Solidariteit probeert
wilde stakingen
aan banden te leggen
Chanel blijft
gewoon Chanel
IE
APENEXPORT VERDEELT
OK DUITSE PARTIJEN
"oot
robeert
klederen
abour
^eer te
"aoAuiten
Islamitische landen
nemen Arabische
boycotlijst over
ÏTENLANDi LEIDSE COURANT DONDERDAG 29 JANUARI 1981 PAGINA 11
OEN De leider van
iritse Labourpartij, Mi-
lil Foot en een aantal an-
kopstukken uit de La-
artij hebben gisteren
|ngen ondernomen de
rende scheuring in de
(Ilistische gelederen te
jkomen. Er zullen stap-
Vorden ondernomen om
eiende invloed binnen
jartij van de vakbonden
|iterst links te beperken,
s Foot die zelf tot de lin-
[leugel behoort van de
het congres in Wembley
pe Labourpartij was onder
bepaald dat de vak
sleiders de belangrijkste
zouden krijgen bij de
van nieuwe socialisti-
leiders. Deze beslissing
eventueel pas worden
iepen in de herfst wan-
Labour opnieuw congres-
Dat lijkt te laat om de
iring binnen de partij te
tomen.
rebellie sloeg woensdag
naar het Britse Hoger-
Van de 155 socialisten
richtten 34 aan Foot de
schuwing dat zij zich bij
i centrumpartij in:
Ifchting zullen aansluiten
peer de ruk naar links
[ongedaan wordt gemaakt.
Jlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
linieuw onrust
laze-
rangenis
.FAST Iers-republi-
inwoners van de
•gevangenis in Belfast
:n gisteren meubilair
ittingen in htm cellen
iield en gewaarschuwd,
een nieuwe hongersta-
g op komst is in hun
jd om erkenning als poli
gevangene te verkrij-
vernieling van het inte-
r van de cellen was een
;st tegen vermeende nala-
!id van de Britse regering,
eveneens vermeende ak-
d toe te passen dat over
ieke status zou zijn opge-
nadat zeven IRA-gevan-
:n in december van het
l jaar een hongerstaking
63 dagen hadden opgege-
Lech Walesa, de
leider van het
vrije Poolse vak
verbond Solida
riteit, probeert
hier in de Zuid-
poolse stad
Rzeszow, een
van de haarden
van onrust in het
land, afgevaar
digden van de
plaatselijke bond
te overtuigen
van de noodzaak
om met allerlei
wilde acties te
stoppen.
IIP!
regering in Londen heeft
ngesproken dat er zo'n ak-
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiir
(Van onze speciale verslaggever Leo van Vlijmen) algemene staking, indien de regering niet wil on-
WARSCHAU De Poolse onafhankelijke vakbond derhandelen over het pakket van 21 eisen. Ander-
Solidariteit heeft gisteren een algemene werkonder- zijds roept Solidariteit ook op tot beëindiging van
breking van een uur aangekondigd en gedreigd om allerlei wilde acties die zich over het gehele land
op 18 februari een datum vast te stellen voor een verspreid hebben.
De oproep om de plaatselijke acties te beëindi
gen is een duidelijke poging van de leiding van
Solidariteit om de plaatselijke bonden in het ga
reel te krijgen en de regering een adempauze te
verschaffen voor onderhandelingen.
De leider van Solidariteit, Lech Walesa, heeft
gisteren op verscheidene plaatsen in het zuiden
geprobeerd de gemoederen te bedaren. Gistera
vond besloot hij voorlopig in het onrust-gebied
te blijven.
Inmiddels beginnen ook de studenten zich
steeds meer te roeren. De Poolse minister van
Onderwijs, Janusz Gorski, is gisteren in allerijl
naar Lodz gevlogen om te proberen daar een
einde te maken aan een actie van rond 20.000
studenten. Dezen zijn in staking gegaan nadat
de onderminister van onderwijs had geweigerd
verder in discussie te gaan over hervorming
van het hoger onderwijs. De studenten willen
onder meer politieke economie (Marxisme-Le-
ninisme) als verplicht vak uit het onderwijs
pakket geschrapt zien. Ruim 30 univewrsiteiten
in heel Polen hebben afvaardigingen naar Lodz
gestuurd als teken van solidariteit.
Ondanks de druk die van alle zijden op de re
gering wordt uitgeoefend om weer met Solida
riteit rond de tafel te gaan zitten, is tot op he
den daartoe nog geen initiatief genomen. Rege
ringswoordvoerder Wusocki zei dat de regering
met de rug tegen de muur staat en geen ma
noeuvreerruimte meer heeft.
Op het ministerie van buitenlandse handel
schijnt men zich inmiddels zorgen te maken
over de kolenexport. Steenkool neemt in de
Poolse export de eerste plaats in.
Tengevolge van de stakingen en prikakties
schat men nu al dat Polen in 1981 vele miljoe
nen ton steenkool minder zal delven dan vorig
jaar. Hierdoor worden met name de buurlanden
Tsjecho-Slowakije en de DDR, die de grootste
afnemers zijn, ernstig getroffen. Ook Nederland
is een van de afnemers van Poolse steenkool.
Doch volgens de Nederlandse ambassade in
Warschau zijn er met de export naar ons land
nog geen problemen.
De situatie in Polen wordt nu ook door de
staatstelevisie openlijk chaotisch genoemd. Ge-,
ruchten dat er ten gevolge van deze chaos voor
de derde keer binnen een half jaar wijzigingen
in de regering zouden komen, wil de regerings
woordvoerder Wysocki niet bevestigen. De al
gemene toestand karakteriseert hij als "goed,
maar niet hopeloos".
Oost-Duitsland heeft gisteren opnieuw duide
lijk gemaakt, dat het een hardere lijn verwacht
van de Poolse regering.
Het Russische legerblad Rode Ster beschuldigt
de NAVO van „politieke sabotage" in Polen en
de Tsjechische radio verwijt paus Johannes
Paulus, dat deze achter de gebeurtenissen in
Polen zou staan.
i onze correspondent Ami van Vree)
W De constatering van
old Brecht dat zedelijke be-
elen altijd het onderspit moe-
ij delven voor materiële verlan-
(„Erst kommt das Fressen,
i kommt die Moral") lijkt de-
dagen in deBondsrepubliek
fer eens op zijn waarheidsgehal-
moeten worden onderzocht
vel rond de vraag in hoeverre
export van wapens naar lan-
1 diki in de Derde Wereld gerecht-
S!
rdigd is.
[cwestie kwam in eerste instantie aan
Irde toen bekend werd dat de Bonds-
ing al in de zomer van het vorige
goedkeuring had gegeven voor de le-
ig van twee duikboten aan het mili-
regime van Chili. De verontwaardi-
daarover, vooral binnen de Sociaal-
socratische Partij was zo groot dat
nidt en de zijnen wel bereid leken om
:r bij de wijn te doen (al is dat nog
formeel gebeurd). Maar de werkelijke
issie barstte pas los toen het weekblad
Spiegel" onthulde dat Saoedie-Ara-
geïnteresseerd was in omvangrijke
•nleveranties en dat Bonn daar wel
k naar had. Het zou hierbij gaan om de
I^Wrantie van maar liefst 300 tanks van
r^Btype Leopard 2, met mogelijk in het
ingde daarvan een optie op nog eens
honderden pantservoertuigen,
de Bondsregering een dergelijke or-
r teg accepteren, dan zou zij een weg in-
i die tot nu toe verboden gebied was.
S 1965 houdt Bonn zich namelijk vrij
equent aan de richtlijnen die het zelf
t opgesteld en die nog eens in 1971
ien bekrachtigd - namelijk wel export
GICl waPens naar andere NAVO-landen
r geen export naar het Oostblok, geen
irt in spanningsgebieden en. geen ex-
naar andere landen „tenzij (volgt
aantal speciale bepalingen),
wel de Duitse wapenfabrikanten deze
ige voorschriften voortdurend wisten
•ntlopen door bijvoorbeeld hun pro-
f Jfen via andere ondernemingen in het
^Venland te slijten, kan men zonder
gtr zeggen dat de Bondsrepubliek altijd
terughoudend is geweest bij wape-
^^Ttorten. Ze zijn van aanzienlijk gerin-
pper
gere omvang dan van landen als Frank
rijk en Engeland, om maar niet te spreken
van de supermachten de Sovjet-Unie en
de Verenigde Staten. In het totale Duitse
exportpakket nemen wapens nog geen
half procent voor hun rekening.
Nu was een dergelijke principiële houding
gemakkelijker naarmate de economische
kracht van de Bondsrepubliek groot was
en de deviezen binnenstroomden. In deze
situatie is echter verandering gekomen.
De Duitse export-opbrengst kan geen ge
lijke tred meer houden met de al maar
stijgende grondstofprijzen, vooral van olie,
waardoor er voor het eerst meer geld het
land uitgaat dan er binnenkomt. Deze
ontwikkeling, gepaard met een economi
sche teruggang en stijgende werkeloos
heid, maakt het moeilijker om tegen aan
lokkelijke offertes voor wapenaankopen
nee te zeggen; in Duitsland ligt dat niet
anders dan in Nederland.
In het geval Saoedi-Arabië speelt boven
dien een andere overweging een rol. Dit
land is de grootste olie-leverancier van
het energie-arme West-Duitsland en daar
om is het van primair belang om er goede
vriendjes mee te blijven. Sowieso, aldus de
voorstanders van de wapenleveranties,
moet het Westen er op bedacht zijn om
Saoedi-Arabië, dat een stabiliserende fac
tor in het Midden-Oosten is, aan zijn kant
te houden tegenover de opdringende
macht van de Sovjet-Unie. In dit verband
is een nieuw woord opgedoken dat een ei
gen leven gaat leiden en dat luidt: natio
naal belang.
Spanningsgebied
Maar als nationale belangen de belang
rijkste rol gaan spelen bij de overweging
aan welke landen wapens te leveren,
waar blijft dan het begrip „spanningsge
bied"? vragen de tegenstanders zich af.
Want dat Saoedi-Arabië in een spannings
gebied ligt, betwijfelt niemand en of het
zelf niet eens een factor in het spannings
veld zou kunnen worden, durft niemand
bij voorbaat uit te sluiten. Slimme lieden
hebben ook daar al iets op bedacht. Als
we koning Chaled tanks leveren, moeten
we Israël het anti-tankgeschut leveren
waarmee het zich dan eventueel er tegen
kan verweren, luidt hun redenering. Als
of daarmee niet onherroepelijk een wa
penspiraal op gang wordt gebracht die ui
terst moeilijk is tegen te houden.
Met dit alles is het conflict, dat dwars door
de regeringspartijen SPD en FDP (en
enigzins ook door de CDU loopt en dat
geen onderscheid maakt tussen links en
rechts) geboren. Aan de ene kant de wa
penlobby die schermt met het argument
van de circa 260.000 arbeidsplaatsen en de
werkgelegenheid. Behalve bij de eigen
werknemers vinden de fabrikanten on
dersteuning bij die politici die weliswaar
zeggen dat de werkgelegenheid niet het
belangrijkste criterium mag zijn, maar die
het begrip „nationale belangen" zo ruim
hanteren dat zij ook wapens willen leve
ren in wat vroeger spanningsgebieden ge
noemd zouden worden.
Daar tegenover de mensen die van me
ning zijn dat een morele drempel zou
worden overschreden (met onafzienbare
gevolgen) wanneer men de zelfbeperking
die tot nu toe is beoefend, zou verlaten.
Deze politieke tegenstanders krijgen on
dersteuning van vertegenwoordigers uit
de vakbeweging en van de kerken. Zij
herinneren de bondskanselier aan zijn
woorden uit de laatste regeringsverkla
ring: de mensheid kan zich ten dode be
wapenen als het niet lukt de wedloop stop
te zetten. En minister van Buitenlandse
Zaken, Genscher, aan zijn recente uit
spraak „wapenexport behoort tot de
grootste gevaren voor de wereldvrede".
Zij roepen de uitspraak van Willy Brandt
als voorzitter van de Noord-Zuidcommis
sie in herinnering die, evenals talloze an
dere deskundigen, heeft gezegd dat de
Derde Wereld van alles en nog wat drin
gend nodig, behalve wapens.
Het was te voorzien wat er zou gaan ge
beuren, toen bleek dat de gemoederen in
West-Duitsland in de kwestie van de wa
penverlangens van Saoedie Arabië (waar
van het met dit alles nog maar de vraag is
of zij nog bestaan) tot zulke partij-politie
ke controverses bleek te leiden. Er werd
een commissie ingesteld die de komende
drie maanden moet studeren over de
vraag, wat nu precies onder een span
ningsgebied moet worden verstaan en
welke maatstaven daarvoor moeten gel
den. Als Brecht nog leefde, zou hij er on
getwijfeld een nieuwe satire over hebben
geschreven.
AMI VAN VREE
MEKKA De derde islamitische topconferentie in Saoedi-Ara
bië is gisteren afgesloten met het voorlezen van de Verklaring
van Mekka. In deze verklaring beloven de islamitische staats
hoofden dat zij „met alle ten dienste staande middelen" een 'dji-
had' (heilige oorlog) zullen voeren voor de bevrijding van Jeru
zalem en dat zij van deze strijd „de belangrijkste islamitische
zaak" zullen maken.
In zijn slottoespraak uitte prins Fahd van Soedi-Arabië zijn die
pe teleurstelling over de weigering van Iran bij de conferentie
van 37 landen aanwezig te zijn. Ook de aggressie in Afghanistan
werd opnieuw veroordeeld, maar de oorspronkelijke verklaring
daarover werd sterk afgezwakt.
Een nieuw voorstel is de uitbreiding van de boycot tegen Israël.
Niet alleen de Arabische landen, maar de gehele islamitische
wereld zouden in de toekomst sacties moeten nemen tegen Is
raël. Het boycotbureau van de Arabische landen zal een nieuwe
lijst opstellen van bedrijven die zaken doen met Israël.
Geen Amerikaans militair
materieel voor Iran
WASHINGTON, TEHERAN
De Amerikaanse minister
van buitenlandse zaken
Alexander Haig heeft giste
ren verklaard dat het uitge
sloten is dat de Verenigde
Staten opnieuw wapens
gaan leveren aan Iran. Ook
het militaire materieel
waarvoor Iran al had be
taald voordat de Ameri
kaanse diplomaten daar
werden gegijzeld, zal vol
gens Haig niet worden ver
scheept.
Haig verklaarde verder dat de
regering Reagan wel haar ver
plichtingen zal nakomen met
betrekking tot de overeen
komst die een eind maakte
aan de gijzelaarscrisis. In het
akkoord van de regering Car
ter met Iran zouden echter
geen bepalingen zijn opgeno-,
men over de levering van wa
pentuig. Wel zal Iran finan
cieel schadeloos worden ge
steld voor het niet doorgaan
van de wapenleveringen.
De ayatollah Khomeiny heeft
gisteren een vredesaanbod van
de kant van Irak in de wind
geslagen. De Iraanse geestelij
ke leider drukte zijn strijd
krachten op het hart de oorlog
voort te zetten, totdat de totale
overwinning is bereikt. De af
wijzing kwam nadat Irak op
de islamitische topconferentie
in Saoedi-Arabië zich opnieuw
bereid had getoond het gebied
dat het in de oorlog met Iran
had veroverd terug te geven,
maar de beheersing van de be
langrijke Sjatt-el-Arab grens
rivier viel daar niet onder.
Chanel blijft
Chanel. Een
marineblauwe-
wit gestreepte
jas van tweed
op een witte ja
pon van crêpe
de chine met
marineblauwe
lijnen.
PARIJS In de verwoeste Rue Cambon,
de straat van Chanel, blijven de camelia's
bloeien. Coco is wel al tien jaar dood, haar
stijl is nog altijd een succes. Uiteraard is
er weinig nieuws bij, maar haar pakjes
blijven klassiek, op en top Chanel. De in
gang van het huis is verscholen achter
houten schuttingen, die de gevolgen van
de bomaanslag van drie weken moeten
verbergen. Voorzover te zien heeft alleen
de gevel zwaar geleden. Binnen lijkt alles
normaal. De hal en de trap zijn onge
schonden en de dames Pompidou, Chirac
en Barre komen door hun aanwezigheid
de bevolking moed impompen.
Chanels collectie wordt dit jaar door de twee
ontwerpers opgevat als een hommage aan
Coco zelf, die precies tien jaar geleden over
leed. Het geheel heeft wat weg van een reci
tal van souvenirs, dus nog minder nieuws
dan anders. Maar een Chanel-pakje securi-
seert een mens. Je voelt je er zo veilig in. Een
Chanel kopen noemt men wel een egotrip,
het is duurder dan een psychiater maar je
hebt er langer plezier van.
Bij Lapidus zit de couture in het bloed. Vader
Ted zet zijn beste beentje voor met een sport
ieve collectie, hoofdzakelijk in beige, witte en
grijze tinten. In tegenstelling tot zijn extrava-
gantere collega's streeft Lapidus er altijd naar
een draagbare mode te creëren. Dat heeft
hem in het verleden zelfs moeilijkheden be
rokkend, want hem werd verweten dat hij
niet voldoende een beroep deed op borduur
sters, lovertjeswerksters en dergelijke, wat
onontbeerlijk schijnt te zijn voor het prestige
van het vaderland. Hij brengt dan ook wel
een reeks zwaar bewerkte avondjurken, maar
de meest typische modellen ziin voor over
dag. Safaripakken met short, korte rokken,
golfbroeken, rechte kraag. En jurken in
trench-coat stijl. Soms gaat een frivool blousje
schuil onder een strenge jas of blazer. Kleren
om te hebben, niet om over te schrijven.
Ook Féraud volgt de trek naar de jungle,
maar op een bijzonder geraffinèerde manier.
Heldere kleuren, belijnd met zwart. Lange
jurken die vanaf een kort schouderpasje sta
tig naar de voeten vloeien. Sportieve safari-
pakken op blousjes van panterzijde. Royaal
zwevende capes of rechte pantalons. De teke
ningen worden speciaal voor Féraud ontwor
pen door zijn styliste Caroline Field, die zich
erg laat inspireren door Gauguin. Bijzonder,
zijn de zonsondergang-jurken: door elkaar
smeltende kleuren als koper, goud, dieprood,
petroleumblauw en palmgroen.
Gemengde reacties
Afghanistan - plan
van Giscard
LONDEN Het voorstel
van de Franse president Gis
card d'Estaing voor een vre
desconferentie over Afgha
nistan overigens zonder
deelname van het door de
Sovjet-Unie geïnstalleerde
bewind van Karmal is in
de islamitische wereld op
felle kritiek gestuit.
In de westerse landen gelooft
men, dat het voorstel weinig
kans van slagen heeft. Alleen
in Washington werd gespro
ken over een „positief voor
stel", dat zorgvuldig door de
Amerikaanse regering zal
worden bestudeerd. In ver
schillende hoofdsteden werd
er op gewezen, dat de manoeu
vre van Giscard eerder schijnt
te zijn ingegeven door overwe
gingen van binnenlands-poli
tieke aard de presidentsver
kiezingen komen steeds dich
terbij dan door de verwach
ting dat de Russen zich nu soe
peler zullen opstellen in de
kwestie-Afghanistan.
Verwijdering geëist
van Turkije uit
Raad van Europa
STRAATSBURG In de
Raad van Europa, een orgaan
waarin 21 Europese democra
tieën samenwerken, is heftige
kritiek geleverd op het lid
maatschap van Turkije in de
Raad, onder wie door het Ne
derlandse PvdA-kamerlid Van
den Bergh.
Een aantal landen wil verwij
dering van Turkije uit de
Raad. In een resolutie die is
voorgesteld, dient Turkije voor
1 mei opheldering te hebben
gegeven over de koers van het
land. De Turkse afgevaardigde
Akcali wees erop dat de demo
cratie in de loop van dit jaar
zal worden hersteld. Hij
vroewg begrip voor het feit,
dat voor de staatsgreep van ge
neraal Evren op 12 september
van het vorig jaar het in Tur
kije een grote chaos was.
Beschietingen in
grensgebied
Libanon-Israël
BEIROET De vanmorgen
vroeg nog doorgaande beschie
tingen over en weer door
enerzijds Israël en de rechtse
militie van majoor Haddad en,
anderzijds Palestijnse verzets
strijders in het Isaëlisch-Liba-
nees grensgebied hebben do
den en gewonden veroorzaakt
en wel twee doden en een ge
wonde door beschietingen van
het dorp Aaichye, Tyrus en
twee Palestijnse kampen,
voorts drie doden en negen ge
wonden in Masouk bij Tyrus
en een dode en vier gewonden
bij Saida.
Nulgroei
voor Duitse
economie
ESSEN - Er bestaan nauwe
lijks mogelijkheden om de
Westduitse economie dit jaar
zodanig te beinvloeden dat er
meer in zit dan de nu te ver
wachten nulgroei. Dit is de
conclusie van een gisteren ge
publiceerde studie van het in
stituut voor economische on
derzoek van Noord rijnland-
-Westfalen (RWI) naar moge
lijke strategieën voor aan
zwengelen van de economie.
Modernisering
van Oostduits
leger
OOST-BERLIJN Het Oost-
duitse leger wordt op het
ogenblik uitgerust met de mo
dernste russische wapens en
wapensystemen in het kader
van een grootscheeps moder
niseringsprogramma. Dit heeft
de plaatsvervangend minister
van defensie van de DDR, ge
neraal Werner Fleissner, in
een interview met het Oost-
duitse persbureau ADN ge
zegd. De modernisering van
het leger geldt voor alle drie
onderdelen van het leger, te
weten de landmacht, de lucht
macht en de marine. Fleissner
trad overigens niet in de de
tails.
Volgens Fleissner noodzaakt
de „ongebreidelde herbewape
ning" en de „toegenomen
agressieve bereidheid" van de
NAVO de DDR ertoe haar mi
litaire inspanningen te vergro
ten.
Onderzoek
corruptie
bij Italiaanse tv
GENUA De officier van
justitie in Genua heeft een on
derzoek gelast naar beschuldi
gingen, als zouden bij het
staatstelevisiebedrijf RAI ette
lijke journalisten op de loon
lijst staan, die in geen jaren
voor de RAI hebben gewerkt
Mario Pastore, een bekend tv-
presentator, noemde tijdens
een actualiteitenprogramma
de namen van een aantal jour
nalisten, die twintig jaar en
langer hun salaris uitbetaald
krijgen door de RAI, terwijl ze
in volle dienst zijn van politie
ke partijen.
