Polen vluchten met
plunjezak naar
onzekere toekomst
'ïxon -m use urn
oei sluiten
Wat je moet doen is de
inbreker ontmoedigen
WROEPEN VERDEELD OVER BRIEF VAN GARDENIERS
JTENLAND
LEIDSE COURANT/.
WOENSDAG 15 JULI1981
Dagelijks werk voor de technische recherche: het zoeken naar sporen de
ochtend na een Inbraak.
VERZEKERINGEN WILLEN MEER DOEN AAN BEVEILIGINGEN
Niet alleen de vakantieslachtoffers van de
inbrakengolf die ons land de laatste we
ken teistert, staan beteuterd te kijken, ook
de verzekeringsmaatschappijen hebben
geen reden om vrolijk te zijn. Uiteindelijk
moeten zij het al bijna spreekwoordelijke
slot van een inbraakbericht („De verzeke
ring dekt de schade") waarmaken. „Wij
zien met lede ogen toe", bekent de heer J.
Kraaijeveld, hoofd van het bureau Voor
lichting Verzekeringen in Den Haag.
Een en ander houdt echter niet in, dat de
verzekeringsmaatschappijen naar een
maatregel zullen grijpen die zo voor de
hand ligt: verhoging van de te betalen pre
mies. Kraaijeveld: „Natuurlijk is het op
de lange duur niet ondenkbaar, dat aan
premieverhoging wordt gedacht, maar op
de korte termijn is het beleid in de eerste
plaats toch ergens anders op gericht, na
melijk op de voorkoming van inbraken".
„Wij stellen in het algemeen namelijk vast,
dat de beveiliging tegen inbraken te wensen
overlaat. Uit onwetendheid of nonchalance,
dat zal ik niet direct durven zeggen, maar
een feit is dat iedereen op simpele wijze al
enkele hindernissen op zou kunnen werpen
tegen inbrekers. Dan hoef je helemaal nog
niet aan dure eleKtronische beveiligingsap
paratuur te denken", aldus Kraaijeveld.
Hij wordt in die zienswijze gesteund door op
perwachtmeester H.W. Helmantel die spe
ciaal is belast met het geven van informatie
over methoden om misdrijven te voorkomen
en die het grootste deel van zijn tijd aan in
braakbeveiliging besteedt. „Er wordt echt te.
weinig aan inbraakbeveiliging gedaan", zegt
hij ook. „Als iedereen wat kleine ingrepen
zou doen thuis, dan zou het aantal inbraken*
zeker afnemen".
Helmantel wijst daarbij in de eerste plaats op
de zogenaamde „organisatorische maatrege
len. Het sleutelbeheer bijvoorbeeld. „Die
sleutels moeten niet overal slingeren: onder
de vuilnisemmer of het matje bij de deur, aan
het kozijn in de schuur. Dat zijn echt plaatsen
die bekend zijn. Wat er ook bijhoort is een
goede zorg voor het afsluiten van ramen en
deuren, zeker bij afwezigheid. Let goed op,
dat u van uw huis geen etalage maakt. Met
andere woorden: kostbaarheden als antieke
klokken niet zodanig tentoonstellen dat je ze
op grote afstand al kunt zien. Het komt regel
matig voor dat wij merken dat inbraken zijn
gepleegd omdat voorwerpen op zicht han
gen".
Waar ook steeds weer op wordt gewezen is
een goede verlichting. Helmantel: „Als je weg
bent is 't het beste licht te laten branden en
de gordijnen te sluiten, om op die manier de
indruk te wekken dat je thuis bent Van be
lang is ook registratie van je kostbare spullen.
Daarvoor zijn op alle politiebureaus kaarten
verkrijgbaar, waarop je merken en nummers
van radio's, televisies, fietsen of bromfietsen
kunt zetten. Er zijn ook methoden om andere
voorwerpen, kunst of antiek bijvoorbeeld, te
voorzien van merktekens. Zo is er een on
zichtbaar schrijvende viltstift in de handel,
waarmee je je naam of iets dergelijks op een
voorwerp kunt plaatsen. Dit merkteken is al
leen zichtbaar te maken door behandeling
met ultraviolet licht".
„Juist aan die organisatorische maatregelen
gebeurt te weinig", constateert Helmantel.
„De zorgvuldigheid ontbreekt gewoon bij het
publiek en dat is spijtig genoeg. Wie het wel
doet bouwt in elk geval al enkele hindernis
sen voor een mogelijke inbreker, maar dat
hoeft niet altijd voldoende te zijn. Soms zijn
bouwkundige voorzieningen nodig. Beter
hang- en sluitwerk bijvoorbeeld. Daar hapert
echt nog wel wat aan, vaak met name aan de
achterkant van de woningen".
Op dit gebied is ook het TBBS actief, het
technisch bureau ter bevordering van schade
preventie. Preventie-ingenieur H. Stienstra:
„Wij zijn in een commissie bezig met het op
stellen van een ontwerp plus norm voor
nieuwbouwwoningen in verband met in
braakbeveiliging. Gebleken is namelijk in de
praktijk dat per woning zo'n tweehonderd
gulden meer moet worden uitgegeven om een
heel wat betere beveiliging te krijgen. Wel:
zet dat bedrag per woning nou eens tegeno
ver de gigantische kosten voor de overheid
om achter die dieQes aan te zitten. Het minis
terie is in elk geval van onze stelling over
tuigd dat een nieuwbouwwoning aan hogere
normen moet voldoen. Vooruitlopend op die
norm zelf wordt er door de minister al geld
ingestoken". t
Het bureau van Stienstra en de zijnen, opge
zet door de gezamenlijke verzekeringsbedrij
ven, houdt zich al meer dan tien jaar bezig
met het onderzoeken van methoden, die
schade voor de verzekeringen kunnen voor
komen. Stienstra: „De mensen denken bij be
veiliging meestal direct aan elektronische ap
paratuur. Vaak zijn het echter alleen grote
bedrijven, die de installaties aanschaffen. De
kostenfactor speelt daar een voorname rol bij.
„Aan de andere kant beseffen de meeste
mensen zo langzamerhand wel, dat ze zelf
met een paar simpele maatregelen al heel wat
kunnen bereiken. Wij werken daar ook doel
gericht op, om de mensen dat bij te brengen".
Wie meer informatie wil over beveiliging in
het algemeen kan een briefje schrijven naar
het TBBS, Postbus 54 in Baarn.
PIET BAKKER
jiVERSUM De VARA kan zich vinden in
ipvattingen van minister Gardeniers inzake
sommercie in de omroepen. Aldus liet een
rdvoerder van deze omroep weten. De!
RA vindt ook dat het premiestelsel in de
foep overboord gegooid mag worden, „maar
wel voor iedereen".
I het uitgeven van bijvoorbeeld boeken en
mofoonplaten wil de VARA eveneens stop
pen. Anderzijds is deze omroep van mening dat bij
voorbeeld het uitgeven van natuurboeken veran
kerd ligt in de statuten van de VARA.
De Veronica Omroep Organisatie (VOO) vindt dat
wat de minister nu wil, in feite nog meer beper
kingen inhoudt „om op creatieve wijze radio en te
levisie te maken". De Veronica-woo rdvoerder kan
zich dan ook niet voorstellen, dat de pinister alle
consequenties van haar brief, die volgens hem in
de vakantietijd op een wel zeer ongelegen tijdstip
is gekomen, overziet. De uitvoering van een aantal
regels zal volgens de VOO-zegsman bijzonder
moeilijk worden. Hij wees er bijvoorbeeld op, dat
de drive-in-show van Veronica al tot 1982 geboekt
De Evangelische Omroep is van mening dat er eni
ge commercie mogelijk moet blijven, omdat de pro
gramma's te duur worden. De woordvoerder van
deze omroep wees overigens de kritiek op het uit
geven van het blad Alpha van de hand. Hij zei het
vreemd te vinden, dat de minister dit blad op één
lijn heeft gesteld met andere commerciële activi
teiten van de omroepen. Wat het uitgeven van
boeken betreft beweerde hij dat de EO daarin een
hoop research en wetenschappelijke kennis uit de
vluchtige televisie-programma's vastlegt. Volgens
de EO-woordvoerder is er dan ook bij zijn omroep
geen sprake van winstmakerij.
De andere omroepen die in de brief van de minis
ter bekritiseerd worden (AVRO, TROS, NCRV en
KRO) wilden nog geen voorlopig commentaar ge
ven. Over het algemeen vinden zij de inhoud van
de brief van zo groot belang dat men die met de
leiding in volledige samenstelling wil bespreken.
Alle omroepen zijn overigens wel van plan gehoor
te geven aan de wens van de minister om voor 10
september commentaar te leveren.
stroom
taan
Hongaarse opstand in 1956 en
iechoslowaakse drama uit 1968
Oostenrijk nu voor de derde
en vluchtelingengolf te verwer-
Ieze keer zijn het Polen. In juni
in zich in totaal 2.648 Polen aan
ort van het doorgangskamp
irchen, nog geen honderd per
u ligt het dagelijkse gemiddelde
tweehonderd. Ze komen per
mef het vliegtuig, vaak ook in
\gen auto, soms zelfs compleet
ra van. Er zijn betrekkelijk wei-
feenstaande mannen en vrou-
u/. Het zijn meestal gezinnen,
gezinnen met vrijwel steevast
underen.
pesten willen niet in Oostenrijk
De Verenigde Staten, Canada
ptralië zijn favoriet. De meeste
I vluchtelingen hebben wel er-
iverzee een broer, een oom of
bterneef bij wie ze terecht kun-
kfaar het duurt, als het gunstig
gemiddeld zes maanden voordat
Ta tie geregeld is. Al die tijd
e gevluchte Pool de Oosten-
lastingbetaler een kleine vijf-
Otig gulden per dag, alleen voor
td en voor maaltijden. Veel Oos-
ïers beginnen langzamerhand
tetje knorrig te worden, vooral
pi weten dat het vluchtelingen-
Traiskirchen de stroom Polen
keer kan verwerken. Het minis-
pan binnenlandse zaken heeft
tn overal in Oostenrijk hotel-
t gehuurd om de Polen te kun-
pderbrengen, op de eerste plaats
tinnen. Soms zijn het heel goede
l met zwembad, en op de par-
iats staan auto's met Poolse
terborden. De Oostenrijker had
lijk een ander idee van het be-
Vluychteling. Bovendien, vluch-
Polen is momenteel toch het
I liberale land van Oost-Europa?
voor dan vluchtenEn de Pool
let auto en caravan naar Oosten-
tornt kan ook niet creperen van
e.
een deel hebben de Oos ten rij-
gelijk. De meeste Polen die mo-
eel in Oostenrijk verblijven zijn
rist gekomen. Alleen al in we-
ijn er volgens de schattingen
Ze kamperen met hun cara-
of in hun tent bij het Prater-sta-
en ze maken hun dagelijkse gang
de Rennweg. Daar staat de Pool-
'k en daar wemelt het elke mid-
i/i avond van Poolse toeristen ent
'olen die zich al als vluchteling
•n gemeld. Er worden ervarin-
titgewisseld en de volgende och-
trekt er weer een kleine stoet
kuto's van het Prater-stadior.
Tniskirchen. De vrijgekomen
M op de wilde camping in het
rr worden gauw weer ingenomen
andere Polen die kersvers de
i zijn overgekomen,
loorgangskamp Traiskirchen, een
nalig kazerne-complex, kan ei-
ik slechts 1.500 vluchtelingen
frgen; er wonen er nu 2.250. De
vkomers moeten minstens de
nacht op de gang doorbrengen,
er is voor ieder een bed, dekens,
Os en een sloop, een pannetje om
t eten, een mok, kampbestek, een
tlosetpapier, een stuk grove zeep
ten stuk toiletzeep en een tube
*pasta (mét fluor). Werkwillige
Oen kunnen in het kamp zelf een
entje verdienen: 25 gulden per
pd. Maar de eerste dagen hebben
ten tijd om te werken: ze moeten
commissies verschijnen, verkla-
tn afleggen, uitvoerig hun toe-
gtplannen toelichten,
speciale verslaggever Leo van
ien, momenteel in Polen aanwe-
ij het partijcongres, maakte zijn
iar Warschau via Wenen, waar
Poolse vluchtelingen bezocht.
Ploeg voor
Universiade
DEN HAAG - De ploeg die
Nederland zal vertegen
woordigen op de Uni vers ia-
de-spelen, die van 19 tot en
met 30 juli in Boekarest
worden gehouden, bestaat
uit dertig sporters. Elf bas
ketballers, twaalf volleybal
lers, twee atleten en een
zwemploeg van vijf man.
De basketbalploeg (heren) is
als volgt samengesteld: Geer-
ten Rijks, Ronald Schilp, Jelle
Esveldt, Hans Heijdeman, Eric
van Solm, Paul van Solm,
Martin de Vries, Jos Kuijpers,
Jaap Verkerk, Marco de
Waard en Frank Ardon.
Atletiek: Hugo Pont en Mar
cel Klarenbeek (beiden 400
meter).
Zwemmen, heren: Gerard de
Kort (1500 meter vrije slag,
100 en 200 meter vlinderslag
en 400 meter wisselslag), Ed
ward Maasdijk (100 meter
vrije slag, 100 meter vlinders
lag). Dames: Hansje Geijssen
(100 en 200 meter vlinderslag,
100 en 200 meter vrije slag),
Anja van de Boogaerde (100
meter vrije slag) en Daphne
Demuth (100 en 200 meter
rugslag en 400 meter wissels
lag).
told wil nu eenmaal naar Canada. Hij heeft wel beloofd dat
ze later, als het in Polen weer wat beter gaat, eventueel zul
len teruggaan. „Als we in Canada rijk geworden zijn". Voor
lopig bezit Witold alleen nog maar een plunjezak en Jadwi-
ga een kapotte koffer.
'Politie
De negentien politiemannen die geregeld hun dienst draaien
in het vluchtelingenkamp hebben eigenlijk een makkie.
Karl Radek zegt niet zonder trots: „We kennen hier maar
weinig criminaliteit en met drugs en prostitutie hebben we
ook geen problemen. Eigenlijk hoeft de politie hier maar op
twee din pen te letten. Als de meeste andere Oosteuropeanen
drinken de Polen graag een stevige slok en als ze 'm een
maal om hebben wU dat nog wel eens op een vechtpartij uit
draaien. Maar de meesten hebben gelukkig niet genoeg geld
om buitensporig veel sterke drank te kopen. En dat is dan
meteen het tweede probleem. De Polen kijken hier hun
ogen uit naar alles wat er te koop is. Maar zij kunnen het
niet kopen en dan wil er nog wel eens eentje zwak worden
en neemt iets mee zonder te betalen. Over het algemeen valt
ook dat echter wel mee".
Stefan, de politicoloog, is wat kritischer. „De meeste laten
zich verblinden door de welvaart en hebben nog maar één
ding in hun kop: zo vlug mogelijk zoveel mogelijk geld ver
dienen. En dan krijg je natuurlijk dat mannen zich niet
schamen om zich voor een kwart van het normale loon te
verhuren aan koppelbazen die hier geregeld voor de poort
van het kamp werkkrachten ronselen. En van sommige
meisjes weet ik, dat ze hier in de buurt of in Wenen met
prostitutie een centje proberen te verdienen. Er zijn er al en
kele die op een vast adres zitten. Het enige perspectief dat
zij hebben is een beetje geld verdienen en dan de goot".
Tweedehands artikelen
Zolang ze nog toerist zijn en op hun wilde camping in het
Prater zitten, zijn de Polen uiterst voorzichtig, op het schu
we af. Als ze zich al tot een „vreemde" wenden is het: „Heb
föhn te verkopen. Heb ook transistor te verkopen". Niet be
seffend dat een tweedehands föhn en een oude transistorra
dio wél in Polen, maar niet in Oostenrijk tot de gewilde arti
kelen behoren, proberen ze op die manier een beetje Oosten
rijks geld te krijgen om hun verblijf nog wat te kunnen rek
ken, totdat ze het besluit nemen om zich in Traiskirchen te
melden. Want op een ongelukkig ogenblik hebben ze van
een landgenoot gehoord, dat je dan gauw werk krijgt en ook
een visum voor Canada of God weet waarheen.
„Vergeet het maar"., is het eerste wat ze dan in het kamp
horen. „Werk krijg je pas als je de vluchtelingenstatus hebt
en dat duurt minstens een half jaar".
Toch zijn de vluchtelingen in Traiskirchen beter af dan hun
landgenoten die weken, soms maanden in Oostenrijk blijven
rondscharrelen. „Voor vijfentwintig gulden per dag kunnen
we ze goed te eten geven en ook de normale zaken voor ze
afwikkelen. Maar als ze ziek worden, kosten ze natuurlijk
veel meer", zegt Karl Radek.
Asielland
Naar schatting bevinden zich momenteel in West-Europa
een paar honderdduizend Polen. In Oostenrijk vreest men,
dat wanneer het in Polen tot een catastrofe zou komen al
die Polen hun toevlucht zullen zoeken in Oostenrijk. Karl
Radek: „Wij zijn nu eenmaal een traditioneel asielland om
dat we neutraal zijn. De Polen hebben voor Oostenrijk geen
visum nodig en Traiskirchen is bovendien de gemakkelijk
ste springplank naar overzee.
Op het ministerie liggen overigens de plannen voor de op
vang bij een dergelijke catastrofe al klaar. De vluchteligen
zullen dan onder meer in scholen en kazernes worden on
dergebracht. Maar Karl Radek, die officieel „Regierungsrat"
heet, zegt: „Ik wil er niet aan denken. Van de andere kant:
je móet natuurlijk helpen, want die mensen zoeken alleen
maar een beetje toekomst En de Oostenrijkers zijn bereid
om té helpen".
Bij de ingang van het kamp, op een muurtje, zit Ewa uit
Krakau, met haar dertien maanden oude zoontje op haar
schoot. Ze lijkt gelukkig. „De mensen zijn hier zo aardig
voor ons". Ze is er nog maar een dag. „Maar ook als ik ver
der in dit kamp zou moeten blijven, zou ik toch niet weer
naar Polen terug willen". Over een week zal ze wel anders
Eraten. Haar man is monteur en denkt een goede kans te
ebben in Canada. En haar kleine Janek heeft vandaag
voor het eerst in zijn leven een banaan gegeten. Voor Ewa is
de toekomst al begonnen.
LEO VAN VLIJMEN
IE WEINIG BELANGSTELLING
ciale leven. Ze organiseerden
partijen en ontvingen astro
nauten, honkbalspelers en
filmsterren onder wie wijlen
John Wayne.
Op 9 februari 1980 vertrok
ken de ex-president en zijn
vrouw Pat met stille trom
naar New Vork. Het optrek
dat ze daar voor ruim twee
miljoen gulden kochten heb
ben ze kort geleden in de
krant gezet voor bijna zes
miljoen. Ze hebben in New
Jersey een nieuw onderko
men gevonden: kosten 2,7
miljoen gulden. Voor het
landgoed in San Clemente
ontving Nixon van een groep
zakenlieden 6,75 miljoen gul
den, 2,7 miljoen meer dan hij
er in 1969 voor moest neer
tellen.
Op campagne-buttons in het
museum staan teksten als
„Nixon is de man, Agnew
trouwens ook". Zijn vice-pre
sident verdween voortijdig
uit de politiek. Een andere
veelzeggende tekst: „De ,i" in
Nixon is een afkorting van
integriteit".
De huidige eigenaars van het
museum willen van het pand
af voor de prijs van 3,24 mil-
ioen gulden. Er schijnt een
kandidaat-koper te zijn.
Het vroegere buitenhuls van Nixon In San Clemente, waarin „zijn" museum is on
dergebracht.
WENEN Jacek is timmerman en komt uit Lublin.
Hij vormt in twee opzichten een uitzondering op de
meeste andere vluchtelingen. Hij is namelijk 44 jaar en.
behoort in Traiskirchen dus tot de „ouwetjes". En bo
vendien is hij spraakzaam, hoewel hij pas drie dagen in
het kamp zit, nog steeds op de gang. De meeste vluchte
lingen, zo vertelt kampleider Karl Radek, willen de eer
ste week niet met buitenstaanders praten. Jacek spreekt
alleen Pools, maar heeft zich al gemeld voor de cursus
Engels die in het kamp gegeven wordt. Zijn reisdoel is
Australië, waar hij een broer heeft wonen.
Waarom hij is weggegaan uit Polen? „Ik had een eigen tim-
merbedrijfje en als kleine zelfstandige heb je in Polen altijd
last met de autoriteiten. Bovendien ben ik bang voor wat er
in Polen «aat gebeuren. Ik weet zeker dat de Russen ko
men". Dezl opmerking is het sein voor een algemene discus
sie die al gauw wordt geleid door Stefan, een jonge Pool met
een rossige baard, een student in de politicologie. „De Rus
sen in Polen? Dat durven ze niet. Wij zijn een sterk volk en
dat weten de Russen". Laten we maar eerlijk toegeven dat
we niet uit angst voor de Russen uit Polen zijn weggegaan,
maar omdat het ons daar zo rottig gaat. Polen is failliet en
we zullen er nooit meer bovenop komen niet met de partij,
niet met Solidariteit en niet met de Russen. Dit Polen heeft
geen perspectief meer en daarom zitten we hier".
Andere vluchtelingen
Karl Radek, sinds 25 jaar leider van het kamp Traiskirchen,
onvermoeid en altijd lachend zegt later dat Stefan vermoe
delijk gelijk heeft. „De Polen zien het in hun land gewoon
weg niet meer zitten. Nu er vijfendertig jaar na de oorlog
nog steeds zoveel structurele armoe in dat land bestaat wil
len ze in elk geval voor hun kinderen een betere toekomst.
Die kinderen krijgen hier in het kamp voor het eerst van
hun leven een banaan te eten. Daarmee is voor die ouders al
een klein stukje perspectief werkelijkheid geworden".
Voor Jadwiga, een achttienjarige leerling-verpleegster uit
Lodz, gaat het perspectief gauw in vervulling. Ze is eigenlijk
niet echt gevlucht, maar kwam drie weken geleden haar
vriend Witold, die al sinds begin juni in Traiskirchen is, op
zoeken. Witold wil naar zijn zus in Canada en zegt dat hij
over een paar weken wel een vestigingsvergunning zal krij
gen. De anderen lachen hem uit om zijn optimisme, want zij
weten dat hij minstens nog tot oktober zal moeten wachten.
Alleen Jadwiga lacht niet; zij gaat volgende week met Wi
told trouwen, in de kampkapel, tijdens een Poolse mis, /net
een Poolse priester. En wat Jadwiga betreft zouden ze dan
de volgende dag weer terug kunnen naar Polen. Maar Wi-
CLEMENTE Een
voor Amerika's
Richard
trekt zo weinig be-
dat de sluiting er-
een jaar na de ope-
onafwendbaar is.
de deuren in januari
rekende men.
duizend be-
per dag. Maar het
meer dan eens, dat
tien komen.
museum zijn foto's,
golfsticks
souvenirs van de
uitgestald. Men
tevergeefs zoeken naar
die de herinnering le
vend houden aan het Water-
gate-schandaal, dat ervoor
zorgde dat Nixon als eerste
Amerikaanse president voor
tijdig uit het ambt stapte. Dat
was in 1974.
Kort nadat hij, in 1968, tot
president was gekozen, kocht
Nixon in het 25.000 inwoners
tellende San Clemente aan
de westkust van de Verenig
de Staten een landgoed van
vier ha, compleet met golf
terrein en zwembad.
De bewoners van het tevoren
tamelijk gezapige San Cle-,
mente kregen een trots ge
voel. Aan de grens van de
bebouwde kom verrezen bor
den met het opschrift „San
Clemente thuisplaats van
het Witte Huis in het Wes
ten". De straat waaraan
Nixons landgoed lag werd
omgedoopt in Avenida Del
Presidente. In de loop der ja
ren kwamen er mensen op
bezoek als de Sovjet-leider
Leonid Brezjnev, ex-presi
dent Nguyen Van Thieu van
Zuid-Vietnam en Henry Kis
singer.
Na zijn aftreden als president
trok Nixon zich in San Cle
mente terug in zelfgekozen
ballingschap. Toen het schan
daal rond het Democratische
hoofdkwartier van de voor
pagina's verdwenen was,
hervatten de Nixons hun so-
ln de Poolse kerk In Wenen verzamelen zich dage
lijks weer honderden Polen om te bidden voor een
gelukkige toekomst en het herstel van „hun" nog
steeds zieke paus. Een portret van Johannes Paulus
II is op de preekstoel aangebracht.
