ccidóc <2owa/nt
van aantal
leerlingen
maakt
kind tot
handelswaar
Terugloop
hekersdijk 34. 2312 DD Leiden. Postbus 11. 2300 AA. tel. 071-122244 - Giro 103003 - Bank: Amro-banK N V Leiden Directeur-hoofdredacteur: J. J. Hallewas -
I redacteur: Wim Buijteweg Advertenties (excl. BTW) 0.52 per mm. Telefoontjes 0,31 per mm. - Klachten bezorging: tel. 071-122248 (18.00 tot 19.00 uur)
mementen: kwartaal 49.55; jaar 186.70; losse nummers: 65 cent.
195
van scholieren gaat uit naar autoritaire leraren „mits die niet
of slaan, geen leerlingen belachelijk maken of voor schut zetten",
weten waar ze aan toe zijn. Niks klasse-discussies en groepswerk,
ons maar het deskundige vingertje"
3ERWIJSBIJLAGE
30 JANUARI 1981
„Het kind wordt
een willoos han
delsobject, waar
de scholen on
derling om we
dijveren".
onderwijsnummer „Wijzer worden", overigens een jaarlijks terugke-
e traditie, bevat dit keer een rijke schakering aan onderwerpen. Be-
ede „strijd" om het kind, waarover op deze pagina de ontboezeming
een schoolhoofd, wordt in dit nummer aandacht besteed aan:
Bollebozen
Voor hoogbegaafde leerlingen kan
de school een vijandige omgeving
betekenen. De leerstof is afgestemd
op de grauwe middelmaat en er
heerst veelal een terreur van de
minder begaafde meerderheid. Het
gevolg is, dat superintelligente kin
deren snel verveeld en gefrustreerd
raken, omdat zij voortdurend ver
beneden hun vermogens moeten
werken.
leraar
Voortgezet Montessori
Onderwijs
Zelfwerkzaamheid, het leren dragen
van verantwoordelijkheid en de be
reidheid tot het bieden van onderlin
ge hulp zijn enkele van de sleutelbe
grippen. die dit onderwijs kenmer
ken. Ondanks het scala aan vernieu
wingen elders blijkt er van deze
scholen een grote wervende kracht
uit te gaan.
Spin'azie-academie
In de volksmond wordt het lager
huishoudelijk en nijverheidsonder
wijs (Inho) nog steeds ten onrechte
de spinazie-academie genoemd. De
hartekreet van een directrice: „Een
huishoudschool is er niet voor dom
me kinderen". Vakken als wiskunde.
Engels. Duits, biologie, natuur- en
scheikunde worden degelijk onder
wezen en vormen een uitstekende
basis voor middelbaar voortgezet
onderwijs.
^lijke kansen
jjjfide laagste sociale klassen gaat maar 18 procent naar havo of vwo. 51
IBent naar mavo en 31 procent naar het lager voortgezet onderwijs. Zijn
uit lagere milieus nu dommer dan anderen, of slaagt het systeem
die kinderen evenveel kans te geven?
In de binnenstad vormen de Neder
landse kinderen op school al jaren
eerv minderheid. Het antwoord van
de overheid op de enorme toename
van anderstalige leerlingen is „rom
melen in de marge", aldus een
schoolhoofd. Maar al te dikwijls
blijkt, dat buitenlandse kinderen la
ter in dezelfde situatie terecht ko
men als hun ouders.
Bijzondere scholen
„De katholieke school de bijzon
dere scholen in het algemeen is
verre van ten dode opgeschreven;
hij is springlevend", aldus een gods
dienstig adviseur. De ouders kunnen
voor hun kind nog steeds een
school uitzoeken, die aansluit bij
hun specifieke beleving van het ge
loof.
ippeling scholen
fusie van het lager onderwijs met het kleuteronderwijs staat voor de
r. Het is de bedoeling dat voor 1983 de basisscholen een feit zijn. De
iting Katholiek Onderwijs Leiden experimenteert met de basisschool.
Middenschool
Een onmisbare voorwaarde voor het
goed functioneren van een midden
school is naar de mening van een
rector uit Alphen, een hecht leraren-
team waarbinnen gepraat kan wor
den over de problemen en de ma
nier waarop les wordt gegeven.
„Veelal is het echter zo, dat school
besturen nieuwe ontwikkelingen in
de weg staan".
Frans
De Franse taal is nog steeds popu
lair op de middelbare school. De
meeste leerlingen kiezen Frans in
nun eindexamenpakket. Tegenwoor
dig ligt de nadruk veel meer dan
vroeger op de luister- en spreek
vaardigheid, op het gesproken
woord. Daardoor is de taal voor de
leerling een stuk levendiger gewor
den.
Volwassenen
Een half miljoen vooral oudere Ne
derlanders schuift overdag of 's a-
vonds in de schoolbanken of thuis
achter het bureau om zijn kennis bij
te spijkeren. Weer naar school gaat
ongeveer 55 procent, de rest geeft
de voorkeur aan schriftelijk onder
wijs.
Vormgeving Hans Schneider
Buitenlandse kinderen
Belevingswereld
Steeds vaker komen uit het onder
wijs klachten naar voren dat de be
reidheid van.de scholieren om actief
aan het schoolleven deel te nemen,
afneemt. Naast de gerichtheid op
zichzelf speelt, aldus een onderzoe
ker, in het leven van de scholier on
derlinge vriendschap een niet te ver
waarlozen rol als mogelijkheid om
het eigen leven zinvol te maken.
Onderwijzend Nederland is het nieu
we jaar begonnen met een hevige
concurrentiestrijd. Onderwerp van
wederzijdse wedijver: het schoolkind.
Een schaars goed, nu de overvloed
van de geboortegolf achter de rug
raakt. Gevolg: felle advertentiecam
pagnes, vlotte folders bij ouders
thuisbezorgd en volgens sommigen
zelfs relatiegeschenken die voor ge
noeg nieuwe leerlingen in een krap
pere markt garant moeten staan.
Mavo-directeur L. Lamb aan het
woord over een nieuw fenomeen in
het onderwijs: het kind als handels
waar.
Vette letters, smeuïge teksten en
een pietsje misleiding zelfs; ze heb
ben hun intrede gedaan in het Ne
derlandse schoolleven, ,,'n Goed
vak of verder leren. Het kan allebei
bij ons op school. Ook voor meis
jes met „handen-intelligentie" is er
plaats bij ons. Schrijf nu in. Leren
met hoofd en hand". En iets se
rieuzer: „Een school met een eigen
stijl, met duidelijk spelregels. Maar
tegelijk met alle begrip voor de
aanleg en de mogelijkheden van
uw kind. Een school die tijd neemt
voor goede begeleiding en per
soonlijke aandacht.Het is maar
een greep uit de elk jaar verder
aanzwellende stroom advertenties
waarin scholen uit het voorgezet
onderwijs hun „waar" aanprijzen.
Verspilling
Het adverteren om aan voldoende
schoolkinderen te komen raakte zo
dat de Haagse overkoepelen
de organisatie Centraal Contactor
gaan Onderwijs begin 1979 aan de
bel trok. „Met grote verontrusting
neemt de stuurgroep waar, dat
grote sommen gelds, en jaar na
jaar in stijgende mate, worden
geïnvesteerd in advertenties die
ten doel hebben de ouders van
leerlingen die de basisschool verla
ten te attenderen op de scholen
voor voortgezet onderwijs". Waar
om niet gecombineerd adverte
ren?, zo stelde de stuurgroep voor.
Dat is veel goedkoper en zodoende
wordt er niet te veel geld verspild,
dat veel beter in het daadwerkelij
ke onderwijs kan worden gesto
ken.
„Sedert onze brief zijn de adver
tenties en het geld dat er in gesto
ken wordt alleen nog maar toege
nomen", constateert voorzitter drs.
A. van Boven van de stuurgroep nu
mismoedig. In een sombere situa
tie vechten de onderwijzers kenne
lijk liever voor zichzelf dan voor
hun gemeenschappelijke belangen.
En de situatie is somber. De ko
mende vijf jaar zal het aantal leer
lingen dat de lagere scholen ver
laat met liefst dertig procent afne
men. Minder leerlingen betekent
minder leerkrachten en voor som
mige scholen zelfs een gewisse on
dergang. Alleen de sterksten kun
nen overleven.
Het vervelende is, dat dit gevecht
over de hoofden van de ouders en
kinderen wordt uitgevochten, be
toogt directeur L. J. P. Lamb van
het Katholiek-Mavo-Centrum in
Den Haag. „Het kind wordt een
willoos handelsobject, waar de
scholen onderling om wedijveren.
De neus van het kind wordt daarbij
belangrijker dan het kind zelf. le
der kind dat bij een school wordt
aangemeld is er natuurlijk één.
Vragen als: Is het kind wel geschikt
voor die en die onderwijsvorm? en:
Wat zijn de specifieke problemen
van het kind?, raken dan in het ge
drang".
Autonoom
De schoolleider van een school
voor voortgezet onderwijs is in
principe autonoom in zijn beslis
sing of hij een kind wel of niet aan
neemt. Het ministerie van onder
wijs geeft wel richtlijnen maar de
directeur hoeft zich hier niet strikt
aan te houden. Een directeur of
rector van een school die kampt
met ernstige bezettingspoblemen
zou wel eens in de verleiding kun
nen komen om minder nauw te kij
ken.
Lamb, wie de concurrentiestrijd
om de schoolverlaters erg hoog zit,
heeft bovendien zijn twijfels over
de wijze waarop sommige scholen
in hun campagnes te werk gaan.
De directeur: „Ik vraag me af:
wordt er ook verkocht wat sommi
ge scholen aanprijzen? In een re
clamefolder, laat ik het zo maar
noemen, werd bijvoorbeeld een ta
lenpracticum afgebeeld waarvan ik
weet dat het op de desbetreffende
school niet gebruikt wordt. Sommi
ge scholen maken voor het „adver
tisement" eens per jaar één
schoolkrant. Prachtig uitgevoerd,
met ijzersterke verhalen er in. Die
wordt op info-avonden dan ge
toond. Moet je zien hoeveel aan
dacht aan de onderlinge communi
catie en creativiteit wordt besteed,
Mavo-directeur
L. Lamb: „De
neus van het
kind wordt be
langrijker dan
het kind zelf".
wordt er dan gedacht; maar dat is
natuurlijk een wassen neus".
Bedenkelijk is verder, dat de ou
ders in veel advertenties worden
opgeroepen haast te maken met
hun schoolkeuze, vindt Lamb. Een
snelle aanmelding stelt schoolbe
sturen in staat vroegtijdig plannin
gen te maken, maar dat is niet al
tijd in overeenstemming met de
belangen van het kind zelf. En het
schoolkind, stelt Lamb nadrukke
lijk, moet centraal staan. De direc
teur: „Er wordt gesuggereerd dat
je er als de kippen bij moet zijn om
je kind aan te melden. Daardoor
worden de basisscholen onder
druk gezet. Het hoofd van de
school moet haast maken met zijn
advies. En dat terwijl de stap van
de basisschool naar het voortgezet
onderwijs bepaald geen wissewas
je is. Daar is goede begeleiding bij
nodig. Nu komt het voor dat kinde
ren bij scholen worden ingeschre
ven nog voordat de uitslag van de
schoolkeuzetest bekend is".
Onvermijdelijke vraag na al deze
kritiek is natuurlijk: welke metho
des wendt de heer Lamb zélf aan
om voldoende leerlingen te wer
ven?
De directeur blijkt een minder
geldverslindende maar niettemin
succesvolle wervingsstrategie te
hebben gevonden. Lamb: „Je zou
kunnen zeggen dat wij werken als
een kruidenier. Ik kies voor een
persoonlijke benadering en inten
sieve samenwerking met de basis
scholen. Geen grote informatie
avonden, maar gespreksbijeen
komsten met maximaal tien ouder
paren. Informatiefolders gaan al
leen naar onze contactscholen, dat
zijn basisscholen waar wij al kinde
ren van hebben aangenomen. En
advertenties? Tja, daar kom je niet
onderuit. Als iedereen adverteert
moet je wel meedoen. Wij probe
ren daarbij wel de kosten zo gering
mogelijk te houden. Een campagne
van zeg dertigduizend gulden kun
nen wij ons niet veroorloven. Daar
heeft een zelfstandige mavo van
zo'n tweehonderd leerlingen een
voudigweg niet de middelen voor.
Bovendien heb ik zo mijn twijfels
over het nut van adverteren. Mond
op mond reclame is nog altijd de
beste en goedkoopste aanbeveling
die je kunt krijgen."
PAUL KOOPMAN
FOTO'S: SIMON E. SMIT
