Haïti tien jaar
eigendom99
van Baby Doe
De stille
Poolse
revolutie
Israëli's schieten
Syrische toestellen neer
Martelingen
in Irak
Ejn
if t"SE MOSKOU HEEFT GEEN VERTROUWEN
MEER IN POOLSE KAMERADEN
Sands
POSITIE PRESIDENT VERZWAKT
Communisten in
Frankrijk
steunen Mitterand
Geen Westduitse
wapens voor
Saoedi-Arabië
ITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 29 APRIL 1981 PAGINA 13
jale zitting begonnen
het Centrale Comité,
iet Politburo de hoog-
eslissende instantie in
'oolse communistische
\j. Doel van de bijeen-
st is vast te stellen in
In mofé mate de Poolse com-
t en tfstische partij dient te
leven,jen gedemocratiseerd.
kerk^ovjet-Unie heeft vori-
ergadtfeek toen de 78-jarige
isen d 'jideoloog Mikhail
°ïïjov op bezoek was, la-
oorschemeren zeer af-
te staan tegenover
f I?1®1 \ergelijke gang van za-
De besluiten die het
ité vandaag neemt,
n nog voor 20 juli
jen voorgelegd aan het
dse p res van de Poolse par-
deze^arop de besluiten zul-
r mgorden bekrachtigd.
rden",
er aa
acht,
ig vai
loren,
I van
t ov<
heel
>ep v
en
ïrrneef»
hten
ng in
Gere v'
nings
ent mg
Leidei
Stefan Olszowskl en Tadeusz Grabskl, voorstanders van de harde lijn.
HAAG Wat de precie-
doeling is geweest van
iksembezoek dat de oude
partijideoloog Mik-
iloeslov vorige week aan
:hau heeft gebracht is
delijk gebleven. Kwam
v l-jarige bewaker van de
junistische leer op uitno-
l van de Poolse partijlei-
die hem wilde waarschu-
oor wat er vandaag op
ting van het Centrale Co-
e wachten staat, of
hij op eigen initiatief
grens aan te geven
linnen de partij moest
i om niet nog verder
ioskou verwijderd te ra
ider geval maken de
pe commentaren in de
j >che pers duidelijk dat
missie geen succes heeft
I. De verwijten van revi-
me die Moskou na dit be-
aan het adres van de
regering heeft gemaakt,
en door de kameraden
normaliter gericht aan hun
ergste tegenstanders binnen de
communistische beweging.
In de Russische pers werden
de Chinezen kort na het aan
treden van Mao al van revisio
nisme beschuldigd. Dertien
jaar geleden aan de vooravond
van de Russische invasie in
Praag werd hetzelfde verwijt
gericht aan de Tsjechoslowa-
ken.
Het verwijt houdt in dat men
de communistische leer op in
grijpende wijze heeft her
vormd. Net als in het geval
van China en Tsjechoslowakije
komt de kritiek erop neer dat
het proces in Polen, zoals dat
met de stakingen in Gdansk
vorig jaar juni in gang is gezet,
onomkeerbaar is geworden.
Contrarevolutionai -
De kritiek in Moskou op Polen
beperkte zich aanvankelijk op
de „contrarevolutionaren" van
de vakbond Solidariteit en be
vatte aansporingen aan de re
gering om die organisatie de
voet dwars te zetten, maar
daar zijn de Poolse leiders niet
in geslaagd, ook al hebben ze
dat een tijd lang geprobeerd.
Sinds de vakbondsincidenten
in Bydgoszc van eind maart is
de regering in Warschau er
definitief van overtuigd ge
raakt dat het, wil zij de greep
op het land niet helemaal ver
liezen, geboden is met de vak
bonden samen te werken en
hun niet langer het leven zuur
te maken.
Het ligt voor de hand te ver
onderstellen dat op deze situa
tie de zinsnede slaat in het
slotcommuniqué, uitgegeven
aan het eind van het bezoek
van Soeslov, dat „het omkeren
van de loop der gebeurtenis
sen" niet langer aan de orde is.
Leek dat op het eerste gezicht
op een zekere gematigdheid
van de kant van de Russen te
wijzen, in het licht van de kri
tiek die daarop is gevolgd, te
weten dat de Poolse commu
nisten zich schuldig maken
aan revisionisme, krijgt een
dergelijke mededeling pas zijn
werkelijke waarde.
Men moet daaruit concluderen
dat Moskou definitief haar po
gingen heeft opgegeven om
van de Poolse partijleiding te
eisen dat zij orde op zaken
stelt, omdat zonneklaar is ge
bleken dat ook grote delen
van het Poolse partijapparaat
zijn aangetast door het hervor
mingsvirus.
Verdedigingslinie
Moskou mikt nu op zijn laatste
verdedigingslinie binnen het
Poolse partijapparaat, namelijk
op de mensen van de harde
lijn. Dat zijn onder meer de
minister van buitenlandse za
ken Stefan Olszowski en het
Politburolid Tadeusz Grabski.
Zijn zij de toekomstige Quis
lings aan wie ooit gevraagd zal
worden orde op zaken te stel
len Uit het overleg in War
schau is doorgeschemerd dat
Soeslov heeft geëist dat zij in
het Politburo van de partij ge
handhaafd blijven. Tijdens de
laatste zitting van het Centrale
Comité werd al een poging ge
daan beide heren te verwijde
ren en ook het lagere partijka
der heeft hun vertrek geëist.
Het onderwerp dat vandaag
het voornaamste agendapunt
is op de bijeenkomst van het
Centrale Comité leent zich er
in ieder geval om de druk op
hen te vergroten. Maar partij
leider Kania en premier Jaru-
zelski zullen zeker niet zover
gaan hun vertrek te eisen, om
dat zij er geen enkel belang bij
hebben Moskou nog verder te
provoceren.
Het belangrijkste aspect van
die democratisering is dat,
wanneer zij wordt aanvaard,
er een open kandidaatsstelling
in de communistische partij
komt zodat belangrijke posi
ties niet langer automatisch in
handen komen van vriendjes
van de partijtop of van men
sen die welgevallig staan te
genover Moskou.
Welke gevoelens er leven in
het veel liberale, lagere partij
kader is eerder deze maand
gebleken op de bijeenkomst in
de universiteitsstad Torun,
waar een radicale democrati
sering werd geëist en scherpe
kritiek werd geuit op de partij
leiding. Het is zeker niet zo dat
het Centrale Comité momen
teel zo is samengesteld dat zij
zonder meer ruim baan zal ge
ven aan de democratisering,
zoals die in de lagere regionen
van de partij leeft. Maar dat de
bakens verzet moeten worden
wordt nu ook binnen de com
munistische partij vanzelfspre
kend geacht.
Op een moment dat de vak
bond Solidariteit zich al weer
„gouvernementeel" opstelt
(hetgeen niet beter kan wor
den geïllustreerd dan door
haar kalme houding tegenover
het stakingsverbod dat pre
mier Jaruzelski met hulp van
het parlement eerder deze
maand heeft ingesteld), begint
de radicalisering binnen de
partij nu pas goed door te zet
ten. Met andere woorden, de
Poolse lente is nu pas goed
aangebroken.
Indien partijleider Kania er
vandaag in slaagt deze hervor
mingsdrift in goede banen te
leiden, dat wil zeggen openlij
ke provocaties vermijdt, die
immers weer kunnen leiden
tot instabiliteit en dus een mo
tief voor interventie van de
broederstaten vormen kan
Moskou niet anders dan grom
mend toezien. Stapje voor
stapje brengen de Polen, die
onderhand weten hoe zij met
de Russen dienen om te gaan,
hun „stille revolutie" ten uit
voer.
PAUL VAN VELTHOVEN
(Vervolg van voorpagina)
BELFAST Twee en een
half duizend verontruste pro
testanten stonden gisteravond
op de Shankill Road in Belfast
om te laten zien dat zij bereid
waren aan te treden tegen de
katholieke republikeinen, die
iedere dag kaarsen opsteken
voor Bobby Sands. Die is van
daag, wegsluimerend in coma,
begonnen aan de 60ste dag van
zijn hongerstaking.
Vandaag komen de moeder en
de zuster van Sands op bezoek
bij Bobby, die wekenlang op
een schapenvacht heeft gele
gen, maar die nu een waterbed
heeft gekregen om de pijn in
zijn zere lichaam te verzach
ten.
Gisteren werd ook gemeld dat
Francis Hughs, een hongersta
ker die veertien dagen na
Sands is gaan vasten, na 44 da
gen in een uiterst zorgwek
kende toestand verkeerde.
Zijn conditie was alsof hij al
tien dagen langer in honger
staking was.
Er werden gisteravond molo-
tov cocktails geworpen in een
van de katholieke ghetto's van
Belfast, maar de protestanten
stalen de show met de bezet
ting van de Shankill Road.
Andy Tiery, de leider van de
protestantse „Ulster Verdedi-
gingsbond" een soort van IRA
voor protestanten, zei dat dui
zend van de betogers uit Bel
fast waren gekomen en de
overigen uit het land van An
trim.
'tiaanse bootvluchtelingen ge-
ten, in tegenstelling tot hun
ie ka. tnamese of Cubaanse lotgeno-
cheo™ we'n'S bekendheid. Toch ne-
i. 070*3 jaarlijks honderden Haïtia-
met het vliegtuig of in gam-
le scheepjes de wijk naar het
tenland, vooral de Verenigde
ten. Een van de voornaamste
•zaken van deze vlucht is de
gekend slechte postitie waarin
^ilands economie, als gevolg van
joe 'nlange uitbuiting door met
ne president voor het leven
n-Claude Duvalier, verkeert.
impressie van Guardian-cor-
tondent verslaggever Greg
imberlain van een eiland, dat
ir de presidentiële familie min
1-76' neer als persoonlijk eigendom
.irdt beschouwd.
Mail
itT-AU-PRINCE Ondanks de vele
jwoonbere voorspellingen bij zijn ambtsaan-
Dle J< ding staat de Haïtiaanse president voor
hoefheven# Jean-Claude Duvalier, Baby Doe,
maand precies tien jaar aan het hoofd
de oudste dictatuur in het Caribisch ge-
Steeds meer mensen betwijfelen echter
u kf|y zich nog lang staande zal kunnen hou-
De plechtigheden, die verleden week
nnen, zullen een hoogtepunt bereiken
de kroning van Duvaliers ambitieuse,
oude echtgenote Michèle, tegen wie
naChir vloedrijke moeder van de president het
,oo-i?en felle machtsstrijd heeft moeten af-
gewc* ïn,
ude mevrouw Duvalier is na ruim 25 jaar
et presidentieel paleis verdreven. Een aan-
jnfa m'^e^e(^en van ^aar is het land uitgezet en
IMl an haar belangrijkste politieke bondgeno-
het hoofd van de geheime dienst Luc
02522 r. vroeger taxichauffeur, is ontslagen en
(zijn villa niet zonder toestemming van de
MTIEK
autoriteiten verlaten. De dociele, onderdanige
Nationale Vergadering benoemde de jonge me
vrouw Duvalier vorige week officieel tot First
Lady van Haïti.
De Verenigde Staten wier geld en steun presi
dent Duvalier aan de macht hebben gehouden
sinds hij door zijn vader, Papa Doe, op 19-jarige
leeftijd werd benoemd tot president, lijken niet
goed meer te weten hoe ze de familie Duvalier
moeten aanpakken ondanks de Amerikaanse
instemming met de Haïtiaanse retoriek. Het re
gime van Haïti heeft onlangs een dringend be
roep gedaan op de andere landen in het Cari
bisch gebied om een „Caribisch front" te vor
men tegen het „internationaal communisme".
Alle pogingen en dreigende woorden van Was
hington en de internationale hulporganisaties,
waaronder het IMF, om de Duvaliers te over
tuigen van de noodzaak verbetering aan te
brengen in wat s' lands „absorptievermogen
van financiële hulp" wordt genoemd, zijn gene
geerd. De hiervoor verantwoordelijke figuren
zijn mensen met welig tierende bankrekening
in Zwitserland, terwijl buitenlandse experts
voorspellen dat de de economisch ondergang
van Haïti nabij is.
Een minister vroeg Amerika vorige week om
600 miljoen dollar toen generaal Vernon Wal-
ters als speciale afgevaardigde van de Ameri
kaanse minister van buitenlandse zaken, Haig,
in de hoofdstad Port-au-Prince aankwam voor
besprekingen over de handhaving van de nieu
we Pax Americana in het Caribisch gebied.
Naar verluidt heeft Washington Haïti in ruil
voor meer hulp gevraagd om de controle over
de noordwestelijke havenstad Mole St. Nicolas,
die gelegen is op slechts 75 kilometer afstand
van Cuba. Amerika wil daar een marinebasis
vestigen als aanvulling op of vervanging van
de basis die Amerika reeds heeft in Guantanna-
mo, in zuidelijk Cuba.
De familie Duvalier is nog even geïsoleerd als.
altijd van^haar onmiddellijke buren, hoewel er
onlangs ubenadering is gezocht tot Jamaica,
Washingtons nieuwste bondgenoot in het ge
bied. De betrekkingen met de Bahamas daaren
tegen zijn zo goed als verbroken uit protest te
gen de uitwijzing van duizenden illegale Haï
tiaanse immigranten.
Net als zijn vader heeft president Duvalier zich
nooit veilig genoeg gevoeld om het land te ver
laten. Maar momenteel voelt hij zich zekerder
dan ooit tevoren vanwege zijn huwelijk, waar
door de oude mulattengemeenschap de politie-'
ke macht heeft herkregen. Betrouwbare bron
nen in Port-au-Prince zeggen dat hij en zijn
vrouw visa hebben gekregen voor de Verenig
de Staten en Italië. Naar men zegt moet de Ha-
liaanse president met de grootste spoed geope
reerd worden vanwege een gezwel in zijn nek.
Zijn vrouw zou hem hebben overgehaald om
tijdens hun afwezigheid de macht over te dra
gen aan haar vader, Ernest Bennett, en rijke
zakenman van Engelse afkomst. Als Duvalier
inderdaad zijn land verlaat, zo menen velen, zal
hij niet meer kunnen terugkeren.
GREG CHAMBERLAIN
idop"Ê:
ISPRAAK REAGAN
ïuwelijks
^zwaar tegen
zuinigingen
rogor
ibouw
Sas
5 UivfJ
Vede iji
ïrvolg van voorpagina)
HINGTON Het staat
r^el vast, dat het Ameri-
se Congres het overgro-
el van Reagan's enorme
nigingsplannen zal
gaarden. De voorgestelde
tingverlaging (dertig
int in drie jaar) wacht
chter een minder voor-
iige tocht door het Con-
Mogelijk zal deze be-
blijven tot een jaar,
volgens nogal wat
^aanstaande economen
at de economische voor-
ihten alleen maar ten
komen.
In,in
jn toespraak verwierp
i een alternatief plan'
Democratische kant,
^in minder vergaande be
dingen op sociaal gebied,
vninder forse stijging van
ilt efensiebudget en een veel
e belastingopbrengst
en voorgesteld. Waarne
mers merken op dat Reagan's
sinds de aanslag sterk gestegen
populariteit ook zijn positie in
net Huis van Afgevaardigden,
waar de Democraten nog een
meerderheid hebben, heeft
versterkt. Zijdelings stond
Reagan stil bij de op hem ge
pleegde aanslag. Hij bedankte
voor de talloze boodschappen,
bloemen en gebeden en be
streed de mening dat de aan
slag een bewijs zou zijn voor
de „ziekte van de Amerikaan
se samenleving". Zieke samen
levingen, zo zei Reagan, bren
gen geen mensen voort als de
twee bemanningsleden van de
Space Shuttle en als de veilig
heidsagent, de politieman en
perschef James Brady, die bij
de aanslag gewond raakten.
„Alles wat we nodig hebben is
vertrouwen en onze dromen
zullen bewaarheid worden", zo
hield Reagan het Congres en'
miljoenen tv-kijkers aan het
eind van zijn toespraak voor.
STRIJD LIBANON
ESCALEERT
TEL AVIV, BEIROET Israëlische
gevechtsvliegtuigen hebben gisteren
boven de christelijke stad Zahle twee
Syrische helicopters neergehaald die
deelnamen aan een van de zwaarste
bombardementen op de stad. Tot dus
verre waren de Israëlische luchtacties
boven Libanon beperkt gebleven tot
aanvallen op Palestijnse stellingen in
het zuiden van Libanon. Het betekent
eenbelangrijke uitbreiding van het
strijdgewoel in Libanon. Twee Libane
se ministers, afkomstig uit Zahle, bo
den uit protest tegen de bombardemen
ten hun ontslag.
De Israëlische regering heeft Syrië ge
waarschuwd voor een verscherping van
de gevechtshandelingen tegen de christe
lijke minderheid in Libanon. Israël zal de
Syrische pogingen om zijn controle over
Libanon uit te breiden en om de daar wo
nende christenen te vernietigen niet dul
den, aldus een regeringswoordvoerder. De
verklaring werd gedaan nadat leden van
het kabinet urenlang achter gesloten deu
ren hadden beraadslaagd met militaire
leiders. In een vraaggesprek met de Israë
lische radio zei premier Beginm dat de
.joodse staat niet onverschillig kan blijven
tegenover een poging tot groepsmoord".
Israël waarschuwde tevens dat het zich
gedwongen zou kunnen voelen „drasti
sche maatregelen te nemen tegen de Pa
lestijnse terroristen in Zuid-Libanon als
deze hun beschietingen op het noorden
van Israël niet staken".
Politieke waarnemers betwijfelen overi
gens of een grotere Israëlische interventie
tot de mogelijkheden behoort. De Ameri
kaanse ambassadeur in Israël zou een
boodschap van minister Haig hebben
overgebracht waarin in niet mis te versta
ne bewoordingen Israël wordt gewaar-
schud de minister gewaarschuwd. Ook de
Amerikanen hebben grote bezorgdheid
geuit over de nieuwe Syrische manoeu
vres in het Libanese gebergte. Er was ook
overleg tussen de Verenigde Staten en de
Sovjet-Unie. De Amerikanen zouden er
bij de Russen op hebben aangedrongen
een matigende invloed uit te oefenen op
de Syriëre.
Officieel aftreden Hua Guofeng in juni verwacht
PEKING De volgende voltallige zitting
van het centraal comité van de Chinese
communistische partij vindt in juni plaats,
zo is van welingelichte zijde in Peking
vernomen. De zesde voltallige vergade
ring, voortvloeiende uit het elfde partij
congres van augustus 1977, zou het stem
pel kunnen zetten op hef uitrangeren van
partij-voorzitter Hua Guofeng, die de par
tijleiding overnam na de dood van Mao
Zedong in 1976. De vergadering moet ook,
in principe, een stuk goedkeuren waarin
de balans wordt opgemaakt van Mao's
handelen - dat volgens recente kritiek in
de laatste twintig jaar niet altijd boven
kritiek verheven is geweest. Volgens
waarnemers in Peking zal Hua als partij
voorzitter worden opgevolgd door de se
cretaris-generaal van de partij, Hu Yao-
bang, creatuur van vice-voorzitter Deng
Xiaoping, de sterke man van het huidige
bewind.
Etruskische graven
ROME Italiaanse oudheidkundigen
hebben aan de rand van Rome, aan de
weg naar Ostia, twee grote graven gevon
den, waarin behalve enige skeletten huis
houdelijke voorwerpen, vazen en siera
den, voor een deel van Etruskische her-
komst^ werden aangetroffen. De graven
zoude?» uit de zevende eeuw voor Christus
stammen. Deskundigen toonden zich ver
rast dat zich in die tijd kennelijk kleine
nederzettingen in de vlakte bij Rome be
vonden.
GEEN VOORWAARDEN VOORAF
(Van onze correspondent Jan Drummen)
PARIJS De Franse communisten hebben gisteren beslo
ten in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen hun
steun aan de socialist Mitterand te geven. Dit kan Mitte-
rands kansen om op 10 mei in de laatste ronde tot 21ste pre
sident van Frankrijk gekozen te worden aanzienlijk verbe
teren.
De communistische steun was niet onverwacht omdat de partij
moeilijk andere kon, maar het feit dat zij geen harde voorwaar
den stelde, verraste de politieke waarnemers. Als de Communis
tische Partij stemonthouding had aanbevolen, zou dit door de
meeste leden zeker niet begrepen zijn, omdat het steun voor Gis-
card betekent. In dat geval zouden vele communisten op eigen
initiatief op Mitterand stemmen, zoals velen zondag al deden in
een streven om „nuttig" te stemmen.
Toch is de steun van de communisten niet geheel zonder voor
waarden, maar de tekst van de resolutie is gematigd. De partij
ziet niet af van haar doelstellingen, maar Mitterand hoeft daar
aan niet toe te geven, om verzekerd te zijn van de communisti
sche steun. Een en ander is het gevolg van de slechte score die
Marchais zondag behaalde. Zijn partij kan zich onder deze om
standigheden moeilijk veroorloven harde eisen te stellen. Maar
het slechte resultaat van de communisten maakt het Mitterand
ook mogelijk niet bij voorbaat in te gaan op de communistische
wensen om aan een linkse regering deel te nemen. Eerder al
had Mitterand gezegd dat er geen sprake van kon zijn commu
nistische ministers in zijn kabinet op te nemen als deze partij
haar houding niet grondig veranderde.
AMNESTY INTERNATIONAL:
LONDEN Iraakse politiefunctionarissen en veiligheid
stroepen martelen regelmatig politieke gevangenen, zonder
dat de regering daar iets aan doet Dit heeft de internationa
le mensenrechtenorganisatie Amnesty International van
daag bekend gemaakt.
Het rapport vermeldt de resultaten van een medisch onderzoek
van vijftien Iraakse ballingen, die in Irak zijn gemarteld. De
ballingen kregen elektrische schokken en brandwonden toege
diend; ook werden zij seksueel misbruikt. Op grond van het on
derzoek neemt Amnesty aan dat het martelen op grote schaal
voorkomt in Irak. Een copie van het rapport is naar Bagdad ge
stuurd. De Iraakse regering heeft latën weten dat het rapport
geen basis heeft en dat de Iraakse wet martelen verbiedt.
(Van onze correspondent Ami van Vree)
RIAD In tegenstelling tot recente toezeggingen van Ame
rika en Engeland heeft de Westduitse bondskanselier
Schmidt bij zijn bezoek aan Saoedi-Arabië kroonprins Fahd
laten weten dat deze voorlopig niet op de levering van Duit
se wapens hoeft te rekenen.
In het vier uur durende gesprek legde Schmidt uit dat de wape
nexporten in dé Bondsrepubliek zeer omstreden zijn. Daarom,
aldus de bondskanselier, zie ik ook geen mogelijkheid om mili
tair materieel te leveren aan andere landen dan de NAVO-part-
nere. Wel zei hij dat richtlijnen voor export van wapens in Bonn
op hun houdbaarheid worden getoetst. Kroonprins Fahd, die een
functie bekleedt die vergelijkbaar is met die van minister-presi
dent, nam deze uiteenzetting „voor kennisgeving aan", aldus
een Duitse woordvoerder. Van beide zijden werd de wens uitge
sproken tot voortzetting en verdieping van de betrekkingen.
Niet uitgesloten moet worden dat de wapenleveranties toch nog
een belangrijke rol kunnen spelen.
