Autodidact
Geld
de gore
drijfveer
bij giftige
heroïne
WIL DE GIFMENGER
NOG EEN KEER TOESLAAN?
Het vaderland is bij deze gewaarschuwd: voor Jeroen Engelbert, de autodidact uit Wassenaar, gaat geen zee (en geen C) te hoog.
WASSENAAR ue
astrologen kunnen Je
roen Engelbert nog
meer vertellen. Laten
deze hemelse koffiedik
kijkers maar rustig
rondbazuinen, dat
mensen, die geboren
zijn onder het sterren
beeld van de kreeft, ui
terst gevoelige luidjes
zijn, die voor het min
ste geringste de water
landers tevoorschijn
halen en voortdurend
de neiging hebben om
in hun schulp te krui
pen. Al die stotende
karaktertrekjes mogen
dan misschien van toe
passing zijn op het gros
der kreeften, maar ze
ker niet op deze 21-ja-
rige vaderlander, die
het vaste- voornemen
heeft om zich swingend
een weg te banen naar
de ijle top van het in
ternationale amuse
ment.
Hij leest weliswaar
geen noot zo groot als
een brontosaurus en
heeft ook nimmer zang
les genoten. Maar de
kleine schoonheidsfout
jes heeft hij met zijn ij-
zersterk natuurtalent
inmiddels volledig weg-
gegumd. „Natuurlijk
hebben ze me gewaar
schuwd". geeft hij toe.
„herhaalde malen zelfs.
Jeroen, pas er voor op
dat je je stem niet te
zwaar belast. Gebruik
de goede spieren, want
anders kun je over een
paar jaar alleen nog
fluisteren".
„Nou, dat heb ik dus
goed in mijn oren ge
knoopt. Ik ben thuis
voor de spiegel gaan
oefenen en ik ben er nu
zeker van, dat ik de
juiste spieren laat wer
ken. Mijn stem komt
weliswaar royaal boven
het geluid van de piano
uit, wat weinig popzan
gers me na kunnen
zeggen. maar ik
schreeuw niet. Ik zing!"
„En wat die noten be
treft, als ik ze wél kon
lezen, zou het compo
neren misschien een
voudiger worden. Maar
het gevaar zit er dik in,
dat ik dan een auto
maat word die lekker
gelikt bezig is en de ak
koordjes als fletse kra
len aan elkaar rijgt".
„Ga nou niet meteen
roepen, dat het zo'n
vaart niet zal lopen.
Want de drummer van
onze band, Hans van
der Meer, zei laatst nog
tegen me: „Voordat ik
naar het conservatori
um ging, maakte ik de
ene compositie na de
andere. Maar nu ik een
professionele muzikant
ben, die theoretisch al
les dient te weten van
noten, modulaties en
arrangementen, bak ik
er niks meer van". Kijk,
dat bedoel ik: ze heb
ben die jongen volge
pompt met kennis.
Maar daar zat geen In
spiratie bij. Ik was In
dertijd weg van de
Sound of Music en de
muziek daarvan speel
de ik met èèn vinger op
de piano thuis. Dat
klonk blijkbaar niet
eens zo beroerd, want
in elk geval kreeg ik op
mijn dertiende verjaar
dag een elektronisch
orgeltje van pa. Hij zei
er wél bij, dat ik de za
ken serieus moest aan
pakken. En daarom
stuurde hij me naar een
planoleraar".
„Die goeie man heeft
nooit geweten, dat ik
geen noot kon lezen.
Hij speelde een stukje
voor en als hij daarna
zei: „Nou is het jouw
beurt", speelde ik het
feilloos na. Op het ge
hoor dus".
Alfabet
lodie in mijn hoofd en
wanneer we repeteren
zing Ik het eerst voor of
speel ik het op de pia
no. Ik werk ook met het
alfabet, ledereen weet
immers, dat de B na de
A komt. En aan de
volgorde van de letters,
die Ik heb opgeschre
ven, kunnen ze dus
zien of ze omhoog of
omlaag moeten. En als
er een emmetje boven
staat, betekent dat „In
mineur". Het Is simpel,
maar doeltreffend".
Toen hij in juli van het
vorig jaar het besluit
had genomen om van
zingen en piano spelen
zijn beroep te maken,
had hij wél een ander
nijpend probleem:
„Hoe vertel ik het mijn
eigen vader?"
„Als je in Wassenaar
bent opgegroeid", legt
hij stralend uit, „geeft
het namelijk geen pas
om muzikant te wor
den. Dat vinden ze een
uiterst dubieuze brood
winning. waarmee je je
niet moet inlaten. „Mu
ziek maken", zeggen ze
bij ons in het dorp,
„doe je uitsluitend voor
de lol. Maar daarnèést
doe je andere dingen.
Je zit in zaken of je
bent advocaat. En
mocht je toch een mu
zikaal talent hebben,
dan moet je dat maar
demonstreren op ver
jaardagen en zomer
avondpartijen". Zo
denkt iedereen er in
Wassenaar over, mijn
vader incluis. Die vond
het dus de gewoonste
zaak van de wereld, dat
ik bij hem in de zaak
ging werken. Hij impor
teert auto's en zou het
op prijs stellen, als één
van zijn kinderen met*
tertijd het bedrijf over
neemt".
„Vanuit zijn oogpunt
bezien is dat logisch,
maar in de praktijk is
het helaas even anders
gegaan. Eerst kondigde
mijn oudere broer Mi-
chiel aan, dat hij in
Amerika ging studeren.
Die heeft daar nu een
dijk van een baan in de
verzekeringen en peinst
er niet over om terug te
komen. Dan Jeroen
maar. heeft pa ge
dacht. En In het begin
leek het er op, dat het
nog zou lukken ook. Ik
heb inderdaad in de
zaak gewerkt, maar ik
heb er wel gelijk bij ge
zegd: Als ik tegen iets
oploop, dat meer in
mijn lijn ligt, stap ik
op".
Geen knobbel
„En dat is dus prompt
gebeurd. Ik vind auto's
zeer nuttig, maar alleen
om in te rijden. Ze
moeten niet ook nog
eens van me eisen, dat
Ik ze verkoop. Daar heb
ik geen knobbel voor".
Het verborgen leven
van Jeroen Engelbert
eindigde op zijn acht
tiende verjaardag, toen
hij van zijn vader een
reis naar Amerika
kreeg aangeboden.
„Mijn broer had Intus
sen geregeld, dat ik In
Memphis een plaat kon
opnemen en daar heb
ik gretig gebruik van
gemaakt. In een studio
heb ik In twee nachten
een singeltje volge
speeld met twee van
mijn eigen composities,
„Hard for you to say"
en „You are myinspira-
tion" Op die plaat zong
ik niet alleen, maar
nam ik ook alle Instru
menten voor mijn reke
ning. Dat gaat vrij ge
makkelijk met de mo
derne opnametechnie
ken. Je slaat een roffel
op de drum, draait de
band terug en begint
van voor af aan, maar
nu met de gitaarpartij.
Als je nu naar dat
plaatje luistert, hoor Je
natuurlijk donders
goed, dat het composi
torisch een janboel is.
Er klopte niks van.
maar het klonk leuk. En
daar is het uiteindelijk
toch om begonnen".
„Vanaf dat moment
had ik de smaak goed
te pakken en ben ik er
als een fanaat tegen
aan gegaan. Met wat
vrienden formeerde ik
een bandje, dat we
„Avalanche" hebben
genoemd. Dat is Frans
en betekent lawine. Het
was een naam, die
onze lading perfect
dekte, want we waren
heilig van plan om met
onze formatie het va
derland stormender
hand te nemen".
Voorde gein
„Achteraf moet ik toe
geven. dat we met
„Avalanche" de zaken
te amateuristisch heb
ben aangepakt. In feite
was ik de enige, die as
piraties had om profes
sioneel te werken. De
rest musiceert voor de
gein en peinst er niet
over om er meer dan
een gezellige hobby in
te zien. Daarom kwam
die aanbieding van de
Leidschendamse groep
„Dr. Heidegger's Expe
riment" voor mij als
een geschenk uit de
hemel vallen. Die zat
zonder een zanger-pia
nist en dat gat heb ik
toen maar opgevuld".
„Voor de jongens van
Dr. Heidegger beteken
de mijn komst trou
wens een welkome ver
sterking, want voordat
ik er bij kwam, speel
den ze uitsluitend num
mers van andere groe
pen. Van Blood, Sweat
and Tears bijvoorbeeld
en Earth, Wind and
Fire. Eigen werk was er
nooit bij". Dr. Heideg
ger's Experiment „Ik
zou het leuk vinden, als
mijn naam er ook bij
staat. Maar dan wordt
het te lang" kan nu
putten uit een repertoi
re van dertig puntgave
composities, waarvoor
Engelbert op het ge
hoor de noten gerang
schikt heeft.
„Hoe ik dat doe? Dat is
een goeie vraag, waar
op het antwoord moei
lijk te geven is. Het is in
elk geval een kwestie
van inspiratie. Ik kan
niet op commando
schrijven. Als je dat van
me eist, bak ik er niks
van. Je moet rustig
wachten, totdat een
tekst en een melodie je
komen aanwaaien".
„Op een avond vertel
de een vriendin me
over een jongen, die
stapelverliefd op haar
is. Maar evenzogoed
neemt hij van tijd tot
tijd de benen en vlucht
hij voor weken naar
Frankrijk. Toen ze ver
trokken was, ben ik
meteen achter de piano
gaan zitten en binnen
een half uur had ik
"Emy's Song" af. Kijk,
daar komt waarachtig
het sentiment van de
kreeft weer om de hoek
kijken. Ik geloof trou
wens, dat je een vrij af
gerond beeld van me
krijgt, als je mijn com
posities in de juiste vol
gorde achter elkaar
legt. Je weet dan pre
cies, wat me bezig
houdt".
Brede rug
Met Dr. Heidegger,
achter wiens brede rug
de bas-gitarist Herman
van der Heide, de
drummer Hans van der
Meer, de gitaristen
Louis Daniëls en Pierre
Larroque en de profes
sionele arrangeur-trom
pettist Jaap Faas naar
AMSTERDAM Komt er een vierde distributieron
de van giftige heroïne op de clandestiene Amster
damse drugsmarkt? Geen medicus zou zo'n euvele
hoop mogen koesteren, maar dr. E. Wolters doet
het. Alleen een vierde ronde levert volgens hem de
kans op dat de raadsels rond de in drie gevallen
dodelijk gebleken stuff ooit zullen worden opgelost
en dat de verantwoordelijke misdadiger kan wor
den gepakt. Dr. Wolters werkt als neuroloog In het
Academisch Ziekenhuis van de Universiteit van
Amsterdam en is degene die de aanwezigheid van
een mysterieus gif in het heroïne-wereidje heeft
ontdekt. Op 22 januari van dit jaar sloeg hij bij de
autoriteiten alarm vanwege twee drugsverslaafden
onder zijn patiënten die aan onverklaarbare bewe
gingsstoornissen en, in een later stadium, verlam
mingsverschijnselen leden. Sindsdien treedt hij op
als landelijk medisch coördinator van het onder
zoek in de gifzaak. Vijfentwintig slachtoffers zijn tot
nu toe bekend. Drie van hen stierven een misera
bele dood. De overigen worden verpleegd in zie
kenhuizen te Amsterdam. Arnhem en Tilburg. In
hun toestand treedt geen enkele verbetering op.
Een paar zijn er zeer ernstig aan toe, anderen voe
len zich. om met dr. Wolters te spreken, „wel ziek,
maar het valt eigenlijk best mee".
Tussen deze uitersten en de manier waarop de gif
tige heroïne is gedistribueerd, lijkt een samenhang
te bestaan. Dr. Wolters onderscheidt drie fasen die
allemaal heel kort hebben geduurd. De eerste keer
had het mengsel van heroïne en gif een uiterst
agressieve werking, maar was het aantal slachtof
fers klein (drie). De tweede maal was het effect
minder kwaadaardig, terwijl het aantal slachtoffers
groeide (zeven). De derde distributieronde beves
tigde dit beeld: weliswaar vijftien patiënten, maar
de symptomen namen af. Sinds maandag 2 maart
toen het laatste slachtoffer (een meisje van'21 jaar)
zich meldde, zijn geen nieuwe gevallen ontdekt. De
distributie staat stil. Is de besmette partij heroïne
opgebruikt? Of ligt hij nog ergens en komt er een
vierde ronde? Dr. Wolters blijkt het laatste te ver
wachten. Op grond van de voorgeschiedenis denkt
hij dan te moeten rekenen op twintig tot dertig
slachtoffers. Wanneer zijn theorie klopt, zullen hun
klachten mild zijn. Er zal bovendien een kans zijn
dat de gifmenger of gifmengers dan eindelijk tegen
de kamp lopen.
Wraakneming?
Om wie gaat het? Welke motieven spelen een rol?
Tot dusver tast men in het duister, hoewel de groep
ernstige delicten van de Amsterdamse politie een
team van acht rechercheurs op de zaak heeft zit
ten. Dr. Wolters oppert twee mogelijkheden. Mis
schien wordt er ergens geëxperimenteerd met het
vermengen van heroïne; dit zou de afglijdende
schaal in de kwaadaardigheid van het toegevoegde
gif kunnen verklaren. Maar even misschien is de
giftige heroïne een wapen in de strijd die de drugs
handelaren onderling voeren, een manier om de re
kening met een concurrent te vereffenen, een
wraakneming. Hoe het zij, in belde gevallen is geld
de gore drijfveer. Een kwart gram heroïne doet al
gauw zeventig gulden en een verslaafde heeft al
gauw een gram per dag nodig. Mengen met rotzooi
om de klant te belazeren of mengen met rotzooi
om een concurrent te wippen.het levert dezelf
de lieve duit op.
De afwezigheid van enig houvast in de zaak van de
giftige heroïne wordt mede verklaard door het feit
dat niemand zelfs maar de flauwste notie heeft om
welke giftige stof het gaat. Dealers mengen hun
stuff met de onwaarschijnlijkste produkten (gema
len krijt, waspoeder, melksuiker, gemalen glas,
kunstmest) om hun winst te vergroten het is be-
Kend maar daaraan sterft de gebruiker niet.
Achtenveertig geregistreerde heroïnedoden telde
Amsterdam het afgelopen jaar, in veel opzichten
een cijfer dat te denken geeft, maar de toevoegin
gen waren niet de oorzaak. De oorzaak was een
overdosis, zo zwaar dat de bloedvaten het bega
ven.
Geen spoor
De slachtoffers van nu daarentegen zijn wel dege
lijk te wijten aan een toevoeging. Dr. Wolters: „De
verschijnselen doen denken aan een acute vergifti
ging door een lood-, tin- of koperverbinding. Het
beroerde is alleen dat we daarvan geen enkel
spoor hebben kunnen aantonen. De hersenen van
de drie overleden slachtoffers zijn uitgebreid on
derzocht, de hersenvioeistof, het bloed, de urine.
Niets hebben we gevonden. Het kernreactorcen
trum in Petten is ingeschakeld geweest, de gif-da
tabank in Atlanta, de grootste ter wereld, heeft
meegewerkt, en de Nobelprijswinnaar Gajdusek,
neuroloog-viroloog, hebben we geraadpleegd. Re
sultaat nul komma nul".
Wel heeft de sluipmoordende ziekte Inmiddels de
fraaie wetenschappelijke naam gekregen: heroïne
sponglforme leukencephalopathle. Voor de leek
vertaald betekent dit dat het gif In de hersenen een
grote opeenhoping veroorzaakt van vocht dat zich
door geen enkele medicijn laat verwijderen. Onder
de druk van die vochtmassa bezwijkt het hersen
weefsel. Eerst treden er spraakmoeilijkheden, loop
stoornissen en ongecontroleerde bewegingen op.
Deze afwijkingen van de zenuwbanen kunnen ver
volgens tot spastische verlammingen leiden. De
ergste patiënten worden blind, raken in coma en
krijgen moeilijheden met de ademhaling. Opmerke
lijk is dat het mysterieuze gif alleen de hersenen
aantast. De lijkschouwing op de drie overleden
slachtoffers heeft uitgewezen dat hart, lever, nieren
en andere organen geen afwijkingen vertoonden.
In de pogingen om het gif op het spoor te komen,
heeft de Amsterdamse narcoticabrigade zelfs oog
luikend toegestaan dat hulpverleners of familiele
den van de slachtoffers op de clandestiene drugs
markt heroïne zijn gaan kopen. Al deze monsters
werden in laboratoria onderzocht, maar wat men
ook aan toevoegingen vond.geen enkele stof
die het hierboven beschreven fatale ziektebeeld
zou kunnen veroorzaken. Noch leverde de inval
succes op die veertig rechercheurs deden in het
drugscafè Oemars Place op de Amsterdamse Zee
dijk. Dit etablissement was door verschillende
slachtoffers van de heroïne-vergiftiging genoemd
als de plaats waar ze hun stuff plachten te kopen.
Inderdaad kon de politie er bij zijn actie twintig
porties heroïne in beslag nemen, maar alweer: re
sultaat van onderzoek in laboratorium nihil.
Slechts een enkel gegeven blijft over na het inten
sieve speurwerk dat is verricht sinds dr. Wolters
bijna twee maanden geleden bij het ministerie van
volksgezondheid en bij het nationaal vergiftigingen-
informatiecentrum op de gong sloeg. Alle slachtof
fers waren rokers, geen spuiters. Veel verslaafden
nemen de heroïne tot zich via de injectienaald die
dan ook in elke televisiedocumentaire over het
drugsprobleem nadrukkelijk aanwezig is. Maar er
bestaat een andere manier, in het schemer
van de subcultuur „Chinezen" genoemi
„blowen". Dan verhitten verslaafden de hei
bijvoorbeeld een stukje aluminiumfolie ei
de vrijkomende rook met een rietje naar bil
doen het omdat roken minder gevaarlif
geacht dan spuiten (injectienaalden zijn nc
een bron van infecties). Uit het feit dat de]
gingsverschijnselen uitsluitend zijn opgeti
rokers en niet bij spuiters, wordt de voc
conclusie getrokken: zou de betreffende
niet aangelengd kunnen zijn geweest met
die bij verhitting een voor de hersenen uil
vaarlijke chemische reactie geeft?
Geen flauw benul ondertussen welke stof]
zou kunnen zijn. Sinds de aanmelding van
ste slachtoffer op 2 maart (en daarvan s
eens vast of de ziekteverschijnselen te mal
ben met het gif) heeft men geen enkel spc
gevonden. Er is onder de drugsverslaafdei
sterdam een oproep verspreid om zich te
mochten ze vermoeden dat er met hen iet(
aan de hand is dan de gebruikelijke verslavf
schijnselen. Een consultatiebureau wordt
voor deze gevallen opengehouden. Het hee
niets opgeleverd. Alleen krijgt de methad<
Amsterdam waar verslaafden vervangend!
ten voor heroïne kunnen halen, moment!
honderd klanten meer per dag dan vóór he
ken van de gifepidemie. De schrik zit er
in.
Hoofdinspecteur E. Jagerman die de groep
delicten van de Amsterdamse politie leidt, j
zijn mening dat de heroïne-vergiftiging een
tele zaak is. Hij houdt het er op dat een n!
met een partijtje heroïne fors heeft zitten I
hetzij om van een gram twee gram te make
om een concurrent „een kunstje te flikke
feit dat er sinds 2 maart geen nieuwe slac
zijn ontdekt, staaft hem in die theorie. Maa
man is politieman en dr. Wolters is medict
de medicus Wolters geldt niet zozeer de vrfgggg
er rommel door de heroïne heeft gedaan,l7™T
wat was het precies voor rommel? De trares"
dat hij voor het vinden van zijn antwoord a» Vei
lijk is van een vierde distributieronde. WillStra
menger nog een keer toeslaan? is he
PIET SN
