Wordt
Den Haag
kunst-
hoofdstad
van ons
land?
„Fanny",
een
eigentijdse
roman
uit 1751
EEN HUZARENSTUKJE VAN ERICA JONG
WEEKENDEXPOSITIE VAN
LOUTER TOPSTUKKEN
Ir laren, c
9ord wor
an maai
George Henri Breitner: Hartjesdag.
Vorig jaar verscheen het nieuwste boek
van Erica Jong, die al met ..Fear of Flying"
(„Het Ritsloze Nummer") en „How to save
my own life" een groot publiek vond,
mede omdat zij, althans volgens velen,
een heel indringend beeld gaf van het le
ven van een vrouw in onze dagen waar
mee zij op een of andere manier een
plaats kreeg in het feministische kamp, al
was niet elke feministe het daar mee eens.
Haar nieuwste roman heet „Fanny" en
heeft dezelfde ietwat aanvechtbare femi
nistische pretentie. Erica Jong haalt daar
voor nogal wat van stal: de hoofdpersoon
van het boek ontleent zij uit een klassiek
typisch mannenboek, ze hanteert een stijl
die tweehonderd jaar geleden in boeken
gewoon was, laat haar heldin de meest bi
zarre avonturen meemaken, zodat het
boek wel een schelmenroman mag heten,
probeert bovendien een beeld van Londen
in die tijd te geven, dat Dickens moet
evenaren en laat tenslotte een groot aan
tal historische figuren in haar roman een
rol spelen of figureren. Erica Jong haalt
dus een huzarenstukje uit, om maar een
term uit de mannenwereld te gebruiken.
Bij deze veelheid van middelen imiteert zij
dan ook nog de lengte van klassieke ro
mans en komt tot zo'n 650 pagina's.
De roman die uitgangspunt was van dit
boek is het roemruchte „Fanny Hill" van
John Cleland: „De memoires van een
dame van plezier, geschreven door haar
zelf", dat sinds zijn verschijning een twee
honderd jaar geleden, een van de prototy
pen van pornografische literatuur werd.
Een klassieker op dat gebied, dat ook in
Nederland allang niet meer onder de toon
bank verkocht wordt.
Het is een verhaal van een onschuldig
meisje, dat in Londen terecht komt in een
bordeel en daar getuige, dan wel deel
neemster of slachtoffer is aan of van aller
lei erotische gebeurtenissen. Dat alles
wordt gedetailleerd beschreven, zoals in
zo'n boek voorwaarde is. Fanny Hill is de
hoofdpersoon van het boek van Erica
Jong en ook deze roman is in brieven, niet
echter aan een „mevrouw" die van alle
avonturen het fijne wil weten, maar aan
Fanny's dochter, Belinda. Ook hier het
verblijf in het bordeel, maar daaraan voor
afgaand haar meisjesjaren. Fanny is door
lopend het slachtoffer van infaam manne
lijk gêdrag, dat doorlopend beledigend is
voor de vrouw, of de mannen nu onbe
trouwbaar, eng, angstaanjagend of alleen
maar belachelijk zijn. De onderwereld van
Londen komt ter sprake, evenals een aan
tal opmerkelijke figuren, die niet in de ver
getelheid zijn weggezakt, zoals Swift, de
schrijver van „Gulliver's Reizen", de satiri
sche tekenaar èn schilder Hogarth, de
schrijver Henry Fielding, om maar enkelen
van de lange reeks te noemen.
Erica Jong laat haar Fanny van alles bele
ven. Een lange reis over de wereldzeeën
(een kaartje van de afgelegde trajecten is
bijgevoegd), waarin het manvolk aan
boord zich ten opzichte van de dames die
meereizen niet vlekkeloos gedraagt. Intus
sen wordt Fanny ook nog moeder, na een
vreselijk kraambed. Dat laatste is een uit
stekend beschreven gebeurtenis.
Zo zijn er veel meer overtuigende momen
ten in dit lange, overdadige boek, met zijn
vele hoofdstukken, waarvan de titel steeds
de inhoud aankondigt. Het doorlezen van
deze titels geeft je eigenlijk al een beeld
van het vele dat Fanny overkomt.
Erica Jong speelt daarbij op amusante
manier leentjebuur. Van John Cleland
neemt zij de pornografische stijl over in
een aantal passages, elders hanteert zij"de
schrijfwijze van Dickens of van Henry Fiel
ding. Zij kiest zelf voor een 18e eeuws
idioom en zinsbouw, tot zelfs in de spelling
geeft zij dat aan: „Naarmate we de grote
stad Londen naderden begon mijn hart al
maar sneller te kloppen; het was dan ook
overduidelijk dat we de metropool ge
naakten, want de Theems verkeerde in
een zee van masten". Of: „De rivier was
klaarblykelyk de grote vervoersweg en
menig stedeling van aanzien was op zyn
ran het
ge Berr
gemak onderuit gezeten in huurscfln oorsp
wyl hun ruige en grauwe schipper^nmer, b
vaardig voortroeiden, doch een smarti lang. f
aanslag pleegden op hun oren en gthten en
lens middels de vloeken die zy uitwhgelukkr
den...." enzovoorts, 650 pagina's jaar gc
Wel te veel van het goede, al heeft vel in de
Joop van Helmond met gevoel voor> verzeilc
inventiviteit en humor een uitstekende moest
derlandse versie ervan gemaakt. Iraaiendc
Het boek is in alle opzichten te veeen de eij
het goede (of slechte). Te veel ondiafwezig
reld van Londen, te veel historischekm al ei
ren, te veel avonturen, ook te veel 1 dat de
wenleed. Daarom tegelijk ook te v| België
van waar ik denk dat Erica Jong het 4n bier
lijk over wil hebben. wel tien
JAN VERSTAIjnciers di<
.euze vrc
Erica Jong: „Fanny of de naar waaderlande
opgetekende historie van de avonivan elk
van Fanny Hackabout-Jones". Verf',
door Joop van Helmond. Uitgever? nu: „BI
Arbeiderspers. Prijs 34.50. weken' z
Johannes Bosboom: Oude Kerk te Amsterdam. Adriaen de Greyff: Dieren in een landschap.
DEN HAAG Er is in Den
Haag een groot aantal galeries
die moderne kunst tonen en
daarmee ook regelmatig in de
publiciteit komen. Maar er zijn
ook handelaren in oude kunst.
Daar zijn gerenommeerde,
soms internationaal befaamde
huizen onder, maar zij halen
die publiciteit hooguit door hun
deelnemen aan de beurs te
Delft. Tien Haagse kunsthan
delaren gaan daar iets aan
doen. Op een feestelijke expo
sitie in Pulchri Studio aan het
Lange Voorhout tonen zij 31
januari en 1 februari het puik
van hun collecties om eens de
aandacht te vestigen op het
steeds groter wordende belang
dat de Residentie in het lande
lijke kunstgebeuren inneemt.
De laatste jaren is er bij veel
kunsthandelaren een duidelijke
voorkeur voor een vestiging in
Den Haag gebleken en als
deze ontwikkeling zich voortzet
zou de hof-stad op den duur
ook wel eens de kunst-hoofd
stad van ons land kunnen wor
den.
Op de expositie zijn topwerken
aanwezig van oude meesters,
romantici, Haagse School, im
pressionisten en zowel vroege
als zeer recente 20e-eeuwers.
Het aanbod op het geheel der
oude meesters wordt bijeenge
bracht door de kunsthandela
ren Nystad, Cramer en Hoog-
steder, die ieder met enkele
opmerkelijke schilderijen voor
de dag komen. Hoogsteder
laat een goed geconserveerd
ontbijtstilleven zien van Pieter
Claesz., gemonogrammeerd
PC, gedateerd 1652. Het kleu
rige schilderij, dat Claesz.'s
overgangsperiode naar zijn la
tere „monochrome banketjes"
markeert, is niet alleen bijzon
der door de kwaliteit, maar
ook door de in de compositie
aanwezige Chinese kan, die in
geen enkel vergelijkbaar stille
ven uit die tijd te vinden is. De
kleinere kan, links op het schil
derij. is echter wèl bekend: in
de Pieter Claezs. die zich in het
Centraal Museum te Utrecht
bevindt (1651) zien we een
soortgelijk stuk keramiek.
Cramer komt naar Pulchri met
o.a. een helder, licht en ruimte
lijk rivierlandschap van Salo
mon van Ruysdael, gedateerd
1641, een mooi Van Goyen-
De 19e eeuw, waarin ook de
Haagse schilders zo'n grote en
interessante rol in onze kunst
geschiedenis speelden, is ui
teraard in de Haagse kunst
handel goed vertegenwoor
digd. Kunsthandel Polak toont
een sfeervol interieur van de
Oude Kerk te Amsterdam door
Johannes Bosboom. Dit doek
behoorde vele jaren tot de col
lectie van het Metropolitan
Museum in New York en is nu
weer in eigen land terugge
keer. Van een andere grote
Hagenaar, H.W. Mesdag, toont
Polak een fraaie aquarel met
vissersschuiten, terwijl kunst
handel Leslie Smith een impo
sant doek van dienst hand
landschap met aan de horizon
Arnhem en de Eusebiuskerk,
gedateerd 1633. Verder toont
hij een mansportret van Ge
rard Terborch, door Gudlaugs-
son geschat op een datering
tussen 1645 en '47 en een
„Bezoek aan de dokter" van
Godfried Schalcken (1669).
Kunsthandel S. Nystad presen
teert naast een voornaam jon
gensportret van de Hagenaar
Pieter Nason (1612-ca. 1689)
ook twee dierstukken van de
Zuidnederlandse schilder
Adriaen de Greyff. Twee pen
danten tegen de achtergrond
van geboomte, een fontein en
klassieke bouwwerken.
toont, Vissersschuiten voor de
kust. Leslie Smith brengt ook
een woeste zee van Mesdag,
naast aantrekkelijke schilde
rijen van o.a. Willem Roelofs
en J.E. Akkeringa. Ook de
Wassenaarse Art Gallery be
hoort tot de Haagse kunsthan
del en neemt aan de expositie
deel met een aantal schilde
rijen uit de Haagse School en
omgeving. Hij toont ook een
mooi schilderij van Jongkind,
naast een charmant „Bloem-
stilleven" van de Franse schil
der S. Rivoire.
Voorhout gevestigd zijn mee
aan deze presentatie. Kunst
handel Ivo Bouwman is o.a.
aanwezig met een vroeg fau-
vistisch schilderij van Jan Sluij-
ters, gedateerd 1909, een tin
telende „Boomgaard" in felle,
frisse verftoetsen. Daarnaast
brengt Bouwman ook een
groot, sterk bloemstilleven van
Kees Verwey, geschilderd om
streeks 1960, een waar kleu
renfeest. Kunsthandel Van
Voorst van Beest maakt goede
sier met een schilderij. Hartjes
dag, van Breitner. een krachti
ge en originele compositie, en
een aantrekkelijk bloemstille
ven van Louis Valtat.
Kunsthandel Scherpen neemt
deel met o.a. een rake Van
Dongen-aquarel, een wufte Pa-
risienne, galant gezeten in een
rijtuig, een imposant schilderij
van Isaac Israels (man en
vrouw in een danscafé) en een
kleurig meisjesfiguurtje van
Monticelli.
Ook de eigentijdse kunst komt
aan bod. Galerie Nova Spectra
laat een krachtig Appel-schil
derij zien en omringt deze zo
wel door kleur als expressie
opvallende inzending met en
kele werken van kunstenaars
die hij in ons land heeft geïn
troduceerd, zoals Roger-Edgar
Gillet.
In de week na de weekend
presentatie bestaat voor het
publiek de gelegenheid met de
Haagse kunsthandels nader
kennis te maken. De deelne
mers houden dan elke dag
open huis, van 11-17 u. (t/m
zaterdag 7 februari, ma. 2 febr.
gesloten).
Jan van Goyen: Landschap bij Arnhem.
ndenzt
tchoon
naken,
ruimen
alwe
ideugo
Isaac Israels: Café dansant Le Moulin de la Galette.
Kees van Dongen: Parisienne in rijtuig, aquarel.
H.W. Mesdag: Vissersschuiten, aquarel.
aardige
it einde
grijze zi
die nc
keien op
Beteerd,
anders
van o
tven gehi
a epidem
}t massi
Iaan over
lok op di
len groo\
kt. Sintei
fnet zijn t
Bid, was
\g van w
Ten wat
naar Sp,
in ons i
in men
Iden, d
maken.
tof gedo
uit z
fische b
nog toe,
geduur
?g tijd
■r wordt
laar st<
niets mi
ip de lar
neer met
I. Deze
ze vol i
ie ze doe
u.V en he'
groot
1e vest
k herhaa
toute pir
jen fuifne
Ier aan".
i op de
uilen de
