„Jullie bekommeren je niet om
degevolgen van een uitzending"
Opnieuw NOS-cursus voor dirigenten
f?#
Nieuwe serie over
arbeidersklasse in Dublin
Ileil
\_6
HULPVERLENERS TOT PROGRAMMAMAKERS:
TELEVISIE VANAVONI
TELEVISIE WOENSDAI
RADIO VANAVOND
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
DINSDAG 6 JANUARI 1981 PAGIN/t"
Programmakers realiseren zich onvoldoen
de hoe intens de emoties kunnen zijn, die ze
bij hun kijkers en luisteraars oproepen. Ze
bekommeren zich dan ook nauwelijks om
de nazorg van hun uitzendingen.
Deze klacht stond centraal in een onlangs
in het Hilversumse NOS-opleidingscen-
trum „Santbergen" georganiseerde dis
cussie tussen programmamakers enerzijds
en geestelijke dienstverleners anderzijds.
Aanleiding was het gevoelen van de „om-
roep-nazorgers", dat zij overbelast dreigen
te raken.
Het probleem speelt immers al geruime tijd en
houdt verband met minstens twee ontwikke
lingen in de afgelopen, pakweg, tien jaar. Op
de eerste plaats met de verschuiving van de
aandacht naar „gevoelige" onderwerpen,
waarvan bij voorbaat vaststaat dat ze bepaalde
groepen kijkers/luisteraars in het wezen van
hun mens-zijn treffen. Onderwerpen die bij
voorbeeld met sexualiteit te maken hebben,
met de dood of met oorlogsgruwelen. Op de
tweede plaats met het streven naar een almaar
indringender vormgeving van de informatie.
Zo'n pakkende vormgeving kan worden be
reikt door mensen uit te nodigen voor de ra
diomicrofoon of zelfs vóór de buis hoogst-intie
me ervaringen en gevoelens bloot te geven. Te
denken valt o.a. aan het tv-programma „Heel
de mens" (KRO) en het radioprogramma
„Praatpaal 13" (AVRO).
Een andere, steeds meer in zwang gekomen
techniek geldt de oproep aan het publiek
rechtstreeks in de uitzending telefonisch com
mentaar te leveren. Maar „het publiek", dat
zijn lOO.OOOden, soms miljoenen mensen. Niet
iedereen kan aan het woord komen. Terwijl in
een aantal gevallen de door Hilversum zélf in
het leven geroepen behoefte om zich uit te
spreken heel dringend kan zijn. Hetzelfde
geldt voor de programma's, waarbij niet met
zoveel woorden wordt gevraagd om op te bel
len, maar die door hun inhoud sommige kij
kers/luisteraars als het ware emotioneel dwin
gen tot een reactie. Een uitzending over kan
ker kan in dit verband als voorbeeld dienen.
De NCRV, KRO, AVRO, VARA en EO be
schikken, met het oog hierop, over speciale te
lefoonteams die op hun beurt samenwerken
met professionele hulpverlenende instanties,
waaronder de Stichting Correlatie. Dit is een
organisatie die zich vooral bezighoudt met het
opvangen van luisteraars en kijkers, die door
een bepaald programma in psychische nood
zijn gekomen. De TROS en Veronica laten de
opvang van eventuele noodgevallen over aan
de verantwoordelijke programmamaker. Die is
echter zelden op zijn afdeling aanwezig, waar
door de nazorg neerkomt op de schouders van
i de telefooncentrale.
programmamakers bijzonder mager. Zij die er
wèl waren, maakten zich echter ook niet be
paald druk over de over hun hoofd uitgestrooi
de aantijgingen. Hun bijdrage aan de discussie
was zeer minimaal. Ze wekten de indruk, dat
ze het probleem opgeblazen vonden. De grie
ven van de hulpverleners werden dan ook min
of meer met een lach weggewuifd. Opmerkin
gen als „We mogen ons publiek best een beetje
voeren, wanneer er een lekker verhaal in zit"
en „Is het zo erg emoties los te weken" waren
meerdere malen te horen. Verder waren zij
het er unaniem over eens, dat het hun taak i^
in te spelen op wat er binnen de samenleving
leeft en dat het oproepen voor telefonische
reacties nooit de doelstelling van een program
ma is, maar altijd een randversiering.
Tijdens de discussie ontstond eveneens wrij
ving tussen de hulpverleners onderling. De
Stichting Correlatie verweet de KRO, NCRV,
EO en het IKON dat ze slechts in uitzonderlij
ke gevallen gebruik maken van haar diensten.
„Eigenlijk alleen", bracht een woordvoeder
van deze organisatie naar voren, „wanneer jul
lie willen peilen of een programma niet al te
veel emoties zal losmaken". De vertegenwoor
digers van de omroepen verweerden zich met
het argument dat ze hun verantwoordelijkheid
niet willen afschuiven en de gevolgen van een
bepaalde uitzending voor eigen rekening ne
men. Op dit moment kwamen de mensen van
de telefooncentrale (van de NCRV en NOS) in
het geweer. Zij gaven te kennen dat daar in de
Boudewijn Klap leidde de discussie over de telefonische nazorg en haalt met zijn
„Praatpaal 13" op de radio samen met Birgit ook heel wat overhoop,
omroepen krijgen gaandeweg net zo goed het
gevoel ir
hoefte aa
daarom",
„de oplossing van het probleem
r ooit op terugkomen in een volgende uit-
gebreke te blijven, doordat de be- zending",
n hun nazorg almaar toeneemt. „Ligt Een NOS-woord voerster vond deze opmerking
vragen deze hulpverleners zich af, ietwat te gortig en relativeerde: „Vaak besef
fen de programmamakers écht niet, wat
t veeleer i
andere opzet van de programma's". In de gevolgen hun uitzending kunnen hebben. Een,
door Boudewijn Klap (AVRO) geleide discussie aantal weken geleden nog hoorde ik dat de
staken zij hun grieven niet onder stoelen of dactie van „Artsenij'
banken. „Die programmamakers gooien maar wilde signaleren dat
lukraak telefoonnummers door de ether'
pijnstillend middel
is land niet was te
verkrijgen. Ik ben toen onmiddellijk
en wil dan ineens dat middel. Het gevolg was wèl
de dat er ook inderdaad niet meer over dat pijn-
snel de telefoon pakt en vaak een programma
zijn verhaal kwijt te kun-
Schieten deze twee omroepen tekort? Mis
schien, maar de speciale teams van de andere
hebben in de gevolgen van hun uitzending, il
lustreerde een ander als volgt: „Ze komen wel als alibi aangrijpt
eens bij me en vragen dan hoeveel reacties er nen.
zijn gekomen. Wanneer dat er veel zijn, wrij
ven ze in hun handen. Maar ze vragen nooit In verhouding met de opkomst
naar de inhoud van die vragen, laat staan dat
de hulpverleners V/as die
wij het opknappen, want mensen laten zich
niet afschepen met: Probeert u het morgen nog
Eindelijk eens de wederzijdse grieven openlijk
op tafel leggen, dat was de belangrijkste doel
stelling van deze gedachtenwisseling. Zij resul
teerde dan ook niet in bindende maatregelen
of regelingen die dit complexe probleem even
tueel zouden kunnen oplossen. Wèl leidde de
discussie tot meer begrip voor eikaars werk en
tot enkele afspraken waardoor moeilijkheden
in de toekomst minder snel zouden kunnen
ontstaan. De „nazorgers" zegden toe zich voor
taan minder te zullen bemoeien met de pro
grammering. En de programmamakers lieten
weten, dat ze in het vervolg wat meer zouden
nadenken over de gevolgen van hun uitzen
ding. Laatstgenoemden bleven echter op het
standpunt, dat hun publiek best tegen een
stootje kan en dat men hen niet al te veel moet
willen beschermen. Tot slot waren beide par
tijen het er over eens dat het vermelden van
telefoonummers van hulpverlenende instanties
als de S.O.S. of Telefonische Hulpdienst ge
wenst is, wanneer er via radio of tv een onder
werp wordt aangesneden, waarvan men bij
voorbaat weet dat het een keten van emotione
le reacties zal veroorzaken.
LUDUINA SALTERS.
„Strumpet City" (Verscheur
de stad) is de titel van de
nieuwe zevendelige serie
van Ierse makelij, waarvan
vanavond de eerste afleve
ring wordt uitgezonden. Het
verhaal, dat gebaseerd is op
een roman van James Plun-
kett, speelt zich af in het
Dublin rond 1907. Deze stad
stond toen nog onder Brits
gezag en kende twee scherp
te onderscheiden klassen.
Enerzijds had je de rijken
die nog precies zo leefden
als in het Victoriaanse tijd
perk. Zij gingen naar paar
denrennen, naar theater of
concert en verdeden hun tijd
met niets doen. Anderzijds
had je de veel omvangrijke
re klasse van de armen. Zij
moesten vaak in de meest
erbarmelijke omstandighe
den leven.
Hoofdpersoon in „Strumpet
City" is Mary (gespeeld door
Angela Harding). Zij vertegen-
vyoordigt de arbeidersklasse en
is bediende bij de Bradshaws
in het rustige en welwarende
Ierse stadje Kingstown. Deze
familie bezit vele huizen in de
achterbuurten en vertegen
woordigt de rijke klasse. Mary
komt van het platteland en
wordt verliefd op Fitz, een sto
ker in de fabriek. Wanneer de
Bradshaws dit ter ore komt,
willen zij haar terug naar huis
sturen. Mogelijk lukt hen dat
ook; hun invloed op de dage
lijkse leven in Kingstown is
groot.
Ned. II 20.27 uur.
D'r kan nog meer bij
Er is iets aan de hand met
Aad. Maar wat? Dat weet nie
mand.
Ned. I 19.00 uur.
De acteur Peter O'Toole speelt de vakbondsleider Big
Jim Larkin in „Strumpet City".
Tijdsein
In deze editie speciale aan
dacht voor het thema van deze
maand: Vroeger was het an-
Land inzicht
Ouizprogramma, waarin leer
lingen van twee middelbare
scholen in Kollum en Deven
ter elkaar trachten te over
troeven in hun kennis over de
Zuidamerikaanse republiek
Van u wil ik zingen
Muziekprogramma vanuit de
Oude Kerk in Scheveningen,
waaraan meewerken het Paul
Pulkoor uit 's-Gravenhage
o.l.v. Henk Akse, de alt Tine
ke Knoester, de organist Frans
van Riessen en de pianist Pie-
ter Stolk. Op het programma
staan o.a. de liederen „Heer,
wees mijn gids" en „Heer van
hierboven".
Ned. I 21.00 uur.
Brahms in de Doelen
Registratie van een concert
hou f1
het LJ
scherm
in het
oog
van het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest in De Doelen
te Rotterdam. O.l.v. van de
nieuwe chef-dirigent David
Zinman speelt het orkest Sym
fonie nr. 2 in D, opus 73 van
Johannes Brahms.
Ned. I 21.55 uur.
Het geheim
van de vuurberg
In de laatste aflevering van
deze dertiendelige jeugdserie is
het rond de vulkaan weer rus
tig geworden en neemt Sir
Charles het besluit met klein
dochter Sarah naar Engeland
terug te keren. Dat betekent
een afscheid, waarmee vooral
Tom moeite heeft.
Ned. II 18.59 uur.
Cum laude
Presentator Eddy Becker stelt
de kandidaten deze keer vra
gen over Charles Dickens; de
Franse, Italiaanse en Russische
opera; spelregels veldvoetbal
en Italië.
Ned. II 19.25 uur.
Showroom
Jan Fillekers, Henk van der
Horst en Arnold Jan Scheer
etaleren ditmaal o.m. het or-
David Zinman, chef-dirigent van het Rotterdams Philhar-
monisch Orkest.
kest van onbehuisden uit Am
sterdam, een meneer uit Fries
land die een economiegezel
schapsspel met een boodschap
heeft ontworpen en Big Ben,
de zanger uit Voorschoten die
al zingend aanwijzingen geeft
hoe er gedanst moet worden.
Ned. II 21.20 uur.
Mijn verre naaste
In deze editie aandacht voor
pater Elias Chacour, die Pales
tijnse jongeren in Israël helpt
hun identiteit te vinden.
Ned. II 23.00 uur.
Morgenmiddag
Vanaf 14.30 uur op Ned. I
„Open School Tijd", jeugdserie
„Poppenkraam", tekenfilm
„Maja, de bij", improvisatie-
programma „Kinderspel" en
circusprogramma „Hooggeëerd
publiek".
HILVERSUM De NOS organiseert van 3
tot en met 29 augustus 1981 voor de 28e-
maal een internationale dirigentencursus.
De cursus zal onder leiding staan van de
vermaarde Russische dirigent Kyrill Kon-
drashin (65), die ook de 25e cursus leidde.
Met deze internationale dirigentencursus, die
aansluit op de bestaande conservatorium-oplei
ding, wil de Nederlandse omroep een bijdrage
leveren tot de vorming van dirigenten voor
symfonie-orkesten en -koren in binnen- en
buitenland. Als belangrijkste uitgangspunt van
de cursus geldt, dat de leerlingen tijdens de
cursusperiode zoveel mogelijk in de gelegen
heid worden gesteld om praktisch met een
koor of orkest werkzaam te zijn.
Dit jaar staan het Radio Filharmonisch Orkest
en het Groot Omroepkoor, alsmede twee pia
nisten en vocale en instrumentale solisten de
cursisten ter beschikking. Voor de dirigenten
cursus schrijven jaarlijks zo'n vijftig tot hón
derd mensen uit alle delen van de wereld in.
Dit jaar zullen daaruit 25 kandidaten worden
geselecteerd, die mogen deelnemen aan het
toelatingsexamen. Uit dit toelatingsexamen ko
men tenslotte acht leerlingen voort, die aan de
eigenlijke cursus mogen deelnemen. De niet
voor het examen geslaagden worden in de ge
legenheid gesteld, de cursus als toehoorder te
volgen.
De kandidaten dienen een middelbare school
opleiding te hebben genoten-, in het bezit te
zijn van het einddiploma conservatorium-or
kestdirectie of een gelijkwaardige opleiding.
ervaring te hebben als dirigent en niet ouder
te zijn dan ongeveer 36 jaar.
De opening van de 28e internationale dirigen-
zal plaatsvinden op dinsdag 4 augus-
direct na de uitslag van de toelatingsexa-
ts. Op 22 en 29 augustus vinden cursisten-
certen plaats.
De algehele leiding van de cursus berust bij
Anton de Beer.
Belangstellenden, die aan de toelatingseisen
voldoen, kunnen zich tot 15 mei 1981 voor de
dirigentencursus inschrijven bij de NOS.
NEDERLAND 1
NOS
18.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Jeugdjournaal
18.36 Sesamstraat
18.50 Paspoort voor
Joegoslaven
en Italianen
EO
19.00 D'r kan nog meer bij
19.10 Tijdsein
20.00 Land Inzicht
20.42 Van U wil ik zingen
21.00 God wil wonen bij
de mensen
NOS
21.37 Journaal
21.55 Brahms in de Doelen
22.45 Journaal
22.50 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND2
TELEAC
18.27 Microproces
sors 1 plus 2,
les 12
NOS
18.57 Journaal
NCRV
18.59 Het geheim van
de Vuurberg
19.25 Cum Lauded
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.27 Verscheurde Stad, Ierse
tv-serie
21.20 Showroom
22.20 Hier en nu
23.00 Mijn verre naaste
NOS
23.20 Journaal
23.25 Nieuws voor doven
slechthorenden
DUITSLAND 1
20.00 Journ. 20.15 Lichte m«
21.00 Actual. 21.45 Die Schnt,
(Tenspeed en Brownshoe), tv-a
22.30 Actual. 23.00 Sport
Journ. (Reg. progr. NDR: 18.001
Dame von Monsoreau, tv-s<
Actual. 18.45 Kleuterserie.
gr.-overz. WDR: 18.00 Sproq
18.30 Kinderprogr. 18.40 SlapsL
19.15 Actual. 19.45 Inform. progrT
DUITSLAND 2 f)
19.00 Journ. 19.20 filmrep. 19, hff
Mutterlled, Duits-Italiaanse speel»
21.00 Actual. 21.20 Rep. 22.05 I f
Broadways liebstes Kind, film.
DUITSLAND WDR 3
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Cursus i «yi
kunde en algebra. 19.00 Harry Mji-*'
J
1 nicht locker
Journal 3. 20.00 Jou,
progr. 21.00 Inform, pi
rn. 20.15 ft,
rogr. 21.451,
1 mag.
fonom
probi
de ki
sluwi
22.30 Medisch
BELGIE NEDERLANDS NET i
18.00 Klnderpoppenfilm. 18.05 K4~"
terprogr. 18.35 Inform, serie. iï*mne
Gevar. progr. 19.35 Meded. en tistaai
gen. 19.45 Journ. 20.10 Poppenprd boek
21.05 Inform, progr. 21.55 SpelprJ ijede,
22.15 Reg. muziek. 22.55 Journ. varj J
fines
van 18.00-20.10 Zie NET 1. 20.10|00^
form, progr. 20.40 White Heat. Ar*dat U
BELGIE NEDERLANDS NET 2
"-T 18.00-20.10 Zie NET 1. 20.10(
speelfilm. 22.30 Inform, progr. 'regel
BELGIE FRANS
18.15 Spelprogr. 18.30 Inform, pra .7
19.00 Reg. mag. 19.25 Sport, wJ*Vn-
ber. en journ. 19.56 l.es Fiancest
l'Empire, tv-serie. 21.00 Tv-por1»/?e v<
22.25 Tv-portret. 22.50 Journ I^cht
weerber. J
verdé
NEDERLAND 1
AVRO/VARA
10.00 Jan en Jacobien (1)
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
14.30 Ik heb u lief mijn
Nederlands (7)
14.45 Themafilm: Vakantie
in Nederland
15.05 Mijnheer Dekker
gaat in de politiek
15.20 Leerberichten
Herhaling van 4 januari
15.30 Poppenkraam (3)
16.00 Maja, de bij
16.25 Kinderspel
17.00 Hooggeeerd publiek
NEDERLAND2
NOS
form, progr. 11.50 Umschau. MlaSenl
3 zijn 1
jjpaAye
progr. NDR: 09.25-09.55'"'kieujde °l
progr. WDR: 09.25-09.55 Kleuktoen
Progr.).
DUITSLAND 2
10.00 Journ. 10.03 Sport. 11.05
form, progr., 11.50 Umschau.
Act. 12.55 Persoverz. 13.0(
Journ. 15.30 Sport. 16.15 Tekenfi
serie. 16.30 Kinderprogr. 17.00 Jot
17.10 Prarieindianer, tv-serie. 17.
Gevar. magaz.
DUITSLAND WDR 3 h'jlu
09.25 Kleuterprogr. '£jd(
binson Crusoe. Vlaamse"tv-serie. reehï
BELGIE NEDERLANDS NET 2
15.30-18.00 Zie Net 1
BELGIE FRANS het g
14.15 en 14.30 Schooltelevisie. 15) langt
Kinderprogr. 17.00 Jeugdmagaz. waai
Het journaal stond gisteren in
het middelpunt. Niet alleen
was het 25 jaar geleden dat het
eerste nieuwsbulletin de lucht
inging, ook het jeugdjournaal
mocht van start gaan. Na ze
ven jaar delibereren, veel te
genstand en zelfs enkele prin
cipiële valkuilen, lijken die zes
minuten misschien wat aan de
magere kant. Dat leek toch
maar zo. Er is heel wat brain-
work aan vooraf gegaan voor
de geschikte formule werd ge
vonden. De keuze van de juis
te presentatrice was niet het
minste probleem voor een
nieuwsbericht dat niet alleen
bevattelijk moest zijn voor de
kinderen, maar ook prettig
voorgedragen. Zowel in het
een als in fiet ander is men
aardig geslaagd. Dit is
eens een programma
kijkers met het nieuws
meepraten. Een groep kinde
ren zei langs hun neus weg
wat men dacht van een geval
van gif bij een tuinder, met
dat nieuws was men het grote
journaal een slag voor. En pre
cies, als in het volwassen werk
was er verschil van mening.
De plaats waar het gif de kop
op had opgestoken, werd op
een kaart aangegeven. Zo is
dit journaal ook nog een leer
middel. Vreemde woorden en
onduidelijke teksten zijn na
tuurlijk uit den boze. Fris en
vlot en recht op de jeugd af, zo
kwam het over. Op den duur
zal het wel blijken of en wat
er van wordt opgestoken. Het
grote journaal vierde feest.
Voor wie er midden inviel was
al dat nieuws in ouderwets
zwart en wit even een zonder
linge terugval. Terugdraaien
van de tijd heeft altijd iets
koddigs. Hoe het nieu
genwoordig wordt vergaa
blijft in hoofdzaak anoniem,
het journaal van 25 jaar gel
den zag men de verslaggev
er zelf op af gaan, de wink
binnenstappen waar het val
biljet van tien gulden was
geboden en daarover incfri
gende vragen stellen aan tw
dames achter de toonbank. I
gebeurt het natuurlijk ni
meer. Ook het weerbericht
sterk van karakter verander
Alleen het weer is zichzelf g
lijk gebleven.
HERMAN HOFHUIZI
i ook
mogen
advertentie.
