weekpuzzel door dr. Pluizer
BRIDGENI
SCHAKEN
WETENSCHAPPEN
postzegels
Ssi!
ySy
DENKSPORTEN/HOBBYI
oplossing vorige puzzel
NR. 50
CRYPTOGRAM
m m m m i
ZATERDAG 13
DECEMBER 11
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
B.J. Hoogenboom, Binnenweg 6. 2375 XR Rijpwetering.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
HORIZONTAAL:
1 Benedenwoning voor de zeker
heid? (9);
2 Net voor een heilzame vangst? (5);
9 Ook als Ka Alkmaar verlaat houdt
u rumoer (5):
10 Een gebruikte girozegel Is allesbe
halve schoon! (9);
11 Daar beschouwd? (9);
12 Die 'm past, mag hem aantrekken
(4);
15 Schets voor mij wat parasieten!
(5);
17 Elke voetbalclub Is blij met zo'n
dooddoener! (7);
19 Vrucht die een kerel in stand
houdt (7);
21 Ben je slecht gehumeurd door
deze vogel? (5);
22 1 om 5 (4);
23 Die leest In bed vanwege zijn rijk
dom (9);
28 Met zo'n poppetje kun je heel wat
kanten op zonder te vallen (9);
29 Die prijst het gebladerte (5);
30 Heeft moeder toestemming bij die
gloeiende massa te komen (5);
31 Dat Don in meer takken van sport
zou overheersen, had ik niet voor
mogelijk gehouden (9).
VERTICAAL:
1 Wist Nora niet dat deze stad in Al
gerije ligt? (4);
2 Het is treurig dat men hierdoor
spoedig ouder wordt (5);
3 In Duitsland loopt moeder In de re
gen (7);
4 Tot vervelens toe heeft men het
hout verkort (9);
5 Daarop bevinden zich de schaap
jes van Iemand die binnen Is (5);
6 Op deze manier dubbel matig (4);
7 Een deel van het strafwerktuig
deugt niet (9);
8 De vrouw ging in ochtendgewaad
op de loop, maar men keek er niet
eens naar! (10):
13 Paartjes bij de waterkering In die
plaats? (10);
14 Die peuter leert van een kleuter
(2);
16 Twist om een koekje? (9);
18 Hiervan is het moeilijk royaal te
delen (9);
20 Dit Is slechts het begin van een ge
varieerde voorraad goederen (2);
21 Vragen en geven (7);
24 Dat dier vindt u In alle landen (5);
25 Bezorg mij een orgaan! (5);
26 In de rust verliest de slager weinig
gewicht (4);
27 Zo zout dat het verstand hoorbaar
wordt (4).
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 50 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
LOP>
disc-
terd.
laati
leks
unie
ieh
rok
sessi
de o
can
begi
tone
uur
re
ren
de r
Het
live
trag
Yor
ren.
trag
Voor
Radi
Vat
raar
gebe
In d
dooc
ie gt
Johi
bij n
Competitie (2)
Ook deze landelijke clubcom
petitie, twee weken geleden af
gesloten, kende weer vele
kortsluitingen. In deze rubriek
komen er een paar aan de
orde. Als een bewijs dat er op
hoger niveau nog veel mis kan
gaan.
Zo ging Van Duyvenbode (IJ-
muiden) al op de veertiende
zet tegen M. Morslnk (Almelo)
zijn ondergang tegemoet. 1.
31-27 19-23 2. 33-28 17-21 3.
28x19 14x23 4. 38-33 21-26 5.
34-30 10-14 6. 30-25 14-19 7.
25x14 9x20 8. 35-30 5-10 9. 30-
25 10-14 10. 43-38 4-9 11. 40-34
11-17 12. 44-40 6-11 13. 49-43
17-21 14. 34-307? en nu brak
Morinsk simpel door met 14.
18-22 15. 27x29 20-24 16.
29x20 15x44 Van Duyvenbode
spartelde nog tot de 30e zet
tegen.
De tweede kortsluiting Is beter
verklaarbaar. Het zetje, waar
mee Van Nieuwkerk (Uithoorn)
zijn tegenstander Hildering
(Zaandam) verraste, maakt in
de KVO, de korte-vleugelops-
lulting, nog vele slachtoffers.
Op dezelfde manier legde Dijk
stra (Monster) de basis voor de
VAN NIEUWKERK
Cl 8 I Jl
p ja j3 ag
o m
O v Cs
8 S I
niii
E I I I I
JJJJJ
i o k y
O O O
JNjlvON» jc
w
HILDERING
zege tegen Boer (De Lier).
Hilderings laatste zet was 19.
31-27 (zie diagram) en daar
mee is de karakteristieke
stand voor dit geniepige zetje
bereikt. Let op de opsluiting
(met de vijf schijven op 6, 11,
16, 17 en 21), de centrumschij
ven op 23 en 24, alsmede het
open veld 13.
Van Nieuwkerk won (Dijkstra
trouwens ook) via: 19.24-29
2a 33x22 17x28 21. 26x17
11x31 22. 37x26 28x46.
OUDSHOORN
Kuiper (Twente's Eerste>-Prlns
Purmerend) ontwikkelt zich al
snel tot een strijd tussen aan
valler en verdediger, het loopt
verkeerd af voor de verdedi
ger, die een fout maakt. 1. 32-
28 18-22 2. 37-32 12-18 3.41-37
7-12 4. 34-29 19-23 5. 28x19
14x34 a 40x29 10-14 7. 32-28
16-21 45-40 1-7 9. 39-34 13-
19 10. 44-39 20-25 11. 50-45 11-
16 12. 29-24 19x30 13. 35x24
14-20 14. 49-44 20x29 15. 34x23
18x29 16. 33x24 22x33 17.
39x28 5-10 18. 43-39 10-14 19.
38-33 7-11 2a 42-38 9-1377 en
na het eenvoudige 21. 24-20
15x24 22. 31-27 21x34 23. 40x7
staakte Prins de strijd.
De beslissing bij Oudshoorn
(VAD>-Scholten (Groningen)
viel al bij de 20e zet. Na de in
teressante opening 1.33-29 18-
22 2. 31-26 22-27 3. 32x21
16x27 4. 37-32 11-16 5. 32x21
16x27 a 41-37 27-31 7. 36x27
19-23 a 29x18 13x31 9.35-30
31-38 1a 37-32 14-19 11. 42-37
10-14 12. 30-25 8-13 13. 46-41
20-24 14. 39-33 13-18 15. 44-39
3-8 16. 50-44 8-13 17. 40-35 6-
11 18. 44-40 18-23 19. 34-30 13-
18 2a 39-34 11-1677 is de
stand van het tweede diagram
bereikt.
Oudshoorn won nu leuk door
21.47-42 36x47 22. 25-20 14x25
23. 32-28 23x41 24. 42-37 41x32
25. 38x27 47x29 2a 34x3 25x34
27. 40x20 15x24. Zwart dreigt
hier met 18-22x23 te winnen,
een wending die hij na bv. 3-25
vooraf laat gaan door 4-9
25x3. Maar Oudshoorn had
goed gerekend: 2a 27-221
18x27 29. 26-21 17x26 3a 3x15
en nog voor de 50e zet gaf
Scholten zich gewonnen.
Biedmethoden
In het oktobernummer van In
ternational Popular Bridge
Monthly komt een aardig spel
voor. dat gespeeld werd tij
dens een viertallen-toernooi in
Brighton. Het laat duidelijk
zien, dat er verschillende ma
nieren zijn waarop een bepaald
spel kan worden geboden en
met name het verdedigend
bieden van twee-kleurenhan-
den maakt het de tegenstan
ders lastig, omdat er meestal
nogal wat biedruimte door
wordt weggenomen. Kijkt u
zelf maar:
West gever. Noord-zuid kwets
baar.
In de wedstrijd tussen de
teams van Granville en Pen-
charz zaten de gebroeders
Sharpies op de noord-zuid
plaatsen. Na wests 1 schoppen
opening bood noord „klas
siek" 2 harten, oost sprong
naar 4 schoppen en dat werd
het eindcontract. West had
nog wel een poging kunnen
wagen het potdichte schop
penslem te bereiken en zou
vermoedelijk weinig tegen-
stoom hebben gekregen, om
dat zuid geen idee had van de
geringe verdedigende kracht
van het noordspel. In de ande
re kamer gaf noord, na 1
schoppen, een 2 schoppenbod
(Michaels cue-bid) waarmee
een hartenkleur plus een van
beide lage kleuren werd aan
gegeven, alsmede weinig top-
kracht. Oost bood 3 ruiten en
Granville, zuid, maakte het nu
moeilijk door 5 harten te bie
den. West voelde er niet zo
veel voor de zaak aan zijn
partner over te laten en dou
bleerde. Het contract ging een
down en dat leverde slechts
200 punten op.
In een andere wedstrijd bood
Fitzgibbon, een lid van het Ier
se Olympische team, dat het
toernooi won, als noord na 1
schoppen 3 klaveren, waarmee
exact een harten-ruitenspel
werd aangegeven. Oost dou
bleerde, zuid sprong naar 4
geen
V HVB 1095
o VB873
62
AVB752 N ♦H64
b 7
o A 4 w
A873 Z
°oH9652
HVB9
10983
A8642
o 10
1054
harten en west vervolgde met
5 klaveren. Noord paste en
oost kon met zijn aasloze spel
nu niets meer doen. Noord
kwam uit met harten 9 voor
het aas van zuid en die kon
zijn partner een schoppenin-
troever geven, zodat het con
tract precies werd gemaakt.
In de andere kamer deed de
Britse international Bob Row
lands als noord, eveneens na
de 1 schoppen opening van
west. het nogal merkwaardige
bod van 3 harten. Omdat het
schoppfenbod tenminste een
vijfkaart aangaf, kon oost naar
4 schoppen springen.
Zuid deed nu een duit in het
zakje door 5 harten te bieden,
vermoedelijk in de overtuiging
dat noord kracht in de bijkleu
ren moest hebben om zijn
sprongbod te rechtvaardigen.
West bood 5 schoppen, noord
en oost pasten en zuid, om
voornoemde redenen en zijn
troefbezit, doubleerde.
West toonde nu een groot ver
trouwen door te redoubleren
en noord-zuid lieten dit spelen.
De onvermijdelijke overslag
betekende een plusscore van
1150 punten en vormde een
belangrijke bijdrage tot de ge
ringe voorsprong op de run-
ners-up, het team van Granvil
le.
U ziet het: zoveel hoofden, zo
veel zinnen en ook internatio
nals komen niet altijd goed te
recht. En dat is maar gelukkig
ook.
In Slotsji werd een damestoer
nooi gespeeld. Daar behaalde
onze mevr. Vreeken de tiende
plaats, direkt achter de Russi
sche dames.
Deze laatsten zijn toch wel een
klasse apart!
Even een snapshot uit een par
tij uit de match tussen de da
mes Litinskaja - Alexandria:
In een Rétf-opening was het na
aantrekkelijk en sterk spel na
de 34e zet van wit gekomen
tot de volgende stand:
Zwart: Alexandria.
(Zie diagram nr. 1).
Wit: Litinskaja.
Zwart was een pion achter ge
raakt en dacht zich nu de roof
op h4 te kunnen veroorloven,
om althans die achterstand te
kunnen goedmaken. Zij kwam
bedrogen uitl Er volgde: 34...,
Dd8xh4 35. Pe4xc5, Pb3xc5
36. Tb1-b8*k,Td3-d8 Gedwon
gen wegens de matdreiging op
h8! En nu kwam de klap op de
vuurpijl: 37. g2-g3!,... Totaal
overzien. Ineens staat zwart
verloren. De dame, die de to
ren op d8 dekt kan die dekking
niet volhouden. Een laatste po
ging was: 37...,Pc5-d7 en wit
besloot de partij met: 38. gh4:,
Pb8: 39. Dc7, Tdl'k 40.Kk g2,
Pd7 41. c5... en zwart gaf op.
Goed genoeg, maar mijn oog
viel op: 38. De5-e8*k!,„. en
zwart kan direkt opgeven, want
wit blijft minstens een kwaliteit
en twee vrije pionnen voor.
door
C. J. de Feijter
Damestoernooi
Diagram 1.
Een beetje meer spektaculair.
maar aan de uitslag veranderd
het niets.
Na de openingszetten 1. e4, e5
2. Pf3, f5 ontstaat er een
scherp spel voor aanvalsspe-
lers. dat niet zonder kansen is.
Maar dat scherpe komt niet al
leen van de zwartspeler! De
volgende korte partij is ont
leend aan de Informator 1979
(waarin overigens ook heel wat
partijen uit 1980 staan).
Wit: Papp.
Zwart: Varga.
1. e2-e4, e7-e5 2. Pg1-f3, f7-
f5!? Voor deze verdediging
moet je de aard en de moed
hebben. Maar aan het laatst
mankeert het de witspeler ook
niet, zoals spoedig blijkt! 3. d2-
d4. f5xe4 4. Pf3xe5, Pg8-f6 5.
Lc1-g5, d7-d6 En nu brengt wit
een onverwacht stukoffer met:
Diagram 2.
6. Pbl-c3!,... Niet nieuw, maar
je moet wél durven. Ik moet nu
terugdenken aan vroeger, toen
de Müller-variant in de Italiaan
in zwang was. Natuurlijk raak
je er na een tijdje op uitgeke
ken, maar af en toe denk je
dat je een weerlegging hebt
gevonden, totdat blijkt dat ook
déér wat tegen is te doen en je
niet verder komt dan een iets
betere stand die toch op remi
se uitloopt: Die M'uller variant
heeft al heel wat hele groten
(en hele kleintjes) beziggehou
den en genot verschaft. Die is
tenslotte nog altijd goed voor
remise en dat durf ik van
bovenstaande variant niet te
zeggen, al zijn ook daar al heel
wat mooie en spectaculaire
winstpartijen mee op het bord
getoverd. Helemaal vertrouwt
niemand de zet 2... f5l?
Even een paar varianten om
aan te tonen dat dat paard
fer toch wel kansen biedt:
de5: 7. de5:, Dd1*k 8. T<
Pfd7 9. Pd5l... en wit komt
goed uit, evenzo na: 7..., h6
Lf6:, Dd1:*k 9.Td1:, gf6:
Pd5!,... en opnieuw blijkt
dit paard op d5 vorste
staat. Zwart gaat niet in
deze theoretische offervaria
6..., Lf8-e7 7. Lg5xf6, Le7xff
Dd1-h5*k.... Nu blijkt de zw
te van de tweede zet van zv
de konsekwentie is wel,
de geneigdheid van wit om
offeren latent aanwezig m
blijven, zoals na: 8..., g7-gü
Pe5xg6l, h7xg6 10. Dh5xg6
Ke8-f8 11. Lf1-c4, d6-d5
Pc3xd5,... Wit heeft nu al
drie pionnen voor het geofl
aanvalstelling. Het
moeilijk voor zwart een redA
ke verdediging te vinden,
keuze viel op: i
12.... Lc8-e6l? 13.. Pd5*
Le6xc4
(Zie diagram nr. 2).
14. d4-d5!,... Het nemen
deze pion zal zwart wel nali
wegens: 14... Ld5: 15. OA
c7-c6 16.C4,.. enz. 14..., 0
e7 15. 0-0-0, Pb8-d7
Pf6xd7:, De7xd7 17. Dg6-f6
Kf8-g8 18. Td1-d4, Lc4-e2
Td4xe4, Ta8-e8 20.
g5*k,... en zwart gaf op. I
korte partij waarin nog al
huisvlijt mee is vervlochten
goed om te kennen!
Schone technologie geen
wondermiddel tegen alle milieukwalen
„Schone technologie" zijn de
twee toverwoorden die je
steeds vaker om je heen hoort
als het gaat om oplossingen
voor de nog altijd toenemende
milieuvervuiling: de schone
technologie zou hét wonder
middel zijn tegen alle milieu
kwalen. Dat is het allerminst,
maar voorlopig lijkt het de eni
ge manier om aan de groeien
de vervuiling van milieu een
halt toe te roepen.
In november van dit jaar was
een groots opgezet symposium
in Den Haag gewijd aan dit on
derwerp. Ook minister Ginjaar
van Volksgezondheid was van
de partij. Hij sprak daar de vol
gende, nogal angstaanjagende
woorden: „Tijdige toepassing
van schone technologie zou
Onafhankelijkheidszegels Suriname
Na de Kinderzegels van Suri
name deze week opnieuw Suri
naams nieuws. Het gaat hier
om een bijzondere serie be
staande uit drie zegels, die op
19 november werd uitgegeven,
ter gelegenheid van het feit dat
men daar op 25 november J.l.
vijf Jaar onafhankelijkheid heeft
gevierd. Deze serie zal uitslui
tend als blokje verkrijgbaar
zijn, waarbij het blokje werd
voorzien van de afbeeldingen
van diverse zegels die in de af
gelopen vijf Jaar werden uitge
geven.
De zegels hebben een waarde
van 50 ct (Bezinning), 1,- (Sa
menwerken) en 2,- (Overwin
ning). Het blokje heeft als tekst
„5 Jaar onafhankelijkheid, 1975
25 november 1980". Dit
geheel werd ontworpen door
j3. Kromoredjo uit Paramaribo.
Het drukken in meerdere kleu
ren was In handen van Joh.
Enschedé en Zonen te Haar
lem. Men brengt dit blokje in
de verkoop tot en met 6 janua
ri 1981.
WIJ hebben nog meer nieuws
In petto voor de „Overzee"-
verzamelaars en ditmaal van
de Nederlandse Antillen. Daar
kwam op 20 november j.l. een
nieuw postzegelboekje In de
verkoop met een zegetinhoud
van 2,-.
Het boekje bevat op de eerste
plaats twee zegels van 25 ct en
twee zegels van 60 ct van het
type „Troonswisseling". Om
het bedrag van 2,- te com
pleteren daarnaast nog één ze
gel van 30 ct van het type
Hartz 1950. Het boekje bevat
de tekst: „1905-1980 Post
spaarbank 75 jaar tot uw
dienst". Deze tekst is in drie
verschillende talen te lezen.
Zowel het ontwerp als het
drukken was in handen van
Joh. Enschedé en Zonen te
Haarlem.
Op 9 oktober j.l. heeft de
Deense PTT een bijzondere se
rie zegels in de verkoop geno
men. Het gaat hier om een se
rie bestaande uit drie zegels
met als thema „Oude Deense
munten".
Op een zegel van 1,30 Kr ziet
men de oudste Deense munt.
Deze munt werd rond het Jaar
800 geslagen in Hedeby. Een
zegel In de waarde van 1,40 Kr
toont een munt met de beelte
nissen van koning VaJdemar de
Grote en bisschop Absaion.
Deze munt werd geslagen ge
durende de regeringsperiode
van koning Valdemar (1157-
1182). Een zegel In de waarde
van 1,80 Kr heeft als afbeel
ding een gouden dukaat uit
1781. Deze munt toont de
beeltenis van koning Chris
tian VII. De afgebeelde mun
ten maken deel uit van de ko
ninklijke muntenverzameling.
Sinds 1892 vormt deze verza
meling een onderdeel van het
Nationale Museum.
Het ontwerp voor deze zegels
werd vervaardigd door Czes-
law Slania en het drukken was
In handen van de drukkerij van
de Deense PTT.
We blijven nog even bij Dene
marken, daar er ook op 13 no
vember j.l. een bijzondere se
rie in omloop kwam. Ook deze
SURINAME
TGLO
serie bestaat uit drie zegels en
heeft als thema „kantklos
kunst uit Noord Sleeswijk".
Deze zegels hebben een waar
de van 1,10 Kr, 1,30 Kr en 2,00
Kr en als afbeelding staaltjes
van kantkloswerk die ontzag
afdwingen voor de vervaardig-
sters ervan. Waarschijnlijk
werd deze vorm van kunst
rond het Jaar 1600 uit Neder
land overgebracht naar deze
streken. Van dit materiaal
werd vooral gebruik gemaakt
voor verslering aan de kleding
van de vrouwen. Het ontwerp
voor deze zegel werd vervaar
digd door Lisbeth Cesparski
en ook deze zegels werden ge
drukt door de drukkerij van de
Deense PTT.
De kerstserie die de Britse PTT
In omloop heeft gebracht be
staat uit vijf zegels. Deze ze
gels kwamen op 19 november
j.l. in de verkoop en hebben
als motief de kerstboom en
kerstversieringen. Zo ziet men
op een zegel van 10 p de
kerstboom geheel compleet
met kaarsjes. Op de zegel van
12 p komt een vijftal kaarsen
voor, in feestelijke opstelling
met klimop en linten. De zegel
van 13 p toont appelen die die
nen ter versiering van een bos
mistletoe, ook wel vogellijm of
maretak genaamd.
Papieren slingers en een pa
pieren kerstklok zijn te zien op
een zegel van 15 p. Tot slot in
deze serie een zegel In de
waarde van 17,5 p. Deze heeft
als afbeelding een deel van
een krans van hulsttakken,
versierd met kerstdecoraties.
Het ontwerp voor deze zegels
werd vervaardigd door Jeffrey
Matthews. Deze tekende ook
voor de zegel die werd uitge
geven ter gelegenheid van de
80ste verjaardag van de konin
gin-moeder. Ook het ontwerp
van de zegel van 50 p met het
miniatuurvelletje ter gelegen
heid van de postzegeltentoon
stelling „London 1980" was
van zijn hand.
De zegels werden gedrukt door
Harrison and Sons (High Wy
combe). Bij deze zegels be
staat de kans dat er onderling
verschil In glans valt te consta
teren. Dit is een gevolg van
een chemische werking die een
uitvloeisel is van het ingewik
kelde drukprocédé.
weieens bepalend kunnen zijn
voor de afloop van de race
tussen beschaving en onder
gang". Met andere woorden:
het wordt voor ons land pom
pen of verzuipen. Er zijn vol
doende symptomen aanwezig,
die een grote bezorgdheid
rechtvaardigen. Een dezer da
gen maakte diezelfde minister
Ginjaar bekend dat er in Ne
derland minstens driehonderd
vuilstortplaatsen zijn met gifti
ge stoffen. Een ander actueel
voorbeeld: de luchtvervuiling in
het Rijnmondgebied is weer op
hetzelfde alarmerende peil
aangeland van 1970, met
name „dankzij" de vuilver
brandingsinstallaties en het
hergebruik van kolen als
brandstof.
Er is dan ook niet veel profetie
voor nodig om te voorspellen
dat in de nabije toekomst een
reddende rol zal zijn wegge
legd voor milieuvriendelijke
technologieën. Schone techno
logie is kort gezegd een verza
melbegrip voor alle technieken
die erop gericht zijn de milieu
vervuiling in bijvoorbeeld de
industrie tegen te gaan.
Technieken
Ruwweg kunnen de technieken
in twee soorten worden onder
verdeeld: technieken waarmee
men de produktie van schade
lijk afval voorkomt en technie
ken die moeten voorkomen dat
het afval in het milieu terecht
komt. De eerste methode
speelt zich meestal binnen de
fabriekspoorten af en is erop
gericht om tijdens de produk
tie zo min mogelijk schadelijke
stoffen te produceren. De
tweede methode zal in de
praktijk meer mogelijkheden
aandragen om schadelijke
stoffen uit het milieu te hou
den. Voorbeelden zijn er ge
noeg: waterzuiveringsinstalla
ties, rookgasontzwavelings- en
vlieg-asopvanginstallaties bij
kolencentrales.
Bij het zoeken naar schone
technieken moet ook een be
langrijke rol worden toegedicht
aan de vervanging van schade
lijke door onschadelijke pro-
dukten. Zo is het nu ai moge
lijk de drijfgassen in spuitbus
sen en de fosfaten in wasmid
delen te vervangen door mi
lieuvriendelijke stoffen. Een
mooi voorbeeld voor succes
volle toepassing van deze
vorm van schone technologie
is de ontwikkeling van zoge
naamde polypropeencement-
platen ter vervanging van het
kankerverwekkende asbest.
De grootste boosdoener is het
chemisch afval (benzeen, dioxi
ne) en natuurlijk de ontelbare
chemische produkten, die zich
op een gegeven moment ook
weer als afval op het vuilstort
aandienen. Terecht wordt daar
op het ogenblik ook de meeste
aandacht aan besteed. In de
toekomst kan echter ook niet-
chemisch afval, zoals radio-ac
tiviteit en geluidhinder, een le
vensgroot probleem gaan vor
men. Met name radio-actief af
val is nauwelijks te bestrijden
met nieuwe technieken. De
enige oplossing is daar nog al
tijd het zo veilig mogelijk op
bergen op zo veilig mogelijke
plaatsen. Maar een garantie,
dat daarmee ook het milieuge
vaar definitief is bezworen, die
is er bij lange na niet.
Micro-organismen
De biotechnologie technie
ken waar gewerkt wordt met
micro-organismen zal zeker
een belangrijke rol spelen in
de toekomstige ontwikkeling
van milieuvriendelijke technie
ken. Zo is het volgens deskun
digen mogelijk om met behulp
van bacteriën zware metalen
selectief te winnen, zonder dat
er mijnbouw gepleegd hoeft te
worden. De biotechnologie
maakt het ook al mogelijk om
uit biologisch afval grote hoe
veelheden alcohol te produce
ren, die weer als milieuvriende
lijke brandstof kan worden in
gezet. De meest massale toe
passing van het moment is te
vinden bij de waterzuiverings
installaties, die het door afval-
lozingen vervuilde water weer
drinkbaar maken. Daar worden
de micro-organismen ingezet
om de schadelijke stoffen af te
breken. Een Wageningse inge
nieur heeft onlangs nog voor
sensatie gezorgd met zijn vin
ding, waarb'j de zuiveringsin
stallatie wordt gecombineerd
met de produktie van met-
Sii
pk
haangas. Dat gas kan als vtj
vanging van aardgas word!
gebruikt. Op die manier brenl
de kostbare installatie zijn gel
weer op en na verloop van tl
zelfs meer dan dat, zo heef
men berekend.
De rol van de overheid zal grj
tendeels beperkt blijven tot N
voorlichten over en het stiml
leren van nieuwe ontwikkelif
gen op het gebied van
schone technologie. Via subsi
dies kan het bedrijfsleven o<[
nu al steun krijgen voor de
voering van schonere proeë
sen. Verder zullen instant»
als bijvoorbeeld TNO de nool
zakelijke kennis kunnen levi
ren.
Het verwijderen van de giftil
stoffen op de 300 vuilnisbelt!
in Nederland gaat naar v«
wachting zo'n miljard guldf
kosten. Achteraf gezien hf
deze ernstige vervuiling vcj
een prikje kunnen word^
voorkomen. Hetzelfde kan
de nabije toekomst gaan
den voor het massale h€
bruik van kolen. De technoli
sche ontwikkelingen zijn al
ver dat het grootste deel v
schadelijke stoffen uit het i
lieu kunnen worden gehoudi
Volgens minister Van Aardi
ne gaat dat een paar cent
kilowattuur méér kosten. I
men de kansen die de scho
technologie ons biedt laten I
gen, dan is het nog maar
vraag of er in de toekomst n
een herkansing wordt gel
den. Daarbij komt de wa
schuwing van de wetenscW
pers voor een al te groot of
misme: het is lang niet zeker
de schone technologie alle f
lieuproblemen wel tijdig W
oplossen.
Windturbine
De eerste Nederlandse grtj
windturbine kan, als alles goi
gaat, volgende maand gafl
draaien. Deze enorme windt*
bine beschikt over een rot|
(de „wieken") met een
wijdte van maar liefst 25 ml
ter. De generator die eraanj
gekoppeld, heeft een vertfll
gen van 300 kilowatt. De turtl
ne staat op het terrein van l|
Energie Onderzoek Centrum!
Petten.
an
olof^
all
