rnmm weekpuzzel door dr. Pluizer >BRIDGEHII— i m B ««i SWA f wt «k «k 8TI 1*1 I I 81 N medische rubriek ki 9n i I6l postzegels oplossing vorige puzzel NR. 21 CRYPTOGRAM t< DENKSPORTEN/HOBBY LEIDSE COURANT ZATERDAG 23 MEI 1981 PAGD De prijswinnaars van puzzel 20 zijn: J. Frentrop, Titus Brandsmalaan 31, 2321 CE Leiden. J. Verdel. Geestweg 13. 2371 AC Roelofarendsveen. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. Horizontaal: 1. Ze zeggen dat we tussen de roof dieren staan (7); 4. In een versterkte plaats heeft men meer gist nodig (7); 7. Oogstarbelder zonder werk (7); 9. Die vis is reeds op grote afstand (5); 11. Ook een lange vis gaat eraanl (5); 12. Aanvaller In een lege bar? (7); 13. Wat ik tot slot In deze kweekplaats verbouw vragt veel onderhoud (7); 15. Bent u beledigd? Dat is niet mlsl (7); 17. Nadelige zet van een duistere fi guur? (7); 19. Ook zonder een vuurwapen kan dit heel wat consternatie teweegbrengenl (7); 21. Op plompe wijze lopen met spoe len? (7); 23. Niet dubbel gewricht (5); 25. Een piraat zonder thee wordt ver stoten (5); 26. Uitsluitend door elkaar gelijk in te vullen (7); 27. Die matroos wilde rijstbrandewijn bij de sla (7); 28. Zo bekeken bent u niet dronkenl (7). Oplossingen onder vermelding van Puzzel 21 dienen uiterlijk woensdagmiddag in bezit te zijn van: Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden. Verticaal: 1. Ongewenste gewaarwording bij het proeven van honing (7); 2. In haar zien de Engelsen het niet goed (5); 3. De rekening voor een groot glas kan aanzienlijk zijn (7); 4. Rapport betreffende een graan- zlekte? (7); 5. Hiermede moet u 'n gast beslist niet te hard op het hoofd slaanl (5); 6. Men pleit ervoor dat het op tafel komt (7); 8. Een gemengd edel gif is populair (7): 10. Na het voorlezen hiervan moet men er soms weer opkomen (7); 14. Gaat hij er met de koningin van door? (7); 16. Poëtische toren (7); 17. Inhoudsmaat van gereedschap op maat? (7); 18. Vrucht uit de collectie van Madam Tussaud? (7); 19. De invloed van kijken? (7); 20. Dit maakt dat u luier wordt (7); 22. Daar in de U.S.A. wordt grootmoe der begroet (5): 24. Door de etenbereider te draaien probeert zijn vrouw indruk op hem te makan (5). Het onderstaande spel laat zien, dat een simpel spelletje bridge dikwijls veel overeen komst vertoont met een flit send schermduel. Dreigende aanvallen, die soepel gepa reerd worden en taktische ma noeuvres, die door de tegen stander snel moeten worden doorzien om niet ten onder te gaan. Beproeft uw krachten eens op dit geval en tracht met bedek te oost-west kaarten een suc cesrijk speelplan te maken. 974 *HV3 o V B4 AV64 HVB85 m #102 *962 W O 073 oH87 vv7 u o 10953 72 +H 10853 A63 AB 1084 O A62 B9 Oost Is de gever en het bieden gaat: oost pas - zuid 1 harten - west 1 schoppen - noord 2 kla veren - OW passen verder - zuid 2 harten - noord vier har ten. Telt men de winstslagen, dan komt men wel tot 10. 5 In har ten 1 in schoppen en 2 in elk van de lage kleuren. Echter dreigen er 4 verliesslagen: 2 In schoppen, 1 in ruiten en, als klaverheer bij oost zit, 1 in kla veren. De bieding wijst er op dat west tenminste 5 kaarten in schoppen heeft en de juiste speelwijze is dan ook de eerste schoppenslag aan west te la ten. Neemt men dan later de klaversnit en zit de heer fout, dan heeft oost geen schoppen meer om na te spelen en heeft men de tijd om op de tweede hoge klaveren van noord de verliezende schoppen af te gooien. West vervolgt In slag 2 met Valstrik schoppenvrouw en conform het beoogde plan neemt zuid nu met het aas. Oost heeft achtereenvolgens de 10 en de 2 gespeeld, hetgeen uw ver trouwen ten goede komt. Ver volgens wordt driemaal troef gespeeld, waarop west drie maal bekent en oost een kla vertje afgooit. Om nu de derde schoppen kwijt te raken speelt zuid klaverboer en laat die doorlopen. Neemt oost met klaverheer, dan kan hij geen schoppen meer spelen en ver volgt met ruiten. Wat nu? In derdaad, ruitenaas nemen, met klaveren oversteken naar noord, op klavervrouw een schoppentje afgooien en ruiten naspelen, waarmee het con tract wordt gemaakt. Maar als klaverboer de slag houdt?l Hoe gaat u dan ver der? Er Is meer dan een oplos sing, maar het beste Is ruite naas en een kleine ruiten naar de vrouw-bow van noord. Waarom? De verliezende kla veren Is verdwenen. Er rest dus maximaal nog een schop pen- en een ruitenverliezer, dus het contract wordt met rui ten naspelen altijd gemaakt. Zou men de fout maken nog maals klaveren te snijden, dan helpt een blik op het diagram u uit de droom: slimme oost, die de eerste klaverslag heeft ge doken, neemt nu wel en ver volgt weer met ruiten. Zuid gaat dan onherroepelijk down, omdat in noord geen directe entree meer ligt om het verlie zende kaartje op te ruimen. Het hoeft geen betoog dat oost zijn beslissing om klaver heer niet te nemen snel ten uit voer moet brengen. Gaat hij er lang over denken, dan wordt zuid wel wakker en gaat het feest niet door. Geen opzien barende valstrik, maar vooral in parenwedstrijden, waar de overslag gloort als klaverheer wel goed zit, een tergend pro bleem voor de leider. Boven dien: het kan niets kosten, maar wel opleveren. Ladderwedstrijd w 6! Stil «SI 0 O 1 1 WA 1 S 1 S i HAUSCHILD (29) Vooral door een produktieve vijfde ronde hebben de deel nemers aan de ladderwedstrijd vele punten kunnen scoren. Dat heeft ook tot een aantal verschuivingen In het klasse ment geleid, waardoor Los en Schmidt werden gepasseerd door de nieuwe prijswinnaar, de heer A. W. Lelieveld uit Leldschendam. Hij scoorde 54 punten. Zijn prijs is onderweg. De top-25 ziet er verder als volgt uit: 2/3. W. Los Smilde en H. J. Schmidt Zutphen 53 punten, 4/6. B. H. W. van de Beek WIJhe, R. Bolleboom Zoe- termeer en J. van de Brink VINK (30) Heerde 52, 7. F. Jongerman Heerde 51, 8/12. J. H. ten Kate Zwolle, J. Lammerts Vries, F. A. van der Ploeg Zwolle, R. J. H. L. Smits Zoetermeer en Tj. Vriend Hardenberg 50, 13/14. „Oldtimer 1911" Emmen en P. G. Prins Wateringen 49, 15/18. H. C. Bom Poeldijk, E. Huls man Hooghalen, E. H. Ludwlg Smilde en S. Pruiksma Har denberg 48, 19/20. J. Buls- man-Oldebroek en J. N. de Vroom Westerbork 47, 21. J. Ebeltjes Emmen 46, 22/23. N. J. Cloosterman Schipluiden en A. J. Foppen Lutten 45, 24. W. A. Deters Deventer en 25. J. H. VUURBOOM (31) J. Winter Oude Pekela 42 pun ten. Hierna volgen nog 31 deelnemers met 39 punten of minder. Oplossingen zesde ronde. Van Hattem (21): 20-14 19x10 ge dwongen 47-42 37x48 44-40 33x44 40-34 48x30 35x4 44-50 gedwongen 27-22 17x28 49^44 50x39 gedwongen 25-20 15x24 4x44 28-32 44-33 32-37 33-38, geen bijoplossing: 27-22 18x27 gedwongen 47-42 37x48 ge dwongen 44-40 33x44 40-34 48x30 25x12 15x24 49x40 19- 23 12-8 23-28 8-3 9-13 3-21, A: 15x24 39-34 48x30 25x12 33-38 enz. loopt remise, Hau- VAN WINGERDEN (32) schild (22): 37-31 26x37 36-31 37x26 18-12 7x27 28-23 19x28 33x31 24x44 50x39 26x37 48- 42 37x48 39-34 48x30 35x2, Van Velzen (23): 33-^8 22x33 37-31 26x48 15-101 49x19 29- 23I 19x43 49x29 45x23 10x8 3x12 25x3, 27-32 3x38 28-32 38-16 28-33 16-7 18-22 7-161, Vink (24): 11-7 1x12 17x8 3x12 49-43 39x48 19-14 48x28 14x3 28x46 3x5. Oplossingen van deze ronde, weer eerste publlkaties, moe ten uiterlijk 13 Juni in het bezit zijn van B. J. Nuys, Oleander 12. 2671 NN Naaldwijk. Met beweging kan men bloedstolsels oplossen De wand van onze bloedvaten kan een stof afscheiden, die een proces op gang brengt, waarin bloedstolsels worden opgelost. Het Gaublus Instituut TNO is er in geslaagd om deze stof te onderkennen en aan te maken, zij het dat voor het fa briceren, op het moment al thans, veel biologisch mate riaal, arbeid en tijd nodig zijn. Niettemin bestaat er ook een zeer eenvoudige productiemet hode, namelijk in beweging blijven. Mensen, die voldoende lichamelijk actief zijn, maken zelf ook meer van die stof. Als bij hen een bloedprop (trom bus) In de bloedsomloop ont staat, dan wordt deze bij hen gemakkelijker opgelost dan bij stilzitters het geval is. Het gaat er du3 om, om het proces van de „flbrinolyse" goed te laten verlopen. Fibrine maakt deel uit van bloedstol sels en Is essentieel voor het herstel van weefsels, die, al leen maar door te leven, be schadigd worden. Fibrine moet, nadat het zijn herstellen de taak heeft verricht, weer worden opgeruimd. Dat oprui men wordt gedaan door elwlts- plltsende enzymen, waaronder de stof piasmine. Piasmine zit in het bloed in een niet actieve vorm, plasmino- geen genaamd. Het actief ma ken heeft plaats met behulp van een groep stofjes. Daarvan zijn er enkele altijd in het bloed aanwezig, maar een paar ko men op het goede moment uit de wand van een bloedvat. Het Gaubiusinstltuut is er In ge slaagd een zo'n belangrijke vaatwandactivator uit het men selijk weefsel te Isoleren. Een Jaar geleden Is In het TNO-instituut ook het belang van een „remmer" van het proces duidelijk geworden. Deze remmer, „Alpha-2-antl- plasmlne" Is een eiwit, dat nor- meel Iri ons bloed voorkomt. Indien het ontbreekt, dan ont staat een verhoogde bloe- dlngsnelglng, een zeer zeldza me bloederziekte, waarvan er maar enkele patiënten op de wereld bekend zijn. Niet te ver warren dus met de veel alge mener verspreide hemofilie, waarbij de bloedstolling geheel of gedeeltelijk gestoord Is. Het werk van het Gaublus In stituut TNO en van enige ande re Instituten In Europa en de VS, waarmee TNO samen werkt, geeft een nieuwe kijk op de mogelijkheden om ziekten van bloedvaten en hart te voorkomen en mogelijk ook te genezen. Behalve de reeds be kende risicofactoren wordt het steeds duidelijker, dat ook door activatoren en remmers gestuurde proces van de flbri nolyse voor het gezond houden van het bloed, bloedvaten en hart van grote betekenis is. Onderzoekers spreken thans reeds de verwachting uit, dat kransslagadertrombose met succes kan worden behandeld door toediening van activeren de stof. Het geactiveerde plas- mlnogeen zal de levensbedrei gende bloedstolsels kunnen oplossen. Genezing zal minder tijd vergen en ook vollediger zijn: de opruiming van gevaar lijke stolsels geschiedt zorgvul diger. Bloedproppen zullen waar schijnlijk zo snel kunnen wor den afgebroken, dat het ver sterf van weefsels, die achter de verstopping liggen, wordt voorkomen. Veel van de thans voorkomende complicaties of gevolgen, zoals spataderen, behoeven niet meer voor te komen De productie van de stof, die zo veelbelovend lijkt voor de bestrijding van ziekten aan bloedvaten en hart, Is zeer In gewikkeld. De huidige methode levert met een maximale In spanning niet meer dan mini male hoeveelheden op. Net ge noeg voor laboratoriumwerk. Een werkgroep gaat na of wel licht door recombinatie van het DNA de gewenste hoeveelhe den aan te maken zijn. In ieder geval kunnen wij er zelf zoveel mogelijk van maken door te bewegen. Men kan een heleboel flbrlnolytische activi teit In de stolsels stoppen door geregeld, liefst iedere dag, een beetje te sporten. door L. Hofland Moskou-Bad Kissingen Onze twee topgrootmeesters, Timman en Sosonko, hebben belden een internationaal grootmeestertoernool ge speeld, Timman in Moskou en Sosonko in Bad Kissingen. Het toernooi in Moskou was vooral Interessant, omdat het het eer ste toernooi was waarin wereldkampioen Karpov sa men met het Russische schaakwonder Kasparov speel de. Deze eerse krachtmeting werd duidelijk in het voordeel van Karpov beslist, met 9 uit 13 eindigde de wereldkam pioen 1 1/2 punt voor Kaspa rov, die de tweede plaats met Poloegajevski en Smyslov moest delen. Kijkt men verder In de top van dit toernooi, dan zoekt men helaas tevergeefs, naar de naam Timman. Een slechte vorm, vermoedelijk veroorzaakt door een keelaan doening, deed hem op een trieste 11de plaats belanden met 5 1/2 punt. Ook in Bad Kissingen was ziekte de oorzaak van een Ne derlands debacle. Een griepe rige Sosonko wist zich in deze dubbelrondige zeskamp maar met moeite staande te houden. Met 3 1/2 uit 10 bleef hij ver onder de verwachtingen. Hier was wereldkampioensuitdager Kortsnoj de grote held, met de fabelachtige score van 9 uit 10 blééf hij drie punten voor op Hort en Selrawan. In deze vorm is Kortsnoj een levensge vaarlijke tegenstander voor Karpov, in de wereldkampioen schapsmatch die in september begint. Tussen de stijlen van Karpov en Kasparov zit een hemels breed verschil: Karpov speelt rustig en verliest daarom zel den, terwijl Kasparov alle risi co's van de wereld neemt, ge tuige de volgende partij. Beljavski - Kasparov Konings- Indisch 1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 g7-g6 3. Pb1-c3 Lf8-g7 4. e2-e4 d7- d6 5. f2-f3. Het Samlschsys- teem, de reden waarom vele zwartspelers geen Koningsln- disch meer spelen. 5...0-0 6. Lc1-e3 Pb8-c6 7. Dd1-d2 a7-a6 8. Pg1-e2 Tf8-e8 9. Pe2-c1 07-e5 10. d4-d5 Pc6- d4. Komt neer op een pionof fer, in hogere zin gedwongen, want na 10.. Pe7 11. c5! krijgt zwart het te moeilijk op de da mevleugel 11. Pc1-e2?l Na 11. Pb3 c5 12. dxc5-bxc6 13. Pxd4 exd4 14. Lxd4 heeft zwart enige compensatie voor de pion. Nu kan zwart het an ders spelen. 11...c7-c5 12. d5xc6 Pd4xc6! Nu staat Pe2 een makkelijke witte ontwikke ling in de weg, dit compenseert ruimschoots de zwakten in de zwarte stelling. 13. Pc3-d5 b7- b5! Typisch Kasparov, hij wei gert zich met 13..Px5 14. cxd5 Pe7 passief op te stellen, offert daarom de kwaliteit. 14. Le3- b6 Dd8-d7 15. Pd5-c7 Ta8-b8 16. Pc7xe8 Dd7xe8 17. Lb6-e3 Voor de kwaliteit krijgt zwart een aktief stukkenspel, in han den van Kasparov een gevaar lijk wapen. Voor de goede orde: de witspeler is geen kneusje, hij heeft dezelfde ELO-rating als Timman nl.: 2620I 17...b5xc4 18. Pb1-c3 Lc8-e6 19. Lf1-e2 Het voor de hand liggende 19. Pd5 faalt op de volgende briljante variant: 19..Pxd5!l 20. exd5 e4! 21. dxe6 Dxe6 en wit kan zich met een toren meer niet meer ver dedigen, enkele voorbeelden: 22. Tb1 c3! of 22. Le2 Txb2 23. Dc1 exf3 24. Lxf3 Pe5! 25. 0— 0 Pd3 gevolgd door Dxe3+ en Pf2+ 19...Pc6-d4 20. 0-0 d6-d5 21. •4xd5 Pf6xd5 22. Pc3xd5 Le6xd5 23. Tfl-f2 h7-h$ 24. Ta1-c1 De8-e6 25. Le2-f1 h5- h4 26. Tc1-e1 De6-c6 27. Le3- h0 Lg7-h8 28. F3-f4? Opent vrijwillig de diagonaal h8-a1 en geeft wit een prachtige vrij pion. 28...e3-e4 29. Te1-d1 Ld5-e6 In de nu komende fase wordt de partij iets ontsierd, door beiderzijds ongecontro leerd spel, veroorzaakt door een vliegende tijdnood. Vast staat, dat zwart op dit moment al winnende compensatie voor de kwaliteit heeft. 30. (4-f5 Pd4xf5 31. Dd2-f4 Tb8-e8 32. Tf2-d2 Dc6-c5 33. Kg1-h1 Lh8-«5 34. Df4-g5 Kg8- h7 35. Td1-d8 Te8xd8 36. Td1xd8 Dc5-f2 37. Td8-d1 Pf5xh6 38. Dg5xe5 ©4-e3 39. De5-c3 h4-h3 40. Dc3-e1 Ph6- g4 Fraaier won 40..e2l, maar de textzet was ook voldoende om wit te laten capituleren. Uit Bad Kissingen een vlotte overwinning van Kortsnoj, op de Duitse kampioen Lobron. Lobron - Kortsnoj Engels 1. g2-g3 e7-e5 2. Lf1-g2 d7-d5 3. d2-d3 g7-g6 4. c2-c4 d5-d4 5. Pg1-f3 Pb8-c6 6. 0—O Lf8-g7 7. Pb1-d2 Op dit moment Lobron op studieachtige v remise kunnen maken ma b4 Pxb4 (7..e4?l 8. dxe4 d Lg5 Dd6 10. Pa3 Lxa1 Dxa1 gevolgd door Pb5 g wit een schitterend spell Da4V4 Pc6 9. Pxe5 Lxe5l Lxc6+ bxc6 11. Dxc6+ Ld7 De4 f6 13. f4 Lf5 14. Dc6+ 15. De4 met remise. 7...a/^f1 8. Ta1-b1 Pg8-f6 9. b2-b3 10. a2-a3 Dd8-e7 11. b2< Overziet een eenvoudige |pk perado-combinatie, maarttl* andere zetten heeft wit od moeite om iets van zijn op| llng te maken. 11...a5xb4 12. a3xb4 Pd 13. Pf3xe5? Volhardt in foutieve plan, i.p.v. een verliest wit nu de kwaliteit.] 13...Pb4-a2? Een verrasse zet, maar een schaakme mag zoiets niet ontgaan,] geeft het op. Het probleem voor de mi mei ziet er als volgt uit: m AAA k J '21 wit: Kg1, Dd4, Ta1, Tfl, a2, b2, c2, g2, h2. zwart: Db4, Ta8, Th8, Lf8, a6, b7 e6, g7, h7. De opgave Wit speelt en wint. In 1831 begon de onderne mende zakenman Thomas Edge met de fabrlkage van lichtgas in zijn zojuist voltooide fabriek te St. Heiier op het Ka naaleiland Jersey. Van hieruit voorzag hij een aantal winkels in de stad van verlichting; het was tevens voor de eerste maal dat Jersey met dit feno meen kon kennis maken. Later in dat Jaar richtte men 28 lan- taars óp rond de haven en ge leidelijk werd gas de voor naamste energiebron voor het gehele eiland. Teneinde deze gebeurtenis nog eens onder de aandacht te brengen, zullen op 22 mei a.s. vijf bijzondere zegels worden uitgegeven. Deze, door de kun stenaar Richard Granger ont worpen zegels, kregen als the ma „Jersey by Gaslight". Men krijgt dan ook via deze zegels een duidelijk beeld hoe het el- land er in die dagen heeft uit gezien. Zo ziet men op de ze gel van 7 p. de haven, voor zien van de nieuwe gaslan- taarsn. Op de zegel van 10 p. krijgt men een beeld 'van de stad nabij de Oude Kade bij avond. De lichtjes In de win kels en de Stadskerk zijn te zien op den zegel van 18 p. Aan het einde van een lange straat, „Halkett Place" gehe- Gasverlichting op Jersey ten, ziet men een glimp van de ochtendschemering hetgeen het beeld vormt voor de zegel van 22 p. De serie wordt afge sloten met een zegel In de waarde van 25 p. die de over dekte markt toont, opgloeiend In het gaslicht. Vroege hande laars, die boter en groenten aanvoeren, vullen de kramen als voorbereiding op een druk ke dag. De zegels werden in vijf kleuren gedrukt door Hello Courvoisier S.A. te Zwitser land. De Zwitserse PTT heeft op 4 mei j.l. twee Europa-CEPT-ze- gels in omloop gebracht. Op een zegel van 40 rp. wordt het thernb „Folklore" in beeld ge bracht door een danspaar. Met deze afbeelding wil men aan dacht geven aan het volksdan sen, zoals dat op talloze plaat sen in Zwitserland bedreven wordt. Op een zegel in de waarde van 80 rp. ziet men een krachtpat ser, bezig met het traditionele volksspel „steenstoten". De steen weegt 83,5 kg. zoals dat voor de wedstrijden is voorge schreven. In de plaats Unspun- nen nabij Interlaken worden deze wedstrijden jaarlijks geor ganiseerd. Het ontwerp werd vervaardigd door Walter Haet- tenschweiler uit Zug en het drukkenwerd verzorgd door Helio Courvoisier. Deze Euro pa-zegels blijven verkrijgbaar tot 31 mei 1982. De jaarlijkse „Pro Patria"-ze- gels zullen op 27 mei a.s. in de verkoop komen. Het gaat hier bij om vier zegels in de waarde van 20 10 rp, 40 20 rp., '70 30 rp. en 80 40 rp. Als gemeenschappelijk motief werd gebruik gemaakt van his torische uithangborden van poststations. Zo ziet men op de zegel van 20+10 rp. het gevel bord van het postpaarden-wisselstation van Aarburg. Dit bord bevindt zich op dit moment in particu lier bezit. Op de zegel van 40 20 rp. ziet men het bord van de kantonale post van de stad Freiburg afgebeeld. Dit bord stamt uit de tijd van vóór 1849. Het blikken bord is ge deeltelijk „en relief" uitge voerd met een smalle parel- rand. Men kan dit bord bewon- IfpY N. lü smv<;r..v X IEFAI twekk deren In het Zwitserse post A°® seum. Dergelijke schilden PP,,®6 ren aan beide zijden van"'j c postkoets bevestigd. Nadafn Yei kanton Freiburg toegetr£[ ,s was tot de „Confederate vetlca" (de Zwitserse Sts?n bond) werden deze boiaan® vervangen door die van d&r®®J. deratie. 7! Bij de zegel van 70 3CP3rk gaat het om een houten I® van vóór 1849. Het is uf1 n'i voerd in olieverf en wa^J vroeger dagen bevestigd '®"9* de gevel van het postst£rnorj van de plaats Gordola In,®,1® kanton Ticino. Dit is het eP®* bewaard gebleven schild ur®ron tijd van de Tessiner Kante l®.n9; post en het bevindt zich e "J ne eens in het Zwitserse Posl ®nF seum. Het houten bord centir zich tot half In de ne9entliei^S eeuw aan de gevel van® poststation van de plaat SP gen bevond is te zien op derf gel van 80 40 rp. Ook <r®^ 1"' plaats deed op de postr dienst als wisselstation voo®*®., paarden. In het pand w£ zich dit poststation bev 'l was tevens een herberg en J®"*1 denhuis gevestigd. Het tn meet 39 x 51 cm. en is ei eens aanwezig in de verzaVtrU ling van het Zwitserse Post.^. h seum- kje.w in dc

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 18