Leidse Courant | 1981 | 15 januari 1981 | pagina 5

'an pastoor Van Aarsen, via meester
osman, tot aan Ter Does" vandaag

phen en Hazerswoude
ïigen zich over
oblemen rond rijksweg 11

phen gaat methadon verstrekken

Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.

Feestavond
Rijnsch uimers

LEIDERDORP De Lei-
derdorpse carnavalsvereni
ging „De Rijnschuimers"
houdt morgen haar feest
avond in het Zijlkwartier-
centrum aan de Van der
Marckstraat 19 in Leider
dorp.

De Leiderdorpse „Lenco's" en
het huisorkest „De Gespleten
Klomp" zullen hun medewer
king aan deze avond verlenen
en vanzelfsprekend is Prins
George de Eerste van Leider
dorp (beter bekend als Hans
Kok) ook aanwezig. Ook niet-
Leiderdorpers en niet-leden
zijn van harte welkom op de
feestavond, die om acht uur
begint Leden hebben gratis
toegang. Niet-leden betalen
ƒ7,50 per persoon. Kaarten zijn
in de voorverkoop verkrijg
baar bij sigarenmagazijn Spies,
Hoofdstraat 16, kapsalon Min-
nee, winkelcentrum Santhorst
en bij de heer G.P. van Beek,
Vron&enlaan 37. Verder ook
's avonds aan de zaal zolang
de voorraad strekt. Nieuwe le
den kunnen zich bij de heer
Van Beek aanmelden, telefoon
893283 of bij R. Paulides, Tuin-
i straat 6, tel. 895091.

«sinaèd/REGIO

LEIDSE COURANT

DONDERDAG 15 JANUARI 1981 PAGINA 5

zal 9
de bol
Heem.
ten on
zullen
iderde
,'t Hee

ip het
ïeid
rends
jerechtbt
vergad
an Li^
over
cties p
>fiel'"
?n bur
■e ver
ond d
Ie Koi

ÏEN AAN DEN RIJN/HAZERSWOU-
Het Hazerswouds college is dinsdag
»ek geweest bij zijn collega's in Alp-
in te praten over de gemeenschappelij-
oblemen. die voornamelijk samenhan
gt de aanleg van rijksweg 11.

s het informele gesprek werd hoofdzake-
praat over de vraag hoe de weg over het
gebied van de beide gemeenten komt te
en wat de daaruit eventueel voort-
inde moeilijkheden zijn. Hoe het tracé
ipen is nog niet bekend. Er is een aantal
iten voor het afvloeien van de verkeers-
De heer Bos van de stuurgroep RW 11

bracht het Hazerswouds college op de hoogte
van de stand van zaken. Hazerswoude is op het
moment bezig met het opstellen van een be
stemmingsplan en de daarbij behorenide in
spraakprocedure. Bij de aanleg van rijksweg 11
heeft Hazerswoude vooral te maken met de
ruilverkavelingskwestie. Door de aanleg van de
weg dreigen de boeren aan de Rijndijk in de
knel te raken.

De beide college's hebben niet geproken over
de, door Alphen gewenste, verdubbeling van
het spoor tussen Alphen en Leiden. Het contact
werd door Alphens gemeentesecretaris Mine-
kus vruchtbaar genoemd.

mr.
en a.
candid
m de
ndse

npEN AAN DEN RIJN
gemeente Alphen gaat
kort over tot het uit-
van methadon aan
^verslaafden die probe--
te kicken".

Mluit is genomen in sa-

iai

menwerking met de GG en
GD en het consultatiebureau
voor alcohol en drugs. De kos
ten van het langwerkende
opiaat worden betaald door
het ministerie van Volksge
zondheid. De methadon zal, in

een door de gemeente beschik
baar gestelde kamer van het
GG en GD-gebouw, worden
verstrekt door personeel van
het consultatiebureau voor al
cohol en drugs.

\ONDERD JAAR KA THOLIEK ONDER WIJS IN HOOGMADE

DE HOLLANDSE WINTER IS EEN
VIJAND VAN UW GAVE HUID.

In de winter heeft uw huid veel te lijden.
Gure buitenlucht en droge atmosfeer van centraal
verwarmde ruimten doen een aanslag op de zachtheid
en soepelheid van uw huid. Zoals het verstrijken der
jaren kan ook het winterweer droogterimpeltjes in
uw gezicht veroorzaken.

Gelukkig hebben al veel vrouwen hef geheim
ontdekt om hun huid tegen deze nadelige invloeden te
beschermen: Oil of Ulay.

Oil of Ulay is een "beauty fluid'die het natuur
lijke vochtevenwicht van uw huid weer herstelt.
Het geheim van Oil of Ulay is dat het eigenschappen
heeft die gelijk zijn aan die van uw eigen huidvloei
stoffen. Daardoor neemt de huid het direct en volledig
op. Als u uw gezicht en hals 's morgens en 's avonds
masseert met Oil of Ulay, voelt u dat de huid heerlijk
zacht en soepel blijft. Door de verzorgende en tegelijk
beschermende eigenschappen is Oil ofUlay bovendien
een ideale basis voor make-up.

U zou Oil ofUlay* toch eens moeten
proberen. Want zo helpt u uw huid in goede konditie
te houden en blijft u er jong uitzien, ondanks het
gure Hollandse winterweer.

*Oil ofUlay, een geregistreerd handelsmerk.
Verkrijgbaar bij apotheek, drogist en parfumerie.

t nu meteen maar op
tp te zijn gaan staan,
»ft het dorp Hoogmade,
in de gemeente
trugge, niettemin
erse hoogtijdagen. Men
r zijn gepaste vreugde
verschillende
jmenten, omdat de
iolieke school van

ade" honderd jaar
iat. Afgelopen zondag
'iet zonder meer raak.
ontmoetten, in de aula
le basisschool „Ter
oude schoolmakkers
ihoolvriendinnen uit
rieden elkaar op een
idige reünie die zowat
•I anse dag duurde en
nog enigszins uit de
moet zijn gelopen, in
n dat het feest langer
de dan de opzet was.

wonder ook: de oud-
ingen hadden
;ander heel wat te
>llen na al die
schoten jaren. Tot in
i, op instigatie
|de werkgroep 100 jaar
rwijs Hoogmade, actief
;n met herdenken,
rouw 71r meer met „spelletjes
bieden jrootmoeders tijd". Maar
heeft rtlopig zullen de
twee ^tselijke en mogelijk
d p/sfanale belangstellenden
et Hoogmadese
irwijs hun tijd best
en gebruiken met het
en bekijken van het
umboek „Honderd
katholiek onderwijs in

ade", bekwaam
(engesteld door de
driftige en almaar in
ijnstreekse geschiedenis
jduikende

lebberende historicus
van der Wereld.
.is niet zo zoals op de

(pagina is afgedrukt
zal 29jjeze jubileumuitgave er
in toeliLnwege t het eeuwfeest
>esluit jjjg katholieke
te verkool „Ter Does". Ter
g van L js njeuw gebouw
An'Mln 1972 in gebruik

pmen. De samensteller
n net in zijn geestdrift
itebesti eeUW katholiek
•eroep krwijs jn Hoogmade"

liekelijk in het zonnetje
itten. Dat is

Irtreffelijk gelukt. Ook
hiet-Hoogmadenaar
ken je situaties en
kndigheden zoals die
p dentallen jaren geleden
Bet hele Nederlandse
liolieke onderwijs
rdeden. Maar hier is
kke van het verleden
een „typisch" dorp, met
voenn|strijdbaar en
fferingsgezind
iblemetjikingsdeel. Het is nu
e"Pot tynaal verworven en de
nmissijd van Hoogmade is
er ^ogfaen", maar van een
n- dakje is het bijblijven
ubsidiëj het onderwijs er niet
ve^an. Daar kwam heel
ion e^ voor kijken, heb ik
P61" °Frepen uit de zestig goed
van d(,ide en aanschouwelijke
amissiaZijden van het boekje.
Als e vefhaal wordt
nclusierbouwd vanuit het
g sprarrr 1 'n duistere

thaüs" Kte^eeuwen* waarin een
Uend element oplicht:
nderwijs was er
idueel. Iets dergelijks
ndaag onbetaalbaar,
het ABC „der
he School" (en daar
'd dan Nederlands mee
oeld) stap ik gelijk maar
■*e 19e eeuw, waar men
in Hoogmade zat te
len met het vinden van
'en om de onwetendheid
dige pjr middel van meer en
Za* onderwijs de kop in te
N. Paijkken. Hans van der
)mst vv^eld zet ons dan neer in
il won'

Deze foto moet dateren van voor 1900. Links mees
ter Vrught en rechts meester Meijer.

De groep Eerste Communicantjes van 13 mei 1958. We
zien Riekie Borst, Paula van der Post, Jan van der
Meer, George van der Voorn, Sjaan van Schie, Anneke
van Goozen, Sjaak van der Star, Coby Hoogenboom,
Arie Maas, Jos van der Wereld, Hans van der Post, Jan
Borst, Gerard van Goozen, Henk Bank, Elly Straathof,

Janneke Elstgeest, Wiliy Zandvliet, Lida van Leeuwen,
Jan van der Meer, Jan van Leyden, Arie van der Voorn,
Jan Pouw, Ben Disseldorp en Peter van Wieringen.

Verder op de foto juffrouw Van der Maden en pastoor
C. Olsthoorn.

bevragen: Th. Bosman,
hoofd R.K.School,
Hoogmade. Hilariteit in het
dorp.... Meester Bosman;
men herdenkt hem in stilte.
Hij overleed in '54 en ligt
sindsdien naast zijn
voorganger Meijer op het
kerkhof van de Meerburg,
Zoeterwoude.

Zo verging het de
katholieke lagere school
van Hoogmade. Om van de
(latere) kleuterschool nog
maar niet te spreken. Er
kwamen nog meer boeiende
en minder boeiende boven-
en ondermeesters en in het
boek wordt daarover en
over de school, waar
vroeger iedereen op
klompen naar toe ging,
geschreven. Anecdotes bij
de vleet. In het verleden
hing veel van anecdotes aan
elkaar en in je herinnering
ook vaak. Vlak na de laatste
oorlogsperiode was het
onderwijspeil wat de
leerlingen betreft
gedaald tot „hopeloos". Een
rapport daarover vermeldt
ondermeer: „het materiaal
heeft geleden van het vocht
en door het medenemen
van boeken en schriften
naar huis. De leerlingen
zitten gauw met de handen
in het haar en kunnen
weinig of niets meer
zelfstandig uitvoeren; zijn
gemakkelijk in de
plichtsopvatting. Tucht en
orde hebben veel door de
maatschappelijke toestand
geleden. Ook het moreel
van het personeel is niet
ongehavend uit de striid
tevoorschijn gekomen". Tot
zover meester Prangers.
Inmiddels was de oude
school aangetast door
„ongedierte" en de heleboel
zakte zowat van narigheid
in elkaar. Vernieuwing was
broodnodig, zo werd oen
jaar na de oorlog
vastgesteld. Nou, dan weet
ie het wel. Het dak
lekte,ramen en deuren
sloten niet meer, muren
scheurden evenals
zinkputjes, alle closets los,
lek, kapot. Ondragelijke
stank in gehele school, geen

handdoeken, geen telefoon,
gangen te smal, geen
gymlokaal, geen kolenkit,
geen dit en geen dat.
Genoeg ellende voor een
„zwartboek" en de
burgemeester bestudeerde
één en ander „met
belangstelling".

Laat eigenlijk verder ook
maar zitten. Jaar na jaar
verliep. Het rapport van
meester Prangers (die in
1950 overleed) mondde pas
in 1972 uit in nieuwbouw:
„Ter Does", met klokgelui
en kinderzang. Dat was het
„einde" van een eeuw
onderwijsontwikkeling in
Hoogmade; de kinderen
waren onder dak „in dit op
hen afgestemd milieu". En
er was in '72 ook sprake
van „de religieuze dimensie
van de opvoeding, bij een
onderwijs dat meer en meer
pluriform zal worden",

Ook pas
toor Tiele-
man hoort
er helemaal

Meester Theo Bosman,
de onweerstaanbare...

1840. Van dat jaar dateren
de vroegste bescheiden die
achterhaald konden
worden. Er waren al een
school en een „meester".
Een openbare school en een
openbare meester. En dat in
een dorp, dat op een paar
gezinnen na, geheel en al
rooms was. Ook de pastoor
zat dat niet erg lekker; er
was zelfs een schoolboek
waarin het lezen van de
bijbel werd gepropageerd.
Dat was één van de vele
zwarigheden, want de bijbel
moest je maar aan het
leergezag overlaten. Pastoor
Op den Ende vond het op
den duur tijd worden, dat er
in Hoogmade een
katholieke meester werd
aangesteld, en hij gromde
nog een hele tijd door, maar
de eerste tientallen jaren
zou er nog heel wat water
door de Does stromen voor
het zover was.

Nog in 1871 waren er in
Hoogmade meer dan
honderd kinderen op de

openbare (destijds
„protestantse") school en
slechts een paar niet-
katholieke. Pastoor Van
Aarsen wees wat later
nadrukkelijk op de
noodzakelijkheid van een
eigen school; hij preekte er
zelfs over. Nu had het dorp
sinds een paar jaar een
nieuwe parochiekerk en
een pastorie en dat had erg
veel geld gekost De
bevolking morde, toen
almaar op die school werd
aangedrongen, en op het
moment dat de pastoor
weer eens over die school
begon, draaide één van de
kerkgangers zich
demonstratief om en ging
met z'n rug naar de
preekstoel staan. Het leek
wel 1970. Pastoor verslikte
zich bijkans van
verontwaardiging, sloeg
met de vuist op de kansel
en riep: „de school zal er
komen, al moet ze van f
bordpapier worden
gebouwd", want dat hadden
ze toen al, moet u maar
denken.

Andere parochianen
vormden evenwel een
draagkrachtig front tegen
de onwil en ontsloten hun
beurzen. Ik noem er maar
een paar: Bas en Adriaan
(er is niets nieuws onder de
zon, T.P.) Lieverse
schonken 50 cent, zo ook
Theo Bronstring en Willem
van Leeuwen; Albert van
Rijsen droeg maar liefst een
gulden bij en helemaal gek
maakten net Pieter
Zwetsloot Lzn met een riks,
en Jacobus Zwetsloot met 4
gulden. Bij elkaar, ruim
veertig gulden; om de grond
te kopen. Er was nog iets
met „het genot van alle
heersende

erfdienstbaarheden" en zo,

maar uiteindelijk kon in
1880 door de bisschop van
Haarlem de al jaren eerder
gevraagde toestemming
voor het bouwen van een
school worden gegeven.
Architect Margry uit
Rotterdam, die ook al de
kerk had ontworpen, was er
weer goed voor. Op 3
januari 1881 werd de
nieuwe school door pastoor
Tieleman ingezegend en
kon meester Helman uit
Amsterdam tegen een
jaarsalaris van 800 gulden
en met „vrij wonen" zijn
taak beginnen. Een jaar
later verwisselde hij al het
tijdelijke voor het eeuwige
en zijn nabestaanden
reisden weer richting
Overtoom.

Helman werd opgevolgd
door meester Meijer en hier
en daar durfde men
zingen:„....maak je broek
wat wijer". Meester Meijer
(nou, die kon je ook wel
laten schuiven, en zeker in
de herinnering der
ouderen) heeft het toch
maar mooi tot 1924
volgehouden en hij schonk
later postuum zijn naam aan
het Hendrik

Meijerplantsoen. Meester
Meijer maakte het helemaal
in Hoogmade: uitbreiding
van de school en hij had al
een hulponderwijzer vóór
het einde der eeuw.

Toen kwam er meester
Bosman, over wie pagina's
vol geschreven zijn. Hij was
meer dan dertig jaar hoofd
ener school en in Hoogmade
bleef hij dat tot '43. Meester
Theo Bosman was een
coryfee. Hij was zeer
muzikaal, componeerde
meer dan duizend erkende
Nederlandse liedjes (in de
klas vloeiden ze zo maar uit
z'n pen), zoals

Holderdebolder, er staat een
koe op zolder, het
kerstliedje Er is een
kindeke... en over een kat
die in de boomgaard zat en
nog veel meer. Werd het
hem bij het componeren in
de klas te rumoerig, dan
kwam hij van de hoge
lessenaar en vielen er soms
vinnige tikken. Maar
meester Bosman kon ook
boeiend vertellen, zat in het
leslokaal de krant te lezen
en bromde wat, en had-ie
een slechte bui dan kwam
de stok eraan te pas.
Meester sloeg niet graag
met de handen, want „de
koppen waren veel te
hard", vond-ie.

Meester Bosman was geen
„meneer"; meester was voor
hem een ere-titel. Dat nam
niet weg, dat hij eens
wakker werd toen er in de
klas spiekbriefjes in brand
waren gestoken. Foei, wat
was-ie kwaad en tegen
Koos van der Star, thans
veerijder, riep hij: „Jij hoeft
niets meer te leren want die
motor van jullie schuit loopt
tóch wel!" Tegen een
boerenzoon viel meester uit
met de historische woorden:
„En als jij maar weet dat
een koe vier spenen heeft!"
Bosman was niet overal
even getapt, maar als
dierenvriend bezat hij een
grote hond, een soort
bouvier, en een stel
konijnen, zodat hij op zeker
ogenblik met drie
kruiwagens vol
konijnenmest zat die hij
niet van de hand kon doen.
Iemand probeerde hem toen
„te helpen" en in de L.C.
verscheen, ergens in 1938,
de advertentie: Te koop
aangeboden: een staal ruige
mest, zeven konijnen en
een wat schele bulldog. Te

onder de schuine daken van
de klasruimten. En een
andere feestredenaar bij de
opening vroeg zich af „of
wij hier te doen hebben met
afsluiting van een
achterhaald verleden of met
een toekomstmodel". De
toekomst wès bereikt, op 15
september 1972, onder het
eerdere motto: „Beter één
paal in de grond dan tien in
de lucht".

Maar nee hoor, de
„toekomst" gaat door, dat is
een horizon die benaderd
maar nooit bereikt zal
worden. Als je denkt dat je
er bent, moet je weer
verder. In Hoogmade en
waar verder ook ter wereld.
Je kunt er naar fluiten en
hooguit even op adem
komen. Maar al met al mag
je zeggen, dat de
Hoogmadenaars, die ruim
acht iaar geleden tot „Ter
Does zijn gekomen, wel
even blij mogen zijn. En
wat mijmeren over een
eeuw van vallen en opstaan,
met veel herkenningen,
kan ook hartverwarmend
zijn. Ik zeg maar: ook
mensen van buiten
Hoogmade kunnen veel
plezier beleven aan de
talloze lotgevallen van een
dorpse gemeenschap, zoals
die in dit jubileumboekje
beschreven staan. Je zegt
algauw: god ja, zo was het
bij ons ook ongeveer...
Vooral als oud-leerlingen
losbarsten met verhalen
over voormalige
bokkesprongen, en over
kattekwaad dat nooit meer
weerom komt Best werk
van Van der Wereld en
inspiratoren, die hem van
kostelijke vertelstof
voorzien hebben.