W
'oet
postzegels
oplossing vorige puzzeL
7 weekpuzzel door dr. Pluizer
ilZK
em
ft
m
m
a
m
m
m
m
m
TOA
BRIDGEN
ogs
WETENSCHAPPEN
DENKSPORTEN/HOBBY
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 24 JANUARI
^reld
De prijswinnaars van puzzel 3 zijn:
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
NR. 4
KRUISWOORDRAADSEL
Horizontaal: 1 insekt; 13 deel van In
donesië: 14 stof; 16 dwaas; 17 blad
papier; 19 stoot; 20 snijwerktuig; 22
voorzetsel; 23 afgelegen; 24 niet meer
aanwezig; 26 kleverige stof; 27 laatst
leden (afk.); 28 honingdrank; 30 appel
soort; 32 biersoort; 33 na iets; 35
roofvogel; 37 overslaande sluiting; 38
voorzetsel; 39 heidemeertje; 41 hoofd
deksel; 42 hulde; 44 muzieknoot; 45
land in Afrika; 47 zeer onwetend; 49
jong varken; 50 zonder moed; 51
slaapplaats; 52 wolvlokje; 54 dier met
slurfachtige snuit; 57 equator; 60
eerstvolgende (afk.); 62 voorzetsel; 63
zandheuvel; 65 plaats in Gelderland;
66 lengtemaat (afk.); 67 bedenking; 69
tongetje v.e. balans; 72 dierenverblijf;
74 telwoord; 76 enigszins; 78 sprook
jesfiguur; 79 vogelprodukt; 80 tuin
haag; 82 proper; 83 soort afsluiting;
84 voorzetsel; 85 deel van de hals; 87
snel; 89 smalle weg; 90 kunstprodukt;
91 stof; 94 zangwijs; 96 rechtgeding
waar zeer veel personen bij betrokken
zijn.
Verticaal: 1 klein vertrek; 2 ooster
lengte (afk.); 3 lawaai; 4 cafébediende;
5 opstootje; 6 verbrandingsrest; 7
voorzetsel; 8 deel v.e. auto; 9 op iets;
10 bosgewas; 11 eminentie (afk.); 12
teken van de dierenriem; 13 fototoe
stel; 15 deel v.e. breuk; 16 ogenblik;
18 kwajongen; 21 lang en dun pen
seel; 24 insekt; 25 vrouwelijk dier; 29
voegwoord; 30 dwarshout aan een
mast; 31 voorzetsel; 32 hoewel; 34
grote houtboor; 35 grondstof voor de
kleurstoffabricage; 36 dier met gewei;
37 jaarboek; 40 voegwoord; 43 en
dergelijke (afk.); 45 kleefstof; 46 bloei-
wijze; 47 mager; 48 afgemat; 53 ver
achtelijk; 55 per adres (afk.); 56 be
hoefte aan voedsel; 58 niet parkeren
(afk.); 59 stad in Frankrijk; 61 reistas;
63 reclamelicht; 64 vergevorderd in
tijd; 66 inspanning; 68 gereed; 70
wereldorganisatie (afk.); 71 onbepaald
hoofdtelwoord; 73 voegwoord; 75
vrouwelijk dier; 77 wijnsoort; 81 water
vogel; 83 lichtende kring om zon of
maan; 86 toiletartikel; 88 onderdeel
v.e. tennispartij; 89 door, met (Latijn);
90 vordering; 92 tegenover (afk.); 93
voorzetsel; 94 militaire ordedienst
(afk.); 95 lidwoord.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
en is hei
n wordt
ek geves
waaraz
en miljo
n lijden
Ie bevoU
rs is. In
ne inspa
elijks n
and arti
bestrijdi
tgonnen
aggevers
ójcten in r
bting 130,
«yoosteloi
oa, ook w
o Derde 1
Ocomende
niets te
^tomende
eeuwse
ff ene) w
Testam
erm die
[ment w
t aangei
„fout" ii
dragen t
bare lep
hrikkeli
engevolj
dat de h
het ver
Ise zara'
ge lepra
er besm
door
L. Hofland
Alexander Kotov
Begin van deze maand is. op
67-jarige leeftijd, de Russische
grootmeester Alexander Kotov
overleden. De jongere lezers
onder u zullen dit schouderop
halend voor kennisgeving aan
nemen, maar voor de oudere
generatie en voor iedereen die
iets van schaakgeschiedenis
afweet, maakt dit meer indruk.
De in 1913 geboren Kotov
toonde zich reeds op jeugdige
leeftijd een begaafd speler, zijn
eerste toernooizege van be
lang, het kampioenschap van
zijn provincie, behaalde hij met
zestien jaar. Gestadig in kracht
toenemend werd hij achter de
geweldenaar Botwinnik tweede
in het Russisch kampioen
schap 1939. In 1948 werd hj
gedeeld kampioen van Rus
land met Bronstein en vanf die
tijd tot ongeveer 1956 behoor
de hij tot de wereldtop. Het
hoogtepunt van zijn carrière
was de eerste plaats in het in
terzonale toernooi te Saltsjö-
baden 1952, waar hij met 16
1/2 uit 20 (7 remises en 13
overwinningen) drie punten
voorbleef op cracks als Petros
jan (wereldkampioen '63-'69)
en Taimanov.
Zoals wel meer spelers rond de
45 jaar, verloor ook Kotov zijn
ambities toen hij inzag, dat een
wereldtitel voor hem niet weg
gelegd was. Vanaf die tijd hield
hij zich bezig met training van
jongere spelers en journalistie
ke arbeid. Vooral door dit laat
ste is hij nu nog zeer bekend,
men leze maar zijn uitstekende
(in het Engels vertaalde) boe
ken: „The Soviet School of
Chess", „Think like a Grand
master" en de biografie
„Alexander Aljechin". Verdere
bekendheid verwierf Kotov als
begeleider van Russische
teams en als arbiter bij inter
nationale toernooien. Met zijn
heengaan is weer een belang
rijk hoofdstuk aan de schaak
geschiedenis toegevoegd. Be
roemd in de schaakliteratuur is
de partij Averbach-Kotov uit
het kandidatentoernooi Zurich
1953. We zullen u hiervan het
prachtige slot laten zien.
S
Ai
1
1
4
A
A
H
A
A
A
i
A
s
A
A
i
s
s
WIT: Kh2, Dd2, Tf1. Tg2, Lf2,
Pe2, a2, b2, c4, d5, e4, f3. h3.
ZWART: Kh8, Dd7, Tb8, Tf6,
Le7, Pg8, a5, b7, c5, d6, e5, f4,
h7.
1. Dd7xh3ü Kotov moet dit of
fer grotendeels op gevoel ge
bracht hebben, want het bere
kenen van alle duizelingwek
kende varianten, moet voor
een mens onmogelijk geacht
worden.
2. Kh2xh3 Tf6-h6+ 3.Kh3-g4
Pg8-f6+
Waarschijnlijk had hier 3..Tf8!
iets sneller gewonnen, na
4.Pxf4 Pf6+ 5.Kg5! (5.Kf5?
Ph5+! 6.Kg4 Tg8+ 7.Pg6+ (de
koning kan niet naar de h-lijn
wegens Pxf4 mat) 7..Tgxg6+
8.Kf5 Pg7 mat) 5..Tg8+! (na
5..Pg4+ maakt wit studieachtig
remise: 6.Kxg4 Tg8+ 7.Pg6+!
Tgx6+ 8.Kf5 Th5+ 9.Tg5ü
Lxg5 10. Kg4 Lxd2 11. Kxh5
en zwart heeft niets meer)
6.Kf5 Pg4! 7.Ph5 Thg6; 8.Dg5
Lxg5 9.Kxg4 Lf4+ 10.Kh3 Txg2
11.Pxf4 exf4 met beslissend
materiaalvoordeel voor zwart.
Het is Kotov niet kwalijk te ne
men, dat hij deze verborgen
winstweg over het hoofd zag,
bovendien is er in deze inge
wikkelde variant misschien een
verborgen verdediging; een
aardige opgave voor de lezer!.
4.Kg4-f5 Pf6-d7 Zwart moet
natuurlijk de witte koning van
e6 afhouden, maar met het ge
niale 4..Pg4ü was dit op fraaie
re manier gelukt; 5.Pxf4 (het
enige tegen de dreiging
5..Tf8+ 6.Kxg4 Tg8+ en Tf6
mat) 5..Tg8! en nu ontstaat de -
variant die in de aantekening
bij zwarts vorige zet is gege
ven. 5.Tg2-g55. Pxf4 helpt niet,
wit blijft na 5..Tf8+ 6.Kg4
Tg8+ 7.Pg6+ Tgxg6+ 8.Kf5
Th5+ 9.Tg5 Thxg5 10.Dxg5
Lxg5 een vol stuk achter.
5...Tb8-f8+ 6.KI5-g4 Pd7-f6+
7.Kg4-f5 Pf6-g8+ 8.Kf5-g4
Pg8-f6+. Het is niet moeilijk
voor te stellen, dat zwart hier
in tijdnood was, vandaar deze
zetherhaling.
9.Kg4-f5 Pf6xd5+ 10.K(5-g4
Pd5-F6+ 11.Kg4-f5 Pf6-g8*
12.Kf5-g4 Pg8-f6+ 13.Kg4-f5
Pf6-g8+. De tijdnood is voor
bij, zwart heeft slim de pion op
d5 weggenomen, waarna geen
driemaal dezelfde stelling mo
gelijk was. Bovendien, zou bij
analyse blijken (de partij werd
hier afgebroken) dat er geen
winst in zit, dan zou hij nu re
mise kunnen nemen.
14.Kf5-g4 Le7xg5 De winst is
gevonden!
15.Kg4xg5 Een andere verde
diging was 15.Th1, na 15..Txh1
16.Kxg5 Th6! dreigt 17..Tf7
18..Tg7+ gevolgd door Pe7
mat. Dus moet wit spelen
17.Lxc5 om op de volgende zet
d.m.v. Lxd6 veld e5 vrij te ma
ken voor de koning. Maar na
17..Tf6! 18.Lxd6 Txd6 19.Dc3
Tdg6+ 20.Kf5 Th5+ 21.Kg4
Pf6 staat wit mat. 15...Tf8-f7
16.Lf2-h4 Dekt de matgevende
velden e7 en f6 16...Th6-g6+
17.Kg5-h5 Tf7-g7 18.Lh4-g5 Nu
moest veld h6 weer gedekt
worden. 18...Tg6xg5+ 19.Kh5-
h4 Pg8-f620. Pe2-g3 Materiaal
teruggeven helpt niet meer. de
witte koning staat hopeloos
klem. 20...Tg5xg3 21.Dd2xd6
Tg3-g6 22.Dd6-d8+ Het be
roemde „Schaak der wrake'1,
na 22...Tg6-g8 gaf wit het op.
Mali (3)
Jannes van der Wal en Rob
Clerc spelen dezer dagen in
Dordrecht een tweekamp van
drie partijen om het kampioen
schap van Nederland. Op
grond van het spel in de eerste
tweekamp is Clerc favoriet.
Wordt het wereldkampioen
schap in Mali als maatstaf aan
gehouden. dan zijn de beste
kansen aan Van der Wal. Deze
Groninger was stellig op dreef
in Bamako, al reikte hij nog
niet naar de top. Zijn neder
laag tegen Wiersma, in de ne
gende ronde, maakte hem nog
voor de helft van het toernooi
kansloos. Subtiel spel bezorg
de Wiersma een voordelige
stand, die na zwarts 30. 13-
18 resulteerde in de stand van
het eerste diagram. Hier volg
de sterk 31. 38-32 27x38 32.
42x33. Het is duidelijk dat Van
der WaL kampt met een top
zware korte vleugel, vandaar
dat zijn volgende zet voor de
hand ligt: 32. 14-19 33. 34-29
17-22. 34 28x17 12x21 35.
26x17 11x22. Toch blijft wit
groot voordeel houden, zoals
blijkt: 36. 43-38 8-13 37. 47-42
VAN DER WAL
VAN DER WAL
n
SR
I f H 1
m a
a s m
1SS8!
O -
a s ss
WIERSMA
16-21 38. 38-32 22-27 39. 32-28
21-26 40. 49-43 3-9 41. 43-38 6-
11 42. 44-40 11-16 43. 34-29 14-
19 44. 39-34! 18-22. Ook op 27-
31 36x27 18-23 29x18 13x31
42-37 31x42 38x47 is het dui
delijk aan wie de kansen zijn.
45. 28x17 19-23 46. 29x18
13x11. Nu wordt duidelijk hoe
zwak de zwarte stelling is ge
worden door 41. 6-11 en 42.
11-16. 47. 34-29 11-17 48.
42-37 9-13 49. 29-23 17-21 50.
23-18! Het offer waarmee on-
MOGILJANSKI
der andere Hans Jansen bij
het WK 1976 jn Amsterdam
Koeperman had kunnen ver
slaan. 50. 13x22 51. 40-34
15-20 52. 34-29 en Van der Wal
berustte in verlies.
Vorige week meldde ik hoe
fraai Van der Wal won van
Bassirou Ba. Tegen Mogiljans-
ki maakte de Groninger ge
bruik van een beoordelingsfout
van de Rus. In de diagram, na
zwart 40. 3-9 speelde de
Rus onvoorzichtig 41. 36-31,
ongetwijfeld geïnspireerd door
de achtergebleven schijf op 41.
Van der Wal reageerde naar
behoren. 41. 12-17 42. 33-28
17-21. Niet bevreesd voor 28-
23. zwart slaat natuurlijk 19x28
enz. 43. 40-35 18-23 44. 38-33
4-10 45. 35-30 10-15 46. 30-25
9-14 47. 34-30 15-20 48. 33-29
23x34 49. 30x39 20-24 50. 39-33
8-12 51. 41-36 12-18 52. 28-22
18-23 53. 33-28 7-11 en de Rus,
die na opening en begin-mid-
denspel duidelijk beter stond,
moest een onthutsende neder
laag incasseren.
Tegen Jansen kreeg Van der
Wal de punten cadeau. In 1
uur en 9 minuten kwam de vol
gende zettenreeks op het
bord. Van der Wal heeft zwart.
1. 31-27 18-23 2. 36-31 13-18 3.
41-36 8-13 4. 46-41 2-8 5. 31-26
20-24 6. 36-31 14-20 7. 41-36
24-29 8. 33x24 20x29 9. 35-30
10-14 10. 30-25 17-21 11. 26x17
11x22 12. 34-30 6-11 13. 39-34
11-17 14. 43-39 15-20 15. 38-
337 29x38 16. 32x43 20-24 en
nu pas zag Jansen dat 40-35 is
verhinderd door 14-20! 25x14
19x10 22x33 39x28 18-22
27x18 12x41. Jansen gaf het
op.
Verdedigen
Robert B. Ewen is misschien
niet bij iedereen even bekend,
maar insiders weten dat hij een
uitstekende Amerikaanse spe
ler en schrijver is, die rubrie
ken verzorgt in het bulletin van
de American Contract Bridge
League en reeds diverse boe
ken het licht heeft laten zien,
zoals „Opening Leads" en
„Doublés".
Zijn nieuwste product is kort
geleden verschenen en draagt
de titel „The Defensive Bidding
Quiz Book", hetgeen de in
houd ervan duidelijk weer
geeft. In een negental hoofd
stukken krijgt de lezer 210
biedproblemen onder ogen,
die voor het merendeel aan de
praktijk ontleend zijn, omdat
Ewen in genoemd Bulletin vra
gen van lezers behandelt en
daardoor een schat aan mate
riaal heeft veraaard. waarmee
de inzenders moeilijkheden
hebben ondervonden.
Enkele van de voornaamste
hoofdstukken zijn: Informatie
doublet of volgbod? - Ant
woorden op een informatie
doublet - Antwoorden op een
volgbod - Behandeling van
twee-kleurenspellen - Verdedi
ging tegen preëmptieve ope
ningen. In elk van deze hoofd
stukken begint de schrijver
met de diverse mogelijkheden
op een rijtje te zetten en biedt
de lezer dan de kans enkele
tientallen spellen te beoorde
len en de juiste keuze te bepa
len voor de te nemen actie.
I.v.m. de plaatsruimte laat ik u
iets zien uit het kleinste hoofd
stuk, dat gaat over „Balan
cing", het (meestal in de vierde
hand) open houden van de bie
ding, als de tegenpartij op een
laag contract heeft gepast.
Ewen: In parenwedstrijden is
het meestal niet verstandig het
bieden op een laag niveau te
laten uitsterven, tenzij u vrij
veel kracht en lengte in de
kleur van de tegenstander
heeft (of een waardeloos spel).
In viertallenwedstrijden kan
men wat eerder de pijp aan
Maarten geven, vooral als het
riskant lijkt te bieden en de
kans op een manche gering
moet worden geacht. „Stan
daard" biedmethoden zeggen
betrekkelijk weinig over balan
cing op 1-niveau. Een 1 SA
bod geeft 9-12 punten aan met
stoppers in de vijandelijke
kleur, terwijl volgbiedingen en
informatiedoubletten wat
zwakker mogen zijn. U moet
ook doubleren om tenminste
een openingsbod aan te geven
en deze tweeslachtigheid kan
verwarring teweeg brengen.
Als partner een balancing dou
blet geeft, vermijd dan een
sprongbod, tenzij u de kracht
van een openingsbod heeft.
Twee voorbeelden:
ZUID:
A V 5 Parenwedstrijd.
O A 7 3
o V 6 2 Niemand
g 0 j kwetsbaar.
West Noord Oost Zuid
pas pas 1 harten pas
pas doublet pas
a m
Oplossing: 1 SA 5 purV 1 1 1
SA 2 punten.
Normaal zouden de 13
een sterk bod rechtvaar
Maar noord heeft in eerj
stantie gepast en zuids
butie stelt weinig voor.
dien zijn er geen tienen
gens, zodat de kansen o|
manche zeer gering zijn
ZUID:
6 3 Parenwec
PA 7 2
0 H 4 Niemand
4 V B 9 8 6 3 kwetsbaa ervaren I
eigenlijk.
West Noord Oost ln het ^.e'
- pas >eft de Be
1 ruiten pes 1 hertel1
pes 2 ruiten pes lsg9Hierp„
Oplossing: pes 5 puntenf" te.flc,
Pertner zou 1 harten h!,®"a®
gedoubleerd als hij de herst|
kleuren had. of direct hr.®
geboden. 2 ruiten kan®®,,®9®"
cue bid zijn en is dus nj
lijk.
iri W
De eerste zegels die de PTT
van de Bondsrepubliek dit jaar
in omloop bracht, verschenen
op 15 januari j.l. Het ging hier
bij om drie bijzondere zegels,
elk in de waarde van 60 pf. Als
eerste een zegel die in het te
ken staat van het jaar der ge
handicapten. Door 1981 dit
motto mee te geven wil de
Verenigde Naties o.a. onder de
aandacht brengen dat er over
de gehele wereld meer dan
400 miljoen gehandicapten
zijn. Velen van hen leven onder
mensonwaardige omstandig
heden, vooral ook in landen
van de Derde Wereld.
De zegel van West-Duitsland
heeft als motief een groep
mensen die zich tot een gehan
dicapte richt. Onder deze af
beelding ziet men de tekst „In-
ternales Jahr der Behinder-
ten". Het ontwerp kwam van
de hand van Arthur Löffelhardt
uit Aichwald-Aichschiess.
jaar een propaganda-campag-
ne ten behoeve van de „Re
naissance van de steden".
Voor de Westduitse PTT was
dit feit aanleiding een bijzon
dere zegel uit te geven. Op de
door Otto Rohse uit Hamburg
ontworpen zegel ziet men een
deel van een Duits stadje. De
huizen zijn in vakwerk uitge
voerd en ook andere staaltjes
van specifiek Duitse architec
tuur zijn op de afbeelding
waarneembaar.
Tot slot in de eerste West-
Duitslandreeks van dit jaar een
zegel die de beeltenis draagt
van Elly Heuss-Knapp, van wie
dit jaar de 100ste geboortedag
wordt herdacht. Elly Heuss-
Knapp werd op 25 januari
1881 te Straatsburg geboren
en was tijdens haar leven
hoogst actief op politiek en so
ciaal gebied. Rond 1930 huw
de zijn Theodoor Heuss, de
man die later president van de
Bondsrepubliek zou worden.
Zij overleed op 19 juli 1952 in
de Universiteitskliniek te Bonn.
Het ontwerp voor deze zegel
kwam van de hand van Elisa
beth von Janota-Bzowski uit
Düsseldorf. Alle drie zegels
werden gedrukt door de
Bondsdrukkerij te Berlijn.
In 1964 begon de Nederlandse
PTT met de uitgifte van post
zegelboekjes op grote schaal
en bestemd voor de verkoop
indeed dc
;ten dat i
i stomme
op c
die alvast
Gehandicaptenjaar op Duitse zegels; ;®n^ezn0^
geschiedenis van postzegelboekjes |n dit hos|
men begi
ipra zegt,
gels die in de boekjes menen
opgenomen, vormen de gestaan.
gen van deze boekjes streek Sh
interessant stuk geschieÊerabele
Temeer daar veel van lepra-weg
omslagen een reclamelweinig pl
schap droegen. Idering zc
Bn in deze
Om een dergelijk werkstt^theemde
stand te brengen heeft cfcedelaars
teur een uitgebreide zoeljan de sc
moeten ondernemen naa Hier zie
gevens over de boekjes Unde dorf
noemde periode. Vooral n dat mei
het vaak ook om zeer lte maken
oplagen ging. Ook als mefen men
het genoegen heeft, derg^ngers n
boekjes in de verzamelii
bezitten, zal men toch r
genoeglijk uurtje aan dez
talogus kunnen beleven.
via automaten. Voor veel ver
zamelaars was dit de eerste
kennismaking met dergelijke
boekjes, afgezien van het feit,
dat men deze boekjes wel
eens in landen als Engeland en
Zweden zal zijn tegengekomen.
Dat de Nederlandse PTT, en
ook die van Nederlands-lndië
en Curagao, zich al sinds 1902
op dit terrein hebben bewogen
is dan ook voor veel Neder
land-verzamelaars vrij onbe
kend. De Speciale Catalogus
geeft een summiere opsom
ming van deze boekjes en de
daarbij behorende richtprijzen.
Voor wie meer, ja zelfs véél
meer, van deze materie wil we
ten verscheen enige weken ge
leden het „Handboek-katalo-
gus Postzegelboekjes Neder
land, Nederlands Indië, Cura
sao" van de hand van E. Horn.
In dit handboek vindt de geïn
teresseerde lezer alle mogelij
ke wetenswaardigheden over
de postzegelboekjes die in de
jaren 1902-1955 zijn versche
nen. Nog afgezien van de ze-
HsC-
nar
Deze 200 pagina's tellend!
blicatie toont de bo<
treinbriefzegels, busbriefzi
en nog tal van andere zak
ruim 450 afbeeldingen. D
talogus is een uitgave va
Rooy-Hali en voor de prij!
35.- verkrijgbaar bij de I
en postzegelhandel.
Handboek katalogus
Postzegelboekjes Nederla(
Ned. Indië - Cura$ao
Biotechnologie, ofwel: maken we van een mug een olifant?
De uitkomsten van het DNA-
onderzoek (onderzoek naar de
eigenschappen van de cel)
zouden op den duur wel eens
een even grote invloed op de
samenleving kunnen hebben,
als de technische ontwikkelin
gen rond de „chip". De over
heid zal voortvarender te werk
moeten gaan, wil Nederland op
dit gebied niet achterop raken.
Het gevaar van het DNA-on-
derzoek wordt zwaar over
schat, met een duidelijke angst
voor de toekomst op de ach
tergrond.
Dit is de mening van dr. J. de
Flines, lid van de Raad van Be
stuur van Gist-Brocades in
Delft. Dit concern houdt zich al
meer dan een eeuw bezig met
micro-organismen en wil, als
logisch gevolg, ook aan het
werk met DNA. Het concern is
dan ook gegadigde voor het
verrichten van DNA-onderzoek
in de laagste gevarenklasse.
Dit onderzoek zal gericht zijn
op een verbetering van de pro-
duktie van enzymen, eiwitten
dus die dienen als katalysato
ren voor processen in levende
organismen en die met name
In wasmiddelen worden toege
past (een katalysatoris een stof
die, zonder zelf te veranderen,
aanzet tot chemische reacties
dan wel deze versnelt of ver
traagt).
DNA Is dat bestanddeel van de
chromosomen, dat verant
woordelijk is voor de over
dracht van erfelijke eigen
schappen van een organisme.
Het is mogelijk gebleken om in
het DNA een vreemd stuk in te
bouwen met de eigenschappen
van een ander organisme.
De angst, die bij veel mensen
heerst, houdt verband met het
mogelijke ongecontroleerd
ontstaan van nieuwe, gevaarlij
ke organismen. Zo'n soort su
perbacterie, die, ongevoelig
voor welk bestrijdingsmiddel
ook, mens en dier ten gronde
kan richten. De Flines: „Het
meeste onderzoek in de laag
ste gevarenklasse, waar het bij
Gist om gaat, kan gewoon zon
der risico in een kamer gedaan
worden. Zeker 99 pet van de
bestaande bacteriën is onge
vaarlijk. De door DNA-technie-
ken ontstane organismen zijn
niet of nauwelijks in staat bui
ten het laboratorium in leven
te blijven. De voor het onder
zoek vaak gebruikte E-colibac-
terie (behorend tot de darmflo
ra en -fauna), is na behande
ling niet meer dan een miezeri
ge mutant (variatie) met van
zijn soort afwijkende eigen
schappen. Er is dan ook geen
sprake van mug-olifanteffec
ten".
Het DNA-onderzoek ligt voor
Gist-Brocades in het histori
sche verlengde van de ontwik
kelingen bij het concern en
men vindt het daarom van
groot belang, dat de greep op
dit punt de boot niet mist. Het
concern is thans een van de
grootste gistproducenten ter
wereld en beheerst ongeveer
20 pet van de wereldmarkt
voor enzymen. Het argument,
dat met DNA-experimenten het
„rommelen aan de erfelijk
heid" begint, spreekt dr. De
Flines niet zo erg aan. Het
knutselen aan de erfelijkheid
is, volgens hem, al begonnen
met de eerste kruisingen van
planten om nieuwe soorten te
krijgen.
Overigens is het DNA-onder
zoek niet geheel nieuw voor
Gist-Brocades. In Engeland
wordt al, in opdracht van het
concern, onderzoek verricht.
Het gaat in Europa vrijwel al
tijd om experimenten in de
eerste drie gevarenklassen:
C1, C2 en C3. Voor zover be
kend heeft onderzoek in de
hoogste klasse, C4, alleen in
Heidelberg plaats. C4 houdt
onder meer het werken in met
materiaal van hogere levens
vormen. Daar schuilen wel de
gelijk gevaren in. Het werken
met het pokken- en rabiësvirus
(hondsdolheid) is heel wat ris
kanter dan het gewone DNA-
onderzoek.
Een probleem is, dat de wetge
ving in de wereld, dus ook die
In Nederland, niet aangepast is
aan de nieuwe ontwikkelingen.
„De huidige regels zijn onhan
teerbaar", zo vindt dr. De Fli
nes. Een ander, meer prak
tisch, probleem is, dat biotech
nisch onderzoek zeer veel geld
verslindt. Gist-Brocades geeft
op een omzet van 1,3 miljard
gulden, ongeveer 54 miljoen
uit aan onderzoek en ontwik
keling, waarvan de helft voor
blotechnologie bestemd is. Dat
draagvlak moet groter worden.
Onlangs heeft het concern een
samenwerking op het gebied
van de biotechnologie met de
Shell aangekondigd. Shell le
vert hierbij tien van de veertig
mensen en draagt voor de
helft in de kosten bij.
Maar hoe het ook zij, het on
derzoek staat nog in de kin
derschoenen en het zal wel het
Jaar 2000 worden voor men tot
werkelijk praktische resultaten
kan komen.
