4
"Deserterend leger maakt weg vrij voor Idi Amin
historische dag Frankrijk
Russen gebruiken weer
gifgas in Afghanistan
Iran: „We zijn
Bani-Sadr op het spoor"
[ER COMMUNISTEN IN KABINET- MAUROY
Steeds meer Polen
uitvluchten geboorteland
3rak wil Arabische atoombom
Afghaans verzet:
Charles onver
schrokken
duiker
Nieuwe Spaanse
coup verijdeld
Wallenberg ereburger VS
Nieuwe Amerikaanse
SALT-onderhandelaar
ITENLAND
LEIDSE COURANT/
WOENSDAG 24 JUNI 1981 PAGINA 13
|JA Tijdens het weekend zijn honderden mi-
St ren van het 11e en 15e bataljon, gehuld in lom-
en zeulend met koffers die uitpuilden van
B©lderwaar, Arua binnen getrokken. Zij hadden
posities in het noordelijke Koboko Yumbe en
!*s bnga verlaten. De meesten waren jong, nors en
Sopig vermoeid na meer dan 35 kilometer te
»n gelopen. Ze klaagden bitter dat ze al we-
lang geen loon of voedsel hadden gekregen en
leven hadden moeten houden met cassave
pango's.
ji de hoge officieren weg waren, gevlucht of
f verlof, stortte de discipline onder de soldaten
Hopen vrijdag in elkaar. Twee Franse doktoren
en een Engelse hulpverlener hadden een zenuws
lopende nacht omdat het ziekenhuis in Arua waar
zij verbleven herhaaldelijk werd binnengevallen
door dronken soldaten die vernielingen aanricht
ten. Met de zwaarste patiënten en zoveel mogelijk
medicijnen zochten de doktoren 's morgens hun
toevlucht in de missiepost in Umbachi, zeven kilo
meter verderop. De vrachtwagens van de post wa
ren door de muitende soldaten gevorderd en het
leek slechts een kwestie van tijd alvorens de solda
ten toegang zouden eisen tot de voedselvoorraad.
Na een nacht plunderen leek Arua zatermorgen
volkomen uitgestorven, op enkele soldaten na die
nog Winkels en huizen afstroopten op zoek naar
voedsel.
Officieel is er geen melding gemaakt van de crisis
in Oeganda hoewel alle interne vluchten vorige
week vrijdag zijn stilgelegd en er ten zuiden van
Arua wegversperringen zijn opgezet. De muiterij is
het ernstigste incident in de West-Nijlprovincie
sinds de gevechten rond Arua van vorig jaar okto
ber en benadrukt nogmaals het gebrek aan moraal
in het Oegandese leger nu het laatste contingent
van de tienduizend man sterke Tanzaniaanse troe
penmacht aan de terugtocht begonnen is. De Tan-
zanianen hebben de provincie ongeveer drie we
ken geleden definitief verlaten na een waardevolle
rol te hebben gespeeld als bemiddelaar tusssen de
plaatselijke Lukbara-stam en het Oegandese leger
dat voornamelijk uit leden van de Acholi- en Lan-
gistam bestaat.
Militair gezien heeft de muiterij de Oegandese
troepenmacht in de West-Nijlprovincie danig uit
gedund. De overgebleven militairen zouden een
vastberaden aanval van de voormalige soldaten
van Idi Amin die de provincie ten noorden van
Koboko sinds de bevrijdingsoorlog in handen heb
ben, niet kunnen weerstaan. Met de terugtrekking
van het 11e en 15e bataljon naar Arua is het leger
alleen nog sterk aanwezig in het noordoostelijk ge
legen Wandi. En ook de troepen gelegerd in Moyo,
verder naar het noorden, zouden in een opstandige
stemming zijn na weken zonder eten en zonder
geld te hebben gezeten.
De muiterij komt na een ellendige periode in dit
gebied, waar ziekte en droogte de chaos van het le
ger alleen maar verergeren. Hoewel de EG, de
Verenigde Naties en het Rode Kruis verwoed wer
ken aan plannen om dit gebied ten westen van de
Nijl te helpen, lijkt het nauwelijks mogelijk een
programma van welke strekking dan ook van de
grond te krijgen in dit door chaos, wetteloosheid
en plunderingen geteisterde gebied.
IAN GUEST THE GUARDIAN
ira Lan onze correspondent)
®<:|IIJS Gisteren was het
historische dag voor
gdikrijk en in zekere zin
West-Europa, omdat
r voor het eerst sedert
nÉ tegen communisten
Hbeer de minister" gezegd
1238! worden. Na maratho-
5terhandelingen die in de
e uren van dinsdag ein-
en bereikten socialisten
communisten een poli
akkoord en eveneens
beginselovereenkomst
de benoeming van vier
munistische ministers,
akkoord werd in de loop
JE de dag door de besturen
beide partijen bekrach-
kOC maar het was wel dui-
^"Mk dat de communisten
f-jie meeste moeite mee
^iien. Zij vergaderden de
ll dag, maar gisteravond
den zij naar de (socialis-
lie) premier Pierre Mau-
y M stappen om te zeggen
dat zij met hem akoord wa
ren. Gisteravond werd be
kend gemaakt dat Charles
Fiterman, na partijleider
George Marchais de belang
rijkste man in de communis
tische partij, minister van
vervoer zal worden. Drie an
dere communisten hebben
óverwegend technische pos
ten gekregen.
De communisten hebben zwa
re concessies moeten doen. De
communistische partij die bij
monde van partijleider George
Marchais in januari 1980 de
Russische inval in Afghanistan
goedpraatte, heeft haar pro-
Russische standpunten moeten
inslikken. Over Afghanistan
staat in het akkoord dat het
„Afghaanse volk het recht
heeft zijn eigen regering te
kiezen" en verder spreekt
men zich uit voor terugtrek
king van de Russische troepen
en stopzetting van iedere bui
tenlandse inmenging in het
land", een draai van honderdt
achtig graden dus.
Op het gebied van de binnen
landse politiek wordt in het
akkoord gezegd dat verande
ringen zich „geleidelijk" zul
len voltrekken, waarbij reke
ning wordt gehouden met de
crisissituatie. Er wordt vooral
gedoeld op de nationaliserin
gen die Mitterrand in het
vooruitzicht heeft gesteld, met
name van de grote banken en
de verzekeringsmaatschap
pijen. Over het tempo waarin
dat zou moeten gebeuren zou
den beide partners aanzienlijk
van mening verschillen.
In de overeenkomst wordt ook
herhaalde malen de nadruk
gelegd op de regeringssolidari-
teit, die communisten hebben
moeten toezeggen te eerbiedi
gen, in gevallen waarin ze het
niet met beslissingen of maat
regelen eens kunnen zijn.
De nieuwe Franse regering
onder leiding van premier
Pierre Mauroy bestaat met de
opneming van de vier commu
nisten in totaal uit 46 leden,
groter dan welke voorgaande
regering dan ook.
Conservatieve groepen in
Frankrijk betwijfelen overi
gens sterk of de communisten
Mitterrand met rust zullen la
ten Zij wijzen op het feit dat
de communisten kort nadat ze
in de regering van genertaal
De Gaulle waren opgenomen
in heftig conflict raakten met
de rest van het kabinet en on
rust op straat veroorzaakten.
Als gevolg daarvan werden ze
in 1947 uit het kabinet gezet.
De buitenlandse reacties op de
opneming van communisten in
de Franse regering zijn in het
algemeen gematigd. De West-
duitse bondskanselier Helmut
Schmidt verwacht geen veran
deringen in de betrekkingen
met Parijs. Wat de Ameri-
Partljlelder George Marchais, aanvankelijk getipt als meest se
rieuze kandidaat voor het ministersschap, weigerde iets tegeno
ver verslaggevers te zeggen nadat hij met premier Mauroy had
gesproken over de benoeming van zijn partijgenoten in de rege
ring. Later bleek dat zijn voornaamste rivaal in de partij, George
Fitermann, minister van arbeid was geworden.
kaanse houding betreft, die al loop vandaag kennis nemen
meteen zeer gereserveerd was nu de Amerikaanse vice-presi-
na de verkiezing van Mitter- dent Bush een officieel bezoek
rand, daarvan kon men in de is begonnen aan Parijs.
ïbbi in
Dngerstaking
J Joodse rabbi, Adrian
||1§Btz (53) is in de synagoge
lil het voormalige concentra-
"^Vnp Dachau een honger-
>>|ng begonnen waarmee hij
landacht probeert te vesti-
op het feit dat premier Be-
h in de komende verkiezin-
eind deze maand geen
u twinning mag behalen.
etz meent dat Begin door
zware medische behande-
die hij ondergaat als chro-
zSjsJh hartpatiënt niet langer
r?nier kan blijven. De aanval
P de kerncentrale in Bagdad
Dlgens de rabbi een bewijs
Begins ontoerekeningsvat-
ur
RSCHAU De stroom vluchtelingen
tolen neemt nog steeds toe. Op dit ogen-
bevinden zich zo'n zevenduizend Polen
Oostenrijkse doorgangskampen, in af-
hting van asiel in het Westen. Volgens
I Intergouvernementele Migratiecomité
D) zijn de eerste drie weken van juni
3 Polen in Oostenrijk aangekomen. Het
verwacht dat de stroom de hele zomer
nhouden.
^olen is gisteren een nieuwe groep commu-
van de harde lijn opgestaan, die de in-
iming van de Russen lijkt te hebben. Giste-
is in de voornaamste Poolse kranten een
:ht van het Russische persbureau Tass afge-
;t, waarin melding wordt gemaakt van een
je week opgericht groep, het „Communis-
forum van Poznan". Het forum zou zijn
richt uit sympathie met het onofficiële
um van Katowice", dat maandagavond de
ale tendens in de Poolse massamedia af-
anhangers van de harde lijn, de „haviken"
de hervormingen sinds de gebeurtenissen
de vorig zomer in de hand willen houden
esnoods terugdraaien, genieten weinig aan
hang in Polen. Ze worden echter steeds meer
gesteund door de andere Oostbloklanden. De
druk van deze landen, die meestal via de mas
samedia wordt uitgeoefend, houdt verband met
het komende congres van de Poolse communis
tische partij. Ongeveer vier van de vijf afge
vaardigden komt voot het eerst op het congres.
Het is vrijwel zeker dat er aanzienlijke veran
deringen zullen komen in het partijkader en
dat de partij de meeste democratische beslissin
gen van het afgelopen jaar zal goedkeuren.
Welingelichte partijleden zijn echter van me
ning dat de partij niet van het officiële commu
nisme zal afwijken en zodoende het Kremlin
zal dwingen om in te grijpen.
De Poolse leiding heeft de kritiek van Rusand
op de huidige vrijheid in de Poolse pers ter har
te genomen. Maandag is de „havik Leslaw To-
karski, voormalig hoofdredacteur van het blad
Perspektywy, benoemd tot hoofd van de com
missie voor de pers, radio en televisie. Tokars-
ki's benoeming wordt gezien als een concessie
van de gematigde krachten in de Poolse partij,
onder wie partijleider Kania, aan de voorstan
ders van de „harde lijn", die zich verzameld
hebben rond de vooraanstaande havik Stefan
Olszowski.
ROET/JERUZALEM-
IILIA President
in van Irak heeft gis-
bekend gemaakt dat
ilangs door Israël ver
ste kerncentrale in Tam-
zo spoedig mogelijk
worden herbouwd,
kan Irak verhinderen
eigen kernmacht op te
ven", aldus de president
daarmee voor de eerste
min of meer toegaf, dat
:ntrale in Tammoez on-
meer zou worden gaan
likt voor de produktie
kernwapens. Hoessoen
„alle landen van de we
reld die vrede en veiligheid
willen op de Arabieren aan
een atoomboom te helpen
om die tegenover de reeds
bestaande Israëlische atoom
bommen op te stellen".
De Israëlische premier Begin
heeft inmiddels tegenover een
parlementscommsisie ver
klaard dat hij in het bezit is
van een document dat aan
toont, dat de Verenigde Staten
op de hoogte waren van de
plannen van Irak kernwapens
te ontwikkelen. Amerikaanse
deskundigen hebben dat te
genover een senaatscommissie
al eerder verklaard.
Brazilië heeft zijn ambassa
deur in Israël teruggeroepen
voor overleg na beschuldigin
gen dat Israëlische geheim
agenten valse informatie aan
journalisten hadden verstrekt
volgens welke Brazilië urani
um zou hebben geleverd aan
Irak. Brazilië kwalificeert dit
als laster. In Israël is inmid
dels ernstige kritiek geleverd
op het hoofd van de Israëli
sche spionnagedienst, de Mos-
sad. Informatielekken zou het
functioneren van de inlichtin
gendiensten in gevaar bren
gen.
PESHAWAR De Russen,
thans achttien maanden in
Afghanistan, gebruiken
weer gifgassen. Zij deden dit
in het begin ook, maar stop
ten er volgens diplomaten
een jaar geleden mee vanwe
ge de ongunstige reacties in
de wereldopinie. De hervat
ting van het gebruik is ge
meld uit betrouwbare krin
gen van Afghaanse vrij
heidsstrijders. De aanvallen
met de gassen worden ge
daan door Sovjet-helikop
ters en straalvliegtuigen.
De Russen hebben de afgelo
pen weken ook sterkere aan
vallen uitgevoerd met klassie
ke wapens, kennelijk om de
zware slagen te vergelden die
de strijders hen toebrengen
door middel van hinderlagen
in de bergen van het land.
Deze zijn thans ook beter be
wapend en georganiseerd dan
een jaar geleden.
De tactiek van de Russen bij
deze aanvallen is dorpen eerst
plat bombarderen met heli
kopters en Migs en vervolgens
te bestoken met mortieren en
raketten van tanks. Daarna
werpen helikopters de Migs
granaten met gas af, die tegen
standers op zijn minst tijdelijk
buiten gevecht stellen. De ech
te zuiveringsoperaties worden
echter uitgevoerd door Af
ghaanse soldaten te voet met
als opdracht alles te doden
„wat beweegt", aldus dezelfde
kringen. De Russen zelf ko
men volgens de vrijheidsstrij
ders nooit hun gepantserde
voertuigen uit.
Een Afghaanse verzetsgroep
heeft in Islamabad gemeld een
Russische piloot te hebben
krijgsgevangen gemaakt. Men
wil hem uitleveren tegen Af
ghaanse krijgsgevangenen.
Vrouwen in de traditionele kledij betoogden gisteren In de straten van Teheran voor
hun leider ayatollah Khomelny.
TEHERAN Volgens een
vooraanstaand Iraans parle
mentslid kan de gevluchte
ex-president Bani-Sadr elk
ogenblik gearresteerd wor
den. De Iraanse autoriteiten
zijn er namelijk van over
tuigd dat hij zich nog in
Iran bevindt. De politie
heeft het betrokken gebied
gelokaliseerd.
Geruchten dat de voormalige
president zich in Egypte be
vindt zijn totnutoe niet offi
cieel bevestigd, maar het semi-
overheidsblad Al Achram
heeft vanmorgen een uit
spraak van de minister van
buitenlandse zaken Mansour
geciteerd, dat Egypte, afhan
kelijk van de ontwikkelingen,
etgp verklaring zal afleggen
over de geruchten dat de
Iraanse ex-president in Egypte
is. Mansour heeft gezegd dat
Egypte er trots op is zoveel po
litieke vluchtelingen asiel te
hebben verleend. Egypte zou
Bani-Sadr onlangs toestem
ming hebben gegeven naar het
land te komen. De voortvluch
tige zou daar zelf om hebben
gevraagd.
De openbare aanklager van
Teheran, Ladjevardi, heeft gis
teren bekend gemaakt dat
sinds de botsing tussen voor-
en tegenstanders van de ex-
president vierhonderd mensen
waren opgepakt; zeker 25 van
hen, meest aanhangers van
Bani-Sadr, zijn inmiddels
geëxecuteerd.
Bijeen bomaanslag in een sta
tion in Qom, de heilige Iraanse
stad, zijn zeker vijf mensen om
het leven gekomen. Uit protest
tegen het optreden van mili
tairen tegen aanhangers van
Bani-Sadr, hebben in Parijs en
in Hamburg Iraniërs gede
monstreerd.
Intussen gaat de oorlog met
het buurland gewoon door.
Iraanse troepen hebben een
artillerie-bschietingen uitge
voerd op de Iraakse havenstad
Basra. Hierover zijn geen ver
dere bijzonderheden gegeven.
Frankrijk heeft gisteren be
kend gemaakt dat het zijn
voorlopige wapenembargo te
gen Iran heeft opgeheven. Het
embargo werd ingesteld omdat
veel Franse bedrijven geld te
goed hadden van Iran. j
LONDEN Prins
Charles van Enge
land heeft maan
dag aangetoond,
dat zijn aanstaande
huwelijk met Lady
Diana Spencer
hem niet zal afhou
den van riskante
avonturen. De
troonopvolger, die
over ruim een
maand trouwt,
bracht bijna een
uur door in ijzig
water ter hoogte
van Portsmouth in
het zuiden van En
geland, waar hij
het wrak van de
'Mary Rosé' inspec
teerde. De Mary
Rose zonk in 1545.
De 32-jarige prins,
die een duik van
vijftien meter
maakte, werd ver
gezeld door kik
vorsmannen die
hem, ook met een
onderwatercamera,
angstvallig in het
oog hielden.
V eiligheidsoff icier
Ted Clamp vertel
de, dat hij onge
veer een half uur
bezorgd was ge
weest over prins
Charles als duiker,
maar dat hij daar
na had geconsta
teerd, dat het hem
voortreffelijk af
ging. Vorig jaar
overleed de 21-jari
ge Louise Muiford
bij het duiken naar
het wrak.
Verdachte Atlanta-moord voor jury
ATLANTA Wayne B. Williams, een free-lance fotograaf
van 23 jaar en verdacht van de laatste van de 28 moorden op
jonge zwarten in Atlanta, zal binnenkort voor een grand
jury verschijnen. Kunststofvezels en hondeharen in zijn
woning komen overeen met die, welke op zijn laatste
slachtoffer, de 27-jarige Nathaniel Cater, zijn gevonden. De
juryzitting zal naar verwachting binnen 30 dagen beginnen.
MADRID Drie militairen en vier burgers zijn gisteren
gearresteerd nadat gebleken was dat zij bij een nieuwe sa
menzwering tegen de regering waren betrokken. De drie mi
litairen en vier burgers zouden op 24 juni, de naamdag van
koning Juan Carlos, opnieuw hebben willen toeslaan. Ver
dere bijzonderheden zijn niet gegeven.
Dezeven samenzweerders zijn gisteren gearresteerd door
een speciaal onderzoeksteam van de politie dat zich bezig
houdt met rechts geweld.
Een van de arrestanten is majoor Ricardo Saenz de Ynestil-
las, die achttien maanden samen met kolonel Tejero de eer
ste couppoging sinds Franco tegen het democratische regi
me ondernam. Tejero was vervolgens een van de belang
rijkste samenzweerders op 23 februari jongstleden.
Kandidaatstelling IRA-gevangenen
onmogelijk geworden
LONDEN Het Britse Lagerhuis heeft een wetsvoorstel
aanvaard, dat het voortaan gevangenen die tot langer dan
een jaar gevangenisstraf zijn veroordeeld, onmogelijk zal
maken zich kandidaat te stellen bij parlementsverkiezin
gen.
De regering van Margaret Thatcher is met dit voorstel gekomen,
nadat in april Bobby Sands, een militant lid van het verboden
Ierse republikeinse leger (IRA) in het Lagerhuis was gekozen.
Sands was toen bezig aan een hongerstaking om de status van
politiek gevangene te verkrijgen. Kort na zijn verkiezing over
leed hij. De Noordierse republikeinse beweging liet toen weten
dat wellicht een andere IRA-gevangene zich kandidaat zou stel
len voor de betrokken zetel.
Amerikaans Congres is tegen
levering Awacs
WASHINGTON Een meerderheid van zowel Huis van Afge
vaardigden als senaat is tegen de levering van Awacs-radar-
vliegtuigen en een verder pakket aan Saoedi-Arabië, zo is van
morgen uit kringen van het Amerikaanse congres vernomen.
De democraat Clarence Long en de republikein Norman Lent,
hebben handtekeningen onder congresleden verzameld voor een
motie, die zij hebben ontworpen tegen de plannen voor levering
van de vliegende radartoestellen door de regering-Reagan. Deze
zal het hele pakket voor levering, naar wordt verwacht, officieel
pas begin of midden augustus bij het Congres indienen.
WASHINGTON De Amerikaanse regering heeft dinsdag
haar goedkeuring gegeven aan een voorstel van het congres om
de Zweedse diplomaat Raoul Wallenberg het ereburgerschap te
verlenen, aannemend dat hij nog leeft.
Wallenberg heeft duizenden joden uit handen van de nazi's ge
houden. De Russen, die hem aan het eind van de oorlog gevan
gen namen ondanks zijn diplomatieke onschendbaarheid, zeggen
dat hij in 1947 in de gevangenis is overleden. Zweden weigert
dat te geloven.
Na Sir Winston Churchill is Wallenberg de tweede die het ere
burgerschap van de Verenigde Staten krijgt.
ADVERTENTIE
Limoenljes Brandewijn een nieuw aperitief
natuurzuiver en fascinerend van smaak
Boomsma, een kleine Heerlijk met een brokje ijs,
distilleerderij in Leeuwarden wat tonic of in een longdrink,
importeert uit het Caribisch Zoals de vlierbessen genever
gebied wilde limoenen en van Boomsma, is Limoentjes
mengt het sap ervan, volgens Brandewijn natuurzuiver en
een bepaald recept met zonder kunstmatige smaak- ep
natuurzuivere brandewijn. kleurstoffen. Volgens
Het resultaat is een Boomsma hebben al veel
fascinerende drank, iets slijters Limoentjes Brandewijn
kruidig en bijzonder lekker. in huis en dat is een goed teken.
WASHINGTON De democraat Eugene Rostow is giste
ren door de Amerikaanse senaatscommissie voor buiten
landse betrekkingen aanvaard als hoofd van het bureau
voor wapenbeheersing en ontwapening. Als zodanig zal hij
voor Amerika bij de SALT-besprekingen rond de onderhan
delingstafel zitten.
Maandag verklaarde Rostow, hoogleraar in de rechten aan de
Yale-universiteit, echter dat het nog zeker negen maanden zal
kunnen duren voordat de regering-Reagan aan niepwe onder
handelingen voor SALT-3 toe is. Rostow heeft ook de „indam-
mingspolitiek" weer van stal gehaald. Die strategie stelt zich ten
doel de Russische expansiedrift in,,te dammen.
