/Auto s in Brazilië rijden op hongersnood 'verheid oet veel aken •verlaten aan •edrijfsleven Geldlenen, een kwestie van rekenen zegtu? Rabobank IS Beurs van Amsterdam TONOMIË LEIDSE COURANT ZATERDAG 13 JUNI 1981 PAGINA 17 Brandstof uit suikerriet brengt weinig weelde A o TT""!) (Van onze correspondent Jos Schurink) AN PAULO Met lineaal a potlood in de hand heb- to de Brazilianen, na de- ennia vruchteloos zoeken, e weg gevonden naar rijke Hevelden. Zij liggen, vol- ens energieminister Cesar bis, voor de kust van de oordoostelijke staten Cea- a, Piaui en Maranhao, pre ses in het verlengde van de Hevelden van het Afri- aanse Nigerië. In het noor oosten, één van de meest erpauperde gebieden in de ereld, heeft de bevolking iet bericht met scepsis ont- angen. ij* jaar geleden werd het oordoosten ook al blij ge- aakt, toen met de belofte dat suiker uit de streek meer iu opleveren omdat er^alco- ol van gemaakt wordt. Nu jden bijna vijfhonderddui- >nd auto's op alcohol, maar bevolking in het noordoos- >n is er slechter dan ooit aan ie. Dat staat te lezen in het ezer dagen verschenen boek- „De suiker en de honger" an Robert Linhart. )e theorie dat in het verre erleden Afrika en Amerika &n continent vormden heeft, ldus minister Cals, de Brazi- inen op het idee gebracht irst lijnen te trekken op de ndkaart om pas daarna en met succes naar olie te iren. Brazilië is nu voor 75 irocent (750.000 vaten per dag) ifhankelijk van de import, iinnen vier jaar wordt een ei- gn produktie verwacht van en half miljoen vat per dag. Of deze olievondsten voor de 35 miljoen goeddeels onder voede inwoners van het noor doosten vooruitgang gaat bete kenen moet worden afge wacht. De recente „suiker.- toom" zou volgens de over- iheidspropaganda ook melk en honing doen vloeien. De be- w/king kijkt er nog steeds naar uit. De suikerbaronnen de rijken in het algemeen ijn er volgens Linhart wel be- tr op geworden. In zijn boekje Welvaart en armoede ligt in Brazilië vlak naast elkaar. Aan de rand van de fraaie steden staan de allerminst fraaie krottendorpen. toont hij aan hoe na de militai re staatsgreep van 1964 en de daarop volgende vernietiging van de boerenbonden, de lo nen van de landarbeiders voortdurend achteruit zijn ge gaan. Verpaupering De laatste jaren verscherpte zich deze tendens ten gevolge van het programma Pro-Alco hol. De alcohol moet volgens de regering goedkoop op de. markt worden gebracht om een aanvaardbaar alternatief te vormen voor de benzine. Dat gebeurt nu dankzij forse overheidssubsidies èn door reële loonsverlagingen voor de suikerrietkappers. De verpau pering en ellende onder de ruim twintig miljoen hongeri- gen in het noordoosten groeide voorts, doordat de grootgrond bezitters de lapjes grond waar de landarbeiders voor zichzelf wat verbouwden, weer afpak ten. Zij werden volgeplant met suikerriet. Ook tegen vele kleine boertjes met hun traditionele schulden last werd de afgelopen jaren opeens keihard opgetreden. Velen verloren hun gronden die onmiddellijk werden opge slokt door de grootgrondbezit ters. De met suikerriet be bouwde oppervlakte nam toe met zestig procent. Gelijktijdig groeide volgens de auteur van „De suiker en de honger" het aantal ondervoede kinderen met liefst 70 procent. Lilliputters Volgens hem heeft de uitbui ting gedurende vele generaties de noordoosteling zeer ver zwakt. In de periode dat het gebied een Nederlandse kolo nie was (1630-1654) droegen de arbeiders suikerzakken van 80 kilo, de vorige eeuw was het gewicht teruggebracht tot 60 kilo, terwijl nu de zakken van 50 kilo voor velen niet meer te dragen zijn. Ook de gemiddel de lengte loopt terug. Volgens Linhart is zich een nieuw ras lilliputters aan het vormen, waarvan bovendien velen mentaal achterlijk zijn, omdat ten gevolge van de ondervoe ding het in de hersenen ont breekt aan 60 procent van de neuronen (zenuwcellen). De armoede in het noordoos ten, die buiten Brazilië vaak aan de kaak is gesteld door Dom Helder Camara, aartsbis schop van Recife, nam de af gelopen jaren nog toe door langdurige droogteperiodes. De afgelopen maanden was de situatie dusdanig verslechterd dat tal van dorpen en steden door hongerige menigten wer den overvallen. Duizenden kinderen, volwassenen en be jaarden drongen winkels en pakhuizen binnnen. Alles wat Plunderende families De minister van binnenlandse zaken kolonel Mario Andreaz- za, zei dat de „plunderende fa milies" waren opgestookt door „subversieve elementen". Kar dinaal Aloisio Lorscheider rea geerde fel. „Het enige waar door zij opgejut worden is de honger zei hij. Bovendien kan er volgens hem niet ge sproken worden van plunde ringen: de hongerigen hebben het volste recht te nemen wat de rijken aan hen moeten af staan." Na drie jaar droogte begon het half maart te regenen, maar met zoveel kracht dat tiendui zenden gezinnen dakloos raak ten. En of al die ellende en rampen nog niet voldoende waren, is begin april een nieu we droogteperiode op gang ge komen. Separatisme De regering doet beloften en stuurt zo nu en dan wat geld, maar slechts heel weinig komt op de plaats van bestemming terecht. Teotonio Vilela, vice- voorzitter van de grootste op positiepartij (PMDB), waar schuwt voor het gevaar van een nieuwe separatistische be weging in het noordoosten. Met een werkloosheid van acht miljoen personen, sterfte cijfers onder baby's van twin tig tot meer dan vijftig procent en met lonen van soms nog geen twintig dollar in de maand, voelt het noordoosten zich niet alleen in de steek ge laten door de rest van Brazilië, maar ook uitgebuit. „De honger van het noordoos ten laat de auto's in het hele land rijden", concludeert hart. Spoedig heeft evenwel Brazilië weer minder suiker en alcohol nodig. Dankzij de Eetroleum uit het noordoosten unnen in de nabije toekomst de Braziliaanse automobilisten weer zonder schroom het gas pedaal intrappen. 3rof. Boorsma: (SCHEDE - Vee! overheidstaken kunnen beter worden srgelaten aan het bedrijfsleven. Dat is een van de conclu- les die prof. dr. P. B. Boorsma, hoogleraar openbare finan- f.jclën aan de TH-Twente, heeft getrokken in een onderzoek ombuigingsmogelijkheden in de collectieve sector. •nderzoeken hebben volgens Boorsma aangetoond dat particu- '-Jiere bedrijven aanzienlijk goedkoper werken dan overheids- liensten. Als voorbeelden van „te privatiseren" activiteiten loemt hij onder meer de afdelingen organisatie en efficiency an de verschillende departementen, de interne accountants- 'iensten, kantines, de Rijks Psychologische Dienst, militaire zie- ïnhuizen, de scheepvaartinspectie, het staatsvissershavenbe- ijf en de dienst voor het ijkwezen. 'rof. Boorsma pleit verder voor een toepassing op grote schaal an het profijtbeginsel, het door de gebruiker laten betalen voor 'verheidsdiensten. Hij vindt dan ook dat de subsidies aan sport- iccommodaties, sportverenigingen en culturele manifestaties I 'mlaag moeten, dat vergoedingen moeten worden gevraagd 'oor politiediensten bij manifestaties en gevaarlijke transporten. K loorsma meent verder dat schoolgeld ook tijdens de leerplicht noet worden betaald, eigen bijdragen moeten worden ingevoerd 'oor bezoeken aan de huisarts en per verpleegdag in het zieken huis en dat uitgaven voor het toerisme verhaald moeten worden op bedrijven in deze branche. "Prof. Boorsma vindt verder dat de personeelsafdelingen! van verschillende overheidslichamen veel te groot zijn in vergelij- 1 king met het bedrijfsleven. Hij noemt in dit verband de perso neelsafdelingen van de ministeries van binnenlandse zaken, volkshuisvesting, buitenlandse zaken, CRM en onderwijs en we- tenschappen. Daarnaast stelt de hoogleraar dat bepaalde uitga- - ven kunnen worden gestopt, omdat het doel is verwezenlijkt of. achterhaald is. Enkele voorbeelden: de schoolartsendienst en de schooltandartsendienst, uitgaven ten behoeve van de raad voor ij de adel, militaire tehuizen, hypothecaire leningen aan ambtena ren en presentiegelden voor het bijwonen van raadscommissie. 3p gemeentelijk niveau zou een bundeling van alle verzekerin- igen volgens Boorsma mogelijk zijn. Hij raadt de gementen aan gezamenlijk een verzekeringsmaatschappij op te richten. Ook komt de hoogleraar nog eens met het eerste geopperde idee om verschillende Nederlandse ambassades met Belgische en Luxemburgse samen te voegen. Het onderzoek, dat heeft plaatsgevonden op basis van literatuur onderzoek, is gesubsidieerd door de werkgeversorganisatie VNO. Daar ziet men naast de concrete suggesties in het rapport igoede aanzetten voor verder onderzoek. Het VNO heeft het rap port ter hand gesteld van de kabinetsinformateurs. ROTTERDAM - „Veiligheid en gezondheid in de chemi sche industrie moeten nog te vaak wijken voor het stre ven naar een zo groot moge lijke produktie met zo wei nig mogelijk kosten". Deze conclusie trekt de Industrie bond FNV naar aanleiding van de onlangs verschenen brochure „veilig werk in de chemie". In die brochure staan enkele uitkomsten van een onderzoek van de bedrijfsledengroep van de chemische fabriek Cyana- mid in de Botlek en de che miewinkel Leiden naar de werkomstandigheden in de onderneming. Het onderzoek werd buiten de fabriekspoort gehouden door middel van vraaggesprekken omdat, aldus de industriebond, de bedrijfs leiding niet wilde meewerken. Werk in chemie is onveilig en ongezond De onderzoekresultaten zijn volgens de brochure „zeer ver ontrustend en dikwijls schok kend". Blootstelling aan che micaliën wordt daarbij de grootste boosdoener genoemd. Het veroorzaakt ziektever schijnselen aan de huid (drie kwart van de ondervraagden), luchtwegen en ogen. Om de si tuatie te verbeteren zouden er volgens de onderzoekers auto matisering van bepaalde pro cessen, meer gesloten syste men en afzuigapparatuur no dig zijn. De industriebond FNV schrijft in haar commentaar Cyana- mid niet te willen afschilderen als zwart schaap temidden van een witte kudde. „We zijn er vrijwel zeker van dat een on derzoek in andere chemische bedrijven in de Botlek of el ders in Nederland ook zaken aan het licht hadden gebracht die niet door de beugel kun nen". Zo is het mevrouw, zeiden wij op de bank. En van ons kunt u rekenen op een be trouwbaar advies, waar u geen spijt van zult hebben... Oók goed om geld te lenen. VNUen Nedlloyd willig op vaste markt AMSTERDAM - De Amster damse effectenbeurs was giste ren overwegend vast gestemd in navolging van de gunstige ontwikkeling op de Ameri kaanse markt, waar de Dow Jones-index voor industriële fondsen ruim boven de 1000 uitkwam. De uitgevers waren vast, waarbij VNU het voor touw nam. VNU was 5,20 ho ger op 72,20 en collega Else vier ging 2,50 vooruit naar ƒ124,50. Van de vervoersaan- delen was Nedlloyd vast ge stemd met een winst van bijna 4 op 132. KLM ging na de forse terugslag van donderdag aanvankelijk 1,60 vooruit naar 123,20, maar dit herstel kon niet behouden blijven en rond het middaguur werd ge handeld op 122. Van de andere internationals was Kon. Olie ƒ1,10 beter op ƒ84,70. Hoogovens ging veer tig cent vooruit naar 18,50, Unilever dertig cent naar 145,50 en Akzo eveneens der tig cent naar ƒ26,30. Philips trok twintig cent verder aan tot ƒ24,40. De bankaandelen lagen vrien delijk in de markt met win sten van ongeveer 1 voor ABN en Middenstandsbank, terwijl later ook de Amro Bank verder omhoog ging naar 54, wat ook rond 1 be ter was. Van de hypotheek banken ging Westland Utrecht 1,50 naar boven tot 147,50 en kon Friesch- Groningsche twintig cent bijboeken op 50,80. In de bouwsector moest Hollandsche Beton tach tig cent prijsgeven op 70,20, maar Volker Stevin was ze ventig cent beter op 28,50. Elders op de actieve markt zag men voor Heineken een winst van 1 op 54,50 en Gist Bro cades werd 1,50 duurder op 70,60. De obligatiemarkt is gisteren opnieuw vaster geworden. Over een breed front kwamen bij de staatsfondsen winsten tot een half punt voor, waarbij de jongste 12 pet-lening op 102,80 uitkwam. Op de lokale markt viel op nieuw niet veel te beleven. Nierstrasz, die een belang van 49 procent in Mulder heeft ge nomen, daalde 40 tot 940. Mulder zelf bleef op 750 ge lijk. De Telegraaf was 3 lager op 66. Tot de winnaars be hoorde ACF met 3,50 voor uitgang op 84. Kiene, die be tere resultaten heeft gemeld, was 6 hoger op 290 en Bor- sumij was ƒ3 in herstel op 175. Voor Gero werd ver geefs 4 meer geboden op 48 en Fokker trok bijna 2 aan op 55. Voor Beers werd ƒ2 meer betaald en Schuitserd 3 duurder. Op de actieve markt zorgden dekkingsaankopen ér voor dat de prijs van KLM weer wat aantrok tot 124, of 2,40 bo ven het slot van donderdag. VNU bleef muurvast in de markt liggen met een winst die om 13.00 uur 5,50 bedroeg op 72,50. POELDIJK Westland-Noord, vrij dag 12 juni 1981. Aardappelen vroeg 90-180, aardbeien 310-320, alicanten 1210, aubergines 500 200-220, aubergines 400 220- 290, aubergines 300 290-340, auber gines 225 310-350, aubergines 175 350-380, aubergines 100 350-390, bleten rood 87, bleekselderij 15 95- 205, bleekselderij 20 55-95, bloem kool 5 195, bloemkool 6 150-185, bloemkool 8 110-120, bloemkool 10 85, bloemkool 12 60, broccoli 300- 390, courgettes 48-75, courgettes geel 96-122, frankenthaler 1330- 1670, golden champion 1810, kom kommers 91 55-59, komkommers 76 57-60, komkommers 61 36-54, kom kommers 51 29-33, komkommers 41 22-29, komkommers 36 22-29, kom kommers 31 32-44, komkommers 26 24-25, komkommers krom 30-33, komkommers grof stek 35-38, koolra bi 9/10 19-40, koolrabi 8/9 25-37, koolrabi 7/8 18-21, krulpeterselie 23- 43, meloenen oog 8 350-430, meloe nen oog 10 290-390, meloenen oog 12 210-300, meloenen suiker 6 440- 630, meloenen suiker 8 400-540, me loenen suiker 10 250-360, meloenen suiker 12 230-260, paprika rood 85 420-570, paprika rood 75 450-520, paprika rood 65 500-550, paprika rood 55 460, paprika groen 85 270- 320, paprika groen 75 260-300, pa prika groen 65 320-350, paprika groen 55 250-280, paprika puntig 40/60 530-620, paprika puntig 30/50 550-590, paprika geel 85 380-430, paprika geel 75 380-400, paprika geel 65 370-390, paprika geel 55 300, pe pers rood 1010-1290, pepers groen 560-630, perziken 12 90-110, perzi ken 18 72-88, perziken 24 56-61, per ziken 30 20-34, postelein 30-44, prei 300-365, prlnsessebonen 520-630, pruimen ontarlo 1170-1290, pruimen golden Japan 490-720, radijs 46-61, rettich 25 34-39, rettich 30 12-16, sel derij 51-70, sla 11-15, snijbonen 390- 570, tomaten a 960-1080, tomaten b 950-1040, tomaten c 810-950, toma ten cc 780-830, tuinbonen 145, vlees tomaten b 950-970, vleestomaten bb 1450-1630, vleestomaten bbb 1600- 1730, vleestomaten bbbb 1390-1480, ijsbergsla 40-52. Groenteveiling Leiden, 12 Juni Andijvie 25-50. Doperwten 430. Snij bonen 390-610. Stambonen 470-570. Tuinbonen 97-110. Kroten 155. Spits kool 75-100. Postelein 30-54. Prei 220-300. Rabarber 39-75. Spinazie 79-174. Waspeen 125-145. Bloem kool 16 90-160. Bloemkool 8 st. 75- 125. Bloemkool 10 st. 55. Sla 15-27. Bospeen 100-150. Boskroot 45-91. Peterselie 23-77. Radijs 48-76. Selde rij 48-80. Bos uien 46-57. Paprika kg 170, st. 48-83. KAASMARKT ALKMAAR, 12 juni ALKMAAR - Aanvoer 34.000 kg. Commla- slenoterlngon In guldens per kg: fabrlekse- dammer 5.88, middelbare 5.91, goudse vol- hoofdfondsen beurt 11-6 Otunn-0 Boskalis Westm Dordtsche petr Gist Brocades Heineken Hold. Hoogovens 122,00 139.50 50,60 69.10 53.50 46.00 71,00 69,20 25,80 285.50 90.00 54.80 75,20 54.00 70,00 54,00 Kon. Olie Nat. Ned. Nedlloyd Gr. NMB Ogem Holding Pakhoed Holding Pakh. Hold, cert Robeco Unilever Ver.Bez.VNU Volker Stevin WUH 63.60 111,70 128.20 45,90 40,10 24,20 239.00 123.20 259,50 135,00 145,20 67,00 146.60 71,50 29,60 147,00 overige aandelen Ant. Brouw. Ant. Vert Ateelberg Ate St. R'dem iet I. Ind. fit Ballast-N BAM Batenburg 84,00e 196,00 101,00 198,00b 75,20 66,00e Metaverpa MHV Adam idem 1-4 Mulder Mijnb. W. Naoff 54.50 89.50 42,00a 266,00 Berkel P Blydenst C Bow Druk Econosto EMBA Erlks Fokker Ford Auto Gel. Delft c Gelder eert Gerofabr Goudsmit Hagemeljer IBB Kond or Internatio M Inventum Kempen Beg 12,60 19,10 258,00 82,00 6,00b 28,50 168,00 73.00# 53.20 157,00 27,70 29,10 368,00 55,00# 45.00 241.00 124,00 61.10 175,50 55,80 36.50 204.50 66.80 66.80 150.50 152.00 12.60 28.90 168,00a 73,00 54,50 68,00 69,00 41,50 74,50 225,00d 73.60 148.00 140.00 10,50 52,00 70,50 254,00 92,00 63.50 284,00 84,00 175,00 67,00 68,00 54,50 70.50 254,00 92.90 20,20 1155.00 Ned. Credlet NEFIT Ned. Scheep Ned. Springsl. Oct v.d.Gr. Ommeren carl Orenstsln Rijn-Sc helde Sanders Sarakreek Schev. Expl. Schlumberger Schok belon Schuppen Vihamlj Bi 195,00 43.70 1200.00 20.40# 355,00 4300,00 1000,00 9,00# 127,00b 45.00 1180.00 21,00b 348,00 4350,00 1020,00 780,00 495,00 22,40 90,00 21,70 4200.00a 4200.00a 126,001 32.50 155.00 59.00 83,00e 180,00 95,10 300.00 47.40 89,00 82,60 30.00 126,50 32.20# 153.00 58.00 125.00 23,50 83,50 182,00 96,50 173.00 15,00 196,00 290.00 280,00 92,00 285,00 1270,00 400,00 62.00 110,00 45.50 118,80 45,80 92,50 191,00 35,50 122,00 123.00 97,30 97.80 113,00 113.50 202,00 205.00 165,50 167.70 133.50d 134.70 141.80 141,00 139.00 139,00 1265,00 1290.00 114,50 *3-00 Interbonds Leveraged 21.20 obam 86,00 Sumabel 9.30 Tohyo PH(S) Tokyo PH 114,00 195,00 505,00 46.10 165.00 230.50 101.00 139.00 110.50 196.00 507.00 310.50 90.50 46.50 168.00 233.00 100,00 137,50d obligaties 12.00 id 81-88 11.50 id.80 11.50 Id 81 10.75 id 80 10.75 id 81 10.50 id 74 10.50 id 80 10.25 Id 80-90 10.25 id 80-87 10.00 id 80 9.75 id 74 9.50 id 76-1 9.50 id 76-2 9.50 id 80-95 9.25 id 79-89 9 00 id 75 9.00 id 79-94 8.75 Id 75 8.75 id 75-2 8.75 id 76-96 8.75 id 79-94 8.75 id 79-89 8.50 id 75 8.50 id 75-2 8.50 id 78-93 8.50 id 78-89 8.50 id 79-89 8.25 id 76-96 8.25 id 77-92 8.00 id 70 II 8.00 Id 76-91 e!00 id 77-87 8.00 id 78-88 7.75 id 71-96 7.75 id 73-98 7.75 id 77-97 7.75 id 77-92 7.50 id 69-94 7 50 id 71-96 7.50 id 72-97 7.50 id 78-93 7.50 id 78-88 7 50 id 78-88-2 7.50 id 71-81 7.20 id 72-97 7 .00 id 66 1-91 7.00 id 66 II 7.00 Id 69-94 6,75 id 78-98 6.50 id 68 1-93 6.50 id 68 II 6.50 id 68 IV 100.10 100.10 95,80 96.40 98.40 93.50 95.40 95.30 93.30 91.20 95.90 90.00 87.20 87,10 91.10 91.40 87.60 90.00 85.60 91.40 90.80 85.00 83,50 93,40 94,00 93.20 87.80 83.60 92.00 67,20 82.20 79.80 82.80 86,30 64.10 82.40 65.10 98.50 79,20 6 25 id 66-91 6.25 id 67-92 6.00 id 67-92 5.75 Id 65 1-90 5.75 id 65 II 5.25 id 64 1-89 5.25 id 64 II 5.00 id 64-94 4.50 id 58-83 4.50 id 59-89 4.50 id 60 1-85 4.50 id 60 II 4.50 id 63-93 4.25 id 59-84 4,25 id 60-90 4.25 id 61-91 4.25 id 63 I 4.25 id 63 II 4.00 id 61-86 4.00 id 62-92 3.75 id 53-93 3.50 id St. 47 3.50 id 53-83 3.50 id 56-86 3.25 id 48-98 3.25 id 50-90 3.25 id 54-94 3.25 Id 55-95 3.25 Id 55-85 3.00 id Grb 46 11.00 BNG 74-81 11.00 id 74-84 10.50 Id 1974 9.50 id 74-82 9.50 Id 74-99 9.50 id 75-85 9.50 Id 76-01 9.00 id 75-00 8.75 id 70-90 8.75 id 70-95 6.75 id 75-00 8.75 id 77-02 8.50 id 70-85 8.50 id 70-95 8.50 id 73-98 8.25 id 70-85 8.25 id 70-96 8.25 id 76-01 8.00 id 69-94 8.00 Id 71-96 8.00 id 72-97 8.00 id 73-79 8.00 Id 75-00 7.60 id 73-98 7.50 id 72-97 7.25 id 73-98 7.00 id 661-91 7.00 id 66-11 80.80 84.50 63.80 86.10 86.10 77,00 94,00 80.00 76,40 77,00 89,70 77,50 77.90 78.20 94,70 96,30 87,30 86,60 90.30 78.40 78,60 79.00 77.40 83.20 84.20 beurs van New York Am! Can*8 Am. Motors Engelse pond Belgische fr. (100) Duitse mark (100) Ital. 11re (1CLOOO) (100) Portugese e Canada## d la# kroon (100) 50.75 r*oor#e kroon (100) 43.75 Doan## kroon (100) 34,00 Oo#t#nr. ach (100) 15,64 Spaan## pea. (100) 2.70 Grieks# drachma (100) 4,30 Flrta# mark (100) 58,00 Joagoal. dinar (100) 6,45 lart# pond 3.93

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 17