Stijgende vraag naar bloemen
zorgt voor piekuren in
Nederlandse veilingen
„Mijn bedrijf is niet
groot, maar wel lief"
Wondermiddel"
tegen allerlei
vissenkwalen
„KOM IN DE KAS"
OP 11 APRIL '81
SIEM KEIJZER:
UTRECHT In een klein donker zolderka
mertje ven een woning die de eporen dreegt
van generatlee lange bewoning In een van de
oudste gedeelten van Utrecht heeft hij Jaren
lang door zijn mlcroocoop zitten turen,
trachtend het geheim te onteluieren van de
grote vfeetertte In aquaria. Tot hij op een
avond tegen zijn vrouw zet Jk heb het". HIJ
wilde er nauwetijka zelf in geloven. Het eerum
dat hij had gemaakt hield de vfeaen In leven.
De zieke vlaeen knapten zienderogen op. We
kenlang, maandenlang hield hij zijn zieke
troeteldieren In de gaten. Toen wiet hij het
acht helemaal zeken zijn eerum hielp echt en
zou een omwenteling teweegbrengen In de
aquariumaport. C. van den Banden wee een
gelukkig man, gelukkiger dan hij zich In zijn
hele leven had gevoeld. Denkt u zich eene In,
gaan vteean meer die met hun bolle bulkjee
naar boven In het aquarium zouden drijven,
allo ^griep Jee" In het aquarium meteen uit de
wereld geholpen. Sterfte alleen nog door ou
derdom, want ook het vtaeanleven la kortaton-
<üg ate het gres.
De „vtsaendokter" noemen ze hem In de buurt.
Zelf vindt hij dat een beetje overdreven. Goed,
hij heeft dan dat serum uitgevonden na heel
lang zwoegen, maar dat Is gewoon een kwestie
geweest van logisch en heel diep nadenken. Het
klinkt allemaal heel erg eenvoudig zoals hij het
vertelt achter zijn grote microscoop, omringd
met flesjes en glaasjes, bakjes en pipetjes.
„Kijk", zegt hij, „het was me al heel gauw dui
delijk dat het de vissen aan Iets ontbrak als ze
na een lange reis uit tropische landen hier kwa
men. Vitaminen misschien, waardoor de bacte
riën van verschillende ziekten gemakkelijker
konden toeslaan. Het Is met vissen net als met
mensen: als ze een tekort krijgen aan bepaalde
voedingsstoffen gaan ze die uit hun eigen li
chaam halen".
„Het eerste wat gebeurt Is de aantasting van de
weefseleiwitten. BIJ een vis betekent dat, dat de
huid en de vinnen worden aangetast. En dat be
tekent onherroepelijk het einde van de vis. De
vis wordt ziek en krijgt een heleboel medicijnen
toegediend vla het water waarin hij zwemt en
zijn voedsel zoekt. Die doen vaak meer kwaad
dan goed. Zogauw een vis beschadigd is door
voedseltekort krijg Je meteen ziektes bij de vis
sen, want op die beschadigde weefsels tieren
de bacteriën welig".
Sterk verzwakt
„Het begint met die vissen al In Azië of Zuid-
Amerika. Met duizenden tegelijk worden ze In
veel te weinig water, zonder genoeg voedsel in
plastic bakken of zakken gestopt. Er zitten mis
schien al enkele exemplaren onder die niet he
lemaal gezond zijn. Dan gaan ze op reis naar
Europa. Ze komen sterk verzwakt aan, want ge
durende de reis hebben ze moeten teren op hun
reservevoedsel, dat ze In hun lichaam hebben
opgeslagen. Dan begint het proces van de weef-
selelwitconsumptie. De bacteriën krijgen vrij
spel, de aquariumhouder koopt in feite een paar
sterk verzwakte vissen".
„In het begin lijken ze nog tierig in de bak rond
te zwemmen, maar na een paar dagen staat de
liefhebber met tranen In de ogen bij zijn bak.
Zijn mooie nieuwe aanwinsten drijven op hun
rug. Dat Is een hard gelag. Mensen die van de
aquariumsport hun liefhebberij hebben gemaakt
beschikken meestal echt niet over zoveel geld.
Bovendien gaan ze van hun vissen houden. Ze
voelen elk verlies dubbel hard. Ook de grote vt-
slmporteurs kampen met het euvel. Per Jaar
gaan er van de vele miljoenen vissen die wor
den geïmporteerd enkele miljoenen dood voor
dat ze de winkel van de groothandel hebben
verlaten. Dat zijn stroppen die heel veel geld
kosten".
Liefhebberij
„Voor mij Is het mijn liefhebberij geweest die
me aan het nadenken heeft gezet over die grote
vissterfte. In het begin was ik alleen maar een
echte aquarium/lefhebber. Van kleins af aan al.
Ik had ook nooit gedacht dat Ik nog eens met
vissen zou moeten werken, zoals Ik dat nu doe
bij een grote vissenlmporteur. Ik ben begonnen
bij een chemisch bedrijf, maar Ik kwam In de
wao terecht. Toen ik van de dokters weer een
beetje mocht werken kon Ik een baantje krijgen
bij die vissenlmporteur. Nou Ja, het Is natuurlijk
maar een beetje werken, maar het heeft toch
met Je liefhebberij te maken, zodat Ik me er heel
gelukkig bij kan voefèn".
„Dat mmken daar, het zien dat er zoveel vissen
sterven, heeft me er nog meer toe aangezet om
te gaan zoeken naar de oorzaak daarvan. Ik
ben begonnen met het Isoleren van de bacte
riën die voorkwamen op de dode vissen. Ik heb
van alles geprobeerd. Ik zette vissen In het don
ker en de bacterie vermeerderde zich niet. Ik
kweekte bacteriekolonie na bacteriekolonie. Ik
bleef uitgaan van de gedachte dat die vissen
Iets te kort kwamen waardoor ze te zwak waren
om die bacterie te kunnen weerstaan en dat ik
een geneesmiddel zou moeten vinden tegen die
bacteriën, beter gezegd, Ik zou een serum moe
ten weten te vinden dat de vissen Immuun
maakte tegen die bacteriën. En dat Is me ge
lukt".
HIJ houdt een doosje In de hoogte waarop de
naam Imusan Is gedrukt. „Vitaminen, eiwitten,
mineralen, alles bij elkaar vijfenveertig verschil
lende bouw- en voedingsstoffen zitten erin. En
dan bovendien nog antigenen en bloedregule-
rende stoffen. Het helpt echt en niet alleen te
gen de vissterfte, maar het laat jonge vissen
ook veel sneller groeien en het stimuleert de
kweekdrift. Je mag het geen wondermiddel noe
men misschien, maar de resultaten zijn wel bij
na wonderbaarlijk".
Het lijkt op de aanprijzing van een marktkoop
man, van wie Je, als Je Iets koopt, eigenlijk van
te voren weet dat Je bedonderd wordt. Maar zo
Is het niet. De wetenschappelijke basis Is er. Het
serum Is uitgetest op honderdduizenden vissen
In de zaak waar Van den Sanden werkt. Een
Oostduitse professor heeft zijn lof uitgesproken
over de vinding van de Utrechter, en het moet
al heel gek gaan wil Imusan niet de markt weten,
te veroveren.
„Maar dat zal wel een lang proces zijn", zegt de
vlssendokter.„Geld om reclame te maken
heb Ik niet. Ik had zelfs geen geld om mijn vin
ding te kunnen laten octrooieren. Maar Ik heb
er wel vóór gezorgd dat niemand het op de
markt kan brengen want het staat Ingeschre
ven. Grote fabrikanten van geneesmiddelen
voor vissenkwalen hebben al contact met me
gezocht. Die hebben er natuurlijk belang bij dat
mijn middel niet op de markt komt, want dat
maakt hun middelen In óén klap overbodig.
Maar misschien hoef Ik ook niet zoveel geld te
hebben voor reclame. Het zal zichzelf wel verko
pen. Het Is laag In prijs en iedere liefhebber die
van een ander hoort dat het helpt om de vis
sterfte uit te roeien zal niet weten hoe gauw hij
naar de winkel moet gaan om het middel te ko
pen. Zijn vissen zijn hem een heleboel waard
tenslotte. Het zal wel even moeilijk zijn om alle
winkels die aquariumspullen verkopen te be
voorraden. Maar de baas waar Ik nu voor werk
wil al de alleenverkoop hebben. En zo komt dat
allemaal toch best in orde".
Van den Sanden zegt het In alle bescheiden-,
held. HIJ heeft ook meer het image van de echte
uitvinder die nauwelijks weet wat er uit zijn vin
ding wordt dan dat van de gewiekste zaken
man. „Als de vissen er maar beter van wor-
Onder het motto „Kom in de kas" houden de Nederlandse
bloemen- en groentekwekers op zaterdag 11 april 1981
open huis in vele kwekerijen en veilingen. In Zuid-Hol
land bent u op die dag onder meer welkom aan de So-
taweg in Roelofarendsveen, in de veiling Flora aan de
Laan van Verhof 3 in Rijnsburg, aan de Veenweg in
Nootdorp en in de veiling Westland-Zuid aan de Gast
huislaan 3 in '8-Gravenzande. Een van onze verslagge
vers toog naar het Westland om zich op de hoogte te
stellen van het reilen en zeilen van de Westlandse kwe
kers. Hij kwam daarbij tot de ongelooflijke ontdekking,
dat binnen niet al te lange tijd alle kasplantjes een ei
gen chip zullen hebben, die de kweker precies zal ver
tellen in welk klimaat de plant zich optimaal kan ont
plooien. Nog een bevinding: de tuinders van de glazen
stad werken gemiddeld 25 uur per week meer dan hun
landgenoten. Zelfs een vrij weekend is er voor hen niet
bij...
HET WESTLAND Alle nieuwe opzienbarende ontwikkelin
gen op het gebied van de glastuinbouw zijn na hun geboorte
liefderijk gewiegd In het Westland, die unieke glazen stad van
33 miljoen vierkante meter, waar de seizoenen onder één
kunstmatig verwarmde noemer zijn gebracht en twaalf maan
den per jaar uiterst zinvolle produKten worden geproduceerd:
groenten voor het lichamelijk en bloemen voor het geestelijk
welzijn.
CHIP ALS
GEWETEN
VAN
BLOEMEN
EN
PLANTEN
„Vroeger", herinnert Jan Bentvelzen
zich haarscherp, „moest een tuinder
de ramen in zijn kassen één voor
één openen en sluiten. Daarna ge
beurde het rij voor rij. En nu zijn we
zover, dat een computer de klimaat
beheersing in de kassen feilloos re
gelt. Dat betekent een energiebe
sparing van ruim honderd procent.
En daar blijft het niet bij, want sinds
de introductie van de chip is ook de
glastuinbouw in een stroomversnel
ling terecht gekomen. Het klinkt als
een onwerkelijk Jules-Verneverhaal.
Maar het is nuchtere werkelijkheid:
straks wordt elke plant uitgerust
met een chip, die fungeert als zijn
geweten. De chip zal dan bepalen in
welk klimaat de plant zich optimaal
kan ontplooien".
Jan Bentvelzen, een gewezen tuin
der, die In het Rijswijkse buitenge
west Sion 24 jaar komkommers en
rozen heeft geteeld, kondigt voor de
nabije toekomst meer revolutionaire
ontwikkelingen In de glastuinbouw
aan. „Er wordt momenteel koorts
achtig geëxperimenteerd met nieu
we gewassen, die immuun zijn voor
ziektes, die nu nog een steeds te
rugkerende plaag vormen voor de
tuinders. Door veredeling en krui
sing zullen variaties ontstaan, die re
sistent zijn".
„Daarnaast wordt er hard gewerkt
aan de uitbreiding van ons afzetge
bied. Amerika is nu nog een slapen
de reus. Maar als we kans zien hem
wakker te maken, liggen er voor
onze bloementelers ongekende
droomkansen. Amerika heeft het
grote voordeel, dat de distributie
grotendeels verloopt via ketens van
supermarkten en warenhuizen. En
dat maakt het voor onze exporteurs
vrij eenvoudig om in dat distributie
net te penetreren".
„Ook Japan kan voor het Westland
in de toekomst wellicht een handel
spartner worden, die boeiende per
spectieven biedt. Japan exporteert
zelf enorme hoeveelheden goede
ren, die voor een belangrijk deel
door de lucht naar Europa worden
vervoerd. Op de terugreis zijn de
vliegtuigen vaak half vol of zelfs
leeg. En dat gat in de transportke
ten kan door ons wellicht worden
opgevuld met bloemen, waar men in
Japan astronomische bedragen voor
neertelt. Een gerbera kost daar al
gauw twaalf gulden en voor een
mooie azalea is men bereid meer
dan honderd gutden te betalen".
Piekuren
Tot nu toe is Duitsland met 70 pro
cent van de totale export de belang
rijkste afnemer van Nederlandse
groenten, bloemen en planten. Maar
daarnaast komen Frankrijk en Enge
land de laatste jaren snel op als in
teressante exportlanden. Plezierig
gevolg van deze groeiende belang-!
stelling is een constant stijgende
produktie, die geprolongeerde piek
uren veroorzaakt In de elf bloemen
veilingen in Nederland. De grootste
veiling is die van Aalsmeer, onmid
dellijk gevolgd door de CCWS in
Honselersdijk In het hart van de gla
zen stad, die geklemd ligt tussen
Noordzee, Nieuwe Waterweg, Rot
terdam, Delft en Den Haag. In 1971
klokten de veilingmeesters van de
CCWS in sneltreinvaart een stroom
bloemen ter waarde van 100 miljoen
gulden af. En sindsdien is de omzet
elk jaar met 70 miljoen gulden toe
genomen tot de recordhoogte van
700 miljoen gutden in 1980.
Astronomisch
Ook voor de toekomst voorspelt de
bevlogen CCWS-promotor Ben Vel-
zen een gestadige groei. „In het
Westland doen we niet mee aan het
massale doemdenken", zegt hij,
„want onderzoekingen hebben glas
hard aangetoond, dat bij het terug
lopen van de koopkracht de vraag
naar bloemen en tijdschriften toch
blijft stijgen. Daaruit mag de voor
zichtige conclusie worden getrok
ken, dat mensen minder uitgaan en
het in plaats daarvan in hun eigen
huis gezelliger maken".
Publiciteitsgolf
Beslist niet gezellig is de publiciteits
golf, die over Bentvelzen en de
89.000 vaderlanders, die direct of
indirect bij de glastuinbouw zijn be
trokken, is gespoeld naar aanleiding
van het gebruik van methylbromide
bij het telen van bloemen, groenten
en planten.
„Een storm in een vingerhoedje wa
ter", noemt Bentvelzen deze cam
pagne, die door een bont gezel
schap pro-deo-verdedigers van ons
leefklimaat tot ongehoorde propor-
ties is opgeblazen. Hij verwijst naar
een officieel rapport van de over
heid, waaruit blijkt, dat bij onder
zoekingen in glastuinbouw-bedrijven
minimale hoeveelheden methylbro
mide in de grond zijn gevonden, die
ongevaarlijk waren voor de gezond
heid.
„In feite", stelt Bentvelzen daarom
verbeten vast, „Is er niets aan de
hand. Maar de schade, die de glas
tuinbouw In Nederland van die hetze
heeft geleden, is ondertussen wel
aanzienlijk. Je kunt de gesignaleer
de quasl-felten driftig ontkennen
maar het is wel gezegd en doorge
drongen tot in de oerwouden van
Equador, waar mijn dochter woont.
Die belde me op en vroeg, wat er In
vredesnaam in het Westland aan de
hand was".
Strop
„Het heeft overigens geen enkele
zin om het gebruik van methylbromi
de permanent te verbieden. Want
daarmee veroordeel ie de Neder
landse glastuinbouw, die toonaange
vend is in de wereld, tot de strop.
De buitenlandse tuinders, die ook al
jaren met methylbromide werken
behoeven zich van zo'n maatregel
niks aan te trekken en zullen rustig
doorgaan met die ontsmettingsmet
hode. Met het gevolg, dat de Neder
landse glastuinbouw blijvend onder
uit zal worden gehaaid".
DE LIER In de knik van een planologische ellepijp, die even buiten het kerk
dorp De Uer fotogeniek door vette weilanden zigzagt, ligt het glazen paleisje
van de bijbelvaste bariton Slem Keijzer (45). Op 7500 vierkante meters kweekt
hij daar óén miljoen anjertakken per jaar, wat neerkomt op zo'n 133 takken per
vierkante meter. Met zijn vrouw Janny en een buitenlandse werkkracht, die in
de stille wintermaanden met de trekvogels naar zijn eigen zonnige stek aan
gene zijde van de Middellandse Zee vliegt, ploegt hij dag in dag uit, week in
week uit door die bloemenzee achter zijn huis, dat hij op zijn sokken betreedt
om de vaste vloerbedekking te sparen.
Onder: Veilingp
Jan Bentvelzen,
de stuwende
kracht achter
de landelijke -
bliksemactie
„Kom In
de kas".
Keijzer is een late roeping: „Vóór mijn
tweeëntwintigste had ik mijn hoofd nog
niet één keer binnen een kas gestoken",
herinnert hij zich met smaak. „Ik kom ook
niet uit een tuindersmiiieu. Vader was
veehouder en ik heb mijn jeugd dus tus
sen de koeien doorgebracht. En toen ik
van school kwam wilde ik chauffeur wor
den. Of draglinemachinist. Dat leek me
ook een prima vak".
„Maar ja, hoe gaat dat In een mensenle
ven. Het loopt toch meestal anders dan je
verwacht. Op een gegeven moment heb
je vijf mille bij elkaar gespaard en denk
je: als ik er nog eens vijftien bij de bank
leen, kan ik een lap grond kopen en sla
gaan telen. Sla was In die dagen een pro-
dukt, dat een leuke prijs opbracht; daar
aan kon je je financieel geen buil vallen".
„Je begint voorzichtig met tweeduizend
vierkante meter en gaandeweg breid je
het zaakje uit. Als een slateelt weer eens
-Op d
geruime
dat hij
met zlji
25
was meegevallen, kon je esl cont*
laten bouwen of wat grond K». wat
ploeter je door, totdat de kcr'e.
hier nu geen meter meer (r-
breiding. Dat vind ik perT00'- 1
ramp, want grootschaligheid^0"-
gezonde kanten. Ik heb mf1aar v
bedrijf, dat ik aankan. NrP
hoor je mij ook niet bewef*
lief".
dieze
Goed contact 1 de su
„Ik zeg wel een gekscherelj?®™
buurman: „Misschien neerr^
Jaar jouw tuin wel over. Ofihifi -
boeltje op. Dat kan natuurlij!
