James Baldwin:
9Mijn angst is
jullie veili9
aad van
prken
eunt
sschopTutu
Je bedrijf verzekeren is meer dan het
bezitten van een paar polissen.
kerk
wereld
Holst Pellekaan
iretaris
)elgenootschap
irkleder: grote
ingersnood
Vietnam
De NMB denkt met u mee.
PAflVBUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 14 APRIL 1981 PAGINA 9
,G Als één schrijver ooit
jbuis van zwart Amerika is
lan is het James Baldwin, de
I 56-jarige romancier die gis-
door Bzzztóh naar het Haagse
,ter werd gehaald voor een ge
er zijn werk en zijn laatste
n Nederlandse vertaling te
en) boek „Just above my
1953 werd hij wereldberoemd
i autobiografisch getinte ro-
tell it on the mountain" over
I in het zwarte getto van Har-
i de zestiger jaren waarin en-
een nieuw sleutelwoord
Üct Baldwin ook in Nederland
iteur. Sindsdien heeft hij een
ken en essays geschreven die
Ls sterker hebben bepaald als
lie kant negerauteur op zoek
dgen identiteit, aan de andere
loseksueel schrijver op zoek
if. Maar een ding is geble-
Baldwin is zonder meer de
;ende zwarte auteur ter we-
ir een toevallige samenloop
itandigheden wordt tegelijk
iwins bezoek aan het HOT in
het Kijkhuis een week van zwarte
Amerikaanse films gehouden. Geen en
kele coördinatie tussen die twee ge
beurtenissen helaas, terwijl het frap
pante is dat juist Baldwin eergister
avond ook in het Kijkhuis welis
waar op het witte doek aanwezig
blijkt in de film „I remember Harlem".
Een deel van het oorspronkelijk voor
de televisie gemaakte vierluik van re
gisseur William Miles waarin Baldwin
over zijn jeugd in het Amerika van de
depressie vertelde. Baldwin toont zich,
in gesprek met de al dertig jaar in Ne
derland wonende Amerikaanse auteur
James Holmes, in dat HOT nog eens de
prediker van rassengelijkheid die hij
altijd is geweest. Met als een van zijn
uitspraken: „Vooruitgang? Weet je wat
vooruitgang voor ons betekent? Dat is:
Hoe snel word ik blank. Hoe snel word
ik net als jullie. Dat is de vooruitgang
van de neger in een blanke maatschap
pij."
Dat klinkt cynisch, en Baldwin lijkt
voortdurend heen en weer geslingerd te
worden tussen cynisme en geloof in de be
tere kanten van de mens. „We hebben
Buchenwald gehad, we hebben Korea ge
had, we hebben Vietnam gehad, nu heb
ben we Atlanta. Moeten we almaar dezelf
de fouten blijven maken? Kunnen we
echt niet beter dan dat? Kunnen we dan
nooit een vrouw als een vrouw zien, een
kind als een kind en een mens als een
mens?" Retorische vragen zoals Baldwin
er vele stelt in zijn hoop op beter. Wie
hem voorhoudt dat het in de nieuwe
zwarte Afrikaanse staten ook niet alles
koek en ei is, krijgt te horen: „Het gaat
niet om zwart of wit en wat beter is. Ik
weet best dat er ook zwarte moordenaars
zijn. Ik weet best dat zwarte mensen niel
beter zijn dan witte. Het gaat me erom dal
we niet in zulke categorieën kunnen pra
ten. Misschien ben ik te optimistisch.
Maar ik geloof dat we ondanks alle ver
schrikkingen, ondanks alles toch zover
kunnen komen. Misschien overschat ik de
mens. Maar dat is in elk geval beter dan
de mens te onderschatten." Het stemt
overeen met in een interview van een
paar jaar geleden gesteld adagium van
Baldwin: „Ik schrijf om de wereld te ver-
uur van het Nederlands Bijbelgenootschap heeft
-~R. van Holst Pellekaan (61) benoemd tot alge-
cretaris-ad interim tot de komst van een defini-
volger van dr. A. de Kuiper.
it Pellekaan is al 35 jaar verbonden aan bet Bijbelge-
p. Hij begon zijn werkzaamheden in 1946 in Indone-
hij meegewerkt heeft aan de oprichting van een
ig Indonesisch Bijbelgenootschap,
e Kuiper neemt op 13 juni officieel afscheid van het
ap. Twee dagen later vangt hij
secretaris voor algemene zaken
1 wordt het u onmo-
[emaakt om ons in
je toekomst weer te
n, dan nog hebben
boodschap luid en
Jk gehoord en zullen
op de weg begeven
is hebt gewezen",
ijft de Raad van Ker-
Nederland aan de
kaanse bisschop Des-
Tutu naar aanleiding
i recente bezoek aan
nd. De raad betreurt
eerste minister Botha
dd-Afrika heeft ge
let paspoort van bis-
htu weer in te trek-
de uitspraken die de
i gedaan heeft tijdens
ïken die hij in de af
weken heeft ge-
lan verschillende lan-
)eze dreiging werpt
laduw op de goede
ringen aan de laatste
ling die we met u
in Nederland", aldus
3 van Kerken in de
IVat wij u hebben ho
gen tijdens dit en an-
Zoeken aan ons land,
u niet tot een vijand
eigen land, integen-
7 |jw herhaalde plei-
■m al het mogelijke te
nog meer geweld te
len en uw dringende
kerken en regerin-
op vreedzame wijze
veranderingen in Zuid-Afri-
ka te bewerkstelligen, heb
ben zeer veel indruk op ons
gemaakt.
Naar de mening van de Raad
van Kerken heeft bisschop
Tutu tijdens zijn rondreis
door verschillende landen
gevraagd om diplomatieke,
politieke en economische
druk op de Zuidafrikaanse
regering, maar heeft hij ver
meden direct op te roepen tot
het nemen van economische
maatregelen, dit in tegenstel
ling tot wat eerste minister
Botha over de uitspraken van
bisschop Tutu gezegd heeft.
„Wij weten dat u uw opmer
kingen gemaakt hebt in de
naam van miljoenen landge
noten, die verlangen naar
werkelijke politieke verande
ringen waardoor zij democra
tische rechten in hun eigen
land zouden verwerven,
maar die de gewelddadighe
den vrezen waarmee de be
vrijding van landen om hen
heen gepaard ging. Alleen
vreedzame veranderingen
zullen een gewelddadige uit
barsting voorkomen, hebt u
ons geleerd".
De Raad van Kerken voegt
hier in de brief aan toe te ho
pen en te bidden dat aan bis
schop Tutu de kracht gege
ven zal worden zijn arbeid
voort te zetten.
(rooi
dja.
wordt op het
geteisterd door
ngersnood die bijna
is als die in
ja. Dat vertelde de
iris-generaal van de
iatische Christen-
fap Kim Hao, in Sin-
i na terugkeer van
toek aan Vietnamese
rkerken.
Irn Hao zei dat er sinds
ri in Vietnam geen
Jneer is en dat het
felijkse rijstrantsoen
a is op zes kilo per per-
Op de zwarte markt
-
wordt twintig maal zoveel
betaald voor voedsel als nor
maal.
De secretaris-generaal van de
Oostaziatische Christenraad
beschuldigde het westen van
een „isoleringspolitiek" ten
aanzien van Vietnam. Naar
zijn inzicht hebben de Vere
nigde Staten op emotionele
gronden na de oorlog met
Vietnam alle hulp voor de
wederopbouw van het land
geweigerd. Yap Kim Hao
meent dat het westen Viet
nam door die „isoleringspoli
tiek" nog meer in de armen
van de Sovjet-Unie drijft.
Negerauteur James Baldwin: „Het gaat niet om of zwart beter is dan wit."
vrouw naast me zucht instemmend) „En
moeten overleven. Jullie hebben me ge
doopt en me longontsteking bezorgd. De
mythe van de huidskleur is een westerse
vinding. Een vinding van handel en pries
ters. Dat op te lossen is niet mijn zaak,
maar jullie zaak."
Liefde
Toch zijn Baldwins boeken ondanks de si
tuatie van waaruit ze zijn opgebouwd nau
welijks „strijdromans" te noemen. „Go teil
it on the mountain" (ook al een tekst van
een spiritual) is een verhaal vol mededo
gen over het menselijk zoeken naar liefde
en geluk, „Giovanni's room" waarin Bald
win zijn eigen tijd in Parijs beschrijft is
het verhaal van de homoseksuele liefde
van een puriteinse Amerikaan tegenover
een zelfverzekerde Giovanni, „Anothef
country" haalt rassenongelijkheid wel
binnen het raam van de vertelling maar
gaat ook over een zoeken naar persoonlijk
geluk. Zijn laatste werk „Just above my
head" is een samengaan van al die the
anderen, terwijl ik zeer goed weet dat dat
misschien helemaal niet kan."
James Baldwin werd als jongen al leke-
prediker in het zwarte getto van New
York, en wie zijn eersteling „Go tell it on
the mountain" kent, weet dat in zijn taal
gebruik en zijn stilistiek de invloeden van
de gospel groot zijn. Bijbelse verwijzingen,
herhalingen, en een sterke ritmiek zoals
in de geestelijke liederen van de zwarte
kerk kenmerken zijn taalgebruik. Niet al
leen in zijn boeken, bleek gisteren, ook als
hij praat. Als hij het over „ik" heeft, ver
klaart hijzelf: „Dat is niet het Europese
"ik", dat is het ik van mijn hele volk."
Bijgevolg is het .jullie" dat daar tegenover
staat, de hele blanke wereld zoals die nu
en vroeger tegenover de neger stond.
Baldwin: „Rassengelijkheid is niet mijn
zaak, maar jullie zaak. Want mijn angst is
jullie veiligheid. Ik heb alles moeten over
winnen. Ik heb een ander land gekregen
om te leven. Ik ben temidden van een an
der volk grootgebracht. Ik heb een andere
taal moeten leren." (Een Surinaamse
ma's, onder de paraplu van een titel die
ook aan een (al in „Another country" ge
citeerde) spiritual ontleend is:
„Just above my head
I hear music in the air.
And I really do believe
There's a God somewhere.
Een tekst die teruggrijpt op Baldwins
jeugd, zoals de beste passages in al zijn
werk doen. Het boek (dat hier bij de Bezi
ge Bij uit gaat komen) handelt over de
carrière van een gospel-, later blueszan
ger, Arthur Montana, die tot ster uitgroeit
boven zijn oorspronkelijke kwartet, dat
uiteenvalt als een van de gospelzangers
naar Korea moet, krankzinnig wordt en
aan de drugs raakt. Een roman die de hele
naoorlogse periode met alle wel en wee,
politieke en maatschappelijke „issues" be
schrijft. Baldwin aarzelend: „Het is een
boek dat eigenlijk over die song gaat.
Over wat er daar vlak boven ons hoofd is.
Over hoe we zo ver gekomen zijn, hoe we
ons alsmaar trachten te bevrijden uit de
kaken van de walvis."
En dat allemaal inclusief een opvallende
haat-liefde verhouding tot zijn vaderland,
Amerika. In 1948 vertrok James Baldwin
naar Parijs, nu woont hij nog steeds in het
zuiden van Frankrijk. „Ik ben Amerika
ontvlucht omdat ik wist wat me daar bo
ven het hoofd hing. In Parijs had ik ver
moord kunnen worden, een ongeluk kun
nen krijgen, alles was mogelijk. Maar van
Amerika wist ik het zeker: Ik zou jou ver
moorden of jij zou mij vermoorden." Maar
naast dat pessismistische beeld, draagt hij
zelf een ander aan: „Ik heb een foto ge
zien van een zwart kind dat uit een school
in Amerika geweigerd word. Ze zit hui
lend op een bank. Alleen. Tot er een
blkanke vrouw naast haar komt zitten om
haar te troosten. Goed, geen hele menigte,
maar één enkele vrouw. En dat geeft
hoop." En hij voegt er onmiddellijk ach
teraan: „Maar ze raakte wel haar baan
kwijt".
BERT JANSMA
Natuurlijk, de schade aan pand en goederen wordt wel vergoed, maar heeft u ook aan de gevolgen van hel wegvallen van uw omzet gedacht? U kunt daardoor behoorlijk in de problemen komen.
Met een leuk pakket polissen in
de kast en de gedachte van wat-
kan-mij-nog-gebeuren in het achter
hoofd bent u er echt nog niet. Dat
hebben wij als bank die speciaal is
opgericht voor het midden- en klein
bedrijf wel ondervonden. Want veel
van onze klanten hebben we jaren
lang begeleid, financiële ruggesteun
gegeven, geadviseerd.kortom, we
hebben meegedacht over hün be
drijf. Dus ook over het verzekerings
pakket.
Zo merkten we dat verbeteringen
aan pand en uitbreiding van inven
taris vaak niet worden doorgegeven.
We merkten dat de fundamenten van
het pand meestal niet zijn meever
zekerd, terwijl ze door aardgasont
ploffingen ontzet kunnen worden.
We merkten dat bij wisselende voor
raden vaak niet het juiste bedrag ver
zekerd is en dat de gekozen uit
keringstermijn voor betaling van de
gederfde netto winst en vaste kosten
nodig voor herstel soms te kort is.
Allemaal zaken waar u ook mee
geconfronteerd kunt worden. Be
denk dat de NMB veel vragen en pro
blemen die dan kunnen rijzen al
eerder heeft beantwoord en opgelost.
U kunt als ondernemer die zich
tegen risico's wil indekken van die
ervaring, die know-how gebruik
maken. Want net als je bedrijf ver
zekeren meer is dan het bezitten van
een paar polissen, is een bank als de
NMB meer dan een winkel in geld.
De NMB denkt met u mee. Daar
om zijn we niet tevreden met stan
daardoplossingen, maar bekijken we
in nauw overleg met u iedere keer
opnieuw hoe we 't het beste kunnen
aanpakken.
En samen komen we er wel uit.
NEDERIANDSCHE MIDDENSTANDSBANK
