Gouden munt op
Antillen houdt
gemoederen bezig
Moeilijk dagje
voor het LBO
Giscard en Mitterrand
vanavond in tv-debat
U KUNT NU
STAATSLOTEN
KOPEN.
DELADYBRAUN
ELEGANCE
Japan zal ook
auto-uitvoer
naar EG matigen
Veerman CDA
Bij kabinets-
forma tie kra ch t
in de CDA-benen
niet overschatten
KIEZEN
0PH
ELK
een riO ilo
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 5 MEI 1981 PAGINA 7
WILLEMSTAD Een speciale com
missie van de Antilliaanse Staten zal
zich binnenkort buigen over de affaire
rond de „Queen of Saba", een gouden
munt die op de Nederlandse Antillen
en met medewerking van de eilandre
gering in omloop zou worden gebracht.
De commissie zal zich met name bui
gen over de rol die minister van finan
ciën Marco de Castro in deze zaak
heeft gespeeld.
De omstreden munt dankt de naam
„Queen of Saba" aan de beeldenaar van
de beroemde koningin van Sheiba. Maar
omdat de munt op de Antillen zou worden
uitgebracht, heeft men Sheiba in Saba
veranderd.
De drijvende kracht achter het project is
de firma Offir Curasao, een dochter van
het Amsterdamse bedrijf Ofir Export,
waarvan Huub Luns, de zoon van NAVO-
secretaris-generaal mr. Joseph Luns, di
recteur en aandeelhouder is. Mr. Luns zelf
is, evenals zijn echtgenote, in het bezit
van aandelen van Offir Curasao.
Toen Huub Luns met de Antilliaanse re
gering kwam praten over de uitgifte van
de gouden munt, overlegde hij onder
meer een introductiebrief van zijn vader.
De centrale bank van de Nederlandse An
tillen beschouwde de uitgifte van de
munt, die moet concurreren met de Zuid-
afrikaanse gouden Krugerrand en de gou
den Canadese Maple Leaf, als
door de Antillen als wettig betaalmiddel
moest worden geaccepteerd.
De centrale bank van de Antillen besloot
daarom een bedrag van 1,5 miljoen dollar
in het project van Luns jr. te steken. Later
bleek dat waarnemend bankdirecteur
Braumuller, die bovendien commissaris is
van Offir Curasao, hiertoe niet was ge
rechtigd. Hij handelde in strijd met de sta
tuten van de bank. Ook waren er verwik
kelingen rond het aandelenkapitaal van
Offir Curasao, dat veel kleiner bleek dan
de centrale bank én ook de eilandregering
was voorgespiegeld. Bovendien was bij de
overmaking van de anderhalf miljoen dol
lar naar Amsterdamn niet aan de vereiste
deviezen-bepalingen voldaan, zodat minis
ter van financiën De Castro niets ander
kon doen dan de zaak terugdraaien.
Dit lijkt hem echter slechts ten dele ge
lukt. De Antilliaanse oppositiepartijen
verweten de regering van premier Don
Martina het afgelopen weekeinde, dat er
nog steeds met Offir Curasao wordt ge
praat over de uitgifte van de „Queen of
Saba". Hieruit werd geconcludeerd, dat
men uit financiële overwegingen maar
moeilijk om Offir heen kan, waarna een
motie van afkeuring tegen minister Da
Castro werd ingediend. De bewindsman
wordt momenteel alleen nog door de
MAN-partij van premier Don Martina ge
steund.
Een van de parlementsleden, Leo Chance,
wil een parlementaire enquête laten hou
den, waarbij ook de rol van mr. J. Luns
nader moet worden onderzocht. Zo wil
Chance weten of en in hoeverre Luns sr.
zijn naam en invloed heeft laten gelden
bij de introductie van zijn zoon. In af
wachting van de resultaten van de enquê
te is de motie van afkeuring tegen minis
ter De Castro aangehouden.
Niet helemaal duidelijk is momenteel, of
de uitgifte van de „Queen of Saba" nu de
finitief van tafel is. Minster De Castro
verklaarde, dat als de Antilliaanse rege
ring ondanks alle problemen nog aan het
project wil deeelnemen, snel beslissingen
moeten worden genomen. Waarnemers
zien dit echter, mede op grond van de ge
beurtenissen in het parlement, niet. gebeu-
Het lager beroeps onderwijs heeft met de exa
mens van gisteren geen gemakkelijk dagje ge
had. Het begon gistermorgen al met Neder
lands (meerkeuzevragen). Volgens de kandida
ten was het werk (in totaal vijftig meerkeuze
vragen) aanzienlijk moeilijker dan de open
vragen (Nederlands) van afgelopen vrijdag. In
de middaguren had men natuurkundemiechani-
ea. Het oordeel daarover was: toch wel rede
lijk, maar bepaald niet gemakkelijk.
De meerkeuzevragen Nederlands behelsden
drie teksten: „Het lawaai in bedrijven is vaak
groot", een artikel uit de Volkskrant (1978)
van Redman Kooistra; „Olievreters of zweten
de arbeiders", een tekst van Matthijs de Vreede
uit 1979 en een tekst over de provincie Utrecht
van Huub Maas en Roel Renssen.
Bij natuurkunde-mechanica
waren vijf open vragen aan
de orde met als onderwerpen
statica, elektriciteit aërosta
tica (gassen), warmte en licht.
Volgens de docent was het
uitstekend examen,
waarbij het rekenwerk zoda
nig was dat het gebruik van
tabellen en rekenmachines
noodzakelijk was. Maar
de kandidaten vonden het
bepaald niet gemakkelijk.
vwo
Het vwo moest voor het exa-
len Nederlands een samen-
atting in maximaal 500
oorden geven van een tekst
an 2300 woorden. Deze
kst, getiteld „Denken over
erdraagzaamheid", kwam
it de essaybundel „De.uto-
ie is een gevaarlijk wapen"
an prof A.D. Belinfante. Het
lat in de tekst niet direct
ter concrete zaken, maar
at is meer een filosofische
benadering van de begrippen
geluk en vrijheid. Ofschoon
de tekst zeven jaat oud is (uit
1974), had ze duidelijk niet
actualiteit ingeboet.
Bij Frans hadden veel vwo-
-kandidaten nogal moeite
met de tweede tekst (van
Jean Lecanuet) over sociaa
l-economische zaken. Er za-
i zinnen van zes regels in
de moeilijke woorden wa-
ook niet van de lucht. De
overige vier teksten van dit
ien dat in totaal vijftig
meerkeuzevragen omvatte,
n goed te doen.
HAVO
Bij het havo Frans (meerkeu
zevragen) was de algemene
indruk goede, afwisselende
actuele teksten. Het was
redelijk werk en goed te
doen, aldus de docent. Onze
woordvoerder had zonder de
tekst gezien te hebben de
vijftig vragen beantwoord.
Hij had er 28 van de 50 goed.
Een onvoldoende dus, waar-
laar weer eens mag blij
ken dat met gokken alleen
or een multiple choi-
•examen geen voldoende is
halen.
Het onderwerp Nederlands
(tekstverklaring) was een
stuk van Geert Mak uit De
Groene Amsterdammer (van
december 1979). De titel luid-
„De grote trek west
waarts" en behandelt de trek
het Nederlandse platte
land naar de Randstad. Het
gaat met name om deze mi
gratie in de vorige eeuw,
maar ook geeft Mak enkele
voorbeelden uit deze tijd. Er
wordt ingegaan op de meest
al economische oorzaken van
migratie en op de gevolgen
voor onder meer de gezinssi
tuatie. Geert Mak vergelijkt
de Nederlandse migranten
uit deze en de vorige eeuw
met de Turken, Marokkanen
en Surinamers vandaag de
dag. De kandidaten vonden
het wel een redelijke tekst,
ofschoon wel saai.
MAVO
Mavo-3 kreeg een goed geko
zen tekst voorgeschoteld on
der de titel „De kick van een
krom stuur". Het was een
overzichtelijk verhaal, waar
bij korte gesprekken het be
toog afwisselden. Het taalge
bruik was niet te moeilijk en
de veertien vragen over dit
verhaal van Jacques de Jong
uit De Volkskrant van begin
1980 waren van een redelijk
niveau. Actueel was de tekst
die mavo-4 onder ogen kreeg:
„Verslik u niet". Over het
gebruik van medicijnen,
maar de kritische toon ten
aanzien van de industrie die
men daarbij meestal aantreft,
ontbrak hier.
Voor Frans hadden mavo-3
en mavo-4 een tekst gemeen
schappelijk, „Murphy et le
bébé". Deze tekst was beslist
niet te moeilijk. Van de drie
overige teksten, die mavo-3
te verwerken kreeg was de
derde tekst wat pittig.
De tweede Franse tekst voor
mavo-4 „Le Francais qui sau-
ve les éléphants" zal zeker
problemen hebben opgele
verd. De vierde tekst „Un
maitre nageur sympathique"
was wat verraderlijk in- ver
band met de wending in het
verhaal van verleden naar
heden.
Conservatieven
uit Zweedse
regering
STOCKHOLM Ondanks
het uittreden van acht conser
vatieve ministers uit zijn kabi
net heeft de Zweedse premier
Thorbjorn Falldin gisteravond
besloten niet af te treden,
maar gezegd te proberen een
minderheidskabinet te vor
men, in verband met de slech
te economische situatie van
het land en de grote werkloos
heidsproblemen. De premier
beschikt nu in het parlement
nog maar over 102 van de 349
stemmen.
De conservatieven traden uit
de regering nadat Falldin met
de sociaal-democraten die in
de oppositie zijn een compro
mis over de belastingheffing
had gesloten. Dit hield in dat
een voor volgend jaar aange
kondigde belastingverlaging
met een jaar zou worden uitge
steld.
Op hoge wielen
Drie mannen bezien New York vanuit de hoogte, al staat
het niveau van hun zadel in geen verhouding met de
hoogte van de meeste omringende gebouwen. De drie
namen deel aan een fietswedstrijd door New York,
waaraan zo'n 17.000 fietsers deelnamen.
PARIJS Na lang touwtrekken zijn presi
dent Giscard d'Estaing en zijn socialistische
tegenstander, Francois Mitterrand het giste
ren toch nog eens geworden over een ont
moeting voor radio en televisie. Dit debat
dat vanavond wordt gehouden zal 110 minu
ten duren en via de drie televisienetten en
de radio worden uitgezonden.
Overeenkomstig een wens van Mitterrand
zullen de twee kandidaten door twee journa
listen worden ondervraagd, terwijl er
voorts, op verzoek van Giscard, een rechts-
streeks debat zal zijn, waarbij ieder even
veel tijd aan het woord zal zijn.
Volgens de laatste opiniepeilingen in de laat
ste week voor de verkiezingen mogen geen re
sultaten van peilingen meer worden gepubli
ceerd zou Mitterrand de beslissende ronde
op 10 mei winnen met 51,5 prcent van de stem
men, tegen Giscard 48,5 procent. Het debat van
vanavond zou nog voor een verschuiving ten
gunste van Giscard kunnen zorgen. Ook in
1974, toen Giscard en Mitterrand eveneens te
genover elkaar stonden, was dit het geval. Het
initiatief voor het debat is dan ook uitgegaan
van Giscard. Mitterrand reageerde in eerste
aanleg met een groot aantal voorwaarden.
Ondertussen zoekt Giscard duidelijk toenade
ring tot de gaullistische leider Jacques Chirac.
Diens steun is voor Giscard onontbeerlijk in
dien hij zondag herkozen wil worden. Chirac
heeft zelf wel aangekondigd ojv^e president te
Terroristen
onder elkaar
Het was een wat
vreemde aanblik,
gisterenmiddag in
het gerechtsgebouw
van Turijn, waar de
rechtszaak begon
tegen 78 mensen
die ervan worden
verdacht lid te zijn
van de terroristische
organisatie Prima
Linea. Een deel van
de verdachten over
legt, voor het begin
van de zitting, met
een van de verdedi
gers.
ADVERTENTIE.
0 BRHun
MET DE UNIEKE RONDE TONDEUSE
EN DRIE JAAR INTERNATIONALE GARANTIE.
IETS SPECIAALS VOOR MOEDERDAG.
EG-COMMISSARIS:
BRUSSEL Wilhelm Haferkamp, de Europese commis
saris voor de buitenlandse betrekkingen, vertrouwt er
op dat de Japanse automobielindustrie ook haar uitvoer
naar Europa zal matigen. Dit heeft een woordvoerder
van de EG-commissie gisteren in Brussel meegedeeld.
Vorige week vrijdag is er een overeenkomst tussen Ja
pan en de Verenigde Staten tot stand gekomen waarin
staat dat Japan in 1981 ten hoogste 1,68 miljoen auto's
naar Amerika uitvoert.
Volgens Haferkamp mag die beperking van de uitvoer van
Japanse auto's naar de VS in geen geval nadelige gevolgen
hebben voor de Europese automarkt.
De Japans-Amerikaanse overeenkomst zal besproken wor
den op de wekelijkse bijeenkomst van de EG-commissie, ko
mende woensdag in Straatsburg. Maar in Brussel wordt aan
genomen dat het akkoord ter sprake zal komen als de Ame
rikaanse minister van buitenlandse zaken, Alexander Haig,
een bezoek brengt aan Gaston Thorn, de voorzitter van de
Europese commissie. Dat bezoek is gepland voor vanmiddag.
Als het CDA na de verkie
zingen de grootste fractie
wordt, dan moet deze partij
bij de kabinetsformatie niet
al te hard van stapel lopen.
Hêt beste kan begonnen
worden met een informa
teur uit CDA-kring die net
ver genoeg afstaat van de
hefe politiek om de zaak
van voldoende afstand te
bezien en die net genoeg
politieke ervaring heeft om
de zaak met fijnvoelende
vingers te behandelen. Dit
schrijft het CDA-tweede
kamerlid Veerman in het
partijblad CDActueel.
Als het CDA inderdaad de
formatie gaat leiden, dan
moet de kracht in de benen
van de lijsttrekker én van
de fractie niet worden over
schat, zo waarschuwt het
kamerlid. Wat dat betreft
kan volgens hem lering ge
trokken worden uit de for
matieperikelen in '77. „De
beginfout van '77 is geweest
dat Den Uyl na een dave
rende verkiezingsuitslag
meteen (als formateur) te
zeer vrij spel meende te
hebben". De tweede fout
van Den Uyl was dat hij, na
enkele malen vastgelopen
i gewaar--
te zijn, niet als i
schuwd man de zaak tott
goed einde bracht.
Veerman ziet, gezien de,
partijverhoudingen, na 26
formatie op ons afkomen.
Maar dat is volgens hem
ook wel verklaarbaar. De,
formatie is immers hèt mo-
ment waarop het parlement
aan de bak komt: invloed
op het regeerakkoord, ver-
deling van de portefueilles
en het aanwijzen van de
mannetjes of vrouwtjes.
Den Uyl waarschuwt
tegen Nieuw Rechts
PvdA-leider Den Uyl heeft in het Amsterdamse Paradiso
in een cultuur-filosofische rede van tweeëneenhalf uur ge
probeerd uiteen te zetten waar het zijns inziens vandaag de
dag in de politiek om gaat. Volgens hem moet links vooral
beducht zijn voor wat hij noemt Nieuw Rechts. Daaronder
verstaat hij de in de Verenigde Staten opgekomen, maar
nu ook in Europa sterker wordende bewegingen, die als
voornaamste gemeenschappelijk element hebben „de af
keer van en kritiek op de verzorgingsstaat".
Hoewel deze bewegingen naar de mening van Den Uyl in
tellectueel „uiterst pover" zijn en als politiek program „on
uitvoerbaar of ondoeltreffend", maken zij toch opgang. De
populariteit van het neoconservatisme wordt begrijpelijker,
aldus Den Uyl, als we dit opvatten als een houding, een
mentaliteit „Een houding van: het is nu wel mooi geweest
en: het moet maar eens afgelopen zijn met al die voorzie
ningen".
Die stemming is voorts mogelijk, aldus Den Uyl, omdat de
verzorgingsstaat inderdaad een aantal zwakke zijden heeft
waarop terecht kritiek worden uitgeoefend. „Door niet te
kijken naar de lofwaardige bedoelingen die ten grondslag
liggèn aan grootscheepse sociale programma's maar
scherp te letten op de uiteindelijke resultaten daarvan,
hebben zij (neoconservatieven) de onbedoelde gevolgen
van dergelijke programma's aan het licht gebracht".
Ook in ons land zou Nieuw Rechts volgens Den Uyl aan
hangers hebben, „al durven sommige politici er nog niet zo
duidelijk voor uit te komen". Die laatste opmerking zou
wel eens kunnen slaan op premier Van Agt, die wat be
treft zijn eigen ideeën (kernwapens, kernenergie, sociale
voorzieningen) min of meer gemuilkorfd is door het CDA.
Den Uyl geeft VVD-leider Wiegel de eer „klare wijn te
schenken". Nadat hij deze naam had laten vallen ging Den
Uyl nog even door met het typeren van het nieuw-rechtse
denken. Volgens hem is dat „sterk in het aanwijzen van
zondebokken, waaronder de staat. „De idee wordt uitge
dragen dat staatszorg zwakke mensen voortbrengt. De
staat is geen schild voor de zwakken, maar een excuus
voor de lanterfanten".
VVDM-blad 'Twintig'zet
verkiezingsprogramma 's naast
elkaar, maar zónder CDA
De Vereniging van Dienstplichtige Militairen (VVDM)
heeft in haar blad "Twintig" ten behoeve van haar lezers
de hoofdpunten uit alle verkiezingsprogramma's samenge
bracht onder de kop „Een koffer vol beloftes". Zijn alle
verkiezingsprogramma's aan bod gekomen? Nee, alleen die
van VVD, PvdA, D'66, PPR, PSP en CPN. Verbaasd moe
ten wij vaststellen dat het CDA in het rijtje ontbreekt.
Wacht even, linksonder staat toch een klein stukje CDA.
Daar staat het volgende geschreven:
„Het CDA was de enige partij die er niet in slaagde een
verkiezingsprogramma naar de VVDM op te sturen. Vier
verzoeken en storting van drie gulden vijftig op de girore
kening van de christen-democratén leverden niets op. Bij
het laatste telefoontje informeerde de, overigens vriendelij
ke, dame die het adres noteerde: VVDM...wat is dat ook al
Wellicht had de VVDM nog een weekje kunnen wachten
met het aanbieden van de koffer aan de lezers, maar dan
compleet mèt de CDA-beloften. Bovendien is al drie we
ken lang bij de erkende boekhandelaren het grote verkie-
zingsboek van de Staatsuitgeverij te verkrijgen, waarin de
letterlijke teksten van alle verkiezingsprogramma's staan
afgedrukt.
nederb;
ir^|j3G
sloberid
Cf
Verkoopadressen in de Gouden Gids. Per giro spelen
kan ook. Bel voor informatie: 070- 46964 7.
MÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ.
