Arabieren
vragen
Europeanen:
„Vergroot druk
op Begin"
Vergetelheid
Israël
gaat
door
met
inlijving
van
bezette
gebieden
vroeg Iemand aan
enig Idee hoe oud
Kennedy nu zou zij,
weest als hij niet In
ber 1963 In
doodgeschoten
kenwerk
Jongste Amerikaanst
sldent op
het Witte
ik me
de 60", wan
tedag had Ik
den. Het Is om
zijn 64 en de
bereikte precies
dat hij
voor mij
varing aan de
achtlge"
president te denkt
een oudere man, dl
Nederlandse
ven toch al weer fi
met pensioen had
zijn.
De meeste van
realiseer Je Je dan
toch maar als gekkei
het ons toegemetenI
gewricht. W
vaak zelfs het geve
de tijd. Zeker de krat
hier zeven maal en
zes maal per week\
binnenrolt is een mi
opname. Weliswaar
ten wij Journalisten
en dan die moment
me In een wat mt
loos kader te ph
maar de krant van gl
wint het nooit van dl
vandaag.
Neem nou een
voormalige Ameril
president: Jimmy
Vier Jaar lang wai
naam toch nagent
Ieders lippen. Nau\
vijf maanden geledei
hij In het Witte Huis
lost door Ronald flea
maar zelfs de Amerik<n
media besteden
slechts uiterst plichtrr
aandacht aan de over
schaarse openbare
schijningen van Carte
schrijft een boek, dal
getwijfeld saai, gedegt
integer zal zijn, maai
uitvoerige gras rond
woning In Plains (Gec
en Is druk met het In
ten van een Jimmy Ca
bibliotheek In Atl
Met Jimmy verdwenen
trouwd geworden na r
a/s Cyrus Vance, Ant
Young (bezig burgemt t
ter van Atlanta te mit
Billy Carter. Bitxis
Mondale. Muskle. He\
er naar uit dat u allee
naam Mondale nog u
zult horen als hij In
mogelijk een van de dt
cratlsche kandidaten
het presidentsschap
zijn.
Verdwenen is ook de
John Anderson, het i
beeld van oud-nieuw
Frits Tors, die tevei
probeerde als onafhi
lijk kandidaat zowel C
als Reagan te slim
zijn. Anderson heeh
rieuze plannen een
partij op te richten, zo
nam Ik onlangs vla pi
18 van het tweede k
van de New York Ti
Als dat lukt, zult u na
van Anderson horen,
de kans daarop Is u
gering, zo niet uitgesl
Nog dichterbij zijn dt
gijzelden, 53 Amerikt
die teruggekeerd uit li
se gevangenschap e:
weken lang de ogen
de wereld op zich gi
hadden. Het gaat
met ze, zo bleek onl
op een reünie In West
glnla, waar er 31 bij e'
waren. En de meestei
ven toe die paar wekt
de schijnwerpers elg
wel geweldig te he
gevonden. Onlangs
het al zonder enige i
gebeuren dat Joseph
bic (24) als enige vei
21 militairen In de g
geen onderscheiding k
uitgereikt. Sublc we
gewillig geweest voo
Iraanse bewakers, t
het ministerie van del
en daarmee basta.
Net als velen van de ui
zicht verdwenen polll
ook een aantal ou
zelden bezig boek
schrijven. Maar ook
op de overvloedige
kaanse boekenmarkt
geen garantie voor
vermaardheid.
Politiek Is natuurlijk
enige sector waar
maardheld en verget
soms erg dicht bij
liggen. Het kan oo
filmster zijn als John
volta, die voor een
periode de wereld aai
voeten had met filmwe
als „Zaterdagse
koorts" en „Smeer"
een dorp Lake Placid
na de winterspelen sf
lieden, bezoekers en
teurs zag wegtrekkei
bleef zitten met een ti
van 8,5 miljoen dollai
het kan een Jonge w
zijn als Karen Ann Quh
wier naam een syno
werd voor „het recht o
sterven". Vijf Jaar gel<
was haar naam een
door de Juridische
over de vraag of ze
was of leefde. De hoe
rechtbank van de
New Yersey deed In
1976 uiteindelijk een
taculalre uitspraak.
Ann Quintan, na een
luk al ruim een
coma, werd afgeslo
de ademhalingsappa
die haar In leven hl
ren Ann, nu 27 Jaar
leeft nog, al zes
coma, vergeten dooi
leven en de dood.
DICK
Centraal in het Midden-Oosten-conflict
staat het Israël-Palestina-probieem. Onze
redacteur Rick Kersjes die onlange drie
weken door dit gebied reisde, sprak met
leiders op de door Israël bezette westelijke
Jordaanoever. Uit de gesprekken komt het
beeld naar voren, dat de kansen op een
vreedzame regeling van het Palestijnse
probleem wel erg klein zijn geworden.
NABLOES „Overal waar ik heen ga word
ik door Israëlische militairen achtervolgd.
Mijn stad kan ik niet verlaten omdat zij hier
voor geen toestemming verlenen. Onlangs
werd mijn zoon, die dertien Jaar is, door hen
opgepakt. Op het politiebureau werd hem
gevraagd waarom ik voor de Palestijnse
zaak blijf opkomen. De Intimidatie die de Is
raëlische autoriteiten op mij en mijn gezin
uitoefenen is sterk". Dit vertelt Bassam Sha-
ka, de burgemeester van Nabloes, die begin
juni vorig jaar als gevolg van een bomaan
slag beide benen verloor. Het gesprek vindt
plaats in Shaka's huls, dat halverwege de
westelijke heuvelrug in Nabloes ligt. Zijn
vrouw Ineia, dip uitstekend Engels spreekt,
is hierbij aanwezig. Wij zitten in de serre, die
een prachtig uitzicht biedt op het bergland
schap van de bezette westelijke Jordaanoe
ver. Het gesprek komt al gauw op de serie
aanslagen op die tweede Juni van het vorige
jaar, waarbij niet alleen Bassam Shaka maar
ook de burgemeesters van Ramallah en EJ-
Bireh getroffen werden. Voor Shaka is het
duidelijk dat de aanslag, die door een ex
treem-joodse organisatie gepleegd werd,
mede het werk Is geweest van de regering-
Begin.'
„Nadat president Sadat In 1977 naar Jeru
zalem is gegaan om vrede met Israël te slui
ten", aldus Shaka. „is er door de Israëlische
regering druk op mij uitgeoefend. Zij wilde
dat ik mij zou aansluiten bij de Camp David-
onderhandelingen. Maar omdat de Israëli's
hiermee wilden bereiken dat de PLO buiten
spel gezet zou worden, weigerde ik dit. De
Israëlische minister van defensie, Weizman,
waarschuwde mij vervolgens, dat mij Iets
zou overkomen als ik niet van standpunt zou
veranderen. In november van het vorige Jaar
werd ik gearresteerd. Zij wilden mij het land
uitzetten, maar dit stuitte op felle protesten
onder de Palestijnen. Ik begon een honger
staking. Onder Internationale druk liet de re
gering-Begin mij na enkele weken weer vrij.
In Nabloes teruggekeerd werd ik opnieuw
gewaarschuwd. Nu door de militaire gouver
neur van het district Jenin. Daarna volgde
die aanslag. Hierbij verloor ik wel mijn be
nen, maar niet mijn wil om voor de Palestijn
se rechten te strijden".
Heeft deze aanslag uw houding ten aanzien
van Israël gewijzigd?
„Voor de aanslag was het al duidelijk, dat de
Israëlische regering zich de gehele westelijke
Jordaanoever wil toeëigenen. De Israëli's
willen geeri vrede en daarom zal onze strijd
harder zijn".
Bezetting
Met dit antwoord vertolkt Bassam Shaka de
gevoelens van de Palestijnen in de bezette
gebieden. De voortgaande kolonisatie van
de westelijke Jordaanoever, de deportatie In
mei vorig jaar van de burgemeesters van
Hebron en Halhoel, de vele politieke gevan
genen en de talrijke beperkingen opgelegd
door de bezettingsmacht, hebben de ver
standhouding tussen Israëli's en Palestijnen
er de afgelopen Jaren niet beter op gemaakt.
Journalisten van het Palestijnse persbureau
PPS In Oost-Jeruzalem geven maar al te
graag voorbeelden van hoe de bezettingsau
toriteiten te werk gaan. „Wel mogen wij en
kele dagbladen uitgeven", zo vertelt Iemand,
„maar de artikelen worden gecensureerd.
Ook worden wij In ons dagelijks werk belem
merd. Als er In een stad of dorp In de bezet
te gebieden onenigheid is tussen Palestijnen
en Israëlische militairen, dan volgt er meteen
een blokkade van de betreffende plaats.
Niemand mag er dan in, behalve de Israëli
sche militairen en Israëlische journalisten. Zo
wordt alleen de Israëlische visie op de ge
beurtenissen bekend gemaakt. Wij kunnen.
pas over het gebeurde berichten als de rust
hersteld is, maar dan is het voor de Interna
tionale pers niet interessant meer".
„Naast dit soort tegenwerkingen wordt ook
de verspreiding van onze dagbladen be
moeilijkt. Herhaaldelijk wordt er een ver
schijningsverbod afgekondigd. Omdat wij ei
gen bladen hebben kan de Israëlische rege
ring ondertussen wel naar buiten toe de in
druk ophouden, dat wij onder een liberale
bezetting leven".
Verhouding
De verhouding tussen de Israëlische rege
ring en de Palestijnen Is sinds de Camp Da-
vid-akkoorden slechter geworden. Toch zijn
er in Israël krachten aan het werk, die oog
hebben voor de Palestijnse rechten. Aan en
kele leidende figuren uit de Palestijnse ge
meenschap vroeg ik naar de betekenis van
deze Israëlische groeperingen. Bassam Sha
ka was over de Israëlisch-Palestijnse samen
werking erg kort maar duidelijk: „Wij heb
ben contacten met Israëli's, maar deze heb
ben geen Invloed op de houding van de re
gering-Begin".
De plaatsvervangend burgemeester van He-
bron, Moestafa ai-Natscheh, antwoordde:
„Geregeld zijn er contacten met de Israëli's.
Vorige week kwam Peled (hij Is voorzitter
van de Peled-commissie die zich Inzet voor
een Israëlisch-Arablsche vrede) naar He-
bron. Hij wilde een week bij ons blijven. De
militaire gouverneur van Hebron zei hem
echter, dat hij deze stad zo gauw mogelijk
moest verlaten. Hoe kan er zo een samen
werking opgebouwd worden?"
De schrijfster-journaliste Raymonda Tawll,
die verbonden is aan het Palestijnse persbu
reau, liet mij een verkiezingsspeldje zien van
de links-zlonlstische Shelli-partij. Op dit
speldje staan de Israëlische en de Palestijn
se vlag afgebeeld. „Dit moet", zo zegt zij,
„de eenheid tussen Israël en Palestina sym
boliseren. Maar welke eenheid?", vraagt zij
schamper.
Van de kant van de Israëlische regering
wordt vrijwel elk Initiatief om een betere re
latie tussen Israëli's en Palestijnen op te
bouwen gedwarsboomd, zegt de Israëlische
advocate Felicia Langer. „Vorig jaar had ik
In Sofia een ontmoeting met de voorzitter
van de PLO, Yasser Arafat. Toen ik In Israël
teruggekeerd was, dreigde mijn regering mij
een proces aan te doen, omdat ik gesproken
had met een vertegenwoordiger van een Is
raël Vijandige organisatie".
Felicia Langer geeft nog een voorbeeld. „In
Januari van dit Jaar wilden wij In Israël een
vredescongres organiseren om de verstand
houding tussen Israëli's en Arabieren te ver
beteren. Dit congres werd door de regering-
Begin verboden".
Onderdrukking
Zij wijst er op dat de onderdrukking van Is
raëlische Arabieren toeneemt. „Het Is voor
Arabische studenten moeilijk geworden om
rustig aan de Hebreeuwse Universiteit te
studeren. Geregeld wordt er Iemand gear
resteerd. Enkele dagen geleden zijn nog een
vijftal Arabische studenten opgepakt, die zit
ting hebben in het Arabische Studenten Co
mité".
Tenslotte zegt Felicia Langer, dat het ook
voor Israëlische journalisten moeilijker wordt
om te werken. „Een journalist die kritisch
schrijft over het zionisme, loopt het gevaar
voor anti-semiet uitgemaakt te worden".
Ondanks de tegenwerkingen van de rege-
rlng-Begln ziet zij een positieve ontwikkeling
onder de Israëlische bevolking ten aanzien
van het Palestina-probleem. „In de Israëli
sche publieke opinie wordt weliswaar ge
zegd, dat de PLO een terreurorganisatie Is
maar onderhandelingen met de PLO zijn nu
eenmaal noodzakelijk om tot vrede te ko
men, zo denkt men. Maar dit proces moet
nog rijpen. Niemand durft nog openlijk over
de PLO te praten".
Leiderschap
Het moeilijke leven onder de bezetting ver
sterkt de gevoelens van eenheid onder de
Palestijnen in de bezette gebieden. De afge
lopen jaren is in de bezette gebieden een
nieuw leidersschap ontstaan, dat de PLO als
enige vertegenwoordiger van het Palestijnse
volk beschouwt. Dit leiderschap, dat vere
nigd is in het Nationale Bestuurscomltè, is In
1978 opgericht als reactie op het bezoek van
president Sadat aan Jeruzalem. Een bei an g-
De burgemeester van Nabloes, Bassam Shaka bejubeld door enthousiaste aanhangers, rijke positie in het Nationale Bestuurscomltè
In het centrum van
het Arabische
stadje Ramallah,
vijfentwintig
kilometer ten
noorden van
Jeruzalem, waar
het leven
echijnbaar gewoon
voortgaat ondanks
de Israëlische
bezetting.
neemt Bassam Shaka In. Hem vroeg ik hoe
het IsraëFPalestina-probleem opgelost zou
kunnen worden.
„De meest ideale oplossing is de oprichting
van een democratische staat, waarin jood,
christen en moslim naast elkaar kunnen le
ven. Maar dit is nu niet haalbaar. Daarom
sta ik een twee-staten-oplossing voor. Een
Palestijnse staat op de westelijke Jordaan
oever en in de Gaza-strook Is zeer belangrijk
voor ons. Dan wordt de inlijving door Israël
van deze gebieden tegengegaan en kunnen
wij met de opbouw van een eigen economie
beginnen. Van groot belang Is echter dat Is
raël onder druk gezet wordt om zijn neder
zettingenpolitiek op te geven, en tot erken
ning van de PLO overgaat. Van de Verenig
de Staten verwachten wij niets. Wij zien dat
de Europese Gemeenschap een objectiever
standpunt inneemt. WIJ hopen dat de EG de
PLO als onderhandelingspartner accepteert
en Israël onder druk zet".
Onzeker
De situatie in het Midden-Oosten is op dit
moment erg onzeker. Het Is bijvoorbeeld
nog niet uitgemaakt wie de verkiezingen in
Israël 'gaat winnen. Bij een stembuszege van
de regerende Llkoed-partij kan geen veran
dering In de Israëlische politiek met betrek
king tot de bezette gebieden verwacht wor
den. Immers, premier Begin gaat er van uit
dat de bezette westelijke Jordaanoever
„bevrijd" gebied Is.
Bij een verkiezingsoverwinning van de Arbei
derspartij Is het niet duidelijk op welke pun
ten er een ander beleid gevoerd gaat wor
den. Maar het ligt In de lijn der verwachtin
gen, dat er geen grote wijzigingen aange
bracht zullen worden. Een woordvoerder van
de Israëlische Arbeiderspartij vertelde mij,
dat na een verkiezingsoverwinning het Camp
David-vredesproces weer op gang gebracht
moet worden door Jordanië in de onderhan
delingen te betrekken. Dit lijkt weinig ers-
pectief te bieden, omdat koning Hoessein
van Jordanië eist dat ook de PLO In de vre
desbesprekingen betrokken wordt.
Tekenend voor de houding van de Arbei
derspartij was de opmerking van de woord
voerder „Het beleid van Begin heeft wel een
aantal nieuwe elementen, maar tegelijkertijd
Is het een voortzetting van de „traditionele"
Israëlische politie. Het beleid van de rege
ring-Begin ten aanzien van de bezette gebie
den Is een voortzetting van al Jaren bestaan
de concepten".
De Palestijnen op de westelijke Jordaanoe
ver verwachten niets van een eventuele re
gering onder de Arbeiderspartij. De plaasts-
vervangende burgemeester van Hebron
lichtte dit als volgt toe: „De Ukoed-partlJ wil
overal In de bezette gebieden nederzettin
gen bouwen, terwijl de Arbeiderspartij deze
op bepaalde plaatsen wil. In belde gevallen
blijven we onder een bezetting leven".
Annexatie
De standpunten tussen Israëli's en Palestij
nen liggen nog mijlen ver uit elkaar en het
zal waarschijnlijk nog lang duren voordat er
een oplossing gevonden is voor het Israël-
Palestina conflict. Het Israëlisch plan om de
westelijke Jordaanoever te annexeren wordt
ondertussen gewoon uitgevoerd, zoals ik zelf
heb kunnen constateren. Na ongeveer twin
tig minuten In de bus van Hebron naar Jeru
zalem te hebben gezeten, zag ik een groep
van ongeveer 25 Jonge mannen en vrouwen.
Enkelen waren gewapend met een Uzi-ma
chinepistool, twee anderen droegen paple
ren en kaarten. Aan mijn reisgenoot, een Pa
lestijn van ongeveer veertig Jaar die In een
vluchtelingenkamp bij Bethlehem woont,
vraag ik wie dat zijn: „Het zijn leden van de
Goesj Emoniem beweging, die een stuk land
In kaart gaan brengen. Over enkele weken
nemen zij dat in beslag".
Ik moest denken aan wat Bassam Shaka
hierover had gezegd: „De Israëli's gaan ge
woon door met het onteigenen van Pales
tijns grondgebied. Voordat premier Begin
aan de macht kwam gebeurde het om veilig
heidsredenen. Nu pakken zij het zonder ar
gument".
JlHt
Het nieuwe gezicht van de westelijke Jordaanoever: een Israëlische nederzetting in aanbouw in de buurt Shiloh waarboven de Israëlische vlag is gehesen.
