KLM
Huiskamer wordt
het reisbureau
van de toekomst
Alle
reisgidsen
in
de computer
VOOR. «LLE KLM INFORMftTIE TOETS
reaus (ANVR) die reeds anderhalf
jaar geleden een Stuurgroep Tech
niek in het leven heeft geroepen ter
bestudering van de viewdata-pro
blematiek. Diverse commissies heb
ben elk hun eigen werkterrein.
De verstrengeling van belangen laat
zich moeilijk rubriceren. Tal van on
dernemers hebben twee of meer
petten op. Zij organiseren niet al
leen reizen, maar verkopen ze (ook)
in de eigen winkels. Holland Inter
national bijvoorbeeld heeft zo'n
honderd verkooppunten In de huis
kleuren, afgezien van de afzet via
zelfstandige reisbureaus en banken.
De vraag wat deze gigant in de
branche zal gaan doen met Viditel
is nog niet beantwoord. Holland In
ternational kan een. verscheiden
heid van zo'n twintigduizend prijzen
in de computer stoppen, die men
nu nog verspreid in een achttal gid
sen aantreft. Dat is nog niet ge
beurd. Binnen de eigen gelederen
zijn studiegroepen bezig met een
vergelijking van de systemen en
mogelijkheden.
Gecompliceerd
Insiders achten het niet waarschijn
lijk, dat binnen afzienbare tijd de
consument ertoe wordt uitgenodigd
om via het scherm rechtstreeks bij
de reisorganisator te boeken. Daar
mee zou de structuur van veel be
drijven grondig overhoop worden
gehaald. Zelfs Toerkoop, dat er zo
vlug bij is met het Viditelsysteem in
eigen reisbureaus, Is tevens tour
operator via de B.V. Toerhold met
een meerderheidsaandeel in Boot
en Co. te Delft. Er worden daar
(nog) voornamelijk reizen naar
Frankrijk verkocht onder directie
van P. Jongens, een bekende figuur
in deze wereld, vroeger mededirec
teur van NRV-Holiday en nadien
van Relax. Viditel brengt aan het
licht, hoe gecompliceerd de reiswe
reld In elkaar zit. Neckermann bij
voorbeeld verkocht eerst uitsluitend
reizen via de eigen winkels, later
Boven: Het openings
beeld van de KLM,
een van de 600 leve
ranciers van informa
tie in Viditel.
LinksiHet reisbureau
van de toekomst? De
klant (links) bladert
niet meer in gidsen
en tabellen, evenmin
als de baliejuffrouw.
Laatstgenoemde be
dient het toetsenbord,
dat Viditel beveelt om
de gevraagde bijzon
derheden op het
scherm te brengen.
JAAG Onlangs werd door branchegenoten met een
'itziende blik het reisbureau van de toekomst in scène
I. De klanten bladerden niet meer in reisgidsen vol ver-
ilijke kleurenfoto's, maar staarden gefascineerd naar een
I (scherm, dat telkens nieuwe „pagina's" informatie te
'gaf. De boomstructuur van „Viditel", (de Nederlandse
knaam" van viewdata) ontplooide zich in volle glorie,
:i»en eindeloze variatie aan takken en gebladerte. Niet de
io,en achter de balie, maar een elektronisch geheugen
twoordde de vragen over een vliegreis naar Milaan, het
A van een auto aldaar, routes naar een appartementen-
Alex in de omgeving, bezienswaardigheden, tempera-
,okoers van de lire, prijs, ligging en indeling van het va-
nleverblijf. De demonstratie was georganiseerd door
i lioop, een vereniging van zestig reisagenten die in 1980
Man 183.000 cliënten verleende diensten een omzet be
ne van 144 miljoen gulden.
kwamen er banken bij en sinds kort
ook 140 geselecteerde reisbureaus.
Scanialux, dat nu in moeilijkheden
verkeert, was zowel touroperator
als algemeen reisbemiddelaar. En
Arke heeft ook een flink aantal ei
gen verkoopkantoren. Maar alle
touroperators moeten ook de onaf
hankelijke reisbureaus tot vriend
houden: Ze zijn op hun beurt onge
rust over de mogelijkheid, dat ver
schaffers van accommodaties (ho
tels, bungalowparken, apparte
mentscomplexen) hun onderdak
rechtstreeks aan de consument
gaan verkopen.
De neringziekte grijpt om zich heen.
Het zal de grootste moeite kosten
om alle betrokkenen op één proto
col te krijgen, dat wil zeggen tot
een uniforme codering, taalgebruik
enzovoort in het viewdata-verkeer.
Diverse systemen strijden om de
voorrang. Daarmee trachten de be
trokkenen een voorsprong te krij
gen en de markt te veroveren, voor
één sleutel tot de nieuwe schatka
mer.
Pottekijkers
Viewdata is geheimzinniger dan je
denkt. Er zijn allerlei systemen en
circuits te maken voor onderling
gebruik door branchegenoten, be
drijven of groepen. Lang niet alle
informatie zal toegankelijk zijn voor
de abonnee. Nu reeds wisselen de
gebruikersgroepen niet-openbare
gegevens uit, ook in de reiswereld.
Strikt geheime code- en toegangs
nummers beschermen de ingewij
den tegen pottekijkers. Misschien
zal dit gebruik van het informatie
medium belangrijker worden dan
het rechtstreekse contact met de
consumenten.
Het wachten is op een duidelijker
beleid dan tot op heden uit de ex
perimenten is gebleken en op min
der speculaties. „In ons wereldje
wordt er nogal op los gefanta
seerd", zei René Klawer in het
reeds genoemde vraaggesprek. Dit
geldt ook voor Viditel.
Toerkoop is niet het eerste gezel
schap, dat zich verdiept in de mo
gelijkheden. De opzienbarende
stunts van Ad Latjes, een reisorga
nisator in het zuiden des lands,
weerspiegelen zich ook op het
scherm. Hij biedt niet alleen reizen
aan, maar verkoopt ook elektroni
sche spelletjes en een assortiment
Belgenmoppen.
Eigen land
Een opmerkelijk groot aantal lucht
vaartmaatschappijen heeft alle
vluchtgegevens enzovoort in de
computer gestopt. De ANWB en het
NBT geven, evenals een aantal dag
bladen, toeristische tips. De NS,
KLM, autobusondernemingen, een
groep exploitanten van grote re
creatie-oorden, VVV's enzovoort le
veren al hun informatie voor vakan
tiegangers, met de nadruk op lek
ker weg wezen In eigen land.
Zelfs de eerste collectie op het Vldi-
tel-beeldscherm kwam ten goede
aan een toeristische bestemming.
Wegeners Couranten Concern
stichtte een „Rampenfonds" en
hield een inzameling voor de door
brand geteisterde Apenheul in
Apeldoorn, door informatie aan te
bieden die vla de computer aan de
gebruikers In rekening werd ge
bracht. De opbrengst was bevredi
gend.
LEO J. LEEUWIS
^bovenstaan*
3jtie zou, als
menselijk'
iovenstaande zin verpakte In-
als aan viewdata-sys-
menselijke eigenschappen
t schreven konden worden, in
zijn de Viditel-computer te
(«watertanden. Het nieuwe me-
yerstrekt zo compact mogelijk
r^i gegevens, die aan een reus-
jj door de PTT beheerd geheu-
-I {ijn toevertrouwd door zoge
nde informatieleveranciers.
I .„nieuwe weldoeners" voor de
jieid kunnen nu al meer dan
tiPO beeldpagina's vullen met
jonisch schrift. Elke pagina is
'ip een fractie van een seconde
etschijn te toveren op een aan-
}t televisietoestel,
yiog steeds in kracht toene-
I (6 documentatielawine, ont-
aan de inhoud van stapels
aigwerken, time-tabels,
®r-
het
[^boekje, puzzelpockets, mop-
xpmmels, almanakken, kranten,
ajrderboeken, vademecums,
t 0sen enzovoort stort zich uit
tpns land.
al sprake is van een revolutie,
in elk geval een omwenteling
|ch voltrekt achter de scher-
Op nog maar ten hoogste
ladressen in ons land beschikt
over de mogelijkheid deze in-
|tie zichtbaar te maken. Men
daartoe de beschikking te
»n over speciale apparatuur
in aangepast televisietoestel,
rbinding met de PTT-compu-
atabank) komt tot stand via
ormale telefoonlijn. Volgens
.ilge deskundigen kan het aan-
\>ntvangststations" over een
>f vijf reeds zijn toegenomen
onderd- tot tweehonderddui-
Zij werken met deze profetie
l Ier zenuwen.
argusogen
'*je 't zelf niet gebruikt wordt
n&gen je gebruikt", is voor veel
nemers en branchegroepen
ige aansporing om zich aan te
n ïn als informatieleverancier.
r ederlandse reisindustrie volgt
ontwikkeling, ook in eigen
3met argusogen. Gezeten ach-
e iet schermpje bespiedt men
°anend eikaars vertakkingen
%e „basis-zoekboom", een van
ile woorden uit een nieuw jar-
a ijdsbesteding is een van de
rwerpen, die zo'n boom vor-
Via een zoeksysteem kunnen
€n stam de takken en blade
rt meer gedetailleerde infor-
ontspruiten. Viditel verwekt
st en argwaan In de toeristen-
fitrie, omdat ook In deze bran
het „winkelen zonder winkel"
Ie mogelijkheden gaat behoren.
I het reisbureau nog een toe
ft en zo ja, welke? Op de Toer-
"-demonstratie signaleerde di-
(Ur S. J. Mossel een duidelijke
natie in de verkoop van geor-
seerde vakanties. Het gat in de
i t, ontstaan door het verdwij-
rvan onder meer Christoffel en
lik, is niet opgevuld.
jrmeld bleef een droef teken
ape wand. Het feit namelijk, dat
lè touroperators nog opgewekt
Ivaren aanprijzen en hun toe-
elsnummer vermelden in de Vi-
wids 1981, het „telefoonboek"
odit medium. Zelfs de nieuwe
c&n, waarmee na het faillisse-
II pogingen zijn gedaan om te
lle komen („Vliegunie" was de
9ie doopnaam voor „Christof-
komen in dit boek voor, terwijl
éViditel-geheugen ze al lang
ri uitgewist. De eerste ranken
lel verdord. Zullen er spoedig
er volgen?
sfabrieken
'Igrote hausse in het reizen
Int voorbij te zijn. Touropera-
Hzien hun omzetten dalen en
Ïfde geldt voor de agenten
ureaus) die hun arrangemen-
/erkopen aan het publiek.
'Istgenoemde categorie heeft
Jurrentie gekregen van andere
■flddelaars tussen „reisfabrie-
en het publiek, zoals tal van
'ken en uitgeverijen, die via hun
tyladen en tijdschriften vakan-
Pbij de lezers aanprijzen.
Hing onlangs een golf van ont-
'ng door de ANVR-relsbu-
1 is, toen een bank zich krachtig
Incieerde van de reizenver-
Een advertentie legde cliën-
1 de volgende uitspraak in de
jjd: „Principe. Ik wens een bank.
geldshop annex reisbureau",
tyiteiten die niet „des bankiers"
werden veroordeeld.
Intussen hebben collega-
ilers al meer dan 3500 ver
munten voor georganiseerde
en bedraagt hun aandeel in
(mzet zo'n twintig procent. Veel
Operators maken gebruik van
'iensten. De professionele reis-
Iddelaar krijgt het steeds moei-
Een aantal deskundigen voor
hun weinig goeds.
P. Huilmand, adjunct-directeur
'ihet Nederlands Wetenschappe-
tostituut voor Toerisme en Re-
Itie in Breda ziet de vakantie-
foer dermate zelfstandig worden,
*hij geen reisbureau meer nodig
Jt. Drastische veranderingen in
Reispatroon zullen volgens hem
®»en vijf tot tien jaar tal van va-
tiedetaillisten in moeilijkheden
igen.
lirecteur van het Nationaal Bu-
voor Toerisme J. A. T. Corne-
in deed er nog een schepje bo-
p door te verwijzen naar Ame-
Daar zullen de komende jaren
luizend reisagenten hun deuren
'ten sluiten. „Reisbureaus be-
met ondergang", waar
de november 1980 al een
kop in Elsevlers Magazine. En.
de directeur van Neckermann Rei
zen, René Klawer, verklaarde zich
blijkens een interview in Adformatie
„geschokt" door de trend naar self-
catering, een mooi woord voor het
rechtstreeks huren van accommo
datie door de vakantieganger. De
consument gaat steeds meer zelf
doen.
En dat terwijl de velden zo wit leken
om te oogsten. De reisindustrie
heeft het nooit verder kunnen bren
gen dan een aandeel van 28 pro
cent in het totale vakantiegebeuren.
De rest van het volksdeel dat deel
neemt aan de grote uittocht, kan de
eigen boontjes doppen en doet dat
voornamelijk onder het tentdak en
in de caravan.
Grote veranderingen
Een teruglopende markt, ongunsti
ge valuta-ontwikkelingen, dalende
geboortecijfers, onbetaalbaar wor
dende vakanties en toenemende
concurrentie.Zal Viditel het ver
lossende woord kunnen spreken?
Toerkoop denkt met dit medium te
gemoet te komen aan de eisen van
een moderne en zelfbewuste consu
ment. De technologie wordt te hulp
geroepen om het echte reisagent
schap te onderscheiden van bran
chevreemde mededingers. Reeds
25 Toerkoop-vestigingen beschik
ken over de nodige apparatuur en
dit jaar zullen nog eens 40 kantoren
Viditel in huis halen. Secretaris A. J.
Plak ziet grote veranderingen hun
schaduw vooruitwerpen.
De reisbrochure van de toekomst
zal bijvoorbeeld slechts een zwakke
afschaduwing zijn van wat nu gebo
den wordt aan uitbundige teksten,
tabellen en kleurenfoto's. Het me
rendeel van de informatie kan im
mers worden opgeslagen in de Vidi-
tel-computers, waarna de gids zal
afslanken tot een drukwerkje dat
wat hotels laat zien en wat globale
documentatie over de bestemmin
gen enzovoort. Er blijft dus alleen
maar een verwijsfunctie over.
Als voordelen van deze ontwikke
ling noemt de Toerkoop-top de uit
gebreide en compacte informatie.
Men stopt als het ware alle gidsen
in één geheugenpakhuis. Daar kun
nen ook de stapels naslagwerken
in, die nu onder de balie liggen
(zoals de uitgebreide Toeristiek-do-
cumentatie) over de bestemmingen
enzovoort, de vele tabellen van
luchtvaart- en spoorwegmaatschap
pijen. Er komen meer mogelijkhe
den voor een snelle prijsvergelij
king. De klant krijgt alles op een
presenteerblaadje aangeboden.
Gelet op de fortuinen die nu wor
den uitgegeven aan het drukken en
verspreiden van reisgidsen (raming
40 miljoen gulden per jaar) en hun
waanzinnige overproduktie van 15
20 op één reis, kan men heel wat
gaan bezuinigen.
Wonderscherm
De vraag is alleen of het reislustige
publiek erg ingenomen zal zijn met
het nieuwe staarsysteem. Een reis
koopt men niet alléén. Wie ziet het
gezinnetje reeds voor zich in het
reisbureau, aller ogen gericht op
het wonderscherm? Hoeveel bomen
moeten er opgezet worden vóór de
grote beslissing is genomen? Hoe
lang duurt dat en wat zal het de
reisagent gaan kosten?
Gevreesd moet worden, dat de gro
te verkilling hard zal toeslaan na al
die winteravonden bij het haard
vuur, waarop het gezinnetje droom
de van de komende vakantie, om
ringd door de prachtige sprookjes
boeken van de reisindustrie. Wat
permanent zicht- en tastbaar was
en aanleiding gaf tot eindeloze be
spiegelingen, zal vluchtig worden
als een vallende ster.
Het is al mogelijk afdrukjes te ma
ken van Viditel-pagina's, zilverkleu
rige papiertjes met het nieuwe spij
kerschrift van ons computertijd
perk, die het visioen reduceren tot
een handvol dorre feiten. De cirkel
zal pas rond .zijn, als aldus geboek-
Vakantieganger
gaat
zijn eigen
reisboontjes
doppen
Een steeds groter
aantal mensen
maakt geen ge
bruik meer van
een reisbureau,
maar dopt zelf de
vakantieboontjes.
Viditel helpt daar
bij een handje.
te reizen rechtstreeks ingevoerd
kunnen worden in de computer van
de touroperator en de bevestiging
meteen wordt doorgeseind.
Twee van deze touroperators, D-
Tóurs en Hotelplan, gaan nu bij wij
ze van proef deze service verlenen
aan de Toerkoopleden met Viditel.
In Engeland, toonaangevend op het
gebied van viewdata-systemen, is
dat al heel gewoon. Daar laat men
binnen afzienbare tijd de kijker een
combinatie van tekst en beeld (het
hotel bijvoorbeeld) op het scherm
zien.
In de kantoren van touroperators zijn overal reeds de beelschermen aangesloten op eigen computersyste
men, die de boekingen registreren, vertellen wat er nog gereserveerd kan worden, wanneer, enzovoort
In ons land moet men zich qua illu
straties nog behelpen met uit blok
jes opgebouwde tafereeltjes in een
kleurenpatroon, waar men ge
schrokken voor terugdeinst. Het le
vert verbazingwekkende contrasteh
op. De elektronische borduurtech
niek toont dan een bonte lap, met
kruissteken uit grootmoeders tijd.
In afwachting van de dingen die ko
men gaan blijft men de Viditel-com
puter vullen met gegevens, ook op
het gebied van toerisme en recrea
tie. Er zitten al complete reisgidsen
in. Men komt namen tegen als
Arke, Neckermann, Transalpino en
Sporthuis Centrum, bedrijven die
precies kunnen vertellen welke rei
zen en accommodaties nog be
schikbaar zijn, wat ze kosten, hoe
ze er uit zien, enzovoort.
Thuis winkelen
De touroperators verwijzen nog
braaf naar hun wederverkopers, als
bemiddelaars voor de boeking, of
dit nu reisbureaus zijn, banken of
de eigen reiswinkels. Vaak kan men
bij alle drie terecht. Maar als het Vi-
ditel-systeem echt de hulskamers
gaat veroveren, zal het In principe
mogelijk worden om rechtstreeks
bij de touroperator een reis te be
stellen. Nu reeds wordt er thuis ge
winkeld. Via het apparaat gaan
elektronische bestelkaarten van de
klant naar het postorderbedrijf.
Werpt dit experiment de schadu
wen vooruit van een tijdperk, dat de
reisindustrie zal doen schudden op
haar grondvesten?
Het blijft gissen. Misschien wil
Toerkoop de gevreesde ontwikke
ling vóór zijn door het publiek ver
trouwd te maken met de schermen
in de eigen bureaus. Maar Viditel
accentueert reeds met onverbidde
lijke scherpte de merkwaardige en
vaak tegenstrijdige verhoudingen in
deze branche. Reisorganisatoren en
-wederverkopers hebben ieder voor
zich eigen belangen. Zij werken sa
men onder de grote paraplu van de
Algemene Vereniging van Relsbu-
