Strijd om invloedrijke
posten rond Witte Huis
VS eisen solidariteit
Europese NAVO- partners
Demonstraties in
India bij aan
komst Breznjev
OVER N.-IERLAND
Inval in Polen
bedreigt
NAVO niet
ENGELAND BEREID
TE ONDERHANDELEN
fenm
f VOOl
tssler:
is ovei
iktijk
l leert,
wedsti
vorm
geen
veron
g. To
ftp dat
Itig v
Beneg
Neder
onmic
Se. CI
fallen
ftiet ii
erwer
Graaien voor een goed doel
Dave Hudson, een Amerikaan uit New Jersey die onlangs
een door een bank uit die stad georganiseerde hardloop
wedstrijd won, kon gisteren zijn hoofdprijs bij de bank af
komen halen. Gedurende één minuut mocht hij in een van
de kluizen zoveel mogelijk bankbiljetten bijeen zien te
schrapen. Het werd uiteindelijk een bedrag van ongeveer
7.000 gulden dat, zo was tevoren bepaald, zal worden ge
schonken aan een lokale liefdadige instelling.
UITENLAND LEIDSE COURANT DINSDAG 9 DECEMBER 1980 PAGINA
REAGAN NOG NIET ROND MET BENOEMINGEN
(Van onze correspondent
Dick Toet
WASHINGTON Terwijl Ro
nald Reagan vriendelijk in ca
mera's blijft wuiven, ogen
schijnlijk geen last lijkt te
hebben van de grote stoet jour
nalisten die hem letterlijk bij
elke stap volgt en zich kenne
lijk heeft voorgenomen voor
zijn installatie op 20 januari
geen belangwekkende politie
ke uitspraken meer te doen,
wordt door een drietal belan
gengroepen achter zijn rug een
hevige strijd gevoerd om de
voorname posten in en rond
het Witte Huis.
Allereerst is daar de groep van schat
rijke persoonlijke vrienden-adviseurs,
ook welaangeduid als Reagan's „keu
kenkabinet." Ze staan aan het hoofd
van enorme bedrijven en zijn ultra-
-conservatief met een humaan tintje.
De tweede belangrijke groep, die van
Reagan's professionele adviseurs, is
veel gemener van samenstelling. Ook
daar is uiterst-rechts goed vertegen
woordigd, maar er zijn ook meer ge
matigde, progressievere, leden van
het Republikeinse partij in te vinden.
Vele van hen hebben onder Nixon en
Ford al met het politieke bijltje ge
hakt. Dat laatste geldt ook voor de
derde groep, die van Republikeinse
senatoren en vertegenwoordigers in
het Huis van Afgevaardigden. In de
Senaat hebben ze voor het eerst in
meer dan 25 jaar een meerderheid, in
het huis zijn ze de Democraten be
hoorlijk dicht op de hielen gekomen
en dat heeft hun zelfvertrouwen flink
opgevijzeld. In ieder geval eisen de
Republikeinen in het Congres flinke
invloed bij het invullen van de voor
naamste kabinetsposten, want daar
concentreert zich het gevecht op dit
moment. Deze strijd voor en achter de
schermen heeft de samenstelling van
Reagan's kabinet tot nu toe flink ver
traagd. Aanvankelijk waren de eerste
benoemingen al eind november ge
pland.
Succes
De Congresleden lijken hun eerste
succesje overigens al geboekt te heb-
Waar de nieuwe Amerikaanse president Reagan zich ook vertoont, overal drom
men de mensen samen om het te begroeten. Het zwaaien naar anderen is zodoen
de een vaak voorkomende bezigheid.
ben. William E. Simon, adviseur van
Reagan en in de markt voor de pos»,
van minister van financiën, een func
tie die hij ook al onder Ford en Nixon
bekleedde, heeft zich teruggetrokken.
Volgens intimi zou dat gebeurd zijn
onder zware druk van enkele senato
ren, aangevoerd door Robert Dole, dit
binnenkort de senaatscommissie voor
financiën gaat leiden. Simon, een zeer
conservatieve financier, staat bij vele
senatoren nog levendig in herinne
ring als een zeer eigenzinnige minis
ter, die zich weinig gelegen liet liggen
aan de wensen van het Congres. Twee
andere topkandidaten, George Schultz
(Buitenlandse Zaken) en Anne Arm
strong (Handel-Buitenlanbse Zaken),
die worden gerekend tot de meer ge
matigde Republikeinen, hebben zich
inmiddels ook uit het gewoel terugge
trokken. Van de eerste serie topkan
didaten, die voor de belangrijkste ka
binetsfunctie werden genoemd, zijn er
nog maar twee over. William French
Smith, Reagan's persoonlijke juridi
sche adviseur, wordt vrijwel zeker
minister van justitie en William J. Ca
sey, de directeur van Reagan's verkie
zingscampagne, zal het directeurschap
van de CIA krijgen aangeboden. Bei
den staan te boek als verstokte con
servatieven. Op de twee wellicht be
langrijkste posten, Buitenlandse Za
ken en Defensie zouden op dit mo
ment respectievelijk Caspar Weinber
ger en generaal Alexander Haig de
meeste kans maken. Weinberger was
topadviseur van Reagan toen hij gou
verneur van Californië was en diende
onder Nixon als begrotingsdirecteur.
In die laatste functie verwierf hij zich
bekendheid vanwege het geducht
hanteren van het rode potlood. Gene
raal Haig was chef van de staf van het
Witte Huis in de nadagen van Nixon
en diende tot voor kort in Europa als
militair commandant van de NAVO.
Aan Haig kleven een aantal grote be
zwaren. Een militair op buitenlandse
zaken lijkt psychologisch niet zo ver
standig en bovendien is zijn naam
nauw verbonden met enkele van de
minst populaire Nixon- besluiten,
zoals de invasie in Cambodja. Haig is
echter ook een man, die bekend staat
als uiterst loyaal en bekwaam in het
uitvoeren van politieke opdrachten.
Aanblik
Het mag een wat rommelige aanblik
bieden, al die steeds wisselende na
men van mogelijke kabinetsleden; het
dient een tactiek die in de Ameri
kaanse politiek gemeengoed is. Ideën,
namen, plannen worden hier bijna
dagelijks via „lekken" naar de pers
gezonden met het doel de reacties van
het publiek te peilen. De eerste in
druk dat Reagan vooral op ervaring
en kwaliteit zal afgaan boven een ul
tra-conservatieve afkomst, lijkt in
middels minder sterk. Uiterst-rechts
lijkt op dit moment aan de winnende
hand. Dat blijkt ook uit de politieke
ideeën, die eveneens veelal als „proef
ballonnen" in grote hoeveelheden
worden opgelaten. Opmerkelijk is bij
voorbeeld een memorandum van Rea-
gans overgangsteam voor buitenland
se zaken, waarin een veel meer wel
willende houding ten opzichte van de
dictaturen in Midden- en Zuid-Ameri-
ka wordt bepleit. Amerikaanse am
bassadeurs, die enige sympathie heb
ben getoond voor Latijns-Amerikaan
se bevrijdingsbewegingen, worden
scherp bekritiseerd en volgens enkele
betrouwbare bronnen zouden aan de
junta in El Salvador al concreet flinke
'apenleveranties zijn toegezegd.
Het optimisme over een snelle succes
volle aanpak van de ernstige econo
mische problemen is in het Reagan-
-kamp intussen flink gedaald. Veel
medewerkers vrezen dat allerlei in
ternationale problemen (Iran, Polen,
El Salvador) ook de nieuwe president
zullen verhinderen zich grotendeels
op de binnenlandse problemen te con
centreren. De enige echte zekerheid
die momenteel bestaat is, dat de'strijd
tussen de diverse belangengroepen
rond Reagan niet zal zijn beëindigd
met het vullen van de voornaamste
vacatures.
NAVO-CONFERENTIE IN BRUSSEL
De stuurs kijkende Breznjev bij aankomst op het vliegveld in New Delhi. NaastfJJf
president Sanjiva Reddy (links) en premier Indira Gandhi.
Onzekerheid
over
samenstelling^™0
junta in El
Salvador
SAN SALVADOR - VQ0
gerende junta van El
dor heeft ontkent dï°^„,r
twee van haar leden
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Groot Brittannië is ein
delijk bereid de Ierse republiek mee
te betrekken in gesprekken en onder
handelingen over de toekomst van
Noord-Ierland. In het verleden werd
Eire er praktisch altijd buiten gelaten
en dit ondanks het feit, dat Ulster on
afscheidelijk bij het groene Ierse ei
land hoort.
Deze late Britse bereidheid om Eire medezeg
genschap te geven, telkens wanneer er serieus
gepraat wordt over middelen om in Noord-Ier-
land vrede tot stand te brengen, is het belang
rijkste resultaat van de Brits-Ierse topconferen
tie van gisteren in Dublin. De premiers That
cher en Haughey hebben vijf uur met elkaar
van gedachten gewisseld op het historische kas
teel van de Ierse hoofdstad (ten tijde van de
Britse overheersing was dit slot een kazerne en
gevangenis, waarin geregeld republikeinen
geëxecuteerd werden).
Na haar terugkeer in Londen beaamde premier
Thatcher de woorden van haar Ierse ambtge
noot, die op een persconferentie in Dublin ge
zegd had, dat het een historisch gesprek was
geweest. „Eindelijk komt er Brits-Ierse samen
werking", zei hij. „Onze topconferentie zal de
toekomstige ontwikkeling van de Noord-Ierse
kwestie sterk beïnvloeden".
Het probleem van de Noordierse hongerstaking
dat zowel in Ulster als in Eire toenemende on
rust veroorzaakt, stond op de agenda van de
topconferentie Thatcher-Haughey bovenaan.
Beide premiers zijn er echter niet in geslaagd
samen een formule te vinden, die zou kunnen
voorkomen dat de stakers hun actie tot het bit
tere einde volhouden. De Ierse premier heeft
zijn Britse ambtgenoot evenwel op het hart ge
drukt, dat nieuwe maatregelen om het leven in
de Maze-gevangenis bij Belfast en in de vrou
wengevangenis van Armagh draaglijker te ma
ken, een stap in de goede richting zouden zijn.
De eis van de IRA-gevangenen voor een poli
tiek statuut wordt door premier Thatcher on
verbiddelijk afgewezen.
Beide premiers zullen elkaar volgend jaar op
nieuw ontmoeten in Londen. Bij die gelegen
heid zullen ze het geheel van de Brits-Ierse re
laties onderzoeken. Ambtenaren van de twee
eilanden krijgen opdracht het terrein voor te
bereiden. Er zullen voorstellen gedaan worden
van sociale, economische, financiële en militai
re aard.
Edgar Teke
vrij gesprok*
SALISBURY De Zin
wese minister van arbeid
gar Tekere, die werd be.'
digd van moord op een b
boer is door het hooggen
hof in Salisbury vrijgespr
Het hof was van menin,
Tekere te goeder trouw
gehandeld om het terro
te bestrijden. Ook de
lijfwachten van Tekere
vrijgesproken. De pres
van het hof, de in Zuid-A
geboren rechter John Pil
verklaarde dat hijzelf
schuldig had willen uit
ken, maar dat hij was
stemd door de twee ai
rechters van het hof. De
eaten van Tekere haddi
hun verdediging vrijsi
bepleit op grond van ee
de tijd van het blanke mil
heidsregime stammende
terrorisme wet. Minister
re, werd na het bekend
den van de uitspraak
honderden zwarte suj
met gejuich begroet.
ird<
^echt
Van
il vei
lel Ci
die
goec
,r'
de gi
0) al
teer
8 en
Js Sc
«over
.j alcul
>lVitsn
net
1.1
1 Nc
PPtben
BRUSSEL In het NAVO-
hoofdkwartier in Brussel
wordt deze hele week verga
derd door ministers van de
NAVO-landen over actuele
problemen van defensie en
internationale dreiging. Gis
teren, vandaag en morgen
komen de ministers van de
fensie bijeen en donderdag
en vrijdag hun collega's van
buitenlandse zaken. Het
gaat om de normale najaars
vergaderingen, die ditmaal
echter in het teken zullen
staan van recente tot zeer re
cente ontwikkelingen op het
wereldtoneel: de Russische
inval in Afghanistan, de be
dreigde olietoevoer als ge
volg van de troebelen rond
de Perzische golf, en de
spanning in Polen.
Deze verschijnselen, die een
westerse reflex tot opvoering
van de bewapening veroorza
ken, zullen bij de besprekin
gen in Brussel weerspiegeling
vinden in de wrevel tussen de
Verenigde Staten en de NA-
VO-bondgenoten in Europa.
Geplaagd door economische
teruggang heeft een aantal lid
staten immers de plechtige be
lofte gedaan op NAVO-top-
conferenties in 1977 en 1978
verbroken om voortaan elk
jaar de nationale defensie-uit
gaven met 3 procent reëel op
te voeren. Het is zonneklaar
dat de Westeuropeanen de nei
ging vertonen om de bondge
nootschappelijke lasten meer
dan tot nog toe naar de over
zijde van de oceaan te verwij
zen. De Amerikanen hebben
daar onder president Carter
een krachtig politiek offensief
tegen ontplooid en dat zal on
der Reagan niet minder wor
den. Het werk dat er als ge
volg van Afghanistan en Iran
aan de winkel is, moet eerlij
ker worden verdeeld. Immers,
de VS marine heeft zijn kost
bare aanwezigheid in de Perzi
sche golf belangrijk uitgebreid
(onder meer om Europa de
oliebevoorrading te verzeke
ren!), en zal daardoor man
schappen en materieel in de
Middellandse Zee maar ook in
Westeuropa moeten verminde
ren.
Toch zit het de Westeuropese
NAVO-leden niet lekker, dat
zij in de VS de naam hebben
niet aan hun verplichtingen te
voldoen en de lasten op de VS
af te wentelen. Vandaar dat de
Europese lidstaten besloten
hebben hun voorlichting in de
VS, bedoeld om de spraakma
kende gemeente van hun goe
de en oprechte bedoelingen te
overtuigen, op te voeren.
Intussen is ook een werkver
deling („division of labour") op
papier gezet en de bewindslie
den in Brussel zullen daarover
deze week moeten beslissen.
Het gaat om in totaal wel 200
maatregelen die de Westeuro
peanen zouden moeten nemen
ter opvulling van de gaten die
de VS in onze contreien achter
laten.
Nederland, dat eerder al be
sloot om de nieuwe Leopard-I-
I-tanks een jaar eerder in ge
bruik te nemen, zal bij monde
van defensieminister De Geus
instemmen met ondermeer de
volgende extra-taken:
1. Deelname in een op te rich
ten extra Navo-marine-een-
heid van bestaande schepen
voor de Middellandse Zee.
2. Extra materieel (onder meer
platte spoorwegwagons) voor
een snellere verplaatsing van
Nederlandse legereenheden
naar het eventuele operatiege
bied in Westduitsland.
3. Voorzieningen voor de op
vang van Amerikaanse mili
taire versterkingen bij oorlogs
dreiging. De aanleg van mate
rieel- opslagplaatsen in Drente
en Zuid-Limburg is hiervan
een onderdeel.
4. Het beschikbaar houden van
grote burgervliegtuigen en be
manningen voor troepentran
sport. (De Nederlandse lucht
vaartmaatschappijen hebben
13 „wide-bodies" voor tijden
van nood toegezegd).
Indrukwekkend zijn dit soort
maatregelen voor het Penta
gon geenszins. De zuinigheid
straalt er immers vanaf en de
Amerikanen geloven dat uit
eindelijk alleen grotere finan
ciële middelen de kracht van
de westerse afschrikking kun
nen verzekeren. Het zal daar
om belangwekkend zijn deze
week te bezien of Je Ameri
kaanse minister Brown (defen
sie) en Muskie (Buitenlandse
Zaken) er in slagen hun nood
lijdende NAVO-partners te
dwingen tot een hernieuwde 3
procentsbelofte, die dan toch
uiterlijk weer in 1982 kollek-
tief zou moeten worden inge
lost.
Jordanië: geen
terugtrekking
Syrische
troepen
AMMAN - Jordanië heeft be
richten tegengesproken dat
Syrië geleidelijk zijn troepen
en tanks langs de grens met
Jordanië terugtrekt. Staatsra-
dio-Amman citeerde de Jor
daanse premier, Moedar Ba-
dran, die zei dat zijn land
„niets wist" van een geleidelij
ke terugtrekking van Syrische
troepen uit het grensgebied.
Syrië begon eind november
massaal troepen samen te
trekken langs de grens. Ge-:
meld werd dat er 50.000 man
en 1.100 tanks aanwezig wa
ren. Daarop bracht Jordanië
duizenden militairen in het
grensgebied in staat van ver
hoogde paraatheid. Na Saoedi-
sche bemiddeling werd ge
meld, dat Syrië besloot tot ge
leidelijke terugtrekking van
zijn troepen uit het grensge
bied.
NEW DELHI Enkele hon
derden demonstrerende Af-
ghanen hebben de eerste dag
van het officieel bezoek van
de Russische president Leo
nid Brezjnev aan India een
tumultueus verloop gegeven.
Tijdens'het banket dat ter
ere van de Russische gasten
is gehouden, heeft de India
se president Sajiva Reddy
Brezjnev duidelijk gemaakt
dat zijn land geen begrip
kan opbrengen voor de Rus
sische inval in Afghanistan.
Brezjnev, die volgende maand
74 wordt, is naar India geko
men om besprekingen te voe
ren met onder meer minister-
(Van onze correspondent Mare
De Koninck)
BRUSSEL De Westeuro
pese ministers van Defensie,
die deze week in Brussel
bijeen zijn, beschouwen een
eventuele inval van Rusland
in Polen niet als een bedrei
ging voor de veiligheid van
de NAVO-landen.
Nederlands defensieminis
ter De Geus heeft dit giste
ren in Brussel verklaard, na
de ministersvergadering.
Volgens de bewindsman heeft
het westen wel grote zorgen
over de situatie in Polen, om
dat een Russische ingreep daar
het einde zou betekenen van
de ontspanningspolitiek. In elk
geval zou de conferentie in
Madrid over veiligheid en sa
menwerking tusen Oost- en
West-Europa worden afgebro
ken.
president Indira Gandhi. Wes
terse diplomaten in Moskou
verwachten dat Breznjev me
vrouw Gandhi steun zal vra
gen voor de Sovjet-politiek in
de Indische Oceaan. Rusland
wil dat gebied van „spannings
zone" veranderen in „vredes-
zone". Volgens de Russische
pers is de Amerikaanse mili
taire aanwezigheid „zonder
weerga". Mevrouw Gandhi
heeft intussen laten doorsche
meren dat zij de Afghaanse
kwestie opgelost wil zien. In
dia, dat al jaren slechte betrek
kingen heeft met Amerika en
China, wordt door Rusland be
schouwd als een speciale
vriend.
„Als het kleine plantje van
menselijke vrijheid in Polen in
de grond wordt getrapt, dat is
het afgelopen met de detente",
aldus de bewindsman.
Hij sprak berichten tegen als
zouden de verloven van de
NAVO-marine-eenheid op de
Atlantische Oceaan in verband
met de Warschaupakt-paraat-
heid aan de grens met Polen
reeds zijn ingetrokken. Voor
Nederland neemt de Jan van
Galen deel in deze vlooteen-
heid. Dat schip ligt thans in
Den Helder. De bemanning
moet alleen binnen een dag
kunnen aantreden. De kans
bestaat dat zo'n stand-by tij
dens de Kerstdagen van
kracht blijft.
Minister De Geus kende aan
het NAVO-smaldeel overigens
minder een militair-strategi
sche dan wel een symbolische
waarde van verbondenheid en
paraatheid toe.
MINISTER DE GEUS:
ontslagen. In een gi
vond uitgegeven verkl
spreekt de junta van
fundeerde geruchten,
voegde hieraan evenw£jn7ck
dat de regering bereid Ussier
reorganisatie „zelfs o|jjen h
hoogste niveau" als di ie tek
dig is om de orde te h< iarsch
len.
Eerder op de dag had e
militaire woordvoerder i
Salvador meegedeeld,
militaire leiders beslotenp
den kolonel Adolfo -
van zijn functies in de
ontheffen. De woordvc
wilde niet met name ger
worden. Majano i
van de groep „jonge nT
ren", die in oktober 19
macht aan zich trokken IAK<
Jose Antonio Morales Ei ,e vai
een christen-democratisc
van de regering, zou zijr
slagen.
Later werd uit de omgl
van Majano vernomen, tnt,
deze zich niet bij een oi twee
zou neerleggen en da t kopl
slechts voor geweld zoul Rer
ken. Majano wordt beschisterk
als een van de gematigd af*
den van de junta van bupeeld
en militairen in El Salv ^gepla
In Andes-
landen 15
miljoen
mensen
ondervoed
BOGOTA Vijftien m
mensen in de vijf leder
den van het Andes-pact
Colombia, Bolivia, Ecuad
Venezuela) lijden aan o
voeding. Dit blijkt uit eei
die, die het hoofd van he
lombianaanse programma
voedsel en voeding, Sar
Tonon, heeft ingediend o
symposium van landen
het Andes-verdrag over
vullende voedselsysteme
Bogota. Tonon wees erof
er onder de bevolking va
landen grote groepen zij
permanent te lijden h<
van slechte voeding. Hij
erop aan nieuwe wegen ti
ken om het vraagstuk tel
te komen. Ondervoedii
volgens hem niet alleer
gezondheidsprobleem,
ook een vraagstuk dat op
meen niveau bestudeerd
worden.
