deTijd
aus streelt
erbetering
China na
Opvallende
verdeeldheid
over Reagans
plannen
d0ENE
HP
fV7LÈ THE 'Üiï^ï. kfew
PRISONERS11
"Wonderkind" hanteert
snoeimes met groot gemak
ALL
00
DAVID STOCKMAN, BREIN ACHTER BEZUINIGEN
Arron op
vrije voeten
i/toldachte Majdanek-
1! il
^ENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 19 FEBRUAR! 1981 PAGINA 11
;1 -■wr-tJ:T©
vin
aid
-eii
16. Tj
LLA Ofschoon de paus tijdens zijn
aan Azië met een grote boog om com-
isch China en Taiwan heen gaat,
ij gisteren op de derde dag van zijn
'C/De aan de Filippijnen in een toespraak
n gead de banden met China en de Chinese
leken, die na 1949 van het Vaticaan
vera afgesneden, nauwer aan te halen.
selecttoespraak voor het Filipijnse radios-
rVeritas, dat ook in China is te beluis-
Schoeei de paus dat de Chinese katholie-
noede christenen zijn en even zo goede
(AZCe staatsburgers".
NZB
heeft, zo zeggen Vaticaanse waarne-
voorfen normalisering van de contacten tus-
Chinese katholieken en het Vaticaan
^^^nastreven. Zijn woorden waren indirect
Chinese regering bestemd. Hij zei na-
Duizenden Fi-
lipijnen onder
wie een groot
aantal beto
gers die vrij
heid voor po
litieke gevan
genen eisten,
woonden gis
teren bij Que
zon City een
mis bij. Na de
mis groette
de paus de
menigte om
vervolgens
zijn reis op
een ander
deel van de
Filippijnen
voort te zet
ten.
melijk dat „iedere katholiek in China volledig
bijdraagt aan de opbouw van het land, omdat
een echte christen ook een echte burger is". Bij
eerdere contacten met het Vaticaan hebben de
'Chinese bisschoppen steeds laten doorscheme
ren dat de Chinese katholieken niet afhanke
lijk kunnen zijn van Rome.
De paus zei verder dat de kerk geen politieke
doeleinden heeft, maar alleen het Rjjk Gods wil
verkondigen. De kerk is niet bevoegd op tech
nologisch of wetenschappelijk terrein en wil
zich ook niet waarmaken door machtspolitiek.
Tijdens zijn verblijf op de Filippijnen heeft
paus Johannes Paulus II zestien dominicanen
die in de zestiende eeuw gemarteld werden,
toen zij werkzaam waren voor de missie in Ja
pan, zalig verklaard. Daarmee brak de paus
met een eeuwenlange gewoonte om zaligver
klaringen alleen in het Vaticaan uit te spreken.
Nieuwe wapens
door extra
defensiegeld
WASHINGTON Ofschoon de Ame
rikaanse regering pas volgende week
woensdag de voorstellen voor de be
steding van het sterk verhoogde de
fensiebudget voor dit en het komende
jaar bekend maakt, is gisteren in
kringen rond het Pentagon vernomen,
dat de nadruk zal worden gelegd op
de ontwikkeling van nieuwe wa
pensystemen.
De komende zes jaar zullen door de VS
ruim 350 miljard gulden extra aan de de
fensie worden besteed. Functionarissen
verwachten, dat volgende week onder
meer de ontwikkeling van nieuwe trans
portvliegtuigen en bommenwerpers be
kend zal worden gemaakt. Volgens de
opperbevelhebber van de Amerikaanse
luchtmacht moet met name aan de nieu
we bommenwerper topprioriteit worden
gegeven. Het zal 'overigens nog zeker
tien jaar duren voor dit toestel, de
Stealth, operationeel kan worden ge
maakt.
WASHINGTON In het Amerikaan
se Congres is vannacht, nadat presi
dent Reagan zijn economisch herstel
programma voor de komende jaren
békend had gemaakt, opvallend ver
deeld op de plannen gereageerd. De
afgelopen week was namelijk de in
druk ontstaan, dat een aanzienlijk
aantal Democraten in Huis en Senaat
bereid was de president te steunen.
Het Witte Huis heeft er alles aan gedaan
om de tegenstand bij voorbaat te over
winnen, maar vooraanstaande Democra
ten lieten er vannacht geen twijfel over
bestaan dat nooit zal worden toegestaan
dat allerlei bestaand programma's wor
den ontmanteld. Zoals bekend hebben de
Democraten een meerderheid in het
Huis van Afgevaardigden. De Democra
ten kunnen bij hun oppositie rekenen op
de steun van talloze actiegroepen, die
hun belangen door de maatregelen van
de regering zien geschaad.
Zijn de reacties vanuit het Congres ver
deeld, in de Amerikaanse zaken- en
bankwereld is over het algemeen gunstig
gereageerd.
Algemeen werden de plan
nen „dapper" genoemd, maar tevens ge
waarschuwd dat op korte termijn geen
ingrijpende verbetering van de economie
moet worden verwacht, omdat het gerui
me tijd zal duren voor de gevolgen van
de beleidswijzigingen merkbaar zullen
zijn.
WASHINGTON Wellicht nog meer
dan president Reagan zelf en minister
van buitenlandse zaken Alexander
Haig, heeft de tot voor een paar
maanden vrijwel onbekende DaVid
Stockman de afgelopen maand het ge
zicht van de nieuwe Amerikaanse re
gering bepaald. Stockman, met zijn 34
jaar „jong in de kringen rond de
president, is directeur van het Office
of Managment and Budget (OMB),
het begrotingsbureau van de regering.
In die hoedanigheid is hij de architect
van de gigantische bezuinigingsplan
nen, die president Reagan vannacht
aan het Congres heeft aangeboden, de
„man met het snoeimes".
Stockman wordt in, Washington een
„wonderkind" genoemd. Niet zo zeer
vanwege de manier waarop hij het rode
potlood hanteert, als wel door de manier
waarop hij carrière heeft gemaakt. In
1964 was de uit een streng protestante en
oer-conservatieve gemeenschap afkom
stige Stockman actief voor de Republi
keinse presidentskandidaat Bary Gold-
water; in zijn studententijd een vooraan
staand actievoerder tegen de oorlog in
Vietnam. Dat was in de jaren dat Ronald
Reagan, als gouverneur van Californië,
een hard optreden tegen demonstreren
de studenten beloofde. Volgens vrienden
zou Stockman enige tijd godgeleerdheid
hebben,gestudeerd om aan dienstplicht
in Vietnam te ontkomen. Verder was hij
medewerker van oud-presidentskandi
daat John Anderson en speelde hij de rol
van Jimmy Carter in het „trainings
kamp", dat toen nog kandidaat-Reagan
had opgeslagen voor het grote tv-debat
met de toenmalige president. Nadien
werd zijn invloed groter, niet in de laat
ste plaats door de bijna overdreven wer
klust die hij aan de dag legt: ongeveer
negentien uur per etmaal, zo'n zeven da
gen per week.
Toen David Stockman zo'n jaar of zeven
geleden werd toegevoegd aan de staf van
John Anderson was deze al e'en van de
belangrijkste figuren van de gematigde
beweging binnen de Republikeinse par
tij. Anderson en Stockman vormden eni
ge tijd „twee handen op een buik", tot
Anderson zich in toenemende mate be
gon te ergeren aan de tomeloze ambities
van Stockman. Er was teveel gedreven
heid en te weinig aandacht voor de men
selijke aspecten, zodat Stockman in 1975,
hij was nog geen 30, besloot zelf de
sprong naar het Huis van Afgevaardig
den te wagen. De gok was groot, maar
mede door een uiterst moderne campag
ne had hij succes.
Op het Capitol aangekomen gunde hij
zich nauwelijk tijd om op adem te ko
men. Hij nam onder meer het Republi
keinse voortouw in de strijd tegen Car
ters energieplannen. Maar duidelijk was
wel, dat zijn bezuinigingsdrift zich voor
al richtte op de kosten van de sociale
voorzieningen, die volgens hem ernstig
uit de hand gelopen zijn.
Binnen het Republikeinse kamp rees
Stockmans ster snel. Hij verwierf mede
door uitstekend optreden tijdens de
voorbereidingen op de televisie-debatten
ook in het Reagan-kamp een naam die
klinkt als een klok. Na eèn proefdebat
tussen Reagan en Stockman zou de nieu
we president zelfs hebben uitgeroepen:
„Wat ben ik blij. dat ik straks voor de
camera's niet met Stockman te maken
krijg".
PARAMARIBO Oud-pre
mier Henck arron van Surina
me is gisteren op vrije voeten
gesteld, i afwachting van zijn
berechting. Dit heeft het Suri
naamse persbureau SNA mee
gedeeld. Arron werd samen
met andere leidende politici
kort na de militaire machtso
vername op 25 februari vorig
jaar gevangen gezet, omdat de
militairen hem verantwoorde
lijk stelden voor de corruptie
in Suriname.
EG-COMMISSIE:
Landbouw
prijzen
8 omhoog
BRUSSEL Als de Europe
se comissie, het dagelijks be
stuur van de Europese Ge
meenschap, haar zin krijgt,
worden de Europese land
bouwprijzen voor de oogst
1981 /1982 met gemiddeld zes
tot acht procent verhoogd.
De prijsvoorstellen werden
gisteren door de Europese
landbouwcommissaris, de
Deen Poul Dalsager, bekend
gemaakt.
Voor de melk wordt met een
prijsverhoging van rond de
drie tot vier procent rekening
gehouden. De commissie stelt
verder maatregelen in het
vooruitzicht om de melkpro
ductie in de EG-lidstaten nog
verder te beperken. Nieuw is
dat de commissie overschotten
bij het rundvlees, het graan en
voor bepaalde groenten en
fruitsoorten eveneens wil gaan
beperken door speciale heffin
gen in te voeren.
Landbouwcomissaris Dalsager
zei berekend te hebben dat de,
prijs van levensmiddelen in de
EG met 2,5 procent omhoog
gaat wanneer zijn voorstellen
worden aanvaard.
Mendelevitsj
als vrijman
naar Israël
WENEN Iosiv Mendele
vitsj, een vooraanstaande
Russische joodse dissident is
uit een Russisch werkkamp
ontslagen en als vrij man in
de Oostenrijkse hoofdstad
aangekomen. Hij is inmid
dels in Israël aangekomen.
Mendelevitsj, een 33-jarige ort
hodoxe jood, werd op 15 juni
1970 gearresteerd wegens zijn
betrokkenheid bij een vlieg
tuigkaping in Leningrad. Hij
werd tot twaalf jaar werk
kamp veroordeeld.
Bij zijn aankomst-in Wenen zei
hij, dat de Russische functio
narissen hem tot maandag
over zijn vrijlating in het on
gewisse hadden gelaten.
Illl
MOET WEL AAN DE MACHT BLIJVEN
zullen hervormingen
tzo.A
wwsti
kei
'Ë1 Salvador toejuichen
ituur\
etkoi
iL.
■.Met
\L.
ipzij.
e ten aanzien van El Salvador veranderd en ver
dat zij economische en democratische hervormingen
zal toejuichen, maar wel onder de thans regerende
rnaamste Amerikaanse doelstelling is, volgens de verkla-
overleving van de huidige regering in El Salvador, die
wordt door terroristische' krachten, die door Cuba van
'worden voozien". Amerika zal wel een ontwikkeling
i door het volk gekozen regering steunen. De beleidswij-
/ordt door westelijke diplomaten in verband gebracht
(wens van de bondgenoten tot een meer uitgebalanceerde
g van de VS tegenover El Salvador. Reagans afgezant,
ïce Eagleburger, brengt een bezoek aan Europa om het
.Amerikaanse standpunt te verduidelijken,
pht Eagleburger gisteren ook een'bezoek aan minister
Klaauw. „De Nederlandse regering zal de informatie,
agleburg verstrekt, grondig bestuderen", aldus een
ïrder.
e
?veM
jjjces spoorloos verdwenen
(Van onze correspondent Ami van Vree)
Een verrassende wending heeft gisteren het toch
dramatiek overladen Majdanek-proces in Dusseldorf
en toen bleek dat een van de 9 personen, die worden
tlaagd in verband met de moord op meer dan 250.000
in het gelijknamige SS-concentratiekamp, de benen
I te hebben genomen.
■reft Heinz Viellein die gistermorgen zijn woning in Mün-
»et onbekende bestemming bleek te hebben verlaten. De
zoekt hem. Viellein die onder andere wordt beschuldigd
>ord op 2 joden die bij het werk waren ingeslapen alsme-
hulp bij de selektie van 17.000 joden die op 3 november
erden terechtgesteld, was een van de vijf verdachten die
vrije voeten was.
•nd van zijn verdwijnen heeft rechter Bogen gisterenmid-
p het eind van de zitting het besluit genomen om ook te
le anderen bevel tot inhechtenisneming uit te vaardigen.
ELSEVIER waarschuwt, dat
onze kennis van kernenergie
langzaam wegkwijnt. „Op de
technische hogescholen wil
niemand dit vak meer leren.
Het technisch kader vergrijst
of zoekt zijn heil elders in de
wereld. Onderzoekers en tech
nici lopen gefrustreerd rond".
Voorts een interview met Pe
res, waarschijnlijk de nieuwe
premier van Israël. „Wij zijn
bereid met iedere Palestijn te
onderhandelen die bereid is,
de staat Israël te erkennen.
Wij praten met iedere Pales
tijn die naar vrede streeft en
terrorisme afwijst. Maar ik ge
loof niet, dat zulke Palestijnen
zich bij ons aan de onderhan
delingstafel zullen scharen".
Een vraaggesprek ook met
staatssecretaris Haars. „Het
heeft me veel pijn gedaan dat
ik vaak in de persoonlijke
sfeer ben aangevallen. Ik vind
het erg, dat de opzet aanwezig
is geweest om mij in persoon
te kwetsen. Ik vind dat vooral
naar voor mijn familie. Ik ben
geen fascistische tante". De
theoloog prof. Schillebeeckx
tenslotte zegt ovèr bisschop
Gijsen: „Hij ziet zijn gezag
puur juridisch: ik ben aange
steld, ik ben bisschop, ik heb
dus gezag en ik kan dat uitoe
fenen. Punt uit. Zijn gezag is
dus iets persoonlijks, dat min
of meer losstaat van heel de
kerkgemeenschap".
In DE HAAGSE POST een
groot interview met Den Uyl.
„Ik weet ook wel dat er men
sen zijn die zeggen: meer poen.
Maar ik wil het nog meema
ken dat ik de mensen kan la
ten zien, hoe betrekkelijk poen
is vanaf een bepaald niveau".
De econoom prof. Hans den
den Doel start een veertien
daagse rubriek in het blad.
'„Natuurlijk, de winkeletalages
puilen uit van de luxe. Maar
dat is geen bewijs dat het goed
gaat. Dat is juist een bewijs,
dat het slecht gaat. De winke
letalages tonen aan, dat de ste
nen, die wij hadden moeten
gebruiken voor het bouwen
van onze fundamenten, ge
bruikt zijn voor het optrekken
van een facade". Een kostelijk
verhaal ook van Maarten 't
Hart, die probeerde subsidie te
krijgen voor een wetenschap
pelijke film over het gedrag
van stekelbaarzen. „Ik belde
en aan de andere kant van de
lijn vroeg iemand: Is de stekel
baars een zoetwatervis of êen
zeevis?- Beide, zei ik, hij zit 's
winters in het zoute en 's zo
mers in het zoete water. Oh
help, zei de man, dan valt hij
nergens onder. Misschien moet
ik eerst maar eens een roman
schrijven, die ik Een vlucht
stekelbaarzen noem".
VRIJ NEDERLAND praat
met mr. Van Doorn over diens
rapport, dat de achterhaalde
omroepwet op de helling zet.
„Wij hebben nogal beklem
toond dat de tijd voorbij is, dat
we de mensen bepaalde pro
grammasoorten proberen op te
leggen. Ook ik heb me in het
verleden nogal verlustigd in
de gedachte: hoe kunnen we
het zo voor elkaar krijgen, dat
ze dat vaak zien en dat min
der. Maar zoiets kan niet
meer". In een ander verband
een interview met bestüursse-
cretaris Milo Anstadt van de
VARA. „Wat is socialisme?
Daarover bestaat een volstrek
te onduidelijkheid. Ik weet het
ook niet. Een deel van de soli
dariteit die mensen met elkaar
voelen, is volgens mij verloren
gegaan door de welvaartsstaat,
die alles voor je regelt. Ik
vind, dat de socialisten daar
iets aan zouden moeten doen.
Maar het is vaag. Het socialis
me is een uitgewerkte mythe".
Een blik voorts, achter de
schermen van het PvdA-be-
stuur. Kamerlid Poppe: „Er is
intern onzekerheid over de so
ciaal-economische politiek. Je
hebt de redenering dat we hoe
dan ook moeten regeren. Om
dat er anders nog ergere din
gen gebeuren, dan waartoe wij
al bereid zijn. We moeten wel
vuile handen maken". Regis
seur Ate de Jong praat over
zijn film „Een vlucht regen
wulpen". „Ik ben voor film de
beste acteursregisseur van Ne
derland. Dat komt omdat ik
acteurs de meest intelligente
mensen vind, die er bestaan".
De TIJD adviseert aanstaande
moeders de dokter bij hun
kraambed weg te houden. „De
cijfers wijzen uit dat er steeds
meer narcoses zijn, steeds
meer tangverlossingen, steeds
meer keizersneden. Worden
de bevallingen dan moeilijker?
Nee, er zijn meer vrouwenart
sen". Elders beschrijft het blad
hoe bisschop Gijsen kwam, zag
en overwon. „Zeer veel Ne
derlandse katholieken zijn
vermoedelijk de strijd, die
vooral over structurén en nau
welijks over het evangelie lijkt
te gaan, meer dan beu. Het is
aannemelijk dat Rome, in die
afnemende strijdlust van de
echte basis, de beste kans op
het welslagen van de voorge
nomen reconstructie ziet".
Maar in een ander artikel zeg
gen pastores, die zich gaan re
organiseren: „Evangelie en
kerk zijn ons te lief om ze te
laten verwateren tot een loze
structuur. Lik op stuk geven
kan heel gehoorzaam zijn".
Een interview tenslotte met
Jeroen Krabbé. „Ik heb mezelf
nooit aantrekkelijk gevonden.
Ik ben tot mijn verbijstering
gekozen tot aantrekkelijkste
man van 1980. Dat vind ik
enig, hoor, ik leg dat tijdschrift
heel ijdel open op tafel. Maar
dat wil nog niet zeggen dat je
je aantrekkelijk voelt".
DEMEUWEUME
In de NIEUWE LINIE de
vraag of de paus een CIA-paus
is. „De Roomse kerk is een
westerse kerk. En haar hoofd
kwartier is allereerst verbon
den met de westerse machts
centra". Bij de oprichting van
een protestantse werkgroep
binnen de PvdA de opmer
king: „Op mij maakt het ini
tiatief een wat uit de tijdse in
druk. Maar het moet een sig
naal zijn voor de PvdA, dat et
hische mensen zich in die par
tij soms in de kou voelen
staan". Een gesprek ook met
de Braziliaanse arbeidersleider
Lula. „Het feit, dat het pro
gressieve deel van de kerk nu
heel duidelijk de kant van de
armen kiest, is e,en van de al
lerbelangrijkste ontwikkelin
gen van de laatste jaren. De
opstelling van de kerk in Bra
zilië is nu zeer goed".
In de GROENE AM .STER
DAMMER kritiek op het voor
stel van vice-voorzitter Van
der Doef van de PvdA om te
korten op dubbele uitkerin
gen. „Het betekent in de prak
tijk een regelrechte aantasting
van het recht op eigen werk
en eigen inkomen van vrou
wen, geboren uit het diepge
wortelde idee dat het werken
van vrouwen uiteindelijk een
luxe is, een gunst". Voorts een
discussie over kernbewape
ning tussen PvdA Kamerlid
Stemerdink en IK V-secretaris
Faber. De laatste: „Mijn be
zwaar tegen de PvdA is dat ze
haar ideeën alleen toetst aan
wat Duitsland er van zegt of
de Belgen, maar niet aan wat
er in Mexico gebeurt, om maar
eens een dwarsstraat te noe
men". De eerste: „Faber zegt:
Mexico, ik noem maar een
dwarsstraat. Ik geloof dat hij
dat precies juist omschrijft.
Mexico is een dwarsstraat. Als
het om kernwapens gaat, heb
ben we te maken met een situ
atie in Europa, die in hoge
mate onveilig is en waar we
moeten proberen nieuwe we
gen te zoeken. En dat kan Ne
derland niet alleen".
HERVORMD NEDERLAND
praat met de nieuwe direkteur
Onderwijshulp aan de Derde
Wereld, drs. J. Bos. „De vrees
blijft bestaan, aangewakkerd
door rechtse, conservatieve
krachten, dat vooruitgang in
de Derde Wereld alleen ten
koste kan gaan van onze be
langen. Ten dele is dat ook
waar; op korte termijn gezien
zal dat matigiging voor ons be
tekenen. Maar voor dat verde-
lingsprobleem moet een oplos
sing te vinden zijn, als de poli
tieke wil er maar is". Elders
een artikel van prof. Goud
zwaard over de welvaartsstaat,
die op drijfzand gebouwd
blijkt te zijn. „Hij zou in zijn
val ook wel eens de rechtsstaat
van nu en de democratie van
nu gedeeltelijk kunnen mees
lepen. Daarom is nu de tijd ge
komen om zachte heelmees
ters de laan uit te sturen". Een
interview ook met voorzitter
Meinsma van de Vereniging
Chemische Industrie. „Het is
moeilijk te begrijpen dat er in
dustrieën zijn geweest, die ge
vaarlijke stoffen hebben ge
dumpt. Dat had niet mogen
gebeuren. Ik weet wel, sommi
gen zeggen dat er niks ille
gaals is gebeurd, omdat er een
vergunning was, maar deson
danks vind ik dat het niet had
mogen gebeuren". Een artikel
tenslotte over zonne-energie,
die onnnodig kwetsbaar en
duur wordt gemaakt. Het pleit
voor projekten „die zijn uit te
voeren door de mensen die er
in de buurt wonen en die niet
speciaal uit Amerika hoeven
over te komen. Installaties die
niet het halve land lam leggen,
wanneer ze moeten uitvallen
en die ook geen aantrekkelijke
doelen zijn voor terroristen
