Britse rellen
jpookbeeld
voor Amerika
et 85 man rond Italiaanse regeringstafel
Polen hebben weinig
belangstelling voor
„historisch congres""
Pools partijcongres
markeert zege van
generaal Moczar
tUSTIGE NACHT IN ENGELAND
Jegin mag
ormeren
Nederland zal akkoord
gaan met kernraketten
Wereld
bevolking
stabiliseert
over 130
jaar
ITENLAND
LHDSE COURANT/
WOENSDAG IS JULI 1981 PAGINA 9
)NDEN De Britse politie heeft een rustige nacht achter de rug. Nergens heb-
n zich ernstige ongeregeldheden voorgedaan. Alleen in Londen werd een benzi-
bom gegooid. In Britse regeringskringen wordt gezegd dat men gebruik zal ma-
in van de ervaringen die de politie in Noord-Ierland heeft opgedaan, als de rellen
de Engelse steden blijven voortduren. Premier Thatcher heeft in het Lagerhuis
ithetisch gereageerd op een opmerking van Labour-leider Michael Foot, die eiste
it er „eerlijkere" methodes door de politie gebruikt worden. Ook conservatieve
inisters geven nu toe dat de werkloosheid en de spanning tussen de rassen de
rzaak is van de onlusten.
Wat de Amerikanen vooral verbaasd is dat de vriendelijke Britse Bobbies vaak in de voorste linies te vinden
zijn.
ASHINGTON Mochten er in
t Verenigde Staten al illusies be-
aan dat het strakke economische
cleid van president Reagan niet
It explosieve situaties zal leiden
i de Amerikaanse ghetto's, de
hokkende televisiereportages
ver de rellen van de laatste tijd in
ingeland zijn een waarschuwing
oor wat hun mogelijk te wachten
laat.
j)e Amerikaanse president werd onlangs
(ijnlijk aan deze gevaren herinnerd tijdens
jen bezoek aan de zwarte gemeenschap in
Denver. De voorzitter van de Nationale As-
(ociatie voor de Vooruitgang van Kleurin-
ren, Margaret Bush Wilson, waarschuwde
iem toen dat zijn ingrijpende bezuinigin-
jen', ertoe kunnen leiden dat de zwarten Verbazing
lun'grieven „op straat brengen".
Eulke opmerkingen zijn meer dan voldoen-
je om de meeste Amerikanen de schrik om
het hart te jagen. Hoewel ze de Britse rasse-
nonlusten aan de vooravond van het huwe
lijk van prins Charles en Lady Diana niet
kunnen verklaren, zijn de Amerikanen er
niet echt door geschokt. Zij, die zich het
brandende Miami en de verminkten en do
den van Watts en Detroit nog herinneren
als de dag van gisteren, vinden dat de ge
beurtenissen in Engeland in het niet vallen
bij de gewelddadige onlusten in Amerika in
de jaren zestig.
In Miami in 1980, enkele uren nadat een ge
heel uit blanken bestaande jury vier blanke
politiemannen had vrijgesproken van het
doodranselen van een zwarte verzekerings
agent, lagen er veertien doden op straat,
velen zwaar verminkt. Stadswijken ston
den in lichter laaie. Maar gemeten naar het
aantal slachtoffers stelde het dodencijfer
van Miami niets voor bij de 35 mensen die
in 1965 omkwamen in Los Angeles en de 42
doden in Detroit in 1967.
De televisiebeelden en de krantenverslagen
over Londen, Liverpool en Manchester
wekken in zoverre verbazing dat beschaaf
de Britse steden het toneel vormen van
geweld en plunderingen en dat de vriende
lijke Britse Bobby zich in de voorste linies
bevindt. Maar het ontbreken van doden en
zwaar verminkte slachtoffers, van leden
van de Nationale Garde die er met machi
negeweer in de aanslag op toezien dat ie
dereen zich houdt aan de avondklok en
van gebarricadeerde verboden gebieden
wekken de indruk dat wat zich momenteel
in Engeland afspeelt niet veel meer is dan
wat jeugdige opstandigheid vergeleken met
de verschrikkelijke beelden van Amerika's
verleden.
De Amerikaanse commentaren op de En
gelse rellen variëren naar politieke voor
keur. Rechts legt de schuld bij de niet afla
tende stroom zwarte en Aziatische immi
granten naar de grote steden, waardoor de
subtiele economische balans in deze stagne
rende wijken werd verstoord. Wat het ras-
senaspect betreft, zo erkende de minister
van financiën Donald Reagan enkele dagen
geleden, vertonen de Engelse rellen over
eenkomsten met de Amerikaanse, en voor
andere conservatieven, zoals de columnist
George Will, zijn de Britse rellen een ver
lengstuk van het geweld waardoor de voet
balvelden al jaren worden geteisterd.
De Liberalen en zwarten daarentegen ach
ten de rellen een reactie op het zogenaamde
Thatcherisme en mevrouw Thatcher zelf.
Haar „suïcide" economisch beleid dat heeft
geleid tot een werkloosheidspercentage van
60 procent onder de zwarte jongeren met
maar weinig kans op nieuw werk, wordt
rampzalig geacht. En dit in een land waar
de klasseverschillen toch al zo schrijnend
zijn, zeggen zij.
„Domme vrouw"
Twee beelden van de gebeurtenissen van
de afgelopen tijd zijn in het geheugen van
Thatchers kritici blijven hangen. Haar aan
wezigheid op een met bloemen getooide
landbouwshow, waar ze de rellen betreurde
als volkomen tegengesteld aan de Britse le
venswijze en de woedende aanval in het
Lagerhuis waar mevrouw Thatcher een
„domme vrouw" werd genoemd. Voor
Amerikanen die altijd verwachten dat hun
leiders staande ovaties krijgen zelfs van
de oppositie was deze vijandige houding
van het parlement enerzijds onbegrijpelijk
en anderzijds een bevestiging dat het me
vrouw Thatcher en haar onbuigzame hou
ding zijn die voor de rellen verantwoorde
lijk zijn. De kwestie van de IRA-hongersta-
kers waar de Amerikaanse media veel aan
dacht aan besteden, is in hun ogen een
voortdurend getuigschrift van een leider
wier bekrompen visie haar ervan weer
houdt van koers te veranderen.
Hoewel de gevolgen van Reagans bezuini
gingen, die de spanning in de Amerikaanse
steden naar verv/achting zal opvoeren, pas
over zo'n anderhalf jaar volledig merkbaar
zullen zijn, spelen de zenuwen Washington
nu al parten. Delen van Detroit, Washing
ton, Los Angeles en tientallen kleinere ste
den zijn het geweld van de jaren zestig nog
steeds niet te boven. De puinhopen en de
enorme parkeerplaatsen waar eens huizen
stonden, zijn de stille getuigen van het on
vermogen van deze supermacht om het
probleem van de oude wijken in de steden
op te lossen.
'an onze correspondent Cees Manders)
ME Niet minder dan 85 personen Elke regeringspartij heeft recht op een be-
~"en vorige week een plaatsje aan de paald aantal ministers en staatssecretarissen,
aanse regeringstafel: een premier. Bovendien moeten alle stromingen binnen
ntig gewone ministers, zeven minis- de verschillende partijen voldoende aan bod
5 zonder portefeuille en maar liefst 57 komen. Uit de lijst blijkt dat elke minister
omringd is door staatssecretarissen van een
andere politieke kleur. Met andere woor
den, elke minister wordt in de gaten gehou
den door staatssecretarissen die behoren tot
die coalitiepartijen waaraan de ministersze
tel zelf voorbij is gegaan. En omdat deze Ita
liaanse regering vijf partijen telt is het aan
tal van 85 wel het minste waar de partijlei
ders voor willen tekenen.
Italië is een land met grote werkloosheid,
dus is er veel te zeggen voor het scheppen
van wat extra werkgelegenheid, ook aan de
top. Maar toch is er dit keer wel enige kri
tiek te horen geweest. Er zijn de nodige
brieven geschreven naar de president en er
is een klacht ingediend bij de Italiaanse re
kenkamer, die bekijkt of elke overheidsuit
gave wel door een wet gedekt is.
Voor Italiaanse begrippen is 85, waaronder
slechts twee vrouwen, niet eens zo uitzon
derlijk: de voormalige regering van premier
Forlani had hetzelfde aantal om de tafel.
Ter vergelijking: rond de Nederlandse rege
ringstafel zitten 35 regeringsleiders.
België schaft
papieren)
aodstraf af
Wan onze correspondent
1 Mare de Koninck)
tUSSEL België gaat
^■nenkort officieel de
^■dstraf afschaffen. Minis-
van justitie Moureaux
ft daartoe een wetsvoor-
ingediend, dat kan reke-
op een meerderheid in
parlement.
doodstraf, die nog elk jaar
ele malen wordt uitgespro-
door de juryrechtbanken,
aat in België eigenlijk al-
nog maar op papier. Het
is wordt ingevolge een
roorlogs Koninklijk Besluit
amatisch in levenslange ge-
genisstraf omgezet. Am-
ty International heeft vorig
in een wereldwijde cam-
ne aangedrongen op af-
affing van de doodstraf.
eagan leest
ever dan dat
ij luistert
iSHINGTON Presi-
nt Reagan heeft besloten
dagelijkse besprekingen
et zijn adviseur voor Na-
•nale Veiligheidszaken,
chard Allen, af te schaf-
n. In plaats daarvan zal
■|Uen de president voortaan
hriftelijk verslag doen.
e dagelijkse besprekingen
imen te veel tijd in beslag.
t>en Reagan in het ziekenhuis
kreeg hij alle informatie
hriftelijk en dat werkte heel
>ed.
ERUZALEM President
[lavon van Israël heeft de
lidige premier van het
nd, Begin opdracht gege-
een nieuwe regering te
men.
^aar een woordvoerder van
Israëlische president mee-
elde, ontvangt Navon Begin
Vanmorgen om hem officieel
i vragen een nieuwe regering
vormen. Na de besprekin-
en die er met de verschillen
de politieke partijen gevoerd
W1, ziet het er naar uit dat
egin een meerderheidsrege
ring kan vormen, aldus de
^oordvoerder.
De Sovjet-delegatie, onder leiding van Victor Grlshyn (tweede van links), tijdens de
eerste dag van het partijcongres.
WARSCHAU Op het gisteren begonnen
congres van de Poolse Verenigde Volkspar
tij (PVAP) viert Mieczyslaw Moczar een
klinkende overwinning op het „tijdperk-
Gierek". De generaal, die sinds december
1980 weer lid is van het politburo van de
communistische partij, is een van de belang
rijkste mannen achter de uiteindelijke afre
kening met oud-partijleider Edward Gierek
en zijn secondanten, waarmee het 12e ple
num van het centraal comité een begin had
gemaakt. Het congres zal die vereffening ze
ker afronden.
De Opperste Controlekamer, waarvan Moczar
voorzitter is, beschuldigde Gierek kort geleden
van oneerlijk handelen. In het openbaar kreeg
deze het verwijt te horen dat hij op onrechtma
tige wijze aan het huis in Katowice gekomen is,
dat hij ooit als dienstwoning had kunnen hu
ren. Enkele dagen later gaf het centraal comité
de justitie opdracht het pand terug te vorderen.
Tevens moet ze een onderzoek instellen naar
de omstandigheden waaronder Gierek een huis
kreeg in Ustronie Slaskie, aan de voet van het
Sudetengebergte.
In de ogen van het Poolse publiek heeft gene
raal Moczar Gierek ten val gebracht. Daartoe
gebruikte hij de beruchte „kleine dossiers" die
hij zonder onderbreking heeft verzameld sinds
hij, onder Gomulka, minister van binnenlandse
zaken werd en daarna in zijn huidige functie
van directeur van de Controlekamer. Hij zou de
val van Gierek hebben versneld door de dos
siers van diens medewerkers op het geschikte
moment te presenteren, terwijl de positie van
de eerste secretaris steeds neteliger werd.
Generaal Moczar, in opspraak gekomen door
zijn rol bij de „pogrom tegen de intellectuelen"
en bij de „anti-zionistische campagne" na de
studentenopstanden van maart 1968, is nu een
fervente aanhanger van de „vernieuwing van
de samenleving" die ingezet is door de opvolger
van Gierek, Stanislaw Kania. Ook al heeft hij
niets van zijn houwdegen-reputatie verloren
hij is voorzitter van de bond van oud-strijders
Moczar heeft de laatste maanden zijn aan
zien versoepeld door stelling te nemen tegen
het anti-semitisme. Dat was, begin maart,
krachtig aanwezig in de demonstratie van de
organisatie „Grunwald".
Het lijkt weinig waarschijnlijk, dat er voor
Moczar nog een leidinggevende rol in de partij
is weggelegd. Niet alleen is hij 67 jaar, maar
ook heeft hij kort geleden verscheidene malen
een hartaanval gehad. Volgens geruchten kan
hij echter Henryk Jablonski opvolgen als voor
zitter van de Staatsraad. Deze positie is tot nu
toe zuiver formeel, maar krijgt mogelijk meer
inhoud.
(Vervolg van voorpagina)
WARSCHAU Hoewel de
Poolse kranten al enkele da
gen vrijwel alleen maar
over het partijcongres
schrijven en radio en televi
sie bijvoorbeeld de hele toe
spraak hebben uitgezonden
die partijleider Stanislaw
Kania gisteren hield, lijkt
er onder de bevolking maar
weinig belangstelling te be
staan voor het „historische
partijcongres". De meesten
van de 32 miljoen Polen die
géén partijlid zijn nemen
kennelijk een afwachtende
houding aan.
Zelfs bij de Warschause afde
ling van Solidariteit wond
men zich nauwelijks op over
de herhaalde beschuldigingen
van contra-revolutie die Kania
in zijn openingsrede aan het
adres van de vakbond had ge
richt. „Dat moet hij wel zeg
gen om de Russen gerust te
houden; en als hij het echt
meent, getuigt dat alleen maar
van angst". Een van de leiden
de katholieke intellectuelen in
Polen, Wojciech Wieczorek,
meende dat de meeste Polen
waarschijnlijk niet warm lo
pen voor het partijcongres,
maar dat zij het wel in de ga
ten houden. „Van belang is
wat er na het congres gebeurt.
Want er moet iets gebeuren.
Het is toch al verbazingwek
kend, dat dit romantische en
van nature zo opvliegende
volk zich al die tijd zo rustig
heeft gehouden. Dat kan na
tuurlijk niet zo blijven". Ook
de voorzitter van de Poolse
journalistenvereniging, Stefan
Bratkowski, hoopt van dit par
tijcongres een doorbraak, maar
dan moet er wel andere taal
klinken dan nu in de vlees-
-noch-vis-toespraak van Kania
is gebeurd. Morgenochtend, in
de donderdag-bijlage van het
dagblad Zycie Warszawy zal
Bratkowski 25 eisen publice
ren waaraan het partijcongres
moet voldoen, wil het geloof
waardig worden. Het zijn de
zelfde eisen die de partijbasis
al bij voortduring heeft gefor
muleerd. Zij komen neer op
volledige democratisering van
de partij en bestraffing van al
degenen die zich aan machts
misbruik en wanbestuur heb
ben schuldig gemaakt.
Kania was gisteren overigens
de eerste communistische par
tijleider ter wereld, die in een
openingsrede voor een partij
congres een paus heeft geci
teerd; de Poolse paus natuur
lijk. En dat het partijcongres
ook met hogere machten reke
ning moet houden, daarvan
waren gistermiddag velen in
Warschau overtuigd toen op
het moment dat het partijcon
gres werd geopend, na weken
van droogte en dagen van
zwoelte, een zware duisternis
over de stad zakte en er een
ongekend noodweer losbarstte.
In één van de portieken waar
enkele Warschauers hun toe
vlucht hadden gezocht, werd
tussen twee donderslagen in
gefluisterd: „Nu weten ze ten
minste hoe er over ze gedacht
wordt". Er werd niet om gela
chen.
Spanning
Kutno, een plaats in Midden-
Polen, heeft de afdeling van
de vrije vakbond Solidariteit
besloten een „hongermars" te
houden uit protest tegen de
voedseltekorten. In de noorde
lijke stad Torun eisen werkne
mers van een horlogefabriek
het ontslag van de directeur,
zij hebben verklaard daarvoor
zelfs in staking te zullen gaan.
De arbeiders in de havenste
den aan de Oostzee, die vorige
week een waarschuwingssta
king van een uur hebben ge
houden, hebben opnieuw met
acties gedreigd als aan hun ei
sen, betere werkomstandighe
den, niet voor morgen is vol
daan.
Ook onder de boeren heerst
ontevredenheid. Het verbond
van particuliere boeren, Plat-
telands-Solidariteit, verwijt
het bestuur de oude boerenor-
ganisaties voor te trekken bij
het toewijzen van ontwikke
lingsfondsen. In diverse Poolse
gevangenissen zijn de gedeti
neerden in hongerstaking om
een verbetering van de om
standigheden af te dwingen.
V.S.-MINISTER HAIG:
NEW YORK De Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken Alexander Haig heeft gisteren voor de Amerikaanse
televisie verklaard optimistisch te zijn over plaatsing van
kernraketten in Nederland en België.
Haig zei te hopen dat de beide weerspannige landen zich zullen
aansluiten bij Italië, West-Duitsland en Groot-Brittannië, die al
met plaatsing hebben ingestemd. Volgens Haig zullen de bespre
kingen over beperking van strategische wapens voor het einde
van het jaar beginnen.
Haig toonde zich sceptisch over het naleven van akkoorden door
de Sovjet-Unie. Hij wees naar het gebruik van chemische wa
pens in Afghanistan en Zuidoost-Azië. Washington verwacht
ook nog steeds een verklaring voor de miltvuur-epidemie in
Sverdlovsk, die volgens Amerika te maken heeft met een mili
tair, bacteriologisch experiment. Het gebruik van chemische en
bacteriologische wapens iskrachtens een internationaal verdrag
verboden.
Mao Zedong
was
„feodale
dictator"
PEKING Mao Zedong
was een „feodale dictator"
en het systeem dat hij heeft
gecreëerd heeft niets dan ar
moede, doodsangst en hard
zwoegen gebracht. Dit staat
in een manifest, dat in Pe
king woonachtige buitenlan
ders hebben ontvangen. Het
manifest is ondertekend
door „De unie voor de bestu
dering van de democratische
revolutie in China".
De ondertekenaars verzetten
zich tegen de analyse die de
communstische partij heeft ge
maakt van de historische rol
die Mao heeft gespeeld. De
partij vindt dat de fouten die
Mao heeft gemaakt niet opwe
gen tegen zijn verdiensten.
De unie is van mening dat de
communistische partij het volk
beledigt door een dergelijk
standpunt in te nemen. Het
Chinese volk is de wreedheid
niet vergeten, aldus het docu
ment. „Het is tijd dat er een
einde komt aan het bijgeloof
rond Mao".
Nieuwe
hongerstaker in
Noord-Ierland
BELFAST Het Ierse repu
blikeinse Leger heeft de 31-
jarige vrijgezel Matt Devlin
aangewezen als volgende
hongerstaker, ter vervan
ging van Martin Hurson, het
zesde IRA-lid dat aan zijn
hongerstaking overleed.
Devlin begint zijn hongersta
king vandaag, de dag waarop
het IRA Hurson „met militaire
eer" begraaft. Hurson overleed
maandag op de 46e dag van
zijn vasten.
Devlin zit zeven jaar gevange
nisstraf uit wegens poging tot
moord. Hij werd in februari
1977 gearresteerd en in okto
ber van hetzelfde jaar veroor-
William Dyess
nieuwe
ambassadeur VS
in Den Haag
WASHINGTON President
Ronald Reagan heeft William
Dyess benoemd tot ambassa
deur van de Verenigde Staten
in Den Haag. De nieuwe diplo
matieke vertegenwoordiger is
52 jaar. Hij is sinds 1958 in de
diplomatieke dienst en vervul
de als zodanig posten in Bel
grado, Kopenhagen, Moskou
en West-Berlijn. Sedert vorig
jaar was Dyess onder-staatsse
cretaris voor publieke zaken.
In die functie organiseerde hij
gedurende een aantal maan
den de wekelijkse persconfe
renties op het ministerie van.
buitenlandse zaken in Was
hington.
De Verenigde Staten hadden
geruime tijd geen ambassadeur
in Den Haag meer. De vorige
ambassadeur, mevrouw Geri
Joseph, keerde begin maart
naar haar land terug.
GENÈVE De wereldbe
volking zal over 130 jaar
niet verder groeien en dan
een omvang hebben van 8
tot 14,2 miljard (2,5 keer zo
veel als nu), afhankelijk
van het effect van program
ma's voor geboortenbeper
king. Dat heeft het blad van
de Verenigde Naties „Deve
lopment Forum" bekendge
maakt
Het eerste werelddeel waar de
bevolkingsgroei tot nul zal da
len is Europa, aldus het blad.
Over vijftig jaar zal de bevol
kingsomvang daar vijftig mil
joen groter zijn dan nu om
vervolgens niet verder te
groeien. Daarna zal de bevol
kingsomvang in de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie zich
stabiliseren op respectievelijk
320 en 380 miljoen. Volgens
„Development Forum" zal de
bevolkingsomvang zich in
Azië in 2100 stabiliseren na
vanaf nu eerst te zijn verdrie
voudigd tot 4,1 miljard. China
zal er tot 2090 nog 500 miljoen
mensen bij krijgen. Latijns-
Amerika zal ziin bevolkings
grootte van 400 miljoen nog
zien verdrievoudigd. In Afrika
zal de groei het laatst tot nul
zijn gedaald. Het aantal inwo
ners zal er dan in 2100 vier
maal zo groot zijn als de 450
miljoen van nu.
