0:
Hilde van Oostrum stelt Nederlandse
belevenissen in Sesamstraat te boek
Gif in de boerensloot in Broek
in Waterland leidt tot burgerlijke
ongehoorzaamheid en angst
TERUGBLIK
WE WILDEN DE DINGEN VASTLEGGEN"
Geen recht op
vrije meningsuiting
bij Hum. Verbond
TELEVISIE VANAVONfjCJ
TELEVISIE ZATERDA
RADIO VANAVOND
RADIO ZATERDAG
-ao
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 30 JANUARI 1981 PAGIljAD
HILVERSUM „Het uitganspunt was, dat
veel kinderen naar Sesamstraat kijken, ter
wijl hun moeder in de keuken staat. In het
programma komen onderwerpen aan de
orde, die kinderen met hun ouders willen
doorpraten, maar dat dan niet kunnen. En
als de moeder terug is, dan is het onder
werp voorbij en wordt er ook niet meer zo
over gepraat Sommige stukjes in Sesam
straat hebben voor kinderen grote waarde
en we vonden het jammer, dat zo'n tv-pro-
gramma in feite vervliegt". Aldus Hilde
van Oostrum, a Is redactrice aan Sesam
straat verbonden. Deze afgestudeerde peda
goge wilde in Sesamstraat kinderboeken
verwerken, maar stuitte daarbij op com
merciële bezwaren uit Amerika, waar de
Sesamstraatrechten voor de helft berusten.
Hilde: „Toen bleek dat ik geen kinderboe
ken in Sesamstraat kon verwerken, wilde
ik de zaak omdraaien. Van dit programma
zou best een boek kunnen worden gemaakt,
dacht ik en het lukte. Meulenhoff Educatief
was ervoor te vinden".
De studie pedagogie van Hilde, aangevuld met
het bijvak massacommunicatie, kwam haar la
ter goed te stade. Zij kwam bij de NOS terecht
en maakte onder meer Spelen met Kinderen.
Toen dat programma werd stopgezet en zij een
aanbod kreeg een dergelijk programma in
Amerika te maken, greep haar NOS-baas Ben
Klokman in. Tot opluchting van Hilde, die met
de papieren voor haar neus het aanbod aanlok
kelijk vond, maar ook opzag tegen die hele
verhuizing, met kinderen en al.
Zo kwam Hilde van Oostrum bij Sesamstraat
terecht, met vele frisse ideeën, die zij in prak
tijk mocht brengen. Hilde zocht kinderen op
en haalde ze naar de studio. Gaandeweg kwam
zij erachter wat de kinderen wilden, wat voor
hen van belang is en waar ze echt meer van
wilden weten.
De belangstelling voor kinderboeken, ten be
hoeve van Sesamstraat, bracht Hilde van Oost
rum in contact met Meulenhoff, waar men wel
oren had naar Sesamstraat in boekvorm. Hilde:
„Voorop stond echter de NOS-visie, dat aan
het tv-programma niet mocht worden ver
diend met bijprodukten. Er zou dus ook geen
boek van mogen komen, op de manier van de
Fabeltjeskrant.
Overeenstemming
Toch kwam men tot overeenstemming. Het
boek van Tommie, Pino en Iene Miene, de
hoofdA)lspelers in Sesamstraat, wijkt in opzet
niet af van het televisieprogramma, het educa-
tief-speelse karakter van het boek overstraalt
elke gedachte aan neveninkomsten. Bovendien
werd grote waarde gehecht aan goede en dus
kostbare vormgeving, vanuit de gedachte dat
kinderen niet moeten worden opgescheept met
goedkope produkten.
Voor het overzicht splitste Hilde van Oostrum
het Sesamstraatboek op in vier delen, naar de
jaargetijden, herfst, winter, lente en zomer. Uit
elk seizoen werden de zeven dagen van een
week gelicht, waarmee 28 hoofdstukjes werden
bereikt, elk met een eigen onderwerpje.
Hilde van Oostrum: „Sesamstraat mocht niet vervliegen".
Hilde: „Op deze manier kreeg ik de mogelijk
heid om de onderwerpen uit Sesamstraat op
nieuw uit te werken. En wel zo, dat kinderen
ermee aan de slag kunnen als ze dat willen.
Een tv-programma is na uitzending onherroe
pelijk voorbij, een boek kan je onder je hoofd
kussen leggen. Ton Hasebos, die jarenlang
eindredacteur bij Sesamstraat was, schreef
voor het boek verhaaltjes voor het slapen gaan.
Ik verzamelde bovendien veel visueel mate
riaal, omdat ik er vanuit ga dat kinderen ge
makkelijker met illustraties omgaan dan met
teksten; bovendien schreef ik ook begeleiden
de stukjes, meestal heel korte. De meeste daar
van eindigen met een vraag aan het lezende
kind, dat op die manier persoonlijk bij het on
derwerp wordt betrokken, gaat nadenken en
erover met ouderen wil praten. Ik neem zel
den stelling, elke conclusie wordt aan kind en
volwassenen overgelaten. Al ontkom je er na
tuurlijk niet aan, dat je een persoonlijke visie
weergeeft. In de oorlog heeft Hitler met beeld
materiaal bewust gebruik gemaakt van nega
tieve invloed op kinderen, die later doorwer
king zou krijgen. Op die manier zou je Sesam-'
straat democratisch vormend kunnen noemen,
dus met begrip voor het gedrag van anderen,
ook voor minderheidsgroepen.
Als je bijvoorbeeld het onderwerp stelen
neemt, wordt in het boek niet met zo veel
woorden gesteld, dat stelen slecht is. Wel
wordt gepraat over vormen van stelen. En hoe
het woord stelen thuishoort in het rijtje kopen-
ruilen-stelen. Uit het onderzoek is gebleken,
dat alle kinderen wel eens stelen. Als je dat af
doet met „stelen is slecht", klapt een kind
dicht. Een dergelijk onderwerp wordt zo aan
gepakt, dat het bespreekbaar blijft, op school
met de onderwijzer en thuis met de ouders.
Volgens afspraak wordt Sesamstraat als televi
sieprogramma voor de helft gevuld met Ame
rikaans materiaal en voor de andere helft met
Nederlands werk. Alleen het Nederlandse aan
deel komt in aanmerking voor het boek. De
reden daarvoor ligt onder meer in het feit, dat
met Nederlands materiaal dat voor televisie is
gebruikt, nooit iets is gedaan. Bovendien blijkt
Amerikaans materiaal vaak te moeilijk, te
snel, voor de Nederlandse kinderen.
Ook speelt een rol dat Amerika geen kleuter
scholen kent en de Amerikaanse kinderen, die
uren per dag tv-kijken, onder meer uit Sesam
straat leren lezen. Dat aandeel hoeft de Neder
landse televisie niet te leveren en komt dus
ook niet in het boek voor.
Wel zijn in het boek, behalve de verhaaltjes
van Ton Hasebos en de stukjes van Hilde,
werkbladen en liedjes uit Sesamstraat en spel
letjes opgenomen, een getekend grapje en klei
ne knutsela'..igen, allemaal naar aanleiding
van het onderwerp dat in dat hoofdstuk aan de
orde is. Voorts komt in het boek de serie teke
ningen over de poes Dikkie Dik en Janneke
voor, waarop heel jonge kinderen kinderen
zelf hun fantasie kunnen botvieren.
Hilde van Oostrum: „Alles in Sesamstraat, dus
ook in het boek, komt rechtstreeks voort uit de
dagelijkse belevingswereld van het kind. Daar
om geloof ik, dat je uiteindelijk verschil kunt
merken tussen kinderen die wel en die niet
dagelijks naar Sesamstraat kijken. We maken
niet zo maar een aardig kinderprogramma, we
willen jonge kinderen aan het denken zetten,
hun fantasie leren ontwikkelen, kortom, er ge
beurt wat in hun hoofd.
We nemen het, zoals men het ook in Amerika
doet, op voor minderheidsgroepen. Niet met
duidelijke opzet. Maar als je een negerjongen
consequent in beeld brengt als alle andere jon
gens, verliezen kijkende kinderen hun voor
oordeel. Want ook het wegnemen van vooroor
delen is een van onze uitgangspunten".
Het boek van Tommie, Pino en Iene Miene
komt over enkele maanden in de handel, tege
lijk met een onderzoek, gericht op de tv-uit-
zendingen en de verwerking daarvan door
kinderen. Hilde van Oostrum: „De conclusies
uit dat onderzoek zijn me bekend en ik heb er
rekening mee gehouden bij de samenstelling
van het boek. Ik denk, dat kinderen er heel
veel mee kunnen doen, alleen en met volwas
senen en daar ging het ons om".
FRITS BROMBERG
Gif in de boerensloten in
Broek in Waterland. Hiero
ver handelt vanavond een
IKON-documentaire onder
de titel „Een besmet dorp".
De vondst van tienduizen
den roestende vaten met che
misch afval op de stort
plaats in de Volgermeerpol
der heeft ons na Lekkerkerk
en elders opnieuw met de
neus op het feit gedrukt van
de gifbel(t), waarop wij le
ven. Behalve de technische
en politieke aspecten van dit
gifschandaal, zitten er ook
menselijke en economische
kanten aan, in die zin dat
een en ander te maken heeft
met onze welvaartsmaat
schappij. Ook daarvoor heb
ben de makers van deze do
cumentaire belangstelling.
Hoe gaat de bevolking om
met de angst en de onzerke-
heid, die door dit alles wor
den opgeroepen? Hoe komt
de mens te staan tegenover
het gezag, de overheid en de
industriëlen, die ofwel ons
dit hebben aangedaan dan
wel te zorgeloos met dit spul
zijn omgegaan? Het vertrou
wen in de overheden zal er
zeker een knak door krijgen.
In Broek in Waterland
blijkt de bevolking te verke
ren op het randje van bur
gerlijke ongehoorzaamheid.
Even terzijde mag gesteld
worden, dat bij het uitzen- I
den van deze documentaire
opnieuw het feit zich
wreekt, dat het IKON altijd
pas zendtijd krijgt aan het
eind van de avond. Op de
vrijdagavond lijkt dit moge
lijk een geringer bezwaar
dan op andere avonden.
Ned. I 22.55 uur.
Sport '80
In de rubriek „Sport '80" krij
gen we de achterkanten te
zien van zaken die in de sport
een rol kunnen meespelen.
Ned. I 19.25 uur.
Sonja's Goed Nieuws
Opnieuw hebben Sonja Ba
rend en Ellen Blazer mensen
naar de studio gehaald, die
door wat zij aan wedervaren te
vertellen hebben heen het oog
gericht houden op de mooie
zijden van het leven, althans
in de opzet van Sonja. In elk
Thijs van Leer komt bij Sonja fluiten en goed nieuws
vertellen.
Don McLean zingt in „Te
lebingo".
geval verschijnt Thijs van
Leer ten tonele om als fluiten
de gast te fungeren. Mogelijk
vertelt hij ook iets over zijn
plannen om samen met een
groep Chilenen de rockpop te
gaan dienen.
Ned. I 19.50 uur.
Twee voor twaalf
Joop Koopman zet weer twee
koppels tegenover elkaar, die
wat zij niet uit het hoofd we
ten in een boek mogen opzoe
ken. Toch moeilijk genoeg om
een woord te vormen.
Ned. I 20.49 uur.
BV Nederland
Henk van Hoorn, Jan Tromp
en Paul Witteman gaan op
nieuw gesprekken aan met po
litici teneinde meer klaarheid
te krijgen in het gecompliceer
de wereldje van het landsbe
stuur.
Ned. I 21.55 uur.
Toppop
Ad Visser heeft weer het nodi
ge beeldende showwerk uit
het buitenland over laten ko
men teneinde daarmee illu
straties te bieden van snelstij-
gende of dalende hits, waarin
het nochtans minder om het
lijfwerk gaat dan om de mu
ziek. Eigenlijk dus beelden
waar je doorheen moet'kun-
nen kijken.
Ned. II 19.05 uur.
hou t1
het LJ
scherm
in het
oog
Telebingo
Mies Bouwman begeeft zich
naar de Maastrichtse Eurohal
om de zuiderlingen in staat te
stellen hun geluk te beproeven
en daarmee tevens een hoe
veelheid goede doelen te die
nen. Hopelijk werkt het knop
penapparaat ditmaal beter.
Anders heeft men wel wat no
tarissen bij de hand. Gasten
komen ook, zoals Katja Eb-
stein, Nana Mouskouri en Don
McLean.
Ned. II 20.27 uur.
Televizier
Jaap van Meekren sprokkelde
weer een reeks onderwerpen
bij elkaar, die actueel zijn en
waarover de kijkers meer zou
den willen weten. Dat kan
dan, ook aan de hand van mr.
Hilterman, die precies zal ver
tellen hoe het er bijstaat met
de toestand in de wereld..
Ned. II 21.30 uur.
Onschuldigen
Op basis van een Amerikaanse
roman ontstond het tv-pro-
dukt „Noodkreet van de on
schuldigen". Hierin stort een
vliegtuig brandend op het huis
van een verzekeringsdirecteur
in het Ierse Dublin, waarbij
zijn vrouw en kinderen omko
men. Met behulp van een poli
tieman en een journaliste
zoekt hij naar toedracht, drijf
veer en dader. In de hoofdrol
Rod Taylor.
Ned. II 22.15 uur.
Morgenmiddag
De reis rond de wereld in
tachtig dagen, geheimzinnig
vliegende insecten, Popeye en
Ome Willem met zijn fillem
komen morgenmiddag op de
buis.
Zaterdag Ned. I 15.32 uur.
Nana Mouskouri te gast bij Mies.
UTRECHT De president van de rechtbank in Utrecht,
prof. V. J. A. van Dijk, heeft bepaald, dat het Humanistisch
Verbond niet alsnog een toespraak van dr. J. H. Feddema
over „Derde weg of derde wereldoorlog" hoeft uit te zenden.
Feddema, docent niet-westerse sociologie aan de Amsterdamse
Vrije Universiteit, had dat vorige week in kort geding geëist. In
november heeft het Humanistisch Verbond in zijn programma
„Vijf minuten bedenktijd" niet, zoals was afgesproken, Fedde-
ma's inleiding uitgezonden, maar een tekenfilmpje. De speech
ging over geweldloze weerbaarheid, maar de eindredacteur
vond dat Feddema teveel tijd besteedde aan de „Derde weg",
een stroming, die zowel communisme als kapitalisme verwerpt.
De rechtbankpresident wees de eis niet alleen af, omdat toewij
zing ervan feitelijk onmogelijk is - de band met de opname van
Feddema is al uitgewist - maar ook omdat hij het niet eens was
met Feddema, dat diens recht op vrije meningsuiting is geschon
den. Dat recht garandeert namelijk, volgens prof van Dijk, niet
zonder meer de vrijheid, meningen via de televisie te uiten.
Bovendien heeft Feddema zich niet gehouden aan de afgespro
ken indeling van zijn toespraak. Afgezien daarvan schept een
overeenkomst zoals die tussen Feddema en het Humanistisch
Verbond volgens de president niet de verplichting, daadwerke
lijk opnamen uit te zenden waarvan de inhoud niet stockt met
opvattingen van de zendgemachtigde omtrent levensbeschou
wing en dergelijke.
Het Humanistisch Verbond had zich ook nog beroepen op arti
kel 10 van de omroepwet. Dat hoefde, gezien de andere overwe
gingen van de president niet meer ter sprake te komen. Maar
mr. van Dijk meende wel, dat het in dit geval niet van doorslag
gevende betekenis kon zijn, omdat het Humanistisch Verbond,
gezien de inhoud van Feddema's speech, de verantwoordelijk
heid daarvoor wel op zich had kunnen nemen. De rechter was
het niet eens met Feddema's stelling, dat hij bij het Hum. Ver
bond recht heeft op vrije m
NEDERLAND 1
NOS
18.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Jeugdjournaal
18.36 Sesamstraat
18.50 Paspoort voor
Spanjaarden
VARA
19.00 Scooby Doo
19.25 Sport '80
19.50 Sonja's Goed
Nieuws Show
20.49 Twee voor twaalf
NOS
23.40 Journaal
23.45 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND2
NOS
18.57 Journaal
AVRO
18.59 Doctor Snuggles
19.05 AVRO's Toppop
AVRO
20.27 Telebingo II
21.30 Televizier magazine
22.10 De toestand in de
wereld
22.15 Noodkreet van de
onschuldigen
tv-film
NOS
23.55 Journaal
24.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
-ohe Familie, tv-serie. 18.30 Act.
18.45 Kleuterserie. 18.55 Eine ameri-
kanische Familie, tv-serie. 19.25 Reg.
magaz, 19.59 Progr.overz. WDR-
18.00 Popmuz. 18.30 Tekenfilmserie.
18.40 Popmuz. 19.15 Act.L
Journ. 20.15 Hochster Ein
redo (A big hand for a
Amer. speelfilm. 21.45
22.30 Act. 23.00 Feuerf J'* 1
tv-tllm. 00.45-00.50 Journ. vrlJe 0
spaden
DUITSLAND 2 eikbaarl
18.20 Slapstick. 19.00 Journfdt dooi
Reportages. 20.15 Derrick, pgeente L
rle. 21.15 Tegtmeier klart aufjf|
rie. 22.00 Act. 22.20 Cult, Ijeispat
22.50 Sport. 23.20 Wege zun> het VC
(Paths of Glory), Amer. spp gevaa
00.45 Journ. Le Rijni
DUITSLAND 3 WDR
gaz. 19.45 Cult, magaz. 20.0(
20.15 Document. 21.00 Repot
Relig. progr. 22.00 Tagebucl
BELGIE NED. NET 1
18.00 Tekenfilmserie. 18.15 H
progr. 18.30 Open School.
Slapstick. 19.05 Gastprogr.'
iree). speelfilm. 22.00 Fi
22.50-23.05 Journ.
BELGIE NED. NET 2
BELGIE FRANS
18.15 Spelprogr. 18.30 Liters
gaz. 19.00 Reg. magaz. 19.29
ber. 19.30 Journ. 19.55 Inform.
21.15 I
I'interieur,
NEDERLAND 1
NOS
10.20 Fries voor niet Friezen
10.45 Russisch voor beginners
11.30 Mirkroprocessors 1 en 2
12.00 Gedragstherapie
13.00 Nieuws voor
slechthorenden
15.30 Journaal
VARA
15.32 VARA's filmclub
17.25 OR zeggenschap
NEDERLAND2
NOS
13.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
Laredo. 12.00 Presseschau. 12.05 Ta-
gesschau
12.25 ARD-sport extra. 13.35 Progr.
overz. 14.40 ARD.-ratgeber. 15.25
HILVERSUM 1
KRO: 18.11 Echo. 18.21 (S) Punt uit. 19.ba L,ns r.
Overweging 20.02 (S) Country time. 21.02 - -u?-*u
(S) Nine o'clock jazz. 22.02 (S) Goal. NOS:
BELGIE FRANS
14.40 Theatre Walton. 16.05 l|
progr. 16.35 Inform, progr.
CDA. VOO: 19 00 Veronici'
sriF2*-22233300 01
leblj. OVERHEIDSVOORL.:
Bij de TROS werden gistera
vond de „Lessen in liefde" af
gesloten met „De bekentenis".
Een ongetwijfeld wel weer
amusante aflevering, met
vooral een voortreffelijke rol
van Jan Retel als de kluchtige
rechter. Samenvattend moet
overigens gezegd worden, dat
Jan Keja, die de hele zaak re
gisseerde, met deze lessen niet
op zijn allerbest was. Zijn Guy
de Maupassant-verhalen had
den destijds, dunkt mij, een
hoger niveau, maar ik geef toe
dat het in dat geval dan ook
ging om een vrij uitzonderlijke
prestatie. Inmiddels zijn we al
bijna weer vergeten dat hij
nog niet zo heel lang geleden
enige moeilijkheden met zijn
omroep had, ik meen onder
meer vanwege de hoge kosten
die aan de serie waren verbon
den, en die er wel aan waren
af te zien. Enfin, daarna is Jan
Keja dan ook overgestapt naar
de KRO.
De ombudsman leek gisteren
ook weer antwoordman te zijn,
eentje. Op zo'n moment 1
de rubriek iets van
Klant, maar dan in rr
materiële zaken. Het j
gens nauwelijks
in welk soort onmogeL^^
moeilijkheden mensen te£
blijken te kunnen komenLj ^aal
varieerde van een dame
een open haard had laten
leggen, waardoor de
merdeur niet meer open L rp<ttai
tot en met een heer dieLnde j
cursus vlot leren praten
bedoeld,
sprekendheid in zijn sch<
had geschoven gekregen,
goed, de ombudsman,
Bom, had intussen ook
klein maar belangrijk
[oorkorr
verval
le zaak
Hef vc
e zaak
ook
slechi
worde
ferigens
el
am
Hij kon namelijk bekendr
ken, dat de geestelijk gehi
capten onder ons vooi
door het Sporthuis Centf
ook groepsgewijs, zullen I
den behandeld als ieder aflDEN -
Zoals het natuurlijk ook M? heeft
HERMAN HOFHUlf
