Enige herkenbaarheid
alles wa t ik beoog99
Omzet van hoeken
bleef ook in
1980 stagneren
MEIJER OVER TONEELSTUK CECILE:
IS
kunst en kunstenaars
BOEKENWEEK 1981 BROODNODIG
IEDER
ZIJN EIGEN
BOER
ersoonlijke biecht eerste en
nige concrete weg tot bekering
kerk
wereld
Jonas in de... haai
MART INST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 7 MAART 1981
deel TERDAM Sinds de
c try-out op 11 februari
;t Haagse Theater aan
ihhon jjven, is aan het toneel-
DDen, Cécile" van de Amster-
le schrijfster Mia
;r nogal wat veranderd,
name begin en slot
aame rn,nie' m«'
boek, dat door Zuide-
roneel Globe is uitgege-
De grote lijn van het
bleef echter onaange-
;n zal dat gedurende de
volgende 50 uitvoerin-
blijven. Onder meer
t gespeeld 2 mei in de
se Koninklijke
en jwburg en 8, 9 en 19
n het HOT. Mia' Meijer:
men na afloop wat na-
tnd naar huis gaat, zou
nntastisch zijn, natuur-
(U heb ik bij het schrij-
yan Cécile niet stilge-
J bij het effect op het
jgjatk; ik heb op papier ge-
'at me op dat moment
JËp' hield. Het is een be-
Wfï? verschijnsel: sommi-
irdenen hun gedachten
t praten, anderen doen
Is ze schrijven. Ik heb
ange tijd bezig gehou-
net de ontwikkeling
ie vrouw en mijn ge
in daarover ordende ik
jier. Ik ben Cécile niet,
ik heb me in haar ver-
t zoals ik me in de an-
hoofdpersonen ver-
ite. Overigens is de
in hoeverre het leven
écile overeenstemt met
het mijne, volstrekt oninte
ressant. Niemand vraagt
zich af waarom juist nü een
spel als Cécile werd geschre
ven, waarom iemand voor
deze thematiek, voor deze
vorm van schrijven kiest".
In het toneelstuk „Cécile" zet
te Mia Meijer twee echtparen
naast elkaar, Cécile met de ju
rist Frank en Lisa met de
componist Louis. Cécile en
Lisa zijn (welgestelde) zusters.
Huisknecht William vormt de
verbindende schakel met de
buitenwereld.
Bron van inspiratie voor het
stuk was de feministe Cécile
de Jong van Beek en Donk,
die leefde aan het einde van
de negentiende eeuw. Deze
vrouw van adel verzette zich
tegen de conventies van haar
milieu, schreef een roman die
in haar dagen aanstoot gaf. Zij
scheidde en werd katholiek.
Mia Meijer: „Als een vrouw in
deze tijd hetzelfde doet, kijkt
men er minder van op. Toch
zijn het de hele historie door
vooral vrouwen, die niet toe
komen aan de persoonlijke
ontwikkeling van hun moge
lijkheden van waaruit zij
voortdurend een keuze kun
nen maken. Ik bedoel daar
mee, dat vrouwen zich nog
minder dan mannen realiseren
dat het niet zo vanzelfspre
kend is, dat zij zich in maat
schappelijke en sociale rollen
laten drukken.
Voor veel mannen geldt mis
schien hetzelfde, maar de
vrouw heeft het meest een ze
tje in de goede richting nodig.
De man kan doorgaans aan
zijn positie de nodige macht
ontlenen, al heb ik vaak me
delijden met ze; hoe zij zich
neerleggen bij een functie.
Maar hij heeft tenminste ver
worvenheden, die de gemid
delde vrouw niet kent. Pas als
de vrouw zich daarvan bewust
is, dat zij vastzit, kan zij daar
aan werken; dan kan zij iets
doen aan de vage onvrede
waarin ze leeft".
De Amsterdamse schrijfster
ziet haar toneelstuk niet als fe
ministisch en zou dit woord
niet aan haar stuk verbonden
willen zien, noch aan zichzelf.
„Het gaat mij om de mens, die
zich los wil maken van de
maatschappelijke afspraken,
de intolerantie van de wereld
die bijvoorbeeld Cécile om
ringt. Voor zover ik weet, is in
het Nederlands niet eerder
over een dergelijke vrouw een
toneelstuk geschreven. Na
tuurlijk zijn er anderen ge
weest, die zich met dit onder
werp bezighielden; maar
steeds eindigen deze schrijvers
in berusting, troosteloosheid.
Het gaat mij juist om de moed
van de mens die ondanks alles
durft door te zetten.
Angst
Er is zelfs véél moed voor no
dig om door te gaan, tegen alle
tegenwerking in, die je onder
vindt als je je eigen weg wilt
gaan. Neem twee mensen in
gelijkwaardige positie. Zolang
zij zich aan hun normale
werkzaamheden houden, is er
niks aan de hand. Als één van
die twee plotseling besluit de
banden met zijn vertrouwde
positie op te geven, zal hij zich
moeten verweren tegen de
angst en jaloezie voor zijn vrije
keus; de zekerheden van die
ander worden immers aange
tast. En die andere zal er alles
aan doen hem te overtuigen
van zijn ongelijk.
Op die manier heb ik Cécile
en haar zuster Lisa tegenover
elkaar geplaatst. Ik heb voort
durend met tegenstellingen
gewerkt om zo mijn bedoelin
gen duidelijk te maken. Nog
maals, het gaat in dit spel niet
over mij of mijn omstandighe
den. Ik ben ervan overtuigd
dat iedere schrijver zich bezig
houdt met dingen die in bewe
ging zijn. Op die manier heb
ik de historische Cécile naar
me toe gehaald, omdat zij actu
ele betekenis voor mij had.
Een historische reconstructie
zou me hebben belemmerd in
wat ik wilde vertellen en bo
vendien wist ik te weinig van
haar af.
Beperkt
pen, tv-spelen, zoals Een klei
ne verleiding, Kaviaar en har
der bokking en drie die dit
jaar worden uitgezonden.
Daarmee bereik je in één
avond een miljoenenpubliek,
mensen die zich prettig ont
spannen. Voor tv schrijven be
tekent, dat je beperkt bent; je
moet rekening houden met de
smaak van een gemiddeld pu
bliek.
Afgezien van de fantastische
samenwerking met regisseur
en acteurs van Globe, was ik
vrij in mijn werkwijze, ik
hoefde alleen rekening te hou
den met wat ik te zeggen had
aan een publiek dat op zichzelf
al is geselecteerd. Het zijn bo
vendien mensen die zich niet
afvragen of er vanavond wat
op tv is, maar bewust kiezen
voor een toneelstuk en daar
moeite voor doen. Ik ben bezig
aan een nieuw spel, waarvan
ik nog niets kan vertellen.
Maar het gaat in oktober in
première".
FRITS BROMBERG
Eunuchen
congresseren
NEW DELHI In Agra
in India is een congres be
gonnen van eunuchen. In
processie trokken de dui
zenden eunuchen (geca-
streerden) naar de Maskid
Moehannisan, een zestien-
de-eeuwse moskee, toege
wijd aan de eunuch Yati-
ma, wiens gebeden de he
mel zouden bewegen tot
het doen vallen van regen
in gebieden met landurige
droogte. De pers krijgt
geen toegang tot de bijeen
komst, die om de drie jaar
worden gehouden vanwe
ge de speciale aard van de
bijeenkomst.
Zolang je zwijgt is een gesub
sidieerde ad hoe theaterpro-
duktie. Onderwerp is ver
krachting. De voorstelling, die
een autobiografisch karakter
draagt, is op 6 en 7 maart te
zien in Theater Aan de Haven
te Scheveningen. Onder regie
van Marcelle Meulemans
wordt gespeeld door Femke
Boersma, Tatjana Brinkman,
Frieda Pittoors, Jan Jaap Jan
sen en Martien van den Ouwe-
lant.
De Nieuwe Komedie geeft op
6 en 7 maart in Theater Aan
de Haven voorstellingen van
Proces in Praag/Protest van
de Tsjech Vaclav Havel in de
regie van Hartmut Alberts.
Galerie Brinkman. Kerk
straat 105 Amsterdam, expo
seert van 5 maart - 8 april
werken op papier en beelden
van Veron Urdörianu.
Museum Fodor, Keizers
gracht 609 Amsterdam expo
seert van 6 maart t/m 5 april
recente schilderijen en teke
ningen van Pieter Holstein.
Jan van Weelden geeft op za
terdagavond 7 maart een or
gelconcert in de Julianakerk,
Kempstraat Den Haag.
Galerie Pulchri Studio, Lan
ge Voorhout 15 Den Haag, ex
poseert van 7 t/m 26 maart
schilderijen en aquarellen over
Zuid Afrika van Peter de
Ornis Internationale Galerij,
Javastraat 17 Den Haag, expo
seert van 7 t/m 28 maart etsen
en litho's van Antoni Tapies.
A69 Kunsthandel, Balistraat
69 I Den Haag, houdt van 7
t/m 29 maart een prentenex-
positie met werk van o.a. Kees
Andrea, Marius Bauer, Jozef
Cantré, Rie Cramer, Pol Dom,
P. Dupont, Graadt van Rogge,
Roland Holst, Theo van Hoy-
tema, Jessurun de Mesquita,
Bart v.d. Leek, Livinus, Jan
Mankes, Gebr. Pieck, J.M.
Prange, Jan Toorop, en W.
Witsen.
Galerie Espace, Keizers
gracht 548 Amsterdam, expo
seert van 7 maart - 2 april et
sen en tekeningen van Pieter
Holstein.
De Printshop, Prinsengracht
845 Amsterdam, toont van 7
maart - 2 april monoprints van
Montyn.
Wetering Galerie, Lijnbaans
gracht 288 Amsterdam, expo
seert van 7 maart - 3 april
werk van Dies de Jonge.
André van Helden exposeert
van 7 maart af schilderijen in
Galerie Schnitzler, Huygen-
spark 21 Den Haag.
Kunsthandel Scherpel. Lan
ge Voorhout 25e Den Haag.
toont van 7 maart t/m 5 april
een grote collectie werk van
de schilder Nico van Rijn
(1887-1962).
Piet Moget exposeert schilde
rijen (1960 t/m 1980) van 7
t/m 28 maart in de New Style
Gallery, Prins Mauritslaan 28
Den Haag.
één onzer verslaggevers)
TERDAM De Boe
eek 1981, de 46e in suc-
t, die een broodnodige
>per moet geven aan de
erende boekenomzet in
rland (al enige jaren
imelt die rond de 33
en exemplaren), wordt
inderdag 26 maart offi-
geopend in de minige-
Diessen onder de
van Tilburg.
>00 inwoners van deze
1600 jaar oude steden-
iundige dreumes krijgen
i gelegenheid als blije
ikomer elk een boek ca-
'an. de Commissie voor
ectieve propaganda van
ederlandse boek, die zijn
Srse strijdkreet „Ieder
:igen boek" althans in
schaars bebouwde Bra-
kom letterlijk in de
jk zal brengen,
iad de keuze uit 1600 ti-
daarvan scoorde Thie-
Grote Natuurgids" met
fhebbers het hoogst, ge-
door „25 jaar Europa
en Toon Korlooms' be-
bestseller „Laat de
maar opkrassen",
cnweekgeschenk
Boekenweek-geschenk
dat men tussen 26 maart
pril gratis krijgt bij aan-
van boeken ter waarde
ïinimaal Fl. 18,50, is ge
ren door de oud-Parool-
eur Henri Knap, die
maandagmiddag het eerste
exemplaar van de monster-op
lage van 386.000 exemplaren
aan de burgemeester van Dies-
sen gaf. Deze magistraat ver
zekerde de heer Knap in zijn
dankwoord, dat hij ten zeerste
van het verhaal „De Ronde
van '43" genoten had. Het was
een uitspraak, waarmee hij het
vermoeden wekte, dat hij ten
minste een wonderkind met
telepathische gaven moest zijn:
een boek krijgen en vijf secon
den later stralend roepen, dat
je er van genoten hebt: ga er
maar aan staan.
Later biechtte hij echter dee
moedig op, dat hij Knap's no
velle over een 13-jarig meisje,
dat in de Tweede Wereldoor
log op zoek is naar een onder
duikadres, reeds drie weken
geleden had gekregen van de
attente secretaris van de Com
missie met de onbehoorlijk
lange naam.
Ook op televisie
Een gedramatiseerd fragment
uit „De Ronde van '43" zal
door de TROS-televisie onder
regie van Ralph Inbar op zon
dag 29 maart worden uitgezon
den. Dit fragment, voorafge
gaan door een inleiding van
Martine Bijl, wordt verteld
door de auteur. De hoofdrol
wordt gespeeld door de 13-jari-
ge Liesbeth den Daas. Verder
werken aan dit 25 minuten
durende programma mee An-
nelies Knoop, Joost Prinsen en
Hugo Metsers.
oorkonde en een geldbedrag
van 8000 gulden - is voor 1981
toegekend aan de redactie van
de maandelijke Boekenbijlage
van het weekblad Vrij Neder
land, bestaande uit Doeschka
Meijsing en Carel Peeters. In
het jury-rapport worden met
name de goede, constante
kwaliteit en de brede variatie
van de besprekingen in deze
bijlage genoemd.
In zijn stank voor dankwoord
verklaarde Carel Peeters vol
afgrijzen, dat de redactie dus
kennelijk gefaald heeft in ziin
voortdurend streven om elk
besproken boek het graf in te
prijzen.
Den Haag doet er op 27, 28 en
29 maart nog een handvol
feestelijke letters bovenop: dan
wordt er in het station Den
Haag Centraal een Boeken
markt georganiseerd onder het
motto „Eindstation Boeken
markt". Tijdens deze Boeken-
Driedaagse, die alweer aan zijn
vierde aflevering toe is, zullen
vele bekende Nederlandse au
teurs eigen werk signeren; op
zaterdag en zondag zullen zij
tevens in een continu-pro-
gramma uit hun boeken voor
lezen. Deze markt is geopend
van 11 uur 's morgens tot 5
uur 's middags.
Tucholsky in Delft
In Delft houdt de A.P.-Stan-
daard Boekhandel op zaterdag
28 maart open huis vanaf vier
uur 's middags met een strijk
je, dat muziek uit de dertiger
jaren speelt. Op zaterdag 4
april speelt Mees van de Bosch
van de Theatergroep De Sieg-
hel een collage van verhalen
van Kurt Tucholsky. Ook zul
len liederen van Tucholsky en
Brecht worden gedraaid.
Ter gelegenheid van deze hap
pening is door deze boekhan
del het boekje „Drie verhalen"
van Tucholsky in een oplage
van 2000 exemplaren uitgege
ven.
Ook in Leiden
Ter gelegenheid van de Boe
kenweek 1981 komen Andreas
Burnier en Hella Haasse op 4
april van 2 tot 4 uur 's middags
eigen werk signeren en praten
over hun boeken.
van 26 maart t/m 4 april 1981
ISSCHOP GIJSEN:
persoonlijke biecht is
eerste en enige concre-
middel tot bekering,
andere is er niet. De
is alleen
^^^ar een voorbereiding op
persoonlijke biecht. Dit
;t bisschop Gijsen van
:rmond in zijn vastcn-
ief 1981, gewijd aan het
:ma van de vastentijd,
i periode van bezinning
inkeer.
Irukkelijk wijst bisschop
erop, dat de boetevie-
|g geen sacrament is,
en absoluut zekere, gena-
rolle, totaal verlossende
zuiverende inwerking
Christus". Men mag de
iteviering niet verwarren
met de persoonlijke biecht,
dat het „echte geneesmid
del" wordt genoemd.
Bisschop Gijsen constateert
verder vervlakking in de
deelneming aan de eucharis
tie, omdat veel katholieken
alleen maar op hoogtijdagen
in hun leven naar de kerk
gaan. Hij vindt dat men dan
„al te gemakkelijk ook ter
communie gaat. Alsof het
om een detail zou gaan, dat
nu eenmaal bij de viering
hoort". De bisschop beklem
toont, dat alleen met een
zuiver hart de eucharistie
gevierd mag worden. „De
Heilige Communie mag geen
plichtmatig eten van wat
brood zijn, maar dient het
één-zijn met de Heilige-bij-
uitstek in te houden".
In het slot van zijn brief be
klemtoont de bisschop, dat
een serieus christen min
stens eenmaal per week op
zondag naar de kerk gaat.
Hij wijst erop, dat de kerk
dit nog altijd verplichtend
voorschrijft en dat de bijzon
dere synode der Nederland
se bisschoppen dat nog. eens
heeft onderstreept. Daarom
zal de serieuze katholiek dan
ook, zo besluit de bisschop,
„telkens met regelmaat zijn
hart laten zuiveren in de
biecht. Dan kan hij ook ge
rust en blij Christus ontvan
gen in de Heilige Commu
nie".
Mgr. Bluyssen vraagt kapittel
advies over herverdeling bis
dom
Mgr. J. Bluyssen van 's-Hertogenbosch heeft het kapittel
van zijn bisdom advies gevraagd over de huidige situatie
in de geloofsgemeenschap en met name rond de kwestie
van de mogelijke herverdeling van het bisdom.
De bisschop heeft daarbij nog eens duidelijk uitgesproken dat
hij tegen een verdeling van zijn bisdom is. Het kapittel heeft
hem geadviseerd een nota te maken, waarin nog eens duidelijk
de redenen worden opgesomd waarom in 1967 besloten is dat
het bisdom een geheel moest blijven. Het kapittel wil dat deze
nota na bespreking in zijn midden naar de dekens wordt ge
stuurd, die erover kunnen spreken met hun achterban.
Het kathedraal kapittel van 's-Hertogenbosch bestaat uit mgr.
J. van Laarhoven, voorzitter, J. Leyten, secretaris en de leden
C. van Bavel, C. v.d. Brand, Cl. Gerris, P. Goedhart, Th. van
Lierop en L. Slooff.
Voornaamste functie van een kapittel is het om bij de dood van
een bisschop al die maatregelen te treffen die te maken hebben
met het bestuur van het bisdom in de periode tot een nieuwe
bisschop is benoemd en de voorbereiding van de kandidaten
lijst voor een nieuwe bisschop ter hand te nemen.
Facsimile-uitgave
Codex Benedic
ts
De Codex Benedictus, een
handschrift uit de 11e eeuw,
zal in facsimile worden uit
gegeven als eerste deel in
de serie „facsimile uitgaven
uit de Bibliotheca Apostoli-
ca Vaticana". De Codex Be
nedictus is op perkament
geschreven en verlucht met
vergulde minitiaturen. Het
is ontstaan tussen 1058 en
1087 in de buurt van het
Zuiditaliaanse Benevent.
De uitgave ver
schijnt in een oplage van
600 genummerde exempla
ren. Stuksprijs ruim 11.000
gulden.
De profeet Jonas werd niet verslonden door een wal
vis, zoals de bijbel wil, maar door een grote witte haai
(Carchadon Charcbarias), volgens twee Israëlische ge
leerden die een boek over haaien in Israël hebben laten
verschijnen.
Volgens Avi Baranes en David Darom, beiden deskundi
gen op het gebied van de zeefauna aan de Hebreeuwse uni
versiteit van Jeruzalem, kan een walvis nooit een mens
verslinden omdat zijn bek niet ver genoeg open kan en zijn
maag geen ontvangstcapaciteit voor een menselijk wezen
heeft. Walvissen eten enorme hoeveelheden plankton, al
dus Baranes en Darom, maar slechts hoogst zelden een le
vend wezen, zeker met „huid en haar".
Zij wijzen erop dat de bijbel ook eigenlijk niet spreekt over
een walvis, maar over een „zeer grote vis". De walvis is
geen vis, maar een zoogdier.
Dr. Baranes, die de haai in de Middellandse Zee heeft be
studeerd, denkt dat de „zeer grote vis" een Carchadon
Charcharias was, omdat die wel in de wateren ter plaatse
voorkomt en een mens „kan hebben". Er zijn exemplaren
van gevangen die in hun maag nog volledig intact zijnde
zeer grote vissen hadden.
Waarom hielden de bijbelvaste gelovigen het dan de ge
schiedenis door op een walvis? Waarschijnlijk, zegt Bara
nes, omdat Jaffa, vertrekpunt van Jonas, een walvishaven
was. (Jona 1:17 De Heere nu beschikte eenen grooten
visch om Jona in te slokken, en Jona was in het ingewand
van den visch drie dagen en drie nachten...).
jitenlandse hulp verboden voor
ihinese kerken
Oecumenisch beleid Hervormde Kerk in de maak
I Chinese regering heeft
kerkelijke organisa-
i in China verboden de
Isdienstvrijheid te be
ltten om „financiële of
Vele" hulp uit het bui-
jiland aan te nemen. Dit
|ft het Chinese partij-
V „Rode Vlag" medege-
telfder tijd heeft de pro-
intse bisschop Ding Gu-
<un, voorzitter van de
fad van Christenen in Chi-
foken dat buitenlandse
zendingsactiviteiten in Chi
na alleen mogelijk zijn na
uitdrukkelijke toestemming
van de Chinese kerkelijke
autoriteiten. In een gesprek
met vertegenwoordigers van
het China-bureau van de lu
therse kerken liet hij weten
dat zendings- of kerkelijke
activiteiten, waaronder naar
China uitgezonden godsdien
stige radioprogramma's, die
zonder officiële toestemming
plaatsvinden, beschouwd
worden als gebrek aan res
pect en een onvriendelijke
daad.
„De Rode Vlag" herinnert
eraan dat de Chinese grond'
wet godsdienstvrijheid ga
randeert en verder dat gelo
vigen zowel als atheïsten
„de opgave hebben hun va
derland lief te hebben en het
socialisme en de richtlijnen
van de partij te steunen". In
tegenstelling tot anderslui
dende opvattingen wijst de
partijkrant erop dat het niet
realistisch is aan te nemen
dat het geloof snel zal ver
dwijnen als gevolg van de
vooruitgang der wetenschap
en technologie.
sche schets opstellen voor
het oecumenisch beleid
van de Nederlandse Her
vormde Kerk. Dat heeft de
generale synode van de
Nederlandse Hervormde
Kerk gisteren in Doorn be
sloten.
Op voorstel van ds. C. B. Bot
(Eerbeek) verzocht de syno
de de raad een paar priori
teiten voor de oecumene te
stellen. Bot zelf dacht daarbij
aan de gereformeerde ker
ken. De raad zei daarop dat
de Nederlandse Hervormde
Kerk al veel investeert in
deze samenwerking.
Verscheidene synodeleden
spraken zich uit tegen een
voorstel van de raad voor
het verband met andere ker
ken om het woord reforma
torisch en de kerkordepassa
ge over de apostolische op
dracht van de Nederlandse
Hervormde Kerk te vervan
gen door een meer neutrale
en meer algemeen christelij
ke term. De synode heeft de
raad gevraagd rekening te
houden met het „reformato
risch gehalte" van de Neder
landse Hervormde Kerk.
Volgens ouderling J. van der
Brugge (Kampen) wordt het
contact met de rooms-katho-
lieke kerk niet bemoeilijkt
als benadrukt wordt dat de
Nederlandse Hervormde
Kerk van de reformatie
stamt.
Evangelisatie per
telefoon in Finland
In februari hebben 10.000 vrijwilligers in Finland in
totaal 750.000 gezinnen telefonisch benaderd met het
doel evangelisatie te bedrijven. Bij de gesprekken
werd informatie verstrekt over wat de kerk doet en
werden de opgebelden uitgenodigd weer eens naar een
kerkdienst te komen of deel te nemen aan kerkelijke
bijeenkomsten.
Deze telefonische evangelisatiecampagne werd gevoerd in
het kader van een actie om mensen terug te leiden naar de
kerk. De vrijwillige opbellers vinden dat de actie tamelijk
goed is geslaagd, maar zeggen dat ze ook geregeld zijn ge
stuit op „beleefde onverschilligheid" of een „afwijzende
houding". In de pers werd nogal eens kritiek geuit op de
actie, omdat „de reclame al te Amerikaans" zou zijn.
