yszynski begraven temidden
Van de allergrootste Polen
N
'eginenSadat
Ruziën over
ondeelbaar
■p
Jeruzalem
Vrijmetselaarsloge bezit naaktfoto's van paus
Testament Wyszynski
9?
Steker 20 doden in Libanon
Amerikaanse
jfficier
verdacht van
spionage
Russische wapens op
Zuidafrikaanse markt
Zuidafrikaanse
vakbondsleiders
gearresteerd
DE WELWILLENDE DICTATOR
VANBANGLADESJ
Rahman kwam en
verdween met geweld
Opperbevelhebber van Warschaupact
onverwacht in Polen
Westduitse
liberalen
binden in
JITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 1IUNI1981 PAGINA 7
ARSCHAU In de vroe-
avonduren is gisteren het
>ffelijk oveschot van kar
saai Wyszynski, aartsbis-
lop van Gniezno en War-
aau en primaat van Polen,
ar zijn laatste rustplaats
bracht Zijn graf bevindt
ih in de crypte onder de
tker zijbeuk van de kathe-
aal van St Jan in Warsca-
j, waar de allergrootsten
n Polen begraven liggen,
tast hem ligt de beroemde
K>lse schrijver Henryk
ivkiewics, bekend vooral
zijn boek „Quo Vadis".
tgenover hem ligt de eerste
esident van de Poolse re-
jbliek, Gabriel Naruto-
•s, die in 1922 werd ver-
ord. In de crypte ook de
(hamen van vele aartsbis-
lioppen naast die van ko-
hg Boleslaw IV en koning
pus de Oude, die in de
jertiende eeuw over Polen
erden.
ïr in de namiddag
WARSCHAU De Poolse communistische re
gering heeft ernstige fouten begaan ten aanzien
van het volk en de kerk. Dit constateert de gis
teren begraven kardinaal Wyszynski in zijn
geestelijk testament. Het document is gedateerd
op 15 augustus 1969 en geschreven in het kloos
ter op de Jasna Gora in Czenstochowa. Het
werd zaterdag geopend door Mgr. Jerzy Modze-
lewski, hulpbisschop van Warschau. Uittreksels
ervan werden via de Poolse televisie voorgele
zen. Wyszynski schreef onder meer dat hij
steeds de zaak der arbeiders heeft verdedigd en
opgekomen is voor een vernieuwing van zijn
land. „Overtuigd van de noodzaak van hervor
mingen in Polen heb ik de werkende massa ge
diend".
Kardinaal Wyszynski voegde eraan toe te we
ten, dat in Polen een hele bibliotheek van pu
blicaties bestaat welke de realiteit der relaties
van de Poolse kerk met het Vaticaan vervalst
weergeven.
begon op het Plein der Over
winning in Warschau de be
grafenisplechtigheid. Namens
de paus ging diens staatssecre
taris, kardinaal Casaroli, met
vele aartsbisschoppen uit de
hele wereld voor in een gecon
celebreerde requiemmis. Deze
werd bijgewoond door de auto
riteiten van kerk en staat, de
legaties van regeringen en
kerkprovincies van tal van
landen en een overweldigende
menigte Polen.
Ook de paus had bij de begra
fenis willen zijn. Hij zei dit
eerder op de dag op een band
je, dat op het St. Pietersplein
werd afgedraaid. Hij verldaar-
de dat hij zich in de geest had
aangesloten bij het laatste eer
betoon aan kardinaal
Wyszynski.
Nog voor de begrafenis van de
kardinaal werd tussen de
Poolse regering en het Vati
caan overeenstemming bereikt
over diens opvolging. Namen
zijn nog niet genoemd, maar in
het geruchtencircuit in Polen
duikt steeds opnieuw de naam
op van kardinaal Macharski,
op het ogenblik aartsbisschop
van Krakow, waar hij in 1979
kardinaal Wojtyla, de huidige
eius opvolgde.
e begrafenisplechtigheid
werd namens de Poolse rege
ring bijgewoond door onder
meer president Henryk Ja-
blenski, Kazinierz Parcikows-
ki van het politburo, de plaats
vervangende premiers Jerzy
Ozdowski en Nieczyslaw Ra-
kowski en minister van reli
gieuze zaken Jarzt Kuberski.
Op het Plein der Overwin
ning, waar een mis werjLge-
houden, stond en veertien me
ter hoog houten kruis. Het
plein zelf was omzoomd met
vlaggen in de nationale rood
witte kleur en met vaandels
van organisaties, waaronder
die van de vrije vakbond Soli
dariteit. Diens voorzitter, Lech
Walesa, woonde de mis bij.
De plechtigheid werd recht
streeks via de televisie uitge
zonden. Ruim een half miljoen
mensen waren nog op de been
langs de route naar de kathe
draal van St. Jan aan de rand
van Warschau. De doodskist
werd gedragen door twee
groepen van tien jortge geeste
lijken. Aan het begin van de
stoet liepen mannen met een
spandoek waarop stond „Zo'n
vader, herder en primaat heeft
God de Vader ons slechts een
maal in 1000 jaar gegeven".
Kerkelijke en wereldse leiders samen rond de kist van de Poolse kardinaal Wyszinski,
kort voor deze In de crypte van de St. Jans kathedraal in Warschau werd bijgezet.
EL AVIV CAIRO De Egyptische president Anwar Sa
lt en zijn Israëlische collega Menachem Begin hebben zich
steren allebei uitgelaten over de toekomst van Jeruzalem.
dat heeft onlangs gesproken over een „Arabisch Jeruzalem"
~f over de rechten van het Palestijnse volk, een uitlating die in
sruzalem veel beroering heeft gewekt. Begin benadrukte giste-
jn dat Jeruzalem de „eeuwige en ondeelbare hoofdstad" is van
>raël. De twee regeringsleiders zijn bezig met de voorbereidin-
?n voor het gezamenlijk overleg over terugrekking van de Is-
jëlische troepen uit de Sinaï, dat donderdag wordt gehouden,
fehalve over deze kwestie, zal gesproken worden over de raket-
crisis tussen Israël en Syrië. Een Egyptische woordvoerder
ft gisteren de uitspraak van Sadat toegelicht, waarin deze
'it voor een niet-verdeeld Jeruzalem onder een bestuur dat
iat uit christenen, joden en moslems.
JEIROET De gevechten in Libanon tussen Falangisten
a soldaten van de Syrische vredesmacht zijn gisteren weer
gelaaid. Bij onderlinge beschietingen in de hoofdstad
ïiroet zijn zeker twintig mensen om het leven gekomen,
ibië heeft zaterdag officieel toegegeven dat het land solda-
heeft gestationeerd in Libanon om Syriërs en Palestij-
te steunen.
Syrische premier Raoef al-Kasm heeft zaterdag gezegd dat
banon en de Palestijnse guerrilla's in dat land volledig afhan-
felijk zijn van Syrië. „Zonder de vastberaden houding van Syrië
^ordt de Palestijnse zaak geliquideerd en valt Libanon uiteen in
lamitische en christelijke ministaatjes", aldus Kasm. Israëlische
inctionarissen hebben zaterdag verklaard dat de aanvallen op
alestijnse soldaten in Libanon zullen doorgaan, omdat ze los-
aan van de bemiddelingspogingen van de speciale Amerikaan-
li onderhandelaar Habib.
«V.
De van spionage ver
dachte luitenant M.
Cooke.
^•WASHINGTON Een Amerikaanse militair die specialist
i op het gebied van de lancering van Amerika's grootste
Itercontinentale raket, de „Titan", wordt verdacht van
pionage voor de Sovjet-Unie.
■iolgens het Pentagon is de 25-jarige tweede luitenant M. Cooke
Jbij meer dan een gelegenheid" op bezoek geweest op de Russi-
^jhe ambassade in Washington, zonder daarvan zijn meerderen
kennis te stellen. Inmiddels is de procedure voor de lancering
in de „Titan" gewijzigd zodat, naar zeggen, de Sovjet-Unie
ten gebruik meer kan maken van de eventueel door de militair
3P jrergebrachte gegevens.
PHANNESBURG In Zuid-Afrika kan men gemakkelij-
x aan wapens uit Oost-Europa komen dan aan wapens uit
:t Westen. Dit heeft de Johannesburgse Sunday Express
steren gemeld.
sn wapenhandelaar uit Johannesburg verklaarde dat West-
uitsland en Amerika zich nauwgezet houden aan het wapen-
nbargo tegen Zuid-Afrika dat de Veiligheidsraad enkele jaren
leden heeft ingesteld. Ofschoon Moskou zegt absoluut geen za-
I in te doen met Zuid-Afrika zijn allerlei producten uit commu-
stische landen in Zuid-Afrika verkrijgbaar, van Cubaanse si-
iren tot Russische kaviaar. De Sovjet-Unie is er onlangs door
BBC van beschuldigd van samenwerking met Zuid-Afrika
n de goudprijs hoog te houden. Na Zuid-Afrika is Rusland de
•ootste goudproducent.
Protest
tegen
Thatcher
Op Trafalger
Square In Lon
den verzamelden
zich gisteren
rond de 50.000
mensen voor de
slotmanifestatie
van een grote
protestbeweging
tegen het werk
gelegenheidsbe
leid van de rege
ring Thatcher.
De manifestatie
was tevens de
verwelkoming
van 500 werklo
zen, die In Lon
den hun op 1
mei In Liverpool
begonnen Mars
tegen de Werk
loosheid beëin
digden.
Opnieuw
doden
in Ulster
BELFAST Het geweld in
Noord-Ierland heeft het af
gelopen weekeinde aan twee
mensen het leven gekost,
een politieman en een Britse
militair.
De politieman werd gisteren
in een ziekenhuis in Belfast,
waar hij op wacht stond, dood
geschoten. Naar de reden en
de daders wordt nog gezocht.
Eerder op de dag was in het
plaatsje Newry een Britse mili
tair omgekomen, toen bij het
onderzoek van een verdachte
auto een in die auto geplaatste
bom tot ontploffing werd ge
bracht. Ook in andere Noord-
ierse steden was het de afgelo
pen dagen onrustig.
Algerijnse
minister
overleeft
vliegongeluk
ALGIERS De Algerijnse
minister van buitenlandse za
ken Mohamed Benjahia, die
eind vorig jaar optrad als be
middelaar tussen Iran en de
Verenigde Staten in de Iraan-
se gijzelingscrisis en voor wie
de oplossing ervan als een per
soonlijke triomf werd gezien,
heeft gisteren een vliegtuigon
geluk overleefd. In Mali moest
zijn toestel een noodlanding
maken. Drie mensen kwamen
om het leven, drie anderen
overleefden het ongeluk.
iiniiiiiiiiniiiiiiiiiiniiiiiiuiunnnniiinniiiiin
JOHANNESBURG In Johannesburg zijn vanmorgen
bommen ontploft bij de Progressieve Liberale Partij. Bij de
aanslag zijn geen gewonden gevallen. Het is de eerste keer
dat er een aanslag wordt gepleegd op de Engelstalige libera
len, die al jaren oppositie voeren tegen het apartheidsre
gime van premier Botha.
De politie van Johannesburg heeft zaterdag twee zwarte vak
bondsleiders gearresteerd. Joseph Mavi, van de Bond van Zwar
te Gemeentewerkers, en Sisa Njekelana, van de Zuidafrikaanse
Bond van Arbeiders in de Auto-industrie, spraken op een pro
testbijeenkomst tegen de feestelijkheden voor de viering van het
feit dat Zuid-Afrika zich twintig jaar geleden heeft losgemaakt
van het Britse Gemenebest.
Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken stelt een
onderzoek in naar het uitlekken van geheime rapporten met de
tailleerde gegevens over de Amerikaanse politiek ten aanzien
van Zuid-Afrika. Daaruit blijkt de bereidheid van de Verenigde
Staten om te ijveren voor verbetering van de reputatie van
Zuid-Afrika, als Pretoria meewerkt aan een vredesregeling voor
Namibië.
DEN HAAG De zaterdag vermoorde
president van Bangladesj, Ziaur Rah
man, werd volgens radioberichten za
terdag vroeg in zijn slaap in een gas
tenverblijf van de regering in Chitta-
gong vermoord. De aanslagplegers
schoten bovendien twee adjudanten en
zes lijwachten van de president dood.
De 45-jarige Rahman speelde een promi
nente rol in de onafhankelijkheidsstrijd
van zijn land tegen Pakistan.
Hij kwam aan de macht na de woelige pe
riode die volgde op de omverwerping van
het bewind van Bangladesj' eerste presi
dent, Sjeik Moedjiboer Rahman. Deze
kwam eveneens, in 1975, op gewelddadige
wijze om het leven.
Rahman was de eerste officier van wat
toe nog Oost-Pakistan heette, die in op
stand kwam tegen het Pakistaanse leger.
Hij overviel in maart 1971 het radiostation
in Chittagong, waar hij de onafhankelijk
heid van Bangladesj uitriep. Daar zou hij
ook zijn eigen einde vinden.
De werkelijke onafhankelijkjheid van
Oost-Pakistan kwam echter pas in decem
ber 1971, nadat India in de burgeroorlog
ten gunste van de Oostpakistanen tussen
beide was gekomen.
Politieke macht
De moord op sjeik Moedjiboer Rahman in
augustus 1975 door een groep jonge offi
cieren bracht voor hem de politieke
macht. Hij slaagde erin opperbevelhebber
te worden van het leger en riep de staat
van beleg uit waardoor hij in feite leider
het land werd. In april 1977 werd hij
ook werkelijk president. In juni 1978 on
derwierp hij zijn presidentschap aan een
referendum dat hij won met 77 procent.
Toch hield hij de staat van beleg in stand
tot 1979. In dat jaar werden er verkiezin
gen gehouden waarbij zijn nationalistische
partij meer dan 250 van de 330 zetels in
het parlement wist te veroveren. De oppo
sitie verklaarde echter dat er op grote
schaal was geknoeid bij de verkiezingen.
Bangladesj voerde ook onder Ziaur Rah
man een politiek van niet-gebondenheid.
Landgenoten beschreven hem als een
welwillende dictator. Zia probeerde met
economische en sociale hervormingen de
produktie van het straatarme land te ver
groten. Hij lanceerde grootscheepse cam
pagnes voor geboortebeperking in dit ne
gentig miljoen inwoners tellende land, het
dichtstbevolkte ter wereld. Ook onder
streepte hij de noodzaak van een zekere
emancipatie van de vrouw. Hij geloofde
sterk in de mogelijkheden het platteland
te ontwikkelen. Rahman reisde dikwijls
naar de uithoeken van het land voor ont
moetingen met de bevolking en om aan
sporingen te geven bij ontwikkelingspro
jecten.
Met irrigatieprojecten en verbeterede
landbouwmethoden trachtte hij de vele
hongersnoden tegen te gaan. In 1980 was
er een recordgraanoogst en kon Bangla
desj voor het eerst graan uitvoeren.
Militarisering
Kapitein van
Amerikaanse
atoomonderzeeër
ontslagen
TOKIO De kapitein en een
officier van de Amerikaanse
atoomonderzeeër George Was
hington zijn berispt en van
hun functie op het schip on
theven na een botsing vorige
maand met een Japanse
vrachtboot
De George Washington kwam
op 9 april in de Oostchinese
zee in aanvaring met de Ja
panse vrachtvaarder Nissho
Maru. De vrachtvaarder zonk
en twee van de bemanningsle
den, onder wie de kapitein
kwamen om het leven. Het in
cident veroorzaakte grote ver
ontwaardiging in Japan omdat
de Amerikaanse atoomonder
zeeër doorvoer zonder hulp te
bieden.
De vermoorde president Ziaur Rah
man
het land hebben gewerkt, hebben in een
reactie verklaard niet verbaasd te zijn
over de moord op Rahman. De vergaande
militarisering van het land en de onder
drukkende regeringswijze van de presi
dent zouden daarvoor verantwoordelijk
zijn. De stichting noemt als voorbeelden
de vestiging van honderdduizenden land
lozen uit andere districten van Bangladesj
op land van de minderheidsgroepen en
het introduceren van een wet die het het
overheidspersoneel mogelijk maakt om
burgers enkel op verdenking neer te
schieten, aldus de stichting.
Overal in de wereld hebben politici met
afgrijzen op de moord op Rahman gerea
geerd.
WARSCHAU De opperbevelhebber van de strijdkrachten
van het Pact van Warschau, de Russische maarschalk Vik
tor Koelikov, is zaterdag onverwacht in Warschau aangeko
men. Hij heeft daar een onderhoud gehad met premier Jaru-
zelski en partijleider Kania.
Over de besprekingen is niets meer bekendgemaakt, dan dat zij
in „vriendelijke sfeer" zijn verlopen. Het bezoek van Koelikov
komt op een moment, dat in de Russische pers toenemende kri
tiek valt te beluisteren op de situatie in Polen. Opnieuw werd in
talrijke dagbladen gewaarschuwd tegen het afglijden van het
westelijke buurland in een staat van chaos en wetteloosheid.
Vooral de vrije vakbond Solidariteit kreeg er, onder meer in het
orgaan van de officiële Russische vakbond Troed, van langs. Er
werd in gesuggereerd dat de tijd is gekomen om Solidariteit
openlijk te bestijden.
KEULEN De Westduitse li
beralen hebben na het dreige
ment vrijdag van minister
Genscher om af te treden, als
het zogenaamde NAVO-dub-
belbesluit door zijn partij niet
langer zou worden gerespec
teerd, water bij de wijn ge
daan. De grote meerderheid
van het congres ging na het
dreigement van Genscher ak
koord met het NAVO-plan tot
opstelling van nieuwe kern
wapens en om gelijktijdig met
het oostblok om te onderhan
delen over vermindering van
de kernwapens.
Inzake Berlijn slaagde Gen
scher er echter niet in zijn
partij te bewegen tot mede
werking aan de vorming van
een minderheidsregering door
de CDU in deze stad.
China nodigt
nationalisten
van Taiwan
vergeefs uit
PEKING Communistisch
China heeft dit weekeinde een
van zijn meest opmerkelijke
gebaren gemaakt naar Taiwan
sinds 1949, toen Taiwan zich
losmaakte van China. De rege
ring in Peking nodigde de Tai
wanese president Chang Qing-
kuo uit om woensdag de be
grafenis bij te wonen van Soon
Chingling, de weduwe van
Sun Yatsen, de grondlegger
van het moderne China. In
Taiwan werd echter afwijzend
op de uitnodiging gereageerd.
Noch de president, noch diens
broer die verwant zijn met
Sun Yatsen wensten „in de val
te lopen die de
hebben opgezet".
(Van onze correspondent Cees Manders)
ROME In het Italiaanse vrijmetselaars-
schandaal dat al heeft geleid tot de val van
de regering-Forlani, is nu ook paus Johan
nes Paulus II in het geding gekomen. Licio
Gelli, de naar het buitenland gevluchte lei
der van de geheime loge Propaganda 2, be
schikt over foto's van de paus, zonder enig
kledingstuk zittend op de rand van het
zwembad in zijn buitenverblijf Castel Gan-
dolfo.
Gelli heeft deze foto's onlangs getoond aan een
van de leden van zijn loge, de socialistische po
liticus Nistico. Volgens Nistico liet Gelli hem
die foto's zien om aan te geven hoe slecht het
gesteld was met de bescherming van de paus
door de Italiaanse geheime dienst. Kolonel
Viezzer, hoofd van de geheime dienst en tevens
lid van Propaganda 2, was Gelli's rechterhand.
Hij is vorige week gearresteerd.
Hoe Gelli de hand heeft weten te leggen op de
naaktfoto van de paus is onbekend. Wel was al
enige tijd bekend dat iemand erin geslaagd was
foto's van de paus bij zijn zwembad te maken.
Deze foto's, verkocht aan een grote Italiaanse
uitgeverij, zijn nooit gepubliceerd.
Na publicatie van de biina duizend man tellen
de ledenlijst van de geneime loge, wordt deze
week de openbaarmaking van nog meer gehei
me documenten in deze duistere affaire ver
wacht De officier van justitie die met het on
derzoek is belast, heeft de beschikking gekre
gen over koffers vol documenten, afkomstig uit
Gelli's huis. Waarschijnlijk zullen ook de
naaktfoto's van de paus onder deze documenten
worden aangetroffen.
De demissionaire premier Forlani boekt intus
sen weinig vooruitgang bij het formeren van
een nieuwe regering. President Pertini heeft al
laten doorschemeren dat als de socialisten een
„grote schoonmaak" en een nieuwe premier
blijven eisen, nieuwe verkiezingen moeten
worden uitgeschreven.
