3 weekpuzzel door dr. Pluizer BRIDGENI SCHAKEN postzegels WETENSCHAPPEN DENKSPORTEN/HOBBY oplossing vorige puzzel NR. 7 CRYPTOGRAM V.JM ts B H :ükit: ö'x. if 'j I SU E lil 1 V- §H 1 SI Hl a 0 n LEIDSE COURANT ZATERDAG 14 FEBRUARI De prijswinnaars van puzzel 6 zijn: B.H. Wisman. Israëlhove 6, 2172 VR Sassenheim. T. Kijk in de Vegte, Grevenstraat 5, 2312 VG Leiden. De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd. HORIZONTAAL: 1 Nakomelingen van een rund in een vervallen behuizing? (6); 4 Daarvan heeft men nadeel! (8); 10 Ook zulke een vorm van dwinge landij zonder Engels koning geeft een zwart beeld (9); 11 Uiteindelijk kan ook hij barstenl (5): 12 Zulk lof speelt mij in de kaart (4); 13 Vaartuig in een houten uitvoering (5); 14 Wat moeder mist om het te begrij pen (4); 17 Plaats de woningen achter het bouwland (9); 20 Standaardprijs voor zekere kerst boomversiering? (4); 22 Niet zuiver nagemaakt (4); 23 Uit dit besluit spreekt vastbera denheid (9); 25 Aan dit werktuig heeft een kleer maker werk (4); 26 Eén van de creaties van David (5); 28 Bij de notaris in bedrijf (4); 32 Deze schade ontstaat als de dok ter niet aan deze wedloop voor paarden deelneemt (5); 33 In het watër verdwijnen moet men kunnen verduren (9); 34 Ordelijk voorzien van lijnen? (8); 35 Hierdoor blijft een stapel niet ste vig staan (6). VERTICAAL: 1 Die kerel aan kop is in touw als luier (8); 2 Weet je nog wel dat het stel je de rug toekeerde? (5); 3 Een godin op haar retour spreekt de koning aan (4); 5 Ambtgenoot? (9); 6 Het is riskant hieruit het vocht te verwijderen om er munt uit te slaan (4); 7 Neem voor de pret die tamme bij de neus! (9); 8 Zijn rekeningen maken sommigen soms nog zieker! (6) 9 Groothandelaar zonder opschik (4): 15 Precies: zo is het maar net! (5); 16 Zelfs bij het minste lawaai is zijn val niet te horen (5); 18 Deftige benaming voor marktkoop man? (9); 19 Zitplaats voor een ongerust per soon? (9); 21 Zijn de inwoners van deze plaats laaghartig te noemen? (8); 24 Niets voor een plaaggeest zich druk te maken! (6); 27 Die schuift men rustig onder tafel (4): 29 Historisch helper zonder schild (5); 30 Zo zacht is typisch vrouwelijk (4); 31 Als uw man zich hiervoor plaatst, staat hij gelijk voor aap! (4). Oplossingen onder vermelding van Puzzel 7 dienen uiterlijk woensdagmiddag in bezit te zijn van: Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden. Hans Jansen De eerste speler die zich plaat ste voor de finale was Hans Jansen. Schijnbaar moeiteloos vergaarde deze speler zijn punten bijeen. Zelfs kreeg hij twee punten cadeau van Theo Voorspuy, de debutant in de halve finales, die geen genoe gen nam met het zonder meer uitstellen van zijn partij tegen Jansen, die niet op tijd terug was van een trip naar Amerika. Jansen vertoefde daar als lid van een sekte, waarvoor hij zich met hart en ziel inzet. On getwijfeld hebben zijn opvat tingen hem parten gespeeld op Fout in diagram In vraagstuk 14 van Van Velzen, uit da vierde ronde van de oploswed-' etrljd, twóe weken gelsden, is he laas een fout geslopen. Er ontbreekt een zwarte schijf op 20. Vanzelf sprekend krijgen de deelnemers aan de ladderwedatrijd alsnog de gelegenheid om punten te «coren. Oplossingen moeten uiterlijk zater- het WK in Mali, waar hij vaak beneden zijn stand speelde. Kennelijk was hij niet tegen de spanning opgewassen van een toernooi dat bijna een maand duurde. In de halve finales viel hij weer op. Vandaag een paar voor beelden van zijn typische spe lopvattingen. Hij bereikt vaak standen waarin niets aan de hand lijkt en opeens is het uit. JANSEN m M I IS S i O JBJB s IO N JÜ Hl O VAN DER KOOY In het eerste diagram wordt Van der Kooy zijn slachtoffer. Deze,speelde 17.31-26, waarop Jansen 17. 21-27 18.32x21 16x27 liet volgen, met het vol gende verloop: 19.37-32 6-11 20.32x21 11-16 21.42-37. Deze zet past in zwarts plan. 21. 16x27 22.37-32 17-221 23.32x21 Van der Kooy durft 28x17 12x21 26x17 4-10 32x21 8-12 17x19 14x32 kennelijk niet aan, hij houdt een zwakke po sitie over. 23. 22x42 24.47x38 4-10. Een oppervlakkige beschou wing van de stand kan tot de conclusie leiden dat de posi ties gelijkwaardig zijn. De witte voorpost op 24 kan vier keer worden verdedigd. Let nu eens op hoe zwart rechtstreeks op de winst afgaat. 25.50-45 14-19 26.40-35 19x30 27.35x24 9-14 28.44-40 3-9 29.49-44 14-19 30.40-35 19x30 31.35x24 9-14 32.44-40 14-19 33.40-35 19x30 34.35x24 10-14 35.45-40 14-19 36.40-35 19x30 37.35x24 13-191 38.24x13 8x19 39.48-43 25-30 40.38-33 20-24 41.29x20 15x24 42.33-28 30-34 43.39x30 24x35 en een paar zetten later gaf Van der Kooy zich gewonnen. IIRII VAN DER BORST Diagram 2 is uit Van der Borst- Jansen, na zwarts 34. 7-11. Een rustig standje na een kal me partij, waarin Jansen zelfs ogenschijnlijk passief opereer de. Wit vervolgde hier foutief met 35.27-21 in plaate van 48- 42 en toen volgde attent 35. 12-17 36.26x17 12x21 en wit staat hopeloos. Jansen dreigt met 1-6 24-29x29 en 17-21 enz. Wit meende dat hij zich kon verdedigen met 37.39-34, maar zijn berekeningen klop ten niet: 37. ...17-22 38.28x6 24-30 39.35x24 19x37 40.38-32 37x28 41.26-21 3-8 42.21-17 Wit probeert ten koste van drie schijven door te breken, het zal hem niet lukken. 4220- 24 43.43-38 13-18 44.17-11 14- 20 45.25x12 18x16 en het is uit. Problemen „With Open Cards" is een boek, dat geschreven werd door de Zweedse veteraan Eric Jannersten en dat werd ver taald door Hugh Kelsey. Zoals de titel al doet vermoeden is het een collectie van (110) dou-' ble-dummy problemen, een puzzel-vorm waar niet elkè bridger dol op is. Maar voor de liefhebber valt er heel wat te genieten, zoals het onder staande voorbeeld, dat niet gemakkelijk is, duidelijk laat zien: V10543 O A43 043 A 106 6 M 87 O HB 105 wr® 9 76 o B 102 wuO A876 HV843 Z 4. B975 AHB92 O V82 o HV95 2 Degenen, die zelf hun .krachten willen beproeven, kunnen nu aan de slag, maar voor de ove rigen volgt hier de oplossing: De eerste slag wordt met het aas genomen en de nagespeel de ruiten moet oost laten lo pen, anders maakt zuid drie ruitenslagen en is er geen pro bleem meer. Zuid wint de slag met de heer en vervolgt met schoppenboer voor de vrouw van noord. De ruiten manoeu vre wordt herhaald en oost mag weer niet nemen. Zuid neemt met de vrouw en troeft een ruijen in noord af. Een kla vertje Wordt nu met het aas getroefd en de laatste ruiten van zuid wordt in de dummy getroefd en West gooit een kla vertje af. Klaver 10 wordt nu met schoppenheer getroefd, waarna de volgende situatie is ontstaan. 105 O A 4 3 o geen 4 geen geen N e v HB 105 w o 97® o geen 7 o geen V 4 B 92 O V82 o geen 4 geen Het is nu een combinatie van een dwangpositie en een pla cing geworden. Zuid speelt schoppen 9 en west moet eerst klavervrouw opruimen. Im mers. gooit hij harten 5 af, dan wordt hij aan slag gebracht door uit beide handen een klei ne harten te spelen, waarna harten twee slagen in die kleur oplevert en klavernaspel is in de dubbele renonce, zódat een hartenverliezer kan worden op geruimd. Als hij deblokkeert met harten 10 of boer, neemt zuid, schoppen negen met de 10 over, speelt uit noord een kleine harten en dekt oosts kaart zo laag mogelijk met het zelfde resultaat. Nadat west klavervrouw heeft weggedaan volgt nog een rondje schoppen en west zit in een één-kleuren dwang. Afhan kelijk van de hoogte van de harten die hij afgooit, wordt hij op bovenomschreven manier aan de slag gebracht en moet de twaalfde slag in harten ko men brengen. Vroeger (zegt de auteur) be stonden double-dummy pro blemen vaak uit een gering aantal kaarten, waarbij men zich af kon vragen hoe de weergegeven situatie ooit kon zijn ontstaan. Heden ten dage heeft het dertien kaarten pro bleem de markt veroverd en het oplossen ervan vereist veel inzicht in de kunstzinnigheid van de componist, om het woord acrobatiek niet 'te ge bruiken. door L: Hofland John van der Wiel In de schaduw van de grote meesters in het Hoogoven- stoernooi, speelden dit jaar weer de meesters. De belang stelling van de Nederlandse schakers ging hier vooral uit naar ons jonge talent John van der Wiel. Zijn zo stormachtig begonnen internationale car rière leed de laatste tijd aan een ernstige inzinking, hetgeen in het harde beroepsschakers leven (leuk werk als je succes hebt, maar een ramp als het niet goed gaat) katastrofaal kan zijn. Het moet twee jaar geleden voor de toen 19-jarige, Van der Wiel als in een droom ge weest zijn; van redelijke hoofd klasser, die hij tot op dat mo ment was, ineens een sprong naar Internationaal Meester door het Europees jeugdkam pioenschap te winnen. En dit bleek geen toeval te zijn; bij het Nederlandse kampioen schap zat hij ook in de top, bij het I.B.M.-toernooi, in een grootmeestergroep, werd een goede tweede plaats bereikt en direct hierna werd John open kampioen van Nederland. In 1980 kwamen echter de, on vermijdelijke, tegenslagen (het goede resultaat in een groot- meestertoernooi te- Sotsji was een gunstige uitzondering) met als absoluut dieptepunt de 1 Vi uil 6 in het Olympiade team. Dit laatste resultaat was ver moedelijk te wijten aan over- schaaktheid, vandaar datde jonge Leidenaar geruime tijd rust nam. In het Hoogoven- stoernooi bleek overduidelijk, dat deze rust geholpen heeft; de meestergroep werd met de prachtige score 7 uit 9 gewon nen. Een zesde grootmeester moet nu toch wel tot de moge lijkheden behoren. Onder staande partij toont aan dat Van der Wiel een scherpe strijd niet schuwt, hetzelfde geldt oqk voor zijn tegenstan der maar zijn spel is geba seerd op aanzienlijk minder theoretische kennis en inzicht;' een vlotte overwinning is het gevolg. J. van der Wiel R. Faase. Twee paardenspel in de na- hand 1. e2-e4 Pb8-c6. 2. Pg1- 13. Verstandig van Van der Wiel zich niet in te laten op de Nim- zowitsj-verdediging, waarvan zijn tegenstander, vermoede lijk, een groot kenner is; beter is het je eigen spel te spelen. 2...e7-e5. 3. Lf1-c4 Pg8-f6. 4. Pf3-g5 d7-d5. 5. e4xd5. 5. ..Pc6-d4. De zgp. Fritz-variant, bekend is hier 5...Pa5. 6. Lb5+ c6. 7. dxc6 bxc6. 8. Lf1 h6 waarna zwart een gevaarlijk initiatief voor de pion heeft. 6. c2-c3 b7-b5. 7. Lc4-f1! een, aan het begin van deze eeuw door de Duitse grootmeester Leonhardt gevonden, zet, het behouden van witte loper is in deze variant essentieel. 7...Pf6xd5. 8. c3xd4 Dd8xg5. 9. Lf1xb5+. John ië uitstekend op de hoogte, na het zwakkere 9 Db3 krijgt zwart met 9...exd4. 7. Lxb5+ Ld7. 8. Lxd7+ Kxd7 9. 0-0 Ld6 goede aanvalskan- sen. 9...Ke8-d8. 10. Dd1-f3 Lc8-b7. 11. 0-0- e5xd4? Abso luut noodzakelijk was het Lb7 met H..Tb8 te dekken, een mogelijk vervolg: 12. Pc3! Pxc3. 13. dxc3 Lxf 3. 14. Lxg5+ f6. 15. gxf3 Txb5 en wit staat maar weinig beter. 12. TI1-e1. Goéd is ook 12. d3' De5. 13. Pa3 Lxa 3. 14. bxa3 Tb8. 15. Dxf7 met groot voor deel voor wit. 12...Lf8-d6?l Te aktief, beter is het voorzichtige 12..Le7. 13. d2-d3 Ld6-f4. Overziet een mooie zet, maar ook na 13..Dh4 de4! (dreigt mat op e8) 14...c6. 15. Lc4 is zwart er slecht aan toe. 14. Pb1-d2!l stuk, want 16..Lxc1 faalt oj Dxf7 c6 18. Pd6! De rest I niet moeilijk meer. 16..g7 17. Lb5-c4 Pd5-f6. 18. g g5-g4. 19. Df3-g3 Th8-e8. 14-15 Dh6-g7. 21. Dg3-h4 c8. 22. Lc1-h6. Zwart geefl j op. Voor de liefhebbers nu probleempje, wat op het gezicht onmogelijk lijkt, beert u het eens te vinden ,der verder te lezen. Bol ■lapi aal is n du bene tyatai doki Ja. P (pij 1 on ian v plat )linc lapai bov sc he zz t He laai als ing n da \mei pen, van in 9e -w rlani ^en. •erd )t ui an, ythir. 3' prob jflGelc ann de ban a i towi m m E m m M m m m m r Diagram na 14. Pb1-d2. Een fraai antwoord met als pointe 14...Lxd2. 15. Lxd2 Dxd2. 16. Dxf7 (dreigt mat op d7 en e8) Pf6 17. Dxg7 en wint. 14...Ta8-b8. Te laat wordt de arme loper gedekt. 15. Pd2-e4 Dg5-h6. 16. g2-g3. Wint een wit: Kb5 Tb1 g4 zwart: kgff d3, d4, g5 De opgave luidt; wit speef maakt remise j De sleutelzet van het probli is: 1. Kb5-c6!l We zullen, ff varianten bekijken A. 1..c3-c2. 2. Tb1-e1! dl '3. Te1-e8+ Kg8-f7. 4. Kef en wit geeft eeuwig scha e8, e7 en e6. B 1...d3-d2. 2. Kc6-d7 3. Tb1-b8+ K. willekeur!) Tb8-e8 met hetzelfde eeuf schaak principe. Zweëdse goden op postzegelboekje Op 29 januari J.I. verscheen in Zweden een boekje, bestemd voor verkoop per automaat. Gelijk met dit boekje ver scheen één bijzondere zegel, die alleen via rollen in de han del zal worden gebracht. Het boekje bevat tien postzegels met vijf verschillende waarden en motieven en heeft als thema „Scandinavische mythologie". De zegels hebben een waarde van 10 ore, 15 ore, 50 ore, 75 ore en Zw.kr. 1.-. Op de zegels ziet men afbeeldingen van de Beeld van Saturnus verhelderd door waarnemingen Voyager I Dat het Amerikaanse ruimte vaartuig Voyager I heel wat over de geringde planeet Sa turnus heeft doorgegeven is, bij stukjes en brokjes, want bepaalde doorgeseinde gege vens moeten eerst uitvoerig, „ontcijferd" worden", bekend geworden. Alles samengevat is het een indrukwekkend geheel. De atmosfeer van Saturnus wijkt niet zo heel veel af van die van Jupiter: beide hebben afwisselend lichte en donkere wolken. De bijzonderheden van Saturnus worden evenwel ver-i doezeld door een veel dikkere laag-mist boven de zichtbare wolken. De gordelstruktuur strekt zich ook veel verder uit naar de polen dan bij Jupiter het geval is. De windsnelheden in de at mosfeer van Saturnus zijn ook niet zo scherp gebonden aan de door de gordels aangege ven zonegrenzen. Dat is bij Ju piter wel anders. De grootste windsnelheden (meer dan ^600 km/u) komen voor bij de even aar en zijn vier of vijfmaal ster ker dan die op Jupiter. De temperaturen bij de wol- kentoppen variëren van -187 graden celsius (86 Kelvin) tot - 202 celsius (71 Keivin). De laagste temperaturen zijn ge meten bij het midden van de zone van de evenaar. Bij de polen van Saturnus is noorder licht waargenomen en /bij de verlichte randen is een soort -noorderlicht in het ultraviolet geregistreerd. De donkere kant van Saturnus wordt verlicht door terugkaatsing van het zonlicht door de ringen. Bliksemschichten zijn op de af beeldingen van de donkere kant van de planeet niet te herkennen, maar er zijn wel ra diosignalen waargenomen, die typisch voor bliksemstralen ge noemd kunnen worden. Men denkt dat die signalen eerder van de ringen dan van de pla neet zelf afkomstig zijn. Wat de ringen betreft: de reeds lang bekende A-, B- en C-ringen blijken uiteen te val len in honderden aparte rin gen, waarvan enkele de vorm van een ellips hebben. De door de Pionier-11 reeds ontdekte F-ring bestaat uit drie afzon-1 derlijk ringen, die in elkaar ge draaid zijn. De binnenste en buitenste grenzen van de ring worden, naar het schijnt, in be dwang gehouden door de maantjes S-13 aan de buiten en S-14 aan de binnenkant. De buitenkant van ring A wordt op dezelfde manier beheerst door het maantje S-15. Het heeft er alles van weg, dat de maantjes een belangrijke rol vervullen bij het in stand houden van de ringen. Intussen heeft Voyager I heeft ook het bestaan van een D- ring binnen de C-ring beves tigd. Metingen hebben aange toond, dat de ringen D, E en F voor het overgrote deel be staan uit deeltjes, die kleiner zijn dan een vierhonderdste millimeter. Radiometingen van de C-ring geven als diameter van de brokken gemiddeld een meter aan. Alles bij alles heeft Voyager I niet minder dan zes nieuwe maantjes ontdekt, die aange duid worden als S-10, S-11, S- 12, S-13, S-14 en S-15. Ver moed wordt dat nog wel meer van dat klein grut ontdekt wordt, met name als de Voya ger II deze zomer bij Saturnus aankomt. De binnenmanen Mimas, Ence- ladus, Tethys, Dione en Rhea zijn bijna allemaal bolvormig en bestaan, voorzover men kan nagaan, uit waterijs, som mige met gesteente. Met uit zondering van Enceladus is het oppervlakte bezaaid met kra ters. Titan is de grootste maan van De ringen van Saturnus zijn ongelooflijk ingewikkeld van samenstelling. De Voyager I ontdekte daaromtrent vele nog onbekende dingen. Saturnus en de enige maan in ons zonnestelsel, die een at mosfeer van betekenis heeft. Titan is iets kleiner dan Gany- medes, de grootste maan van Jupiter en van het zonnestel sel. Titans oppervlakte kan niet worden waargenomen vanwe- Voyager I is inmiddels op weg ge de 280 km dikke mistlaag. naar verdere gebieden van ons De atmosfeer bevat methaan, zonnestelsel, maar Voyager II ethaan, ethyleen, acetyleen, is onderweg naar Saturnus, om cyaanwaterstof en voor het daar mogelijk nieuwe dingen te overgrote deel stikstof, dat ontdekken en om gerezen ver- ook het voornaamste bestand- moedens te bevestigen. deel van onze atmosfeer is. Bij de polen van deze cufieuze wereld kunnen meren van vloeibaar stikstof bestaan, om dat de temperaturen daar min der dan -200 graden celsius godheden Freya, Heimdall» Thor, Frey en Odin. Freya is de godin van dë vruchtbaarheid, die heerst over leven en dood en aangeroepen dient te worden in zaken, de liefde betreffend. Zij rijdt in een wagen, getrokken door katten. Heimdall is een mystieke god, die de regenboog bewaakt, de luchtbrug die aan het uiteinde der aarde de verbinding vormt tussen hemel en aarde. Hij kan zowel overdag als 's nachts mijlen ver zien en hij kan ook het gras horen groeien. Thor, de dondergod, was ten tijde van de Vikingen de meest geliefde god. Er is een verhaal bekend omtrent een drama tisch voorval in een van de vele sagen over Thors belevenissen met reuzen, hetgeen in een ru nensteen gebeiteld staat. Het lukt Thor de slang Midgard met zijn vistuig aan de haak te slaan. Met zijn hamer opgehe ven, om de slang dood te slaan, zet hij zich zó zwaar schrap dat hij door het dek heenslaat en het gelukt hem bijna de slang binnen boord te halen, als de hevig ontstelde reus Hymir de lijn doorhakt. Frey is mogelijk een soort schuilnaam voor een god, die zó heilig is, dat niemand hem bij zijn ware naam durft te noemen. Hij is de heerser over de vrede en de vruchtbaarheid en over de regen en de zonne schijn. Hij heeft altijd een ever zwijn bij zich. Ten tijde van de Vikingen was Odin de meest vooraanstaan de onder de goden, waar schijnlijk omdat hij een storm- demon was. Odin rijdt op een achtbenig paard, genaamd Oi maakt van een foto, gema door Lars Astrom. Zowel zegel alsook het posl boekje werden gedrukt de postzegeldrukkerij van Zweedse PTT. Tal van landen brengen de uitgifte van één of n®or"a postzegels onder de aanda ™stei dat 1981 door de Verenl 3,0r"a Naties werd uitgeroepen ^ei „Internationaal Jaar van Gehandicapten". Zo ook 'ebrua gië. De zegels die dit om erdan werp onder de aandacht bi iebrua gen kwamen op 9 februanjsterda in de verkoop. Het gaat hjer om een serie, staande ufo twee zegels in waarde van 10 f. +5 f. Sleipner, en wordt altijd verge zeld door de twee waakzame raven Hugin en Munin. De ze gels werden ontworpen door Svenolov Ehrén en Jan Mag- nussen. De bijzondere zegel, die even eens op 29 januari werd uitge geven, heeft een waarde van Zw.kr. 5.-. Met deze zegel eert men de Zweedse politicus Ernst Wigforss, naar aanleiding van diens honderdste geboor tedag. Ernst Wigforss (1881- 1977) werd geboren in het zui den van Zweden en studeerde aan de universiteit van Lund. Hij was een overtuigd sociaal democraat en het heeft lang geduurd eer hij de keuze maakte tussen taalkundig on derzoek of politiek. Hij was lid van de Zweedse Rijksdag van 1919 tot 1953. Tal van boeken met de politiek als onderwerp verschenen van zijn hand. Voor het portret van Wigforss op de zegel werd gebruik ge- '7 I"/ JS ebrua dam. aart - ,'cht. 25 f. 10 f. Naast het h!e naart genoemde en door België jam hanteerde motto ziet men^ symbolische afbeelding, i ontwerp van J.M. Folon. Bij vaststelling van het jaar var' gehandicapten werd een bleem ontworpen dat op bolische wijze twee hand handgaande personen v stelt, die elkaar solidair zijl steunen. Ook wordt hier gelijkheid, hoop en bijstanc uitdrukking gebracht. Het bladerte dat hen omring ontleend aan het embleem de Verenigde Naties. Het drukken vah deze ze was in handen van de Alge ne Werkplaats van het Zeg) Mechelen. De zegels blijve de verkoop tot en met 30 1981. Op 26 januari j.l. verscheel België een gebruikszegel Ir waarde van 6 fr. Deze zeg) van het nieuwe type „Heral ke Leeuw", werd gedrukt If kleur bruin en is voorzien voorafstempeling. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1981 | | pagina 24