uueekpuzzel door dr Pluizer WETENSCHAPPEN postzegels NR. 34 CRYPTOGRAM DENKSPORTEN/HOBBY LEIDSE COURANT. [D ZATERDAG 22 AUGUSTf"" De prijswinnaars van pukzei 33 zijn: W. Th. de Jong, De Vlashaven 32, 2211 WP Noordwijkerhout. Marie-José van der Voort, Rijnsburgerweg 31-c, 2334 BE Lelden. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. ek, HORIZONTAAL: 1. Serveert men uitsluitend dit fijn gebak bij een feestmaal? (6); 4. Capitulatie vraagt om toewijding (8): 10. Voornaamste vogel? (9); 11. Geeft die feeks een rondje tijdens die dans? (5); 12. Het stel komt terug voor een knol (4); 13. Voedsel met een beetje kleur (5); 14. Geèn onverstandige manier (4); 17. Dat is verleden tijd en daarmee uitl (9); 20. Om geen krampachtige pijn te krijgen moet u geen kaas erbij ne men! (4); 22. Wat dieren ontbreekt in hun ge drag (4); 23. Tweepersoonsnorm? (9); 25. Moet u die noot de hele week hierin nog latenJiggen? (4); 26. Overeenkómstentaal? (5); 28. In die jongén zit snee! (4); 32. Dichtstuk van een roofdier? (5); 33. Overschot van een paardeslee? (9); 34. Zullen wij met die wagen voor de rij draaien? (8); 35. Neem een foto om deze grappen maker ook later nog eens te kun nen zien (6). VERTICAAL: 1. Van oorsprong was de kraamver zorgster apatisch (8); 2. Hij blijft maar opscheppen! (5); 2. Fijn dat er zo geen tweede is! (4); 5. Bezig met vullen om genoeg te krijgen? (9); 6. Erg hard om uit de stroom te ha len (4); 7. Hulpmiddel om dit woord te vin den? (9); 8. Om dit in de richting naar achter en te krijgen moet u er acht voor zetten (6); 9. Op welke plaats bevindt zich dit koopmansgoed? (4); 15. Gevolg van de bruid? (5); 16. Doorgang in een spoortrein (5); 18. Voor het grootste gedeelte is dit geschikt voor de boom (9); 19. Dit muziekstuk brengt een geeste lijke aan de drank (9); 21. Explosief onderdeel bij een optre den? (8); 24. Niet bepaald een opbouwend be roep! (6); 27. Met dit predikaat komt u vooral in Engeland wel hogerop! (4); 29. Anders gezegd: een vogel met een muziekinstrument (5); 30. Om zulk een geschenk te krijgen moet men wel over een bijzonder vermogen beschikken! (4); 31. Dit is slim gemengd in Noorwe gen! (4). Hoge kaarten zijn gewilde arti kelen in de handen van bridge- spelers. Biedsystemen zijn ge baseerd op de waarde die die hoge kaarten, met welke pun tentelling dan ook, vertegen woordigen en de gezamenlijke puntenkracht moet, bij bena dering, de juiste hoogte van het eindcontract bepalen. Er zijp natuurlijk uitzonderin gen. Slemspellen met minder dan twintig punten worden re gelmatig gepubliceerd, vooral als ze door grillige distributie wel gemaakt, maar niet gebo den zijn en manches met zo'n 27-28 punten die niet gemaakt kunnen worden zijn ook gelief koosde onderwerpen voor ont moedigende brldgeverhalen. Het onderstaande spel zit er een beetje tussenin. De leider ziet diverse mogelijkheden om aan zijn contract te voldoen, probeert deze uit, maar faalt. Toch zou dat waarschijnlijk niet het geval zijn geweest als er een minder hoge kaart aan wezig was geweest. Men zie: H642 OAHV O A V A753 V1075 N *B9 0642 w o 075 A83 O B 10983 0752 94 Noord opende met 2 SA, zuid bood drie harten en noord vier harten. West kwam uit met een kleine troef en zuid telde ne gen topslagen. De tiende lag binnen bereik als rultenheer goed zat, of als de schoppens 33 waren verdeeld. Om beide kansen te proberen ging zuid met schoppen naar de hand en sneed in ruiten. Oost nam de slag en vervolgde met troef. Zuid Incasseerde nu schoppenheer en vervolgde met schoppen. West nam ech ter met de vrouw en kon de derde troef spelen, zodat zuid niet verder kwam dan de ne gen slagen, die hij van huis uit had. Zonder twijfel is 3 SA een beter en zelfs onverwoestbaar contract, maar daar gaat het nu niet óm. Het punt is, dat zuid een bij zonder eenvoudige winnende voortzetting over het hoofd heeft gezien. Een voortzetting, die hij vrijwel zeker zou hebben gevonden (omdat er geen andere Is) als de ruitenvrouw in de dummy een lagere kaart zou zijn ge weest. Het enige wat zuid hoeft te doen is In slag twee ruitenaas en in slag drie ruitenvrouw te spelen. Zijn derde ruiten kan dan wor den getroefd en dat is de tien de slag! Vraag mij niet waarom zuid speelde zoals hij deed. Snits hebben een grote aan trekkingskracht en wellicht heeft de Hollandse zuinigheid zuid ertoe gebracht niet zo. maar een vrouw cadeau te ge ven. Legt u dit spelletje eens aan uw naaste bridgevrlenden en - kennissen voor. Degenen die de oplossing onmiddellijk vin den beschikken, dat mag u rustig aannemen, over een goede speeltechniek. Bolwerk Een damtijdschrift heeft zelden een professionele start. Het nieuwe blad Bolwerk ziet er wèl prima uit. Bolwerk Is een onafhankelijk maandelijks tijd schrift waarop men zich kan abonneren door (voor de eer ste jaargang) 50 gulden over te maken op girorekening 4239024 ten name van W. Baar. Medewerkers van het blad zijn allen leden van de damclub Fi- velgo uit Appingedam, die zich in twee jaar naar de landelijke top heeft gewerkt en in het nieuwe seizoen ongetwijfeld zal laten gelden in de strijd om het landskampioenschap. De redactie van vijf man (WIm Baar, Bauke Bies, Slep Buurke' en Auke Scholma onder leiding van hoofdredacteur Jan Hont-- scharenko) zorgt met haar me dewerkers (Peter van Harten, Herman van Meggelen, Mami- na N'Diaye, Gil Salomé en Jan nes van der Wal) maandelijks voor kwaliteit in Bolwerk. Alle vormen van het damspel komen in het blad aan de orde. Veel ruimte wordt ge maakt voor het partijspel met W. RUSTENBURG GEO VAN DAM soms diepgravende analyses, de problematiek wordt even min vergeten en in het tweede nummer staat ook een rubriek „Rekords, rekords", waaruit ik u het probleem van Geo van Dam (1948) laat zien (zie dia gram). Het artikel gaat over het probleem hoeveel meerslagen er eigenlijk mogelijk zijn. De oplossing van dit vraagstuk luidt: 37-311 zes slagmogelijk heden 44x13 38-33 tien moge lijkheden 27x18 32x1 10x19 16x9 4x13 20-14 19x10 15x4. Veel aandacht in het tweede J. H. VOS nummer krijgt de partij Bas- tlaannet-Van der Wal uit het laatste kampioenschap van Nederland, Van der Wal toont aan dat Bastlaannet op de 56e zet nog een prima kans op re mise had, maar toen de beslis sende fout maakte. Het gaat om de stand zwart: 8, 28, 37, dam 32, wit: 35, dam 10. Bastlaannet speelde hier 56. 10-19 en verloor twaalf zetten later de partij. Van der Wal zegt dat 56.10-14 remise ople vert en geeft de volgende va riant aan: 8-12 57. 14-3 12-18 58. 3-9 18-23 59. 9-3 28-33 de beste 60. 35-30 en dan de vier mogelijkheden: 1. 32-37 3-14 remise; 2. 37-42 30t24 23-28 24-, 19 32-27 19-131 27x4 3-14 re mise; 3. 37-41 30-24 23-28 24- 19 32-27 3-20! 33-39 20-47! 41-46 19-14 27-4 47-36 remi se; 433-38 3-12 23-28 12-17 remise; 523-28 3-20 32-38 20-14 28-32 30-24 38-47 24-19 47-36 14-20 en verder 19-14 enzo voort, ook remise. Dit Is nog maar een onderdeel van het bewijs dat Jannes van der Wal aandraagt voor zijn bewering dat Bastlaannet nog remise had kunnen maken! In het eerste nummer staan twintig posities met een hek stelling. In het tweede diagram, uit de partij J. H. Vos-W. Rus tenburg (1935) zit een slagzet, die door beide spelers is over zien: 16-21 27x16 14-20 25x14 13-19 14x23 18x40 35x44 22- 27 31x22 17x50. Niet diep, wel verrassend. Groningen wil werken aan reageerbuisbaby Na het Dijkzlgtzlekenhuls In Rotterdam wil nu ook het Aca demisch Ziekenhuis in Gronin gen gaan werken aan het ver wekken van een reageerbuis baby. Volgens de Groningse vrouwenarts professor dr. J. Kremer heeft het AZ de moge lijkheden om de vereiste tech nieken te gebruiken. Het wach ten Is op geld en personeel. De technieken die gebruikt wórden bij het proces dat aan een dergelijke zwangerschap voorafgaat zijn bijzonder Inge wikkeld. Dat bleek deze week In dat ziekenhuis toen de Au stralische expert op dit gebied, dr. Lopato, een gastcollege gaf. In dat college zette hij nauwkeurig uiteen hoe men In het laboratorium een bevruch ting tot stand brengt. De eer van de eerste geslaag de bultenbaarmoederlijke be vruchting gaat naar de Engelse arts Steptoe. Zijn onderzoek leverde in 1978 het eerste re sultaat op: een wolk van een kind, Louise Joy Brown, dat zich tot nu toe volledig nor maal ontwikkelt. Maar de En gelse arts Is allang uit de schijnwerpers verdwenen. De techniek heeft hem ingehaald. Nieuwe methodes met betere resultaten komen uit Australië, waar de nu één jaar oude Can- dice Reed via buitenllchamellj- ke bevruchting tot leven is ge wekt. Het klinkt allemaal erg inge- wikkeld, die z.g. vitro-fertilisa- tle. Het gaat om het manipule ren van de eicel en de zaadcel. Die eicel is wat dat betreft het meest Interessant. Eén keer per maand komt zo'n eitje vrij. Als het niet met het mannelijke zaad wordt bevrucht, spoelt het tijdens de menstruatie weg. Wil men komen tot een kunst matige bevruchting, dan is daartoe nodig dat eitjes wor den verzameld. In Australië heeft men daartoe een nieuwe en schijnbaar effectieve me thode: men stimuleert de cy clus door hormonen toe te die nen. Het verzamelen geschiedt door een kljkbuls via een sneetje onder de navel, bij de vrouw in te brengen. Met een holle naald zuigt men dan do eitjes uit de eierstokken. Zo'n eitje wordt dan In een reageer buis met voedingsvloeistof bewaard. Vervolgens vindt be vruchting plaats met zaad van de man. In Engeland en vooral In Au stralië is men al heel ver met het beheersen en ontwikkelen van de technieken om reageer buisbaby's te maken. In Duits land, Nederland en Amerika, wordt nog aan voorbereidende processen gewerkt. In Rotterdam is een medisch team van het Dijkzlgtzleken huls bezig met de voorberei dingen om de eerste Neder landse „tube-baby" geboren te laten worden. Over ander half Jaar verwacht men een eerste resultaat. Ook het team van professor dr. Kremer In Groningen wil nu ook een project starten. In fasen wil men uiteindelijk tot een echte buitenlichamelijke bevruchting komen. Liefhebbers voor een dergelij ke behandeling zijn er genoeg. Maar pas als het Groningse project In volle gang Is en men met redelijk succes denkt te kunnen werken, worden de eerste pogingen tot buitenli chamelijke bevruchting ge daan. Dat succes is nog een punt van twijfel. Tot nu zijn do rende- mentscljfers erg laag. Vorig Jaar leverde maar 6 procent van de verzamelde eitjes in Australië een zwangerschap op. Dit Jaar ligt dat cijfer naar men verwacht aanmerkelijk hoger, omdat de voedings vloeistoffen (of cultures) waarin het eitje en de zaadcellen bewaard worden, van samen stelling zijn veranderd. Boven dien brengt men tegenwoordig het bevruchte ei later in de baarmoeder. Ook de ethische kant van een dergelijke bevruchting moet straks In discussies aan bod komen. Vanuit andere zieken huizen heeft men op het initia tief van Rotterdam en Gronin gen al gereageerd met „onver antwoordelijk". De kosten zou den te hoog zijn, de uitzichten op succes te gering en er zou teveel aan persoonlijke inzet van medici en patiënten wor den gevraagd. De hamvraag In de kwestie rond de ethische aanvaard baarheid Is echter: kan een niet gebruikte en toch be vruchte embryo zonder gewe tensnood „weggegooid" wor den, ook al zijn velen van me ning dat een bevrucht eitje nog het meeste weg heeft van het allersimpelste organisme op aarde en niet levensvatbaar is bulten de baarmoeder. Het tweede probleem doemt op bij een eventuele geboorte van een kind met afwijkingen. Wie wordt daarvoor verant woordelijk gesteld? Een vraag die bij een eerste mislukking wel eens aan een rechter ge steld kan worden. In een van mijn vorige rubrie ken heb ik al het, voor de Ne derlanders zeer succesvol ver lopen, open toernooi te Baden- Baden aangestipt, lm da zo mermaanden staan echter nog veel meer van dergelijke toer nooien op de internationale schaakagenda, we zullen de, voor onze landgenoten belang rijkste toernooien, hier bekij ken. Kopenhagen. Hier was een groot succes weggelegd voor kandidaatmeester Peter Scheeren, hij werd tweede achter de Joegoslaaf Velikov en behaalde hiermee zijn twee de meesterresultaat. Normaal gesproken voldoende voor de meestertitel, jammer genoeg had Peter drie partijen te wei nig gespeeld, zodat het FIDE- congres hem de titel nog niet kon verlenen. Een nieuw mees terresultaat is nu nodig, en zie. Biel. Een maand later toonde Scheeren aan wel degelijk meestersterkte te bezitten, want hier behaalde hij weer een meesterresultaat. Ook de nieuwe Nederlandse subtop deed het in Biel uitstekend, men zie: eindstand: 1/2 Blrnbolm (Is rael), Karsa (Hongarije) 8 1/2 uit 11, 3/5 o.a. Scheeren 8 en op een gedeelde 6de plaats H. Kuijk, R. Douven en H. Groot- en met 7 1/2. De Hollandse schaaktop heeft er weer een nieuwe concurrent bij! Praag. Ook hier een meester resultaat voor een landgenoot. Jaap Vogel behaalde hier, wat hem 5 Jaar geleden als be roeps maar niet wilde lukken, dit fel begeerde resultaat. Hij werd in dit meestertoernooi, met 9 1/2 uit 14, tweede ach ter de Tsjech Hausner. Gent. Hier was succes voor de Amsterdammer Joost Marcus, hij won het open toernooi in Gent. Bij de jeugd waren er eveneens goede resultaten te noteren, een landenwedstrijd Nederland—Zwitserland werd met 15 1/28 1/2 winnend af gesloten. Direkt daarop won onze eerste bordspeler Helmut Cardon, met 7 1/2 uit 9 het open Zwitsers jeugdkampioen schap. De Glorney Cup (een Europe se jeugdlandenwedstrijd) moesten we dit jaar helaas af staan aan de Engelsen. De ge deelde eerste plaats (de Engel sen hadden meer matchpun- ten) is toch een hoopvol resul taat voor de toekomst. Het was echter niet alles goud wat er blonk, want in Dort mund maakte Kick Langeweg een trieste afgang mee. Met zes remisetjes en vijf nullen belandde hij op de, voor zijn doen ongebruikelijke, een na laatste plaats. Tenslotte won de sterke Am sterdammer Frans Borm het open kampioenschap van ne- derland in Dieren, hierover meer in de volgende rubriek. De volgende partij is een van Peter Scheeren's beste par tijen uit het voor hem zo goed verlopen toernooi in Kopenha gen. P. ScheerenKrahenbühl, Pircverdediging I.d2-d4 g7-g6 2.e2-c4 Lf3-g7 3.Pg1-f3 d7-d6 4. Lf1-c4 c7-c6. Op dit moment waren enkele elementaire openingsfouten mogelijk: 4. .Pd 7??.5.Lxc4+! Kxf7 6.Pg5+ met mat of dame- verlies en de normale ontwik keling 4. Pf6 5.De2 0—0 6.e5 dxe5 7.dxe5 P- 8.e6! Le vert wit groot voordeel. 5.Lc4-b3 Pg8-f6 6.Dd1-e2 Lc8- g4 7.Pb1-d2. Hier blijkt het nut van het uitstellen van de ont wikkeling van het dame- paard. 7. 9—0 8.9—0 e7-e5 9.d4xe5 d6xe5 1Q.h2-h3 Lg4xf3 II. Pd2xf3 Dd8-e7 12.a2-a4 Pb8-a6 13.c2-c3 Pa6-c5 14. Lb3-c2 a7-a5. Wit staat iets beter, de zwarte paarden heb ben geen aanknopingspunten. Pion c3 is hiervoor erg belang rijk, ruil bijv. c3 tegen h7 en zwart zou vanwege het mooie veld d4 beter staan. 15.TI1-d1 Tf8-d8 16.Td1xd8 Ta8xd8 17.Lc1-e3l Hiermee kan wit zijn ontwikkeling vol tooien, daar 17. Pxe4 faalt op 18.Lxe4 Pxe4 19. Lb6! 17. Pf6-d7 18. Ta1-d1 Lg7- f6?l De loper moqt via f8-c5 in het spel gebracht worden, hier heeft deze geen toekomst. 19.De2-c4 Td8-b8 20.b2-b4 a5xb4 21.c3xb4 Pc5-e6 22.Lc2- b3 Nu bezit zwart veld d4, maar de prijs daarvoor is te hoog; de bezetting van de dia gonaal a2-g8 geeft wit een moordende druk op de zwarte stelling. 22.-. c6-c5 b5 Peter Scheeren gi zelf aan, dat 23.Dd! 24.Dd6 Dxd6 25.TxdL 26.Txe6! fxe6 27. Lxe( 28. Lxc5 sneller tot suci^'J ge af ïlson Ü8 M A fcf A A m 3 S. m m A 4 us nu Et 3 a Tb8-e8? Ntr de toren erg ongoing i is 25. Pe5 26.bftc£ ©5. Zwart had overzie, k 26. Pxc5 faalt op f 27.Lb3-d5 Te8-c8 Tc8-c7?l Zwart had g 28. Lg5 op vereenv* moeten aansturen. g6-g5?l 30.a4-a5 g5-g4 is duidelijk in v 31.h3xg4 Pe5xg4 32. Op het juiste moment wit over op een konlngs 32. h7-h5 33.De2-f3 34.Tc1-b1 De7-c7 (ti 35.g2-g3 (helaas, wit z O Dc7-d7 36.Tb1xb7 37.a5-a6 Tc7xb7 31 enen Dd7-c7 39. Ld2-f4 40.Lf4xe5 Pg4xe5 Zwart geeft het op. de si Ook de Europa-zegels van het Kanaaleiland Guernsey hebben als thema „Folklore". Het gaat hier om twee zegels, die op 22 mei j.l. In de verkoop kwamen. Deze zegels hebben een waar de van 12 p en 18 p. De Ka naaleilanden hebben een over vloed aan folklore die vele eeu wen omspant. Twee aspecten daarvan worden op deze ze gels in beeld gebracht. Het motief op de zegel van 12 p Is „Le petit bonhomme Andrlou" (de kleine sukkel Andriou), een rots aan de zuidkust van Gu ernsey. Deze rots doet qua vorm aan het hoofd van een man denken. Op de zegel van 18 p wordt de „legende van de lelie van Guernsey" in beeld gebracht. Deze „nationale" bloem van het eiland werd vol gens de legende door de elfjes naar het eiland gebracht. De zegels werden gedrukt in vel len van 2 x 100 zegels. De marge tussen deze zegels geeft Informatie over de onder werpen die op de zegels te zien zijn. Het ontwerp voor deze zegels werd vervaardigd door Clive Abbot. De zegels werden gedrukt door The Hou se of Questa in Engeland. Gelijk met deze Europa-CEPT- zegels verscheen een nieuwe zegel In de hogere waarden. Het gaat hierbij om een zegel van 5 Pond Sterling. Het mo tief op deze zegel heeft al Jaren bij diverse vorige emissies een rol gespeeld. Deze afbeelding betreft het officiële zegel van de bailiwick. Dit Is de naam van de bestuurlijke status van Folklore-zegels van Guernsey het eiland. Rond deze afbeel ding ziet men een versiering bestaande uit golven en vis sen, die het eiland omringen. Het geheel wordt bekroond door de lelie van Guernsey. Voor deze zegel tekende Ro bert Reed in samenwerking met de studio van Courvoisier In Zwitserland waar deze zegel werd gedrukt. Voor 25 augustus a.s. heeft men op Guernsey een uit vijf zegels bestaande bijzondere serie op de agenda staan. Deze serie kreeg als thema de middelen van vervoer die op en rond het eiland een rol spe len. Op een zegel van 8 p ziet men het kleine scheepje dat de dienst onderhoudt met Sark. Op een zegel van 12 p Is een vliegtuig afgebeeld. Hierbij gaat het om een „Trlslander", die vliegt tussen Guernsey en Jersey. Daarnaast bestaat er een geregelde lijndienst naar Southampton en Cherbourg. Ook een hovercraft is ingezet op een lijndienst en wel tussen Guernsey, Alderney, Sark, Jer sey en St. Malo. Dit vervoers middel is te zien op een zegel van 18 p. Ook een gemotori seerde catamaran doet dienst rond het eiland zoals te zien is deze zegel wil Denemarllngen op een zegel van 22 p. De se- onder de aandacht br con otale dan van u iers i le EE van I in 1< 3 blo 0 kw den bezig met het ultoantei van diverse sporten. ent t< Ook in het kader van hhje' ternationaal Jaar van <nind< handicapten" brengt de n m se PTT één bijzondere ziers t omloop. Deze zegel heelpes-' waarde van 2.00 kr i f 20 ore toeslag en komt 0 september in de verkol oopt toeslag zal worden ben ien e Informatie te geven over ers diteit en over de mo zoal oorzaken van handicapft raf heeft dit gegeven op i lische wijze weergegeveijin he vorm van een boom, Claus Kühlmann ontworffent v gel heeft als kleur blaweki werd gedrukt door de d als k rij van de Deense PTT. Ie ve Eveneens op 10 sept 1.700 a.s. verschijnt in Denen chre een, zegel in de waardof pl 1.60 kr. Deze zegel krljien c thema „Stadsvernieuwinse pr aansluiting op de Eui ins e campagne voor 1981. moment wonen rond de joen Denen in 400.000 gen die voor renovatie merking komen. Mede rie wordt afgesloten met een zegel van 25 p. Deze toont een kustvaarder van Alderney. Ook deze zegels werden ge drukt door Helio Courvoisier in Zwitserland. Voor 3 november a.s. heeft men op Guernsey een uit vier zegels bestaande bijzondere serie op de agenda staan. Deze serie verschijnt naar aan leiding van het „Internationale Jaar voor de Gehandicapten". Op deze zegels ziet men Invali- ten teken dat men er zli larkt wust is dat hier iets a^eft ii daan moet worden. Dit werp wordt op de zeihiller beeld gebracht door een id, o in de wijk „Rlgensgade" penhagen. Hier worden woningen opgetrokken den van de oudere huize lante ontwerp voor deze zegel blijkt van de hand van Keld H lame Petersen en het drukke kleur rood werd verzorgjiaal a de drukkerij van de PTT. 85 m op 1- mlljof op e Ten en v grote Mer

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 20