Felle discussie op
y Pools partijcongres
Paus beklemtoont bovennatuurlijke
dimensie van de Eucharistie
we
Sociaal-democraten halen net
geen zetel in Lagerhuis
3egin kan
weerbarstige
x-generaal
liet missen
Polen willen niet
Speciale commissie
onderzoekt oorzaak
van Britse rellen
HTENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 17 JULI 1981 PAGINA 7
erzoekt
metselaars-
eden
hoofd
iaanse
chtingen-
kst
5 Het openbaar mi
le in Rome heeft in
ld met het schandaal
de vrijmetselaarsloge
m vooronderzoek ge-
tegen de zestigjarige
r Pelosi, hoofd van de
UngendiensL
wordt beschuldigd van
•ming van een crimini-
irganisatie en politieke
ge, onder andere voor
Delli, de leider van de
jan wie hij geheime do-
iten zou hebben gege-
Pelosi heeft ontkend,
hij heeft inmiddels wel
ïtslag ingediend.
len verwacht:
n Jazzfestival
jonden
ieb[
anfrEN Het grootste
kiicht-jazzfestival dat
D Londen zou worden
eltden is afgelast vanwe-
s recente rellen in de En-
arhoofdstad.
ik
Gillespie, Ella Fitzge-
n lerbie Hancock en Sarah
e ^amn bevonden zich on-
internationale bekende
tejen die op het festival
>°4i verschijnen. Het jaz-
lctyal was gepland voor de
nde twee weekeinden in
k^am Common in het zui-
anan Londen,
tef
^i-capitol, de organisatoren
•jet festival, is echter be-
dat het evenement
ijkheden zal opleveren,
1 lam Common ligt vlakbij
jHn, de Londense wijk met
Jroot aantal immigranten
.de rellen het hevigst wa-
NIEUW CENTRAAL COMITÉ GEKOZEN
Havenarbeiders in Gdansk in afwachting van de onderhandelingen die Solidariteit
voerde met de regering. De gesprekken werden afgebroken.
(Van onze speciale verslaggever
Leo van Vlijmen)
WARSCHAU Het partijcongres
van de Poolse communistische partij
heeft vannacht in geheime stemming
ie 200 leden van het nieuwe centrale
comité gekozen. Het partijcongres
had daarbij de keuze uit 300 kandida
ten. Hoe de samenstelling van het
nieuwe centrale comité eruit ziet zal
waarschijnlijk in de loop van de dag
bekend worden gemaakt Daarna zal
het nieuwe comité een kandidaten
lijst opstellen voor de verkiezing van
de eerste secretaris van de partij. Op
deze kandidatenlijst zullen naast de
naam van de huidige partijleider Sta-
nislaw Kania waarschijnlijk nog
DOORBRAAK VAN HISTORISCHE BETEKENIS
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Groot-Brittannië's nieuwe
nationale partij, de in maart opgerich
te Sociaal-Democratische Partij (SDP),
heeft gisteren bij de tussentijdse ver
kiezingen in het Noordengelse War
rington een bijzonder eervolle tweede
plaats veroverd. SDP-kandidaat Roy
Jenkins, gewezen voorzitter van de Eu
ropese Commissie en voormalig vice-
voorzitter van de Britse Labourpartij,
kreeg 42 procent van de stemmen. De
socialistische Lagerhuiskandidaat
Doug Hoyle haald 48 procent, 1759
stemmen meer dan Jenkins.
Vrij algemeen wordt aangenomen dat de
sociaal-democraten in Warrington een
eerste Lagerhuiszetel veroverd zouden
hebben als Shirley Williams, de populaire
ex-Labourminister van onderwijs, zich
kandidaat had gesteld. Vermoedelijk zal
ze in het najaar een kans wagen in een
kiesdistrict van Zuid-Londen.
De tussentijdse verkiezingen werden ge
houden omdat de socialistische afgevaar
digde van Warrington zijn lidmaatschap
van het Lagerhuis had opgezegd. De SDP,
die op 30 tot 35 procent van de stemmen
had gehoopt, haalde veertig procent. Jen
kins beschouwt dit als een bewijs dat zijn
partij samen met zijn liberale partners bij
algemene verkiezingen een meerderheid
kan halen en een regering vormen.
De teruggang van Labour in het socialisti
sche bolwerk Warrington is ontegenzeg
gelijk te wijten aan de verdeeldheid tus
sen de linker- en rechtervleugel van de
partij. Het komende congres van Labour
in oktober belooft dan ook bijzonder span
nend te worden. Ook premier Margaret
Thatcher en haar conservatieve partij
hebben in Warrington stof tot nadenken
gekregen. De conservatieve kandidaat
kreeg maar zeven procent van de stem
men en verloor daardoor de waarborgsom
omdat het vereiste minimum van 12,5
procent niet werd gehaald.
isident Navon van Israël heeft premier Begin on-
\gs aangewezen als kabinetsformateur, omdat hij de
rv te kansen heeft een nieuwe regering te vormen. Om-
de door hem beoogde coalitie een meederheid van
1 cbts één zetel heeft, kan Begin de steun van zijn ra-
a/e partijgenoot Ariel Sharon te missen. Daarom
ja bij moeten toegeven aan diens aanspraak op de de
itt/e van minister van defensie. Bezien tegen de ach-
v frond van de deze week sterk toegenomen spanning
et Midden-Oosten is deze post uitermate belang-
r) Jc. niet alleen voor Israël, maar ook voor het Mid-
-Oosten en uiteindelijk voor de hele wereld. In het
.derstaande artikel gaat Guardian-verslaggever Eric
ver in op het karakter van deze weerbarstige ex-ge-
yrzal-
AVIK SHARON EIST DEFENSIE
RUZALEM Sinds Ezer Weizman een jaar geleden af-
i als minister van defensie, heeft premier Begin hard-
;kig geweigerd om ex-generaal Ariel Sharon, de huidige
nister van landbouw, tot diens opvolger te benoemen.
;in heeft gezegd dat het dan slechts een kwestie van tijd
zijn voordat Sharon zijn ambtswoning met tanks zou
singelen. Natuurlijk heeft Begin die venijnige uitspraak
niddellijk betreurd, maar zijn ontkenningen klonken
t overtuigend.
ir, tanks of niet, in het nieuwe Israëlische kabinet on-
leiding van Begin zal de lawaaiige ex-generaal naar
waarschijnlijkheid de post van Defensie krijgen. Zijn
ïrplaatsing is de voornaamste prijs die betaald moet
rden voor de krappe verkiezingsoverwinning van Be-
De premier verwacht dat hij een kabinet kan vormen
in de Knesseth de steun heeft zijn eigen 48 Likoed-ze-
plus dertien van de kleine religieuze partijen. Maar
t zo'n krappe meerderheid 61 van de 120 zetels
n hij niet riskeren om een teleurgestelde Sharon in de
jositie te drijven.
53-jarige Sharon wordt beschouwd als een van de beste
dcommandanten die Israël ooit heeft gekend: agressief,
conventioneel en inspirerend. „In oorlogstijd", zo gaf
^izman eveneens een gepensioneerd generaalgrif
„zou ik voor hem door het vuur gaan". Maar Sharon is
oit een teamspeler geweest. Zijn staat van dienst wordt
kenmerkt door verzet tegen elk gezag, een eerst-schiet-
j-dan-praatmentaliteit, een strategie waar hij zich ook in
politieke arena van bedient. Hij dreigde eens een van
|n collega's tot op het bot uit te kleden op de kabinetstafel
noemde een ander een politieke hoer.
jj een vergeldingsactie op een Jordaanse dorp in 1953 van
tn door Sharon opgerichte eenheid werden 69 mensen,
ider wie vrouwen en kinderen, vermoord toen hun hui-
in werden opgeblazen. Sharon beweerde later dat hij
»cht dat de gebouwen leeg waren.
Üijdens de Suez-oorlog, drie jaar later, dropte Sharon tegen
t orders van opperbevelhebber Dayan in, paratroepen in
t Mitla-pas. Daarbij kwamen 38 Israëliërs om en werden
r 120 gewond. Sharon hoefde niet voor de krijgsraad ver-
Shijnen, omdat je volgens het Israëlische oorlogsrecht een
wnmandant straft als hij niet genoeg heeft gedaan, maar
let als hij te veel had gedaan.
haron is ervan overtuigd dat de joden het recht en de
licht hebben om zich te vestigen op het oude land van
iraël ten westen van de Jordaan. Hij is ongevoelig voor de
lalestijnse argumenten en voor de problemen die het geeft
.m bijna anderhalf miljoen Arabieren te regeren, die zich
ooit zullen verzoenen met het burgerschap van de zionis-
che staat. Met ijzeren vuist herstelde hij de rust en vrede
de Gaza-strook na de oorlog van 1967 en hij zou niet aar-
Jen om dat nog eens te doen
")ns uitgangspunt blijft gelijk", zei Sharon onlangs in een
ithullend vraaggesprek met het dagblad Ma'ariv. „We
innen met de Palestijnen praten. Maar een doorbraak
iar onderhandelingen is alleen mogelijk als orde en recht
ihandhaafd blijven en als iedereen weet wat we willen".
ERIC SILVER THE GUARDIAN
België stuurt
werklozen naar
Derde Wereld
BRUSSEL De Belgische
minister van ontwikkelings
samenwerking Daniel Coens
is van plan enkele duizen
den jonge werkloze Belgen
aan tijdelijk werk te helpen
in Derde-Wereldlanden,
waaronder Suriname. Hoe
wel Coens zegt al besprekin
gen te hebben gevoerd weet
de Surinaamse ambassade
officieel van niets.
Duizend
zwarten
gearresteerd
in Zuid-Afrika
KAAPSTAD De Zuidafri-
kaanse politie heeft gister
ochtend meer dan duizend
zwarten gearresteerd en in
vrachtwagens afgevoerd
naar politiebureaus. Hun
wordt ten laste gelegd dat
zij zich zonder pasje langer
dan 72 uur op een verboden
plaats bevonden.
Zwarten moeten pasjes hebben
om zich buiten hun eigen
thuisland te begeven. De
meeste arrestanten hadden
zich illegaal gevestigd op
braakliggend land naast het
kamp Crossroads waar twin
tigduizend zwarten wonen. Dit
kamp moet plat omdat er een
blanke woonwijk komt. Onder
de arrestanten bevinden zich
veel vrouwen met baby's.
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN De Britse minister voor milieuzaken Michael
Heseltine krijgt de leiding van een speciale commissie.
Deze zal de sociale problemen onderzoeken, die de aanlei
ding vormen van het geweld dat de afgelopen veertien da
gen de grote Engelse steden heeft geteisterd.
De benoeming van Heseltine wordt algemeen toegejuicht. Minis
ter Whitelaw (binnenlandse zaken) heeft de plannen openbaar
gemaakt tiidens een verhit Lagerhuis-debat over de rellen. On
langs werd Whitelaws ontslag geëist omdat hij niet snel genoeg
was opgetreden. Nu was het Lagerhuis vol lof over zijn politiek.
Alleen zijn plan om de politie agressiever te laten optreden
kreeg kritiek van de socialisten. Whitelaw erkende dat de socia
le problemen nog ernstiger gemaakt worden door de toenemen
de werkloosheid. Op basis van de bevindingen van Heseltine
zullen „aangepaste sociale maatregelen" genomen worden.
Het gewezen conservatieve Lagerhuislid Enoch Powell, nu
Unionistisch afgevaardigde van Noord-Ierland, verklaarde dat
de voortdurend toenemende kleurlingenbevolking de Britse ste
den spoedig onbestuurbaar zal maken. Zijn uitlatingen lokten
scherpe reacties uit.
Whitelaw heeft een onderzoek bevolen naar het politie-optreden
van woensdag in Brixton. Huiszoekingen door de politie, waarbij
het interieur werd vernield, vormden de aanleiding tot nieuwe
rellen. De schade, die in de duizenden guldens loopt, zal worden
vergoed.
Minister Whitelaw heeft in het Lagerhuis bevestigd, dat de poli
tie de afgelopen veertien dagen ongeveer drieduizend herrie
schoppers heeft ingerekend. Veroordeelde relschoppers zullen,
omdat de gevangenissen overbevolkt zijn, worden onderge
bracht in twee burgerlijke detentiekampen en een militair
kamp.
Drie 21-jarige blanken, die in Coventry een Indiase club en tem
pel in brand gestoken hadden, kregen gisteren elk vier jaar ge
vangenisstraf. Ze waren door de politie opgepakt toen ze, net als
op de tv, lege melkflessen vulden met benzine. Whitelaw heeft
de Engelse rechters opgedragen dergelijk geboefte snel en hard
te straffen, maar er zullen geen speciale rechtbanken voor snel
recht worden opgericht.
Volgens Whitelaw zal de regering zich inspannen om het toene
mende racisme te bestrijden.
teit niet tegemoet gekomen wordt.
Inmiddels dient zich weer nieuwe ar
beidsonrust aan, ondanks oproepen van
Lech Walesa om de uitkomsten van het
Congres, dat waarschijnlijk met een aan
tal dagen verlengd gaat worden (tot
dinsdag), af te wachten. Volgende week
zullen in tal van Poolse steden zoge
naamde hongermarsen worden gehou
den als protest tegen de slechte voedsel-
bevoorrading. De onderhandelingen tus
sen de dokwerkers in de Oostzeehaven
en de regering zijn gistermiddag afge
broken. De verschillende afdelingen van
Solidariteit zijn gisteravond al bijeenge
komen om zich te eraden op harde ac
ties.
minstens vijf andere namen voorko
men. Vannacht wordt de uitslag van
deze verkiezing verwacht
Wanneer vandaag de samenstelling van
het nieuwe centrale comité bekend
wordt, kan men daarin al een aanwijzing
zien voor koers die het partijcongres uit
eindelijk zal gaan varen. Tot nu toe zijn
in openbare plenaire zittingen zowel
voorstanders van de harde lijn als her-
vormingsgezinden aan het w^oord geko
men. De algemene verwachting is dan
ook, dat het partijcongres een midden
weg zal bewandelen, dit betekent dat er
een gematigd hervormingsprogramma
zal worden opgesteld, maar dat aan de
eisen van de partijbasis en van Solidari-
partu
mndt
strijd aan
tegen meer w
t-shirt
WARSCHAU „Wij hebben de mensen,
de handen en de koppen; nu komt het er
voor de Polen op aan dat ze ook aan de
slag gaan." De woorden zijn van Jan
Szczepanski, hoogleraar in de sociologie.
Hij sprak ze twee weken geleden in de
Sejm, het Poolse parlement Kort tevoren
had premier Wojciech Jaruzelski in het
zelfde parlement verzucht: „We maken
kortere werkdagen, we produceren min
der, maar we verdienen meer." Uit de so
cialistische buurlanden, met name de
DDR en Tsjecho-Slowakije klinkt al
maandenlang het verwijt dat de Polen
niet meer werken. Dat is ook een van de
weinige punten waarover hervormers en
conservatieven in Polen het eens zijn: Po
len moet weer aan de slag. De vraag is
echter, hoe?
Eigenlijk zijn het twee problemen, zoals een
Poolse journalist met een serieus gezicht ver
klaarde: „Op de eerste plaats hebben zij het
ongeluk dat de ze wel een Westerse levens
stijl wensen, maar niet aan het Westerse
werktempo kunnen wennen. En op de twee
de plaats heeft 25 jaar communisme de Polen
het werken afgeleerd." Dat er weinig ge
werkt wordt valt iedereen op die in Polen
rondtrekt. De meeste winkels bijvoorbeeld
gaan open wanneer het zo uitkomt en dat dan
nog maar vijf dagen per week. In de dienst
verlenende sector is het nog erger. Loketten
blijven soms zonder aanwijsbare reden dicht,
inlichtingen worden vaak met tegenzin gege
ven en achteraf blijken ze doorgaans ook nog
onjuist. Het kunnen niet alleen de lage sala
rissen zijn die lokettisten en bedienend perso
neel tot een het-zal-mij-een-zorg-zijn-houding
hebben verleid. Bovendien zijn de salarissen
de laatste maanden toch fors omhoog gegaan.
„Nie ma'-
Een van de oorzaken van de lusteloosheid on
der winkel- en kantoorpersoneel is waar
schijnlijk, dat iedereen er genoeg van heeft
telkens „nie ma" (is er niet) te moeten verko
pen. „Nie ma" klinkt het ook steeds meer in
de restaurants, waar nog zonder distributie
bonnen gegeten kan worden. Zelfs in het
luxueuze hotel Victoria Intercontinental in
Warschau is op de menukaarten van de drie
restaurants twee derde van het oorspronkelij
ke aanbod geschrapt. En van de gerechten
die er nog wel op staan, is doorgaans ruim de
helft niet te krijgen. De porties vlees zijn bo
vendien met veertig procent verminderd. Dat
levert natuurlijk knorrige gasten op en dit
heeft weer tot gevolg, dat het horecaperso-
neel, dat de laatste jaren een uitstekende trai
ning heeft gehad, weer in de oude fout ver
valt: slechte en soms lompe bediening. Het is
alweer niet ongewoon meer dat twee kelners
samen een sigaretje staan te roken en met
een vermoeid gebaar een roepende klant dui
delijk maken, dat ze wel zullen komenals
ze tijd hebben.
In de bedrijven en op de fabrieken is het
beeld hetzelfde. Men komt te laat op het
werk, neemt lange middagpauzes (even kij
ken of er ergens iets te koop is) en sinds de
vrije zaterdag werd ingevoerd is ook het ab
senteïsme op maandag tot 20 procent geste
gen. De eigenlijke oorzaak van dit alles moet
gezocht worden in het feit dat het Poolse
volk tientallen jaren lang door het regime
volstrekt is gedemotiveerd. Dat erkende
woensdagavond ook vice-premier Rakowski,
die zich op het partijcongres nog eens pal
achter de aangekondigde hervormingen op
stelde en daarvoor een stormachtig applaus
kreeg. Hij constateerde echter tevens, dat er
een diepe kloof was ontstaan tussen het volk
enerzijds en de autoriteiten en de partij an
derzijds. Het was nu zaak, aldus Rakowski,
die kloof zo spoedig mogelijk te overbruggen.
De vraag is echter of dat spoedig kan. Op het
ogenblik neemt de stemming tegen de partij
nog steeds toe. Het is niet toevallig dat men
in Warschau steeds meer T-shirts ziet opdui
ken met de letters A-F erop. Die staan voor
anti-socialist.
Dissident
Alleen de geschiedenis van die shirts is al ty
perend. Enkele weken geleden raakten aan
de rand van Warschau een groep dronken
mannen in conflict met enkele politie-agen-
ten. De ruzie ontaardde tot een vechtpartij.
Toevallig kwam Adam Michnik, een van de
meest tekende Poolse dissidenten, voorbij.
Hij probeerde de dronken mannen en de om
standers die zich intussen in het gevecht had
den gemengd tot bedaren te brengen door te
zeggen dat de politie niet altijd schuld had.
Dat hielp niets. Tenslotte schreeuwde hij:
„Luister nu toch, ik ben Adam Michnik, een
anti-socialistisch element." Daarop kreeg hij
eerst applaus en vervolgens de gelegenheid
om zijn zienswijze van het gebeuren te geven.
Tenslotte werd alles in der minne geschikt.
Dit voorval, dat als een lopend vuurtje de
ronde deed, bracht enkele lieden in War
schau op het idee de handel van hun leven
organiseren: T-shirts met de letters A en F.
Ze gaan tegen woekerprijzen van de hand.
Hoe de partij het tegen die T-shirts moet op
nemen is een raadsel. En toch, indien het de
partij niet lukt de kloof te overbruggen dan
zal er nog tot in lengte van dagen in Polen
niet gewerkt worden. De laatste anekdote die
hierover de ronde doet gaat over twee Polen
die elkaar ontmoeten en waarvan de een
zegt: „Er zijn twee manieren om de economi
sche crisis op te lossen, de natuurlijke en de
wonderbaarlijke. De heilige Jozef zal bijvoor
beeld uit de hemel kunnen komen en ons het
voorbeeld geven hoe we moeten werken."
„Dat is dus de wonderbaarlijke manier," zegt
de tweede Pool. „Nee," antwoordt de eerste,
„dat is de natuurlijke manier." De wonder
baarlijke manier zou zijn indien de Polen uit
zichzelf weer aan het werk zouden gaan."
Het zou nog wonderbaarlijker zijn indien het
partijcongres erin" zou slagen de Polen weer
als vanouds te laten ploeteren. Voorlopig ziet
het er daar echter niet naar uit.
LEO VAN VLIJMEN
42STE EUCHARISTISCH CONGRES IN LOURDES GEOPEND
(Van onze speciale verslaggever Willem
Scheer)
LOURDES In een boodschap, die gister^
middag namens hem werd voorgelezen bij
de opening van het 42ste Eucharistisch
Congres in Lourdes, heeft paus Johannes
Paulus II de nadruk gelegd op de boven
natuurlijke dimensie van de Eucharistie.
In de Eucharistie is Gods Zoon Jezus
Christus wonderbaarlijk aanwezig, zo zei
de Paus. Daardoor, alsmede door de gena
de en de leer van licht en liefde die in dit
sacrament besloten liggen, vernieuwt de
Eucharistie de totale mens. Eenmaal ver
nieuwd door Christus' lichaam en bloed,
aldus de strekking van de pauselijke uit
eenzetting, krijgt de mens als vanzelf aan
drang ook gestalte te geven aan de sociale
dimensie van de Eucharistie; de naasten
liefde.
De brief van de paus was gericht aan zijn af
gezant kardinaal Bernardin Gantin, voorma
lig aartsbisschop in de Afrikaanse staat Be-
nip, en voorzitter van het congres. Motto van
het congres is: „Jezus Christus' brood gebro
ken voor nieuwe wereld."
Zo'n 27.000 katholieken uit de hele wereld
gaven met een vrolijk applaus uiting aan hun
instemming. Ze hadden zich verzameld op de
weide tegenover de grot, waar in 1858 de
maagd Maria aan de molenaarsdochter Ber-
nadette Soubirous verscheen.
Terwijl van alle kanten met congressjaaltjes
werd gezwaaid, schreed kardinaal Gantin in
gezelschap van tal van andere in rood en
paars getooide prelaten, in een overigens een
voudige processie, van de grot naar een podi
um op de weide. Daar volgde een woord
dienst, waarin onder meer werd ingegaan op
de resultaten van het symposium, dat ter
voorbereiding van het Eucharistisch Congres
in Toulouse is gehouden.
Op dit symposium hebben nogal wat verte
genwoordigers van de Derde Wereld de na
druk gelegd op de sociale dimensie van de
Eucharistie. Daarmee wordt gedoeld op de
oproep tot sociaal engagement, tot hulp aan
de medemens, die met de Eucharistie even
eens onverbrekelijk verbonden is. De ver
houding tussen de sociale en de bovennatuur
lijke dimensie is een vraagstuk, dat vooral de
jongeren die aan het congres deelnemen, en
die in een apart tentenkamp zijn onderge
bracht, sterk bezighoudt. Veel iongeren lijken
op de vertaling van Christus boodschap in
.jStrijd voor een betere wereld" meer nadruk
te leggen dan de ouderen.
Het aandeel van de jongeren in het totaal
aantal congresgangers is niet gering. Een der
de van de 27.000 congresserende katholieken
verblijft in het „Kamp der duizend gitaren",
zoals het jeugddorp wordt aangeduid. Van de
120 Nederlanders hier in Lourdes zijn er 40
jonger dan 23 jaar.
De Nederlandse delegatie, woensdag aange
komen, vierde de Eucharistie gistermorgen in
de half onderaardse, sobere, St Jozefkapel,
samen met de Belgische afvaardiging. Hoofd
celebrant van de mis, die door enkele tiental
len priesters gezamenlijk werd opgedragen,
was monseigneur Van Pethegen, bisschop
van Gent. Ook hij benadrukte sterk het bo
vennatuurlijk karakter van de eucharistie.
„We zijn hier vooral om hulde te brengen aan
Jezus Christus, die telkens weer aanwezig
komt en reëel tegenwoordig blijft in de heili
ge eucharistie", zo bracht hij in zijn preek
naar voren. „In Lourdes", zo hield hij zijn ge
hoor voor, „durft elke gelovige uit te komen
voor zijn geloof". En daarmee zei hij, zeker
met betrekking tot de jongeren, niets te veel.
Wandelend van het tentenkamp naar het
centrum van Lourdes, en weer terug, heffen
ze voortdurend „Halleluja's" en „Ave Ma
ria's" aan, soms afgewisseld met een „We
shall overcome" of een „Blowing in the
wind". Het 42ste eucharistisch congres, hon
derd jaar nadat in Lille het eerste is gehou
den, belooft een allerminst sombere aangele
genheid te worden.
