijn voorganger te
n, dan moet het CDA het voor-
naar zonder Dries van Agt zien
Iden. Dat laatste staat zo onge-
[elijk aan het richten van een
op de borst van de christen-.
:ratische sous-chefs. Dezen we-
mers verduveld goed dat een
lig verdwijnen van Van Agt een
helse woede zou doen ontstaan bij de
achterban.
Binnenskamers heeft men het effect
daarvan al eens getaxeerd op een
verlies van een kleine tien Kamerze
tels. Een bewijsje daarvan werd vori
ge week woensdag geleverd, toen de
Nijmeegse sfinx na zijn Pyrrusover
winning in de fractie op het Binnen
hof op weg naar de formateurs luid
keels werd toegejuicht door de hon
derden kennelijk speciaal voor hem
gekomen mensen.
Oorvijg
Misschien had daarom de woordvoer
der van de fractie gisteravond tijdens
zijn persconferentie nog niets mee te
delen over wie de plaatsbekleder zou
worden. Is dat dan niet Ruud Lub
bers? werd er verbaasd gevraagd.
Geen commentaar. Daaruit zou men
kunnen afleiden dat Lubbers, die
momenteel optreedt als waarnemend
voorzitter, nog eens heel goed wil na
denken voordat hij het estafettestokje
overneemt. Temeer, omdat Van Agt
hem in zijn afscheidsbrief een oorvijg
geeft. Lubbers, die liet uitlekken dat
hij met vijftien anderen eigenlijk ja"
had willen zeggen tegen het concept
akkoord met PvdA en D'66, krijgt
het verwijt dat hij de poten van de
stoel van zijn eigen onderhandelaar
heeft doorgezaagd. Van Agt stelt dat
door het optreden van de plaatsver
vangend fractievoorzitter zijn positie
in eventuele nieuwe gesprekken met
Den Uyl en Terlouw danig is ver
zwakt. ..Dat feit heeft politiek grote
betekenis".
Op zich genomen heeft hij gelijk.
PvdA en D'66 hebben niet nagelaten
met nadruk te zeggen dat hij in eigen
kring inhoudelijk een nederlaag
heeft geleden. Als Van Agt nu weer
vrolijk aan de formatie zou gaan
deelnemen, zouden Den Uyl en Ter-
louw kunnen vragen namens wie hij
daar standpunten verkondigde. Het
eisen van bijvoorbeeld de garantie
dat er volgend jaar voor 4,5 miljard
gulden wordt bezuinigd op de uitga
ven van de overheid, kan inderdaad
alleen nog maar gebeuren door ie
mand die inhoudelijk wel het ver
trouwen van de fractie heeft Op
deze manier wordt Lubbers dus, als
hij het voorzitterschap overneemt ge
dwongen op straffe van het ge
heel verdwijnen van de charismati
sche leider de PvdA en D'66 te
bevechten op volgens hem onnodige
fronten.
Daarbij dient ook te worden bedacht,
dat Van Agt over een paar dagen als
premier van het huidige CDA-VVD-
kabinet de eerste ondertekenaar zal
zijn van een rijksbegroting, waarin-
wel degelijk yoor tenminste 4,5 mil
jard wordt bezuinigd. Mocht Lubbers
als CDA-onderhandelaar want
wie zou het anders moeten wor
den? de neiging gevoelen toe te
geven aan de eis van de socialisten en
Democraten dat zulke bezuinigingen
niet even tijdens een formatie gere
geld kunnen worden, dan weet hij
zeker dat op een andere plek de
„echte" CDA-leider wel zulke bedra
gen zit te schrappen. Wellicht is Lub
bers laconiek genoeg om over dat be
zwaar heen te stappen en ontstaat er
vervolgens een centrum-links kabi
net. In dat geval komt de CDA-frac
tie in de rare situatie te verkeren dat
zij straks bij de algemene beschou
wingen wijzigingen moet gaan bren
gen in het politieke testament van
Van Agt. En reken maar dat VVD-'
Jeider Wiegel daarvan zal weten te
profiteren.
Overspannen
Maar misschien is al het bovenstaan
de veel te cynisch. Wellicht is Van
Agt inderdaad lichtelijk over zijn toe
ren geraakt en heeft hij dringend
rust nodig. Voor deze theorie pleit
het feit dat Van Agt in zijn brief aan
de CDA-fractie iets zeer ongewoons
doet. Naast het optreden van Lubbers
noemt hij ook de benoeming van De
Gaay Fortman sr. tot informateur als
belangrijk argument voor zijn aftre
den als fractieleider. De opdracht van
de informateur doet Van Agt sterk
denken aan die van Ruppert in 1973.
Het werk van Ruppert leidde uitein
delijk tot een „inbraak" in het CDA
en de totstandkoming van het kabi
net-Den Uyl. Ook kent Van Agt
groot gewicht toe aan het feit dat De
Gaay Fortman zeer onlangs in een
tv-uitzending kritiek uitoefende „op
de handelwijze van onze fractie en in
het bijzonder van haar voorzitter tot
dusver".
En uitgerekend die man wordt nu
tegen het uitdrukkelijke advies in
van de CDA-leider!! aangewezen
om de kabinetsformatie tot een einde
te brengen, blijkt Van Agt te hebben
gedacht. Hij zou evengoed recht
streeks de naam van koningin
Beatrix hebben kunnen noemen.
Want zij en niemand anders is dege
ne, die De Gaay Fortman heeft be
noemd. Evenals Jan Terlouw in een
eerder stadium van de formatie,
overtreedt Van Agt, nu hij zich voor
het blok gezet voelt, het taboe van de
onschendbaarheid van de koning(in).
In het Nederlandse staatsbestel past
geen kritiek op het staatshoofd. Een
formatie geschiedt onder verant
woordelijkheid van het nieuwe kabi
net, in het bijzonder van de premier
daarvan.
iolg van de voorpagina)
Ie formatieopdracht die
;in Beatrix aan de nieu-
formateur heeft meege-
is bij Van Agt verkeerd
in. „Die doet sterk den-
an de opdracht die de
uppert heeft vervuld in
iode die vooraf ging aan
tandkoming van het ka
len Uyl", aldus Van
oen werd er „ingebro-
in de CDA-fractie om
teun los te krijgen voor
ogressief getint kabinet.
igt wijst er vervolgens
De Gaay Fortman er
wijfel over heeft laten
samenwerking nu een
ilijke coalitie van CDA,
en D'66 als enige voor
aan onderzoek te willen
Ireede deel van zijn mo-
af te treden is een ver
zwakte onderhandelingspositie
ten aanzien van de vorming
van dat kabinet. Van Agt
roept in herinnering dat 12
CDA-fractieleden hem vorige
week niet hebben willen steu
nen in zijn afwijzing van het
onderhandelingsresultaat voor
een centrum-linkse coalitie en
dat bovendien 16 leden, onder
wie zijn vermoedelijke opvol
ger Lubbers, te kennen gaven
ook wel groen licht te hebben
willen geven voor dat kabinet,
ware het niet dat Van Agt met
opstapperi had gedreigd. Ook
al waren de meningen van
tleze 16 volgens Van Agt niet
alle gelijkluidend, toch is naar
hij zegt door het optreden van
de groep-Lubbers thans de in
druk ontstaan dat er nog maar
19 fractieleden achter hem zijn
blijven staan. „Parlementa
riërs uit andere politieke par
tijen doen hiermee volop hun
voordeel. Mijn positie als on
derhandelaar in eventuele
nieuwe gesprekken met PvdA
en D'66 is daardoor danig ver
zwakt", constateert Van Agt.
Deze verzwakte positie en de
benoeming van De Gaay Fort
man tot informateur en diens
voornemen eerst te gaan lij
men tussen CDA, PvdA en
D'66 brachten Van Agt ertoe
zich terug te trekken. „Ik kan
in deze situatie niet meer zin
vol en naar behoren als onder
handelaar functioneren", aldus
de ex-CDA-leider in zijn brief.
Zicht op herstel
Van Agt blijft overigens wel
bereid het premierschap van
een nieuw kabinet op zich te
nemen. Echter niet zonder
voorwaarden: „Die coalitie
moet dan van start gaan op ba-
sis van afspraken die een dui
delijk zicht bieden op econo
misch herstel, herleving van
de industrie en daardoor be
houd van collectieve voorzie
ningen en verruiming van
werkgelegenheid. Zulk een
startpositie is er nu niet", stelt
hij vast. Bovendien moet er
een regeerakkoord komen dat
voor één uitleg vatbaar is en
dus geen bron kan zijn van
conflicten bij het maken van
beleid, is de voorwaarde van
Van Agt voor een nieuw pre
mierschap.
De kans dat deze wensen van
Van Agt worden vervuld wor
den in politiek Den Haag niet
erg hoog aangeslagen. Als
Lubbers voor het CDA verder
gaat onderhandelen kan moei
lijk van hem verwacht worden
dat hij het akkoord dat hij als
informateur heeft helpen ma
ken op dezelfde wijze gaat be
strijden als Van Agt dat de
laatste weken deed. Bovendien
heeft Lubbers in zijn eindver
slag als informateur al gesteld
dat verder praten het ont-
werp-akkoord niet beter zou
maken.
Door Van Agts voormalige ge
sprekspartners is gisteravond
zeer terughoudend gereageerd
op diens beslissing. De PvdA
gaf slechts een verklaring uit
waarin de hoop werd uitge
sproken dat de .CDA-fractie
van harte zal meewerken aan
de kabinetsinformatie, niet te
genstaande „de misplaatste
kritiek" op de benoeming en
de opdracht van De Gaay
Fortman. Verder wil de PvdA
eerst afwachten welke politie
ke lijn de CDA-fractie gaat
volgen.
D'66-leider Terlouw noemde
het besluit van Van Agt „con
sequent". Hij wees erop dat
Van Agt in de fractie'gemerkt
moet hebben dat een meerder
heid van het CDA het kabinet
met PvdA en D'66 wel wil. De
kansen op zo'n kabinet zijn
volgens Terlouw nu ook aan
zienlijk gestegen. „Van Agt
heeft nu ook het premierschap
weer ter discussie gesteld. De
kans dat er in he* akkoord nog
wezenlijke veranderingen
worden aangebracht is door
zijn besluit sterk verminderd",
aldus Terlouw, die impliciet
toegaf dat ook de kansen op
een premierschap voor Van
Agt nu aanzienlijk zijn ge
daald.
Wiegel
VVD-leider Wiegel vindt dat
Van Agt volkomen gelijk
heeft gehad af te treden als
CDA-leider. „Een deel van de
CDA-fractie heeft hem in de
steek gelaten", aldus Wiegel
vanochtend op een persconfe
rentie. In de brief van Van
Agt ziet Wiegel een laatste
strohalm voor de CDA-fractie
om haar ex-leider toch nog
voor de politiek te behouden.
„Dan zijn echter spijkerharde
eisen nodig aan het adres van
PvdA en D'66. Wil men Van
Agt behouden, dan zal het
CDA nu moeten kappen met
links", vermaande Wiegel.
AMSTERDAM De presen
tatie van de najaars- en win
tercollectie van C&A startte
deze keer met een tikkeltje
nostalgie die haar weerslag
vond in damesblouses met veel
ruches en volants (plus minus
60,-) die ietwat plechtig wer
den geshowed bij fonteinen of
tegen smeedijzeren hekkpn.
Dat statige was volkomen in
tegenstelling met de strijdlusti
ge kuitlange piratenbroek
(plus minus 65,-) die gedra
gen wordt met blouse en een
brede fluwelen bandeau rond
de taille en een schuingeplaat-
ste alpino met uitdagende lan
ge veer op het hoofd. Mannen
toonden ook deze piraten-
broek, gecombineerd met grof
gebreide truien met één breed
tedessin op borsthoogte.
De laagjes-over-elkaar-mode is
erg leuk, maar zo ontzettend
koud is het heus niet in ons
land. Kennelijk wordt er ech
ter van ons verwacht dat wij
individueel uit zo'n kleurrijk
geheel bepaalde kledingstuk
ken kiezen en met onze huidi
ge kleding combineren. Of
met een gedceeltelijke nieuwe
garderobe dragen.
De lekkere warme doorgestik
te regenmantels van C&A
zien er heel anders uit als men
ze combineert met zo'n bonte
sjaal schuin over de schouder
gedrapeerd. Maar dat"geldt
ook voor een klassieke rok-
blouse of rok-pantalon combi
natie. Maar deze is totaal an
ders met zo'n bonte sjaal er op.
Voor de man is een sportieve
leren blouson met raglan
mouw een fijne dracht. Even
als de zwierige lange suède jas.
In de herenmode komt het ge
ruite pak heel sterk terug. Op
vallend is de combinatie van
een sportief geruit colbert met
uni pantalon en flannel ge
streept overhemd. Er mag ge-
lukkkg fantasierijker worden
gecombineerd door de heren.
Dat is heel plezierig.
is zowel imitatiebont als was
beer, blauwvos en nerts te
zien. Bont kan men ook over
vloedig en veelvuldig aantref
fen op randen van capuchons.
Op deze show waren de hoof
den van de diverse manne
quins trouwens erg ingepakt.
Wie geen capuchon droeg of
alpino, had wel een hoed op,
een omslagdoek om of een
muts op. Soms zelfs een om
slagdoek met een muts erbo
ven op. En bij sportieve jacks
met truien en knickerbockers
werden constant haarbanden
gedragen. Ook mannen droe
gen die haarbanden. En dat
stond erg leuk.
PHI A BARUCH
Tijdens het schrijven realiseerde Van
Agt zich kennelijk dat zijn woorden
vermoedelijk niet zo leuk zouden
overkomen bij De Gaay Fortman.
Haastig voegde hij eraan toe dat deze
constateringen alleen werden gedaan
„omdat zij in politiek opzicht van
cruciaal belang zijn". Van Agt wilde
„geen syllabe" afdoen aan „de hoog
achting" die hij voor mr. W.F. De
Gaay Fortman heeft en „aan de
vriendschap die ik hem al vele jaren
toedraag". Een beleefdheidsfrase aan
het adres van de jonge koningin kan
er niet af. Zo'n nalatigheid moet
voortkomen uit overspannenheid,
zou men zeggen.
RIK IN 'T HOUT
i Countrylook: laagje over laagje.
