vöi|
NCRV-ideaal blijft
voorlopig overeind
in omroep-wonderland
TERUGBLIK
TELEVISIE VANA
TELEVISIE DINSDAG rc
Ijr
si
te
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
Documentaire over de sociale geschiedenis van de Peel
\bor„slanke
feestdagen?
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
MAANDAG 29 DECEMBER 1980 PAG
De destijds eerste levensbeschouwelijke
omroep in ons land, nog steeds de NCRV,
gelooft voorlopig nog volop in haar aan
vankelijke ideaal. Deze zendgemachtigde
op christelijke grondslag heeft daar een
boekje over laten verschijnen. Deze om
roepvereniging stelt daarin, dat zij in de
afgelopen vijftig jaar een belangrijke rol
heeft gespeeld binnen de omroep en dat
in de jaren '80 de bestaansreden even ac
tueel zal zijn als in de achterliggende
halve eeuw. Gezien de voortschrijdende
ontkerkelijking is het zelfs des te nood
zakelijker het Evangelie via de media te
laten horen, aldus luidt de stellingname
in het boekje „Een ideale NCRV".
Dan stuit je natuurlijk gelijk' al op vragen.
Als de NCRV het christelijk ideaal zo goed
heeft uitgedragen, hoe kon de Evangelische
Omroep dan zo vaste voet op diezelfde bo
dem krijgen? En hoe kan „Dunamis", een
nieuwe christelijke omroep in oprichting,
waar maken, dat het Evangelie in Hilver
sum te zeer een verwaarloosde zaak mag
heten? Dan praten we nog maar niet over
de nog steeds vrijzinnig geheten VPRO,
waarachter intussen een blad als „De wek-
kerklok" bezig is op te doemen, waarin
wordt gesteld, dat er van het vrijzinnig pro
testantisme bij de VPRO geen spaan terecht
komt. En dat terwijl de Ev. Omroep de
NCRV verwijt al te vrijzinnig zo niet te
lichtzinnig te zijn, bijv. door een programma
als „Spel zonder grenzen" en „Minivoetbal",
dat altijd begint na een fluitje van de
scheidsrechter en nooit met de christelijke
groet?
Op deze vragen wordt in het NCRV-boekje
nader ingegaan. Met de nieuwe omroepwet
van tien jaar geleden bleek niet alles naar
behoren geregeld. Al na een paar jaar bleek
het nieuwe bestel in zijn voegen te kraken.
De deur was door de wetgever opengezet
voor nieuwe omroepverenigingen. Door die
deur kwam eerst de TROS naar binnen die
mikte met succes op het grootste smaakge-
middelde. Een teken aan de wand. Ook
voor de NCRV. Het kijkvolk wenste geamu
seerd te worden. Maar het Evangelie blijft
de Blijde Boodschap. Behalve in het hierna
maals mag de mens ook in het hier en nu
gelukkig zijn. En als dat nou kan met een
onschuldig spelletje? Hoe hoog klommen we
niet in de mast voor de hamvraag van Jo-
han Bodegraven? Dat moest kunnen, ook al
hebben er altijd al diepe scheidslijnen gelo
pen tussen diverse vormen van protestantis
me. De NCRV was er altijd in geslaagd al
die groepen aan zich te binden. Een kwestie
van doordacht programmabeleid.
In de jaren '60 kwam de samenleving echter
bloot te staan aan ingrijpende veranderin
gen in denken en doen. Gezagspatronen lie
pen fikse scheuren op, democratiseringsgol
ven kwamen opzetten en van diverse kan
ten werd gepoogd de tot dan geldende nor
men omver te kegelen. Ook binnen de ker
ken ontstonden beroeringen. De NCRV wil
de niet de schijn wekken, dat er in kerk en
wereld niets aan de hand was en zette ra
men open met uitzicht op de veranderende
wereld. Di^ stuk maatschappelijke werke
lijkheid verdiende het niet verdoezeld te
worden, maar velen ging dit al te ver en te
vlug en daar stond de Ev. Omroep al met de
voet tussen de deur. Aan de achterdeur
stond intussen „Dunamis" te kloppen, een
geluid dat vooral in EO-ören pijnlijk moet
hebben geklonken, omdat „Dunamis" stel
de, dat er te weinig Evangelie in het huidige
omroeppakket zat, terwijl de EO juist niks
anders deed dan de bijbel overal direct bij
halen. Vooral directeur Doorenbos zwaaide
met citaten alsof het alleen hem is gegeven
de diepte daarvan pasklaar op te leveren.
Intussen werd het vertrossingseffect ook
nog eens versterkt door de komst van Ver
onica. Moeilijke tijden voor de NCRV, die
desondanks een redelijk ledenbestand op
peil wist te houden. Begin '80 kreeg de om
roepwet bovendien een preciserende aan
vulling. Een nieuwe omroep moet voortaan
zonneklaar aantonen te voorzien in een be
paalde brede stroming in het volksleven. De
verscheidenheid van het omroepwezen
moet er bovendien door vergroot worden.
En dat is meer dan voorheen het slechts be
hoeven in te spelen op bevrediging van in
het volk levende behoeften. Ook de leden-
cijfers voor toelating tot de ether werden
verhoogd. Volgens de NCRV, en anderen,
zullen ook deze aanvullingen de stabiliteit
van het omroepbestel niet blijvend garande
ren, want nu dringen door middel van satel
lieten ook buitenlandse bedreigingen zich
op, waarmee commerciële invloeden op het
bestel ten nauwste samenhangen. Hierbij
voegen zich nog de kabelsystemen, die het
mogelijk maken programma's uit andere
landen te kiezen, en verder de beeldverha
len, die men gewoon in de winkel koopt en
in het eigen toestel schuift.
Wat al deze zaken betreft moet ook de
NCRV opboksen tegen de geest van deze
tijd, die meer gebieden toegankelijk maken
dan Hilverseum ooit heeft kunnen ontslui
ten. De NCRV is niet erg optimistisch over
de kwaliteit van wat via satelliet en kabel
allemaal de huiskamer zal bereiken. Want
die zullen het moeten hebben van grote
kijkdichtheden en derhalve mikken op de
in het volk levende behoeften aan een bre
de smaak.
Toch ziet de NCRV ook lichtpuntjes, aan de
hand waarvan het toekomstig beleid wordt
uitgezet. Onderzoek heeft geleerd, dat de
kijkers grote behoefte hebben aan de moge
lijkheid om eigen leven en gedachten te
toetsen aan wat er in de buitenwereld ge
beurt. Aanknopingspunten voor hun eigen
gedrag. Een groot deel van de Nederlanders,
zeker in het protestants-christelijke volks
deel, zal voor zijn maatschappelijke, politie
ke, culturele en geestelijke oriëntatie gericht
blijven op de Nederlandse media. Vooral
speelt hierin ook een rol het gebruik van de
Nederlandse taal. Zolang buitenlandse pro
gramma's niet Nederlands ondertiteld op
het scherm verschijnen, zullen veel kijkers
na verloop van tijd afhaken. Wat moet je als
kijker als je toch niet weet waar ze het op
het scherm over hebben?
Omroepland is niet het wonderland, dat ve
len veronderstellen dat het is. De NCRV
weet daarvan mee te praten, omdat de ge
schiedenis van de omroep tevens voor een
deel de geschiedenis is van de NCRV. Voor
al na de Tweede Wereldoorlog werd de
NCRV zich nadrukkelijk bewust van een al
gemeen culturele taak. Op het gebied van
kunst en cultuur toonden de protestanten
zich bepaald geen vooroplopers, laat staan
voortrekkers. Via de radio en later ook de
tv heeft de NCRV krachtig meegewerkt om
een deel van die culturele achterstand in te
halen. Daarbij moest het karakter van ge-
zinsomroep gehandhaafd blijven, wat won
derwel lukte, ondanks de vele verdeelde vi
sies over de omroeptaak, zoals die voor de
NCRV was weggelegd. Zo werkte de NCRV
tegelijk aan „de spelende mens" als aan het
samenbindende element. Hier komt nog bij
de politieke emancipatie van christenen, die
niet langer bewust kozen voor christelijke
politieke partijen, maar meer hechten aan
politieke ontwikkelingen daarbuiten met
daarmee samenhangende afwijkende stand
punten op het gebied van de practische poli
tiek. Het moet wel een wonderland zijn,
waarin de Nederlandse omroep zoveel poli
tieke en geestelijke stromingen hun eigen
omroepkansen waar konden maken, maar
zoveel verschillende opvattingen binnen de
omroep riepen evenzeer de nodige compli
caties op. Pogingen na de oorlog om tot een
nationale omroep te komen strandden stuk
voor stuk. Door de toewijzing van zendtijd
aan de kerken kwam de NCRV vrij van di
rect religieuze zaken, zodat uitvoering kon
worden gegeven aan de meer algemene ei
sen zoals die in de omroepwet staan om
schreven.
Een moeilijk punt bleef de commercie, zoals
er nu weer kritiek bestaat op het feit, dat
NCRV-tv Jan de Hartog uitgebreid kans
geeft verhalen te vertellen over Amster
dam, die binnenkort ook in boekvorm ver
schijnen bij een op winst gerichte uitgever.
Het gaat hier wel om cultuurgoed, waartoe
het boek wordt gerekend, maar geheel vrij
van de commercie staat de NCRV hier niet.
Toch blijft tegelijk de NCRV commerciële
invloeden op de tv ten scherpste afwijzen,
omdat het programmabeleid op radio en tv
zelfstandig door de omroepen moet kunnen
worden bepaald. Sluikreclame lijkt in som
mige gevallen moeilijk te vermijden, maar
daarom juist doet de NCRV er goed aan ui
termate waakzaam te blijven tegen ver
schijnselen als indirecte reclame.
In het boekje „Een ideale NCRV" staat, dat
er binnen deze omroep grote waarde moet
worden toegekend aan inwendige verschei
denheid, aan ver uiteenlopende visies in het
achterland. Hierin moeten de leden blijvend
meespelen. Maar dan moet ook deze omroep
elke verdenking van discutabel gedrag ver
mijden. Dat is soms zo moeilijk, dat heel
veel dingen dan niet meer kunnen.
NCRV-voorzitter drs. Th. Jansen houdt contact met de achterban van de NCRV.
NEDERLAND 1
NOS
18.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Klem
18.55 Journaal
KRO
18.59 De Muppet-show
19.25 De KRO komt langs in
Breda.
20.35 Sterren op het ijs
KRO
21.55 Goud in De Peel
22.45 Shoestring
NOS
23.40 Journaal
23.45 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND2
TELEAC
18.25 Sociale verzekering
,iEN
len b
iw V
adat
g aa
besti
amusementsproa
21.55 Aktua-special [fr5£;
22.40 Soap 11 aec
NOS
23.10 Journaal
23.15 Nieuws voor dovt.
slechthorenden
DUITSLAND 1
W»
lid
le sto
ireel
luis
De
op
TROS
18.59 Queen
19.25 Angie
TROS
20.27 Onze Ouwe
21.30 Oud en toch nieuws,
;ers I
(Regionaal progr NDR: I8.(jen."
18.30 Aktualiteiten. 18.45 H
rie. 18.55 Achtung Zoll. 19.2__ui_
naai magazine. 19.59 Progr'""
verz. WDR: 18.00 St. Pauli Ljly'y 1
brucken. 18.30 Sprookje£stuu
Achtung Zoll. 19.15 Aktudat z
19.45 Licht progr.) 20.00 i woo
20.15 Amusementsprogr. 20f
portret. 21.30 Berlin Alexanreer,
22.30 Aktualiteiten. 23.0tfve»"d
alexanderplatz. 1.00 Journaa|urslei
DUITSLAND 2 Tg va
18 20 SOKO 5113. 19.00 Jter%^
19.30 Muzikale kwis. 20.15 Rfi. H
serie. 21.00 Aktualiteiten. 2|neer
Karnickel. 23.05 Ballet. 23.3g va
naal' ware
DUITSLAND 3 WDR Het
NDR-WDR: 18.00 KleuterproajWW(
Schaken. 19.00 Filmreportag
Klassieke muz. 20.00 Journal
Filmportret. 21.00 Das Garurpt-
chen wird antblattert. 22.40
noeilj
BELGIë NED. ten
18.00 Poppenfilmserie. 18.0^ var
filmserie. 18.30 Doe. serie. 18Et w
19.00 Informatief progr. 19. Do>
keerstips. 19.35 Mededeling.^ra
Morgen. 19.45 Journaal. 20.lL.__
bericht. 20.15 Kwis. 21.05 (ve|d
lens. 21.55 Doe. progr. 22.3>es*u
naai. gen, I
BELGIë FRANS
18.15 Spelprogr. 18.30 Proc
Duderen. 19.00 Sport. 19}JR
to-uitslagen, weerbericht en ju D(
19.55 Licht progr. 20.00 The sAH'
music. 22.45 AmusemenLi/^r
Aansl.: Journaal en weerberio''JC
Lir
NEDERLAND 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
VPRO
14.00 She's a good skate
14.23 Hoy Fok, een
vissersjongen
in de Zuid-Chinese Zee
14.55 Simple gifts
15.50 Popeye
NEDERLAND 2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
DUITSLAND 1
10.00 Journaal en aktualiteiti
Auforderung zum Tanz. 12.25|
magazine. 12.55 Persoverzicl
Journaal. 14.10 Journaal. 1*
film. 15.25 Journaal. 15.30
16.15 Kinderserie. 16.40 Kim
17.05 Sport. 17.50 Journaal.l
naai progr. NDR: 9.30 Kleutei
DUITSLAND 2
13.30 Doe. 15.00 Die unfrei
Reisen des Moritz August Bei
16.30 Progr. voor ouderen
Journaal. 17.10 Madita. 17.41
rieerd progr.
DUITSLAND 3 NDR EN WDR
WDR: 9.30 Kleuterprogr. NDI
16.00 Kinderserie. 16.30 Spoil
BELGIE NEDERLANDS 1
15.30 Jeugdserie. 16.20 Doe.
BELGIE NEDERLANDS 2
15.30 Jeugdserie. 16.20 Doe.
BELGIE FRANS
17.45 Tekenfilms.
HILVERSUM 1
leder heel uur nieuws. 18.11 Aktua. 18.25
(S) De verhalen van Virgilius van Tuil. 18.30
(S) De tien om kindershow. 19.02 (S) Tros-
-country. 20.02 (S) Peekei 21.02 (S) Popfes
tival. NOS 23.02 (S) Met het oog op morgen.
AVRO 0.02 (S) Platenscala. 1.02 (S) In the
still of the night. 2.02 (S) AVRO's Service
Station 6 02 (S) Auto in AVRO aan. 6.30,
7.03 AVRO's Radiojournaal.
DS'70. NCRV 19.00 Steen In de vij.
(S) Muziek in NCRV Stlo 2. 21.30
ma-maandag. 22.25 Bond zond)
NOS 22.30 Nws. 22.40 Piocchio op:
NCRV 23.25 (S) Muziek van eigen li
nws DEM
HILVERSUM 3 VSI
NOS 18 03 (S) De Avondspits metfldir
nale Hitparade. AVRO 19.02 (S) \uan
15 20.02 (S) Het Steenen Tijdperk"®»
Blues, ballads 6 beat. 22.02 (S)B UI
Swingtime. 23.02 (S) Gandlellght. mQ€
iget
stre
pd 'i
^eër
en 8.30 AVRO's Radiojournaal,
n 9 03 Steunpunt. 9.08 (S-M) Ar-
beidsvitaminen. 10 02 De zand-
spelserle. 11.30 (S) UIT* Is IN.
11.45 (S) Rondom twaalf. 13.03 AVRO's Ra
diojournaal. 13 20 (S) De AVRO Diligence.
13.55 Beursplein 5. 14.02 (S) De vergulde
middenweg. 16.02 13-speciaal. 16.30 (S)
Kom 'ns langs op Slot Zeist.
de woord. 7.30 Nws. 7 36 Echo.
(8.00 Nws.) 8.30 Nws. 8.36 Baja
Marimba Band. 8.50 Postbus
■--- 900. 9 00 Gymnastiek voor de
huisvrouw. 9 10 Waterstanden. 9.15
Scheepspraat. 9 20 De letter M. 10 30 Ou
der worden we allemaal. 11 30 Ratel OVER-
tf)- l6 }ker
17.24 Mededelingen. 17.1*®.'
Echo. jadic
demeurders. 8.30 (S) Hd.
zeggen. 10.30 (S) Typif
'0 (S) VARA'S
TROS 7.00 Nws. 7.01
ST cio 900 Nws. 9 02
een orgel in Maassluis.Q
rcitl Opus tien tot twe
w 12 02 (S) Interm.
meest verkochte klassieke tien.
en - kropsen. 14.00 Nv
ie „C". 14.30 (S) Guitariteiten. )EN
De sociale geschiedenis van
de Peel is het onderwerp
van de documentaire „Goud
in de Peel", die KRO-man
Leo Akkermans maakte en
vanavond wordt uitgezon
den. Eens was de Peel, gele
gen voorbij het Noordbra
bantse Deurne. door de uit
gestrekte hoogveenmoeras
sen een weinig toegankelijk
en onaantrekkelijk gebied
en alleen uit economisch
oogpunt interessant. De ver
vening leverde immers turf
op, die op zijn beurt weer
voor een opbrengst van mil
joenen guldens zorgde. Dege
nen die de turf op moeizame
wijze uit de grond haalden,
konden daar echter nauwe
lijks van profiteren. Voor
hen bleef het „erremoei
troef". Hoofdfiguur in deze
produktie is de 62-jarige
oud-fabrieksarbeider Toon
van Dam, die verhalen heeft
opgetekend over de sociale
toestanden in zijn geboorte
streek, de Peel.
Ned. I 21.55 uur.
Klem
Dit maatschappelijk activitei
tenprogramma besteedt deze
keer aandacht aan projekta-
doptie.
Ned. I 18.45 uur.
Muppets
De Muppets ontvangen dit
maal de Amerikaanse country-
zangeres Crystal Gayle en na
tuurlijk hebben Statler en
Waldorf op één hoog weer het
nodige te mopperen.
Ned. I 18.59 uur.
De KRO in Breda
In „Het Turfschip" te Breda
ontvangt presentator Hans van
Willigenburg o.a. Robert Paul,
Conny Vink, de zeeleeuwen
van Addie Jebsen en het In
ternationaal Folkloristisch
Danstheater.
Ned. I 19.25 uur.
IJssterren
Reportage van de internatio
nale ijsshow „Sterren op het
ijs", vanuit sportpaleis Ahoy'
in Rotterdam.
Ned. I 20.35 uur.
De Amerikaanse countryzangeres Crystal Gayle is dit
maal de gast van de Muppets.
Shoestring
In „De spotvogel" wordt ra
diodetective Eddie Shoestring
voortdurend belaagd door een 0nZ6 OUWG
onbekende telefoonmaniak.
Uit een van de telefoontjes
blijkt echter dat de maniak
eeji collega moet zijn, omdat
die opname gemonteerd is uit
archiefbanden van oude radio
uitzendingen.
Ned. I 22.45 uur.
Queen
De beroemde Engelse formatie
Queen componeerde muziek
bij de speelfilm „Flash Gor
don" die deze week de Neder
landse première beleefde. In
dit programma zingt-en speelt
Queen enkele muzikale hoog
tepunten uit deze film.
Ned. II 18.59 uur.
Angie
Angie voelt zich geroepen
haar collega Didi te koppelen
aan een 37-jarige vriend van
Brad, die een verstokte vrijge
zel is.
Ned. II 19.25 uur.
Commissaris Koster wordt dit
maal geconfronteerd met het
lijk van een rijke ex-hotelier,
dat in bad wordt aangetroffen.
Het spoor leidt naar de voor
malige secretaresse van het
slachtoffer, die nu zelf een
bloeiend berghotel leidt.
Ned. II 20.27 uur.
Oud en
toch nieuw
Amusementsprogramma met
tv-opnamen die uiteindelijk
niet werden uitgezonden, om
dat ze niet pasten in het pro
gramma waarvoor ze waren
bedoeld. Sylvia de Leur en
Henk Molenberg proberen de
reden te achterhalen waarom
ze nu wèl op het scherm wor
den vertoond.
Ned. II 21.30 uur.
Aktua
Documentaire met als onder
werp „De ruimtevaart" en
waarin speciaal aandacht
wordt besteed aan de Space
Shuttle, een raket die medio
1981 een testvlucht zal maken.
Ned. II 21.55 uur.
Soap
De Campbells en Tates zien el
kaar bij een feest ter nage
dachtenis aan Chester. Sally
onthult haar verhouding met
Burt.
Ned. II 22.40 uur.
Morgenmiddag
Morgenmiddag vanaf 14.00
uur op Ned. I tekenfilm
„Charlie Brown", documentai
re „Hoy Fok, een vissersjon
gen in de Zuidchinese Zee"en
de tekenfilms „Simple Gifts"
en „Popeye".
„Het programma van het
jaar", het jaaroverzicht van de
NOS dat een „nieuwsshow"
werd genoemd en dan ook
werd gepresenteerd door Be
rend Boudewijn viel gisterna
middag natuurlijk wel op een
onmogelijke tijd - de televisie
aan tijdens het eten heeft geen
zin - maar dat zal dan wel niet
anders gekund hebben. Na wat
ik ervan gezien heb was het
overigens zeker een aardig
programma, aan het slot waar
van trouwens op een bijna op
zienbarend onopvallende ma
nier prinses Juliana nog even
verscheen. Aan Jaap van der
Ploeg liet zij onder meer we
ten dat zij „het erg prettig
vond om over meer vrije tijd
te bechikken" en op zijn lich
telijk overbodige vraag of zij
zich ook nog met staatszaken
bemoeide had de prinses een
zeer afdoende antwoord: ik
In Himalaya, het maandelijkse
tv-magazine van de VPRO,
trof mij vooral een reportage
van Rob Klaasman over de
gang van zaken bij de toeken
ning van Nobelprijs voor de li
teratuur, die dit jaar dus werd
toegekend aan de Pool Milosz.
Niet dat wij veel nieuws te
weten kwamen - dat de
Nederlandstalige auteurs Si
mon Vestdijk en Louis-Paul
Boon ooit op de nominatie
hebben gestaan wisten wij al
lang - maar het was toch aar
dig om eens te kunnen consta
teren dat het aanwijzen van
zo'n laureaat bijna net zoveel
geheimzinnigheid wordt om
geven als bijvoorbeeld de keu
ze van een paus. Maar Mu-
lisch, Wolkers of Van het
Reve hoeven zich voorlopig
cassis, sinas, cerise,
citroen.
slechts 8 kcal per glas.
bereid zonder suiker
nog geen illusies (zorgef J-
maken, dat kwam wel vP®,n
K
De VPRO begon ookriedi
„Pim", de eerste aflei^-190
van een serie korte P*19
„over een verlegen droni 19"
jongen, die in een volstrejd b
gen wereld leeft".: Die j"**. I
is in hoge mate Orlow Set 1
want hij is de regisseur®9
die filmpjes en hij speajg{4
zelf de hoofdrol in. Deze, 3-(
ging het over „Pim end, g
hospita". Ik moet zeggeijflet
ik er met groot genoeg^94
zeker met vertedering kJan
heb zitten kijken. Er wajistr.
melijk sprake van een nfest
cholieke humor, die mij, 8et
aanspreekt. De geest
Charley Chaplin is in dii 5ent
gen - Pim of Orlow - gtjs, g(
ken en dat zeg ik niet <®et>
hij even in alle letterlij
diens spiegelbeeld was. i00t
moeten die serie beslist erbi
volgen. Aurt
Zaterdagavond in Bran< I- v
een reportage van Willi
Frequin over Ethiopië. D jv'J
dus zeggen over de mens de i
rende schande van de mi
gersnoodtoestanden in Lei
land. Als welgedane ipnj.
Hollander steeg mij oói
schaamrood weer eens na l vr
kaken. Tenslotte herinn likn
mij nog een drietal
schetsen, waarin Heinz
mann de hoofdrol sp?-ie
Heel plezierig divertisse 04
ongeveer gelijk aan aai
plezier dat men op gezet
den kan beleven aan de lj'm
Dahl-verhalen
HERMAN HOFHU
