S
Gemiste kans van Duitse tv
in „Vluchten verdrijving"
TERUGBLIK
Liefde's Handicap
TELEVISIE VANAVOND
fS
TELEVISIE ZATERDAG
RADIO VANAVOND
RADIO ZATERDAG
Grafici vertrouwd gemaakt met
nieuwe mogelijkheden op televisie
VRIJDAG 27 FEBRUARI 1981 PAGINi
:TA
NEDERLAND 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Jeugdjournaal
18.36 Sesamstraat
18.50 Paspoort voor
Spanjaarden
VARA
19.00 Scooby Doo
19.25 Sport 80
19.50 SonJa'sGoed
Nieuws Show
20.49 Twee voor twaalf
IKON
21.55 Liefde's handicap
NOS
23.50 Journaal
23.55 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND2
AVRO
18.59 Doctor Snuggles
19.05 AVRO'sToppop
amerlkanische Familie. 18.30 Al
teiten. 18.45 Kleuterserie. 18.5'
amerikanische Familie. 19.25 y
naai magazine. 19.59 Progran
verz. WDR: 18.00 Lichte muz.|rj|i
Tekenfilmserie. 18.40 Lichter j
19.15 Aktualiteiten. 20.00 JoiP" c
20.15 Buck Rogers. 21.45 Doc.Drief
Aktualiteiten met parlementairRedei
23.00 Die neuen leiden des iiiVaal1
0.50 Journaal. T nde
DUITSLAND 2 |s gei
18.20 Slapstick. 18.40 Slaaitiek
19.00 Journaal. 19.30 Repon,_,i.0
20.15 Carnaval. 23.15 Muzikaal rer
0.30 Journaal. (voor
DUITSLAND WDR 3
18.00 Hallo Spencer. 18.30
economie. 19.00 VRiJetijds ma;
19.45 Journal 3. 20.00 Joi
20.15 Filmreportage. 21.00 Rd
ges. 21.30 Informatief progr.
Tagebuch eines Hirtenhundes.
TV-porlret. 23.40 Journaal.
BELGIE NED. 1
18.00 Tekenfilmserie. 18.25
progr. 18.30 Open School.
Slapstick. 19.05 Religieus
19.35 Mededelingen en
19.45 Journaal. 20.10 Weerl
20.15 De Europeanen. 21.45
brlek. 22.35 Journaal.
BELGIE NED. 2
18.00 Tekenfilmserie. 18.25 K(
progr. 18.30 Open School.
Slapstick. 19.05 Religieus
19.35 Mededelingen en
19.45 Journaal. 20.10 Weerl
20.15 De zes vrouwen
VIII. 21.45 Cultureel magazine.
BELGIE FRANS
18.15 Spelprogr. 18.30 Literair!
zine. 19.00 Regionaal ma;
19.29 Weerbericht. 19.30 Joi
19.55 Aktueel magazine. 21.15j,TTkir.
re. speelfilm. 23.15 Journaal ei\,lyKj'
bericht. lak 0
BELGIE/FRANS 2 gemt
18.30 The Muppet Show. Gast:»ard
sa Brewer. 19.00 Zie NET 1. 19n de
Galllard. TV-serle. Draaiboek^ en
leau-Narcejac naar het persode
rtft.
mt_ m inst
nard Fresson, Dominique BrlarfC tij
Garranl. e.a. 20.55 Vendredl snmii
Sportmagazlne. Presentatie: n. Dj
mond Arets en Guy Lemalre. m,
Michel Rochat. 22.05 Interwd1'
Eleikoum. Programma bestemt1
de Arabische gemeenschap in tn gu
22.35-23.15 Artsmagazlne. Ku
magazine van Christian Bussy (in de
Ir: ,.D
NEDERLAND 1
OS-NOS
11.10 Fries voor niet-
Friestaligen
TELEAC
11.30 Microprocessors
12.00 Wiskundige modellen
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 Journaal
KRO
15.32 Studio Vrij
NEDERLAND2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
■(ten
DUITSLAND 1 if?.
10.00 Journaal en aktualiteiten.! k
Sport. 13.40 Programmaoverz.*s- uf
Journaal. 14.15 Kleuterprogr. ?n wt
Informatief progr. 15.30 En
17.00 Religieus progr. (Rey
progr. NDR: 17.30 Programma
17.31 Natuurfilmserie. WDR:
Aktualiteiten. 17.55 Lichte muz f (J
DUITSLAND 2
10.00 Journaal en aktualiteiten.f* 1*
Journaal. 12.00 Programma^
12.30 Programma voor buitenl
werknemers. 14.45 Journaal.
Tekenfilmserie. 15.10 Spel
16.05 Natuurfilmserie. 16.25 PQvniri
show. 16.54 Bekendmaking vi11'liJ
weekwlnnaars. 16.55 Journaal.! de
Aktueel magazine. 17.50 Einn gis
S na
will nach oben.
DUITSLAND WDR 3 P Ye.
16.30 Cursus Duits. 17.00
Wiskunde. 17.30 Informatieve izwan
annei
BELGIE NEDERLANDS
14.00 Open School. 15.00 win!
16.45 Cultureel magazine. 17.1
kenfilmserie. 1 ae
m, zt
HILVERSUM 1
18.11 Echo. 18.21 (S) Punt uit. 19.55 Over
weging. 20.03 (S) Country lime. 21.02 (S)
Nine O'clock Jazz. 22.02 (S) Goal. NOS
23.02 (S) Mei het oog op morgen. VOO 0.02
<S) Countdown. 1.30 Leo van der Goot en
Jan Morrien. 3.00 (S) In hel holst mei An
nette. 4.00 (S) De wakkere Knapen. 4.30 (S)
Erik de Zwart. 5.30 (S) Jukebox. 6.00 (S)
Ook Goeie Morgen.
P.P. 18.50 Uilzending van hel CDi-
19.00 (S) Veronica Sport. NOS. 20U zlJr
Europees Concertpodium. Het Cour vei
bouw orkest met solisten. 20.50 A- j
22.30 Nws. 22.40 NOS-Cultuur Mt' .Q'
23.30 (S) Horizon. 23.55 Nws. I ten
HILVERSUM 3 Bnsch
9.10 Walerstanden. 9.15 Onder de mensen.
10 00 Doe. 10.30 Coulissen. 11.30 Janboel.
12.00 Opvoeden kan iedereen. 12.26 Mede
delingen voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws.
12.36 Aktua. 13.00 Nws. 13.11 Introduktie
Kernpunsl. 13.15 Van de binnenpagina.
14.00 Kernpunt. 15.00 Sport na sport. 15.30
nft v
Kieskeurig. 16.00 Aktua-extra. 17.0<j.r_ol,
Extra-Kamerbreed. 17.24 Mededf,raaK
17.30 Nws. 17.36 Aktua. Ik ai
fnVtj&ai leder heel uur nieuws. NcP^ ro
WW <s> Poptrisser. 9.03 (S)B in
0L. Sound. 10.03 (S) Popi
r*\j 11.03 (S) Pop non stop, if
15.03 (S) Disco-Expres. 1(
NCRV-Zaterdag sport. Pil
faimmi AVRO 7.00 Nws. 7.02 (S)'
JÉ klein stationeetje. 8.00
MM-, siek met Caroline. 9.00 NO g~k
C' (S) Piano-an. 10.00 (S) O'KJ
Matlinale. 12.00 Nws. 12
- Liever de lucht in. 13.15
man Krebbers presenteert muziek!
zelf uitzocht. 14.00 Nws. 14.02 (S) Cf
16.00 (S) Karnavaleske
Opera mei.. Carnaval.
De Vara ging gisteren voor
een goed deel van de avond op
de Engelse toer. Daar was om
te beginnen „Los vast",
„Sweet nothings", een van de
BBC overgenomen liefdesge
schiedenis van Ted White
head. Het bleek een alledaag
se, maar daarom zeker nog
niet banale liefdesgeschiede
nis. In feite gaat het om een
verhaal over de jalouzie en de
daarbij passende echtelijke on
enigheden, maar zoals al zo
dikwijls is gebleken, de Britten
verstaan bij uitstek de kunst
om het doodnormale leven zo
uit te beelden dat het niet in
de onaandoenlijke realiteit
blijft steken, maar dat het in
tegendeel iets heel ontroerends
krijgt. Dat is in dit stuk onge
twijfeld ook het geval. Jam
mer eigenlijk dat wij zo lang
(een week) op het tweede en
laatste deel moeten wachten.
Later op de avond werd be
gonnen met „Edelvrouw, be
delvrouw", een nieuwe Engel
se comedy-serie (ook van de
BBC), waarin de ons onder
hand welbekende Penelope
Keith de hoofdrol speel)
doet dat werkelijk op eei'DEN
weerstaanbaar geestige 4!
nier. Er komen nog zes dt in
en wat mij betreft: ik hdechtl
geen te missen. r zij
Ook bij de ombudsman vlnde
deze keer waarachtig en
melijk de computerac
„pocketvertaler", waarv<rmc^
deze dagen nogal druk l.61?-
geadverteerd, onder de' s
genomen, dat wil zegge?®n a
liet het machientje vai[®e®
EngelfP
meel "j1*»
sierlijke resultaten te hr de
opgeleverd. En hij beslodP®rs'
uitzending dan ook merewa
even olijk als toepasselijk Van
till the next keer, and tl
over fourteen days". In^ a
zal het lachen diegene wf s/-aa
tikje zijn vergaan die zo'i cdtb
ketvertaler al in huis h^eld-
Tel out je winst, zou ik
pand!
indek
zeggen.
HERMAN HOFHli
RADIO/TELEVISIE LEIDSE COURANT
(Van onze correspondent Ami van Vree)
BONN Het was een Poolse journalist die Willy Brandt
de onvermijdelijke vraag stelde: wat hij wel vond van de
tv-serie „Vlucht en verdrijving?" Met name uit Polen en
Tsjechoslowakije waren er namelijk direct protesten geko
men tegen deze driedelige documentaire die zich bezig
houdt met het leed en de lotgevallen van de Duitsers in
vooral de oostelijke gebieden aan het eind van de Tweede
Wereldoorlog en de periode direct erna.
Hoewel niemand de voormalige bondskanselier en huidige
SPD-voorzitter van overdreven nationalistische gevoelens ver
denkt, kwam zijn scherpe antwoord toch als een verrassing. „Ik
was onthutst", aldus Brandt's reactie na het zien van het tweede
deel. „Niet dat het leed getoond werd, maar dat dit zonder sa
menhang met de historische achtergrond gebeurde. De indruk
werd gewekt alsof alles pas in 1945 was begonnen. De uitzen
ding bood geen echte oriëntering, maar een eenzijdig belichte
kant van de zaak. Er werd niet gezegd over wat het nazisme
heeft betekend. Ik ben tegen vermenging en verdoezeling, alsof
door het leed dat de Duitsers is aangedaan, kan worden wegge
werkt wat ze zelf eerst hebben aangericht".
Dat het lot van Duitsers tijdens en na de ineenstorting van Hit-
Iers Derde Rijk eens omvattend in de massamedia aan de orde
zou komen, hing al lang in de lucht. Aan de stamtafels van
vooral oudere Duitsers was het onderwerp trouwens nooit een
taboe. Ettelijke discussies over het (Nazi)verleden en over de al
dan niet collectieve schuld eindigden vaak met de vaststelling
dat de Russen en Amerikanen geen haar beter waren dan de
Duitsers, daarmee impliciet bewerend dat de verhouding dus
quitte was.
Pas de laatste jaren verdween het taboe in de burgerlijke pers.
Nationalistische bladen als van Springerconcern begonnen grote
series af te drukken over de „andere kant van de medaille", die
binnen het complex van verdringing altijd wat op de achter
grond was gebleven. (Behalve dan bij een rechts-extremistisch
blad als de „National Zeitung" die in een hoge oplage elke week
stelselmatig de schuld van de nazi's en vooral hun aandeel in
de moord op de Joden probeert te kleineren, terwijl het lot van
de miljoenen verdreven Duitsers en de wreedheden waaraan
dezen werden blootgesteld breed worden uitgemeten).
Toen „Holocaust" op tv vorig jaar de gemoederen van jong en
oud beroerde en het einde van de jarenlange verdringing leek in
te luiden, was het duidelijk, dat ook het andere taboe zou moe
ten sneuvelen. Wat thans bij de uitzending van „Flucht und
Vertreibung" is gebeurd. Maar helaas op een manier die even
weinig informatief als „Holocaust" kitscherig was.
Overigens dient duidelijk te worden vooropgesteld dat wat de
overwinnaars van Hitier de burgerbevolking in de puinhopen
die hij achterliet, heeft aangedaan natuurlijk net zo objectief
moet worden onderzocht en aan het licht gebracht als alles wat
er voor gebeurde. Een eenvoudig zwart-wit-schema tussen „goe
den en „slechten", begrijpelijk in de roes van de overwinning
dient terwille van de waarheid te worden afgebroken. In die zin
verdient een eerlijke informatie over alles wat er is gebeurd,
met inbegrip van de andere kant van de medaille gegeven te
kunnen en moeten worden, ook al is het na 35 jaar. De plunde
rende en verkrachtende Russen, de Engelse en Amerikaanse
bommenwerpers die een hellevuur over duizenden vluchtelin
gen in Dresden uitwerpen, vormden evenzeer een deel van de
werkelijkheid als de SS-troepen en de concentratiekampen.
Maar het „Inferno van het oosten" waarbij miljoenen Duitsers
werden verdreven was niet, zoals een journalist opmerkte, „uit
de lucht komen vallen als gevolg van een onbegrijpelijk godde
lijk raadsbesluit, maar was het gevolg van een door de Duitsers
binnengehaald, goedgekeurd of op zijn minst geduld nazi-regiem
met zijn politiek van moord en terreur". Die samenhang te laten
zien was de opdracht die de makers van de documentaire zich
eigenlijk hadden moeten stellen (en misschien hebben gesteld),
maar die in het eindresultaat schrijnend tekort is gekomen.
Het was al een veeg teken dat binnen de ARD (de overkoepe
lende tv-organisatie) uitgerekend de meest conservatieve om
roep de Bayerische Rundfunk en diens intendant Mulfenzl voor
het project „Duitse verdrevenen" tekenden. Het was dezelfde
man die indertijd grote bezwaren indiende tegen de uitzending
van „Holocaust" en die er verantwoordelijk voor was dat deze
Amerikaanse serie naar het slecht bekeken derde net werd ver
wezen. Opmerkelijk was nu de voorkeurspositie die „Flucht und
Vertreibung" innam: in plaats van het derde werd voor deze do
cumentaire het eerste net ingeruimd en dan nog wel voor de
eerste beide afleveringen in de allerduurste, meest bekeken
zendtijd direct na het nieuws van 8 uur.
Nog een ander feit verdient vermelding. „Holocaust", die gero
mantiseerde en gepersonifieerde versie van de Jodenvervolging
onder Hitler was in feite de eerste samenvattende reportage op
de tv over deze ongekende massamoord. Weliswaar hadden de
De ellende van een door een muur en een Ijzeren gordiji
Duitse omroepen al eerder deelproblemen van dit schandelijk
verleden uitgezonden, maar de eerste confrontatie van vooral de
jongere kijkers met de totaliteit van de gebeurtenissen gebeurde
aan de hand van de geschminkte geschiedenis uit de Hollywood-
-studio's - niet een indrukwekkend, authentieke documentaire
.als bijvoorbeeld „der Gelbe Stern" (de gele ster) die pas onlangs
in de bioscopen is uitgebracht.
Wat gevreesd moet worden, werd dan ook bewaarheid. Op en
kele uitzonderingen na werd in de driedelige serie „Vlucht en
verdrijving" nauwelijks aangehaakt bij het verleden, bij de oor
zaken die de overwinnende soldaten ertoe hebben geleid om zo
met hun slachtoffers om te springen. Inplaats van iets te laten
zien van de dood en het verderf die de nazi's onder andere in
Polen en Rusland tegenover wat zij noemden deze „Untermen-
schen" aanrichtten, en die tot zulke diepe haatgevoelens leidden,
werd academisch gesproken over de nadelen van het Verdrag
van Versailles van 1919, alsof er tussen dat jaartal en 1945 niets
meer was gebeurd.
Het effect was dat de - inderdaad vaak hartverscheurende getui
genissen van mensen die de verschrikkingen van het eind van
de oorlog en de tijd erna vooral in de oostelijke gebieden hebben
meegemaakt - volstrekt in de lucht bleven hangen. Dat de in
druk werd versterkt, vooral bij mensen die daarvoor gevoelig en
ontvankelijk zijn, dat de Duitse schuld is weggewist door wat dit
volk later heeft moeten ondergaan. Met een fijn gevoel voor het
„Gesundenes Volksempfinden" haakte het reactionaire Sprin-
gespleten land.
gerblad „Bild am Sonntag" dan ook op dergelijke gevoelens in
onder koppen als :„12.000.000 zagen verdrijving uit het oosten.
Onze natie staat weer dichter bij elkaar". En het dagblad „Die
Welt" sprak in een intellectueel commentaar met de titel
„Waarheid is geen wraak" over het verlies van de Duitse identi
teit als gevolg van de catastrofe van 1945. Alsof die identiteit al
niet 12 jaar eerder verloren was gegaan! Gelukkig waren er an
dere bladen die de ernstige hiaten van de serie opmerkten en
deels scherp kritiseerden (zoals de „Frankfurter Rundschau" die
onder het kopje „prulwerk" bijvoorbeeld schreef:„Als er sprake
is van Gleiwitz en er wordt zelfs niet in een half zinnetje gezegd
wat daar tevoren was gebeurd dan is dat meer dan alleen pijn
lijk").
De inderhaast bij elkaar getrommelde deskundigen die nadien
anderhalf uur lang ernstig met elkaar over de uitzending discus
sieerden en vragen van kijkers beantwoordden, vermochten de
gemiste kans van de Westduitse tv niet goed te maken. Integen
deel de heren vielen vrijwel collectief over het jonge meisje
heen dat het woord „revanchisme" in haar mond waagde te ne
men. Daarentegen wentelde men zich met wellust in het begrip
en de uitleg van het woord „Heimat".
Prof. Jacobsen bleef met zijn gefundeerde kritiek op het gebrek
aan historische samenhangen en de daardoor ontstane eenzijdig
heid praktisch alleen staan. Evenals de conclusie die hij daaruit
trok dat de uitzendingen derhalve niets ter verzoening van de
volkeren heeft bijgedragen.
Eindhoven Hondertwintig grafici - verte
genwoordigers van 44 televisie-organisaties
uit 22 landen - waren in „Het Vennenbos"
nabij Hapert ten zuiden van Eindhoven
bijeen op „TV Graphics 81", een „workshop"
die onder auspiciën van de E.B.U. (Euro
pean Broadcasting Union) werd gehouden.
De NOS trad daarbij als gastvrouw op.
Het initiatief voor deze internationale bijeen
komst was bijna twee jaar geleden genomen
door de New Developments Group van het Te
levision Programme Committee van de E.B.U.
De opzet was niet alleen televisiegrafici te con
fronteren met de nieuwste technische ontwik
kelingen op hun gebied, maar vooral ook om
hen in praktische zin werkzaam te laten zijn
met de nieuwe apparatuur, die voor hen een
waardevol hulpmiddel kan zijn bij hun creatie
ve werkzaamheden, die al te vaak van tijdro
vende aard zijn.
Bij tal van grafici - in Nederland zowel als in
het buitenland - had tot dusver niet alleen de
mening postgevat, dat hun aandeel in de tot
standkoming van televisieprogramma's veelal
als van ondergeschikte aard werd beschouwd,
maar ook waren zij beducht voor de nieuw ont
wikkelde apparatuur die hun werk, zo dachten
zij, geheel of gedeeltelijk overbodig zou kunnen
maken. Deze vrees kon voor een groot deel
worden weggenomen tijdens deze „workshop",
waar allereerst een overzicht werd gegeven
van de thans beschikbare apparatuur, daarna
geïntroduceerd en gedemonstreerd door zes fa
brikanten. Ook werd gesproken over de in
vloed die de nieuwe techniek op de program
ma's heeft, vooral ook achter de schermen,
waarbij in de eerste plaats aan de grafische ont
werpers zelf wordt gedacht.
De eerste aflevering vana
vond van een film die in
1979 zeven maal is bekroond.
In 1974 besloot een groepje
van 14 Zwitsers, die wel of
niet lichamelijk gehandi
capt waren, aandacht te vra
gen voor hun taak, plaats en
rechten in de maatschappij.
Zij besloten hiertoe een film
te maken en schreven samen
met regisseur Marlies de
Graf het draaiboek. Aanvan
kelijk werd besloten de film
te beperken tot de onderwer
pen relaties en sexualiteit,
maar tijdens het filmen al
bleek dat andere aspecten
toch niet helemaal buiten
beschouwing konden blij
ven. De opnames werden ge
maakt, toen de groep voor
tien dagen in het Zwitserse
Suderen bij elkaar was.
Ned.I 21.55 uur
Sport '80
In deze sportrubriek een ver
slag van de ijshockeywedstrijd
RAI te Amsterdam, met ge
sprekken en discussies v^n po
litici en kiezers over Haagse
beslissingen.
Ned.I 22.45 uur.
Toppop
Muziekprogramma met de
grootste stijgers en echte hits.
In de Toppop-finale, vijf re
cente nog niet zo bekende pro-
dukties.
Ned.II 1905 uur.
Oeteldonk
De oudste carnavalsvereniging
uit Den Bosch, Oeteldonk, be
staat 99 jaar. Het feest is al
sinds november vorig jaar aan
de gang. In een uitgebreid ver
slag van dit feest en de voor
bereidingen probeert deze do
cumentaire te illustreren hoe
authentiek het Bossche carna
val is. Verder beelden van het
carnavals-schlagerfestival, het
'KweRfestijn'.
Beeld uit het Oeteldonkse c
Father Brown
In de film „Eerwaarde detecti
ve Brown" wordt de hande
ling verplaatst van het Enge
land uit de jaren twintig naar
de stad New York in deze tijd.
Brown is een detective-pries
ter die in staat is de ingewik
keldste misdaden op te lossen.
Father Brown komt er maar
niet toe zijn steeds meer in
verval rakende kerk te her
stellen. Hij heeft het druk met
mensen die in de problemen
zitten en hem opzoeken. Net
als Carel Bain, die vindt dat
rond haar zich allerlei vreem
de gebeurtenissen afspelen. Ie
mand probeert haar te ver
moorden, zij is getuige geweest
van een moord in het vogelre
servaat van het Central Park.
Ned. II 22.15 uur.
Morgenmiddag
„Studio vrij" biedt vrijetijdsbe-
steders weer de nodige voor
lichting. Nadien komen „Maja
de bij" en „Klassewerk" de
kleinere kijkers bezig houden.
Zaterdag Ned. I 15.32 uur.
Flamencogitarist Paco Pena op bezoek bij Sonja.
Amsterdam-Heerenveen.
Voorts een bijzonder kijkje op
bilarten met aan stoot Ben de
Graaf.
Ned. 119.25 uur.
Goed Nieuws
In Sonja's Goed Nieuws Show
o.a. een optreden van Paco
Pena, de bekendste flamenco
gitarist ter wereld.
Ned.I 19.50 uur.
BV Nederland
Een programma vanuit de
