k
Danny Kaye als een komische hofnar
Ad Langebent ziet verschil tussen
journalist en wetenschapsman
SPRAAK
TERUGBLIK
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
hou t1
het lJ
scherm
in het
oog
H
iADIO/TELEVISIE
leidsh courant
K"
door Ton Oliemuller
„De heer Langebent, eindredacteur van
KRO's actualiteitenrubriek „Brand*
punt", deelde ons telefonisch mee van
oordeel te zijn, dat wetenschapsmensen
en programmamakers ieder hun eigen
verantwoordelijkheid hebben en het om
die reden minder juist te achten een ei
gen commentaar aan het rapport toe te
voegen".
We lezen dit in het verslag van de vergelij
kende studie over de tv-actualiteitenrubrie-
ken, gedaan door drs. Jan Wieten en leden
van de werkgroep, die over hun activiteiten
een weergave van hun bevindingen hebben
laten verschijnen bij het Amsterdamse Insti
tuut voor Perswetenschap. Hierin wordt
bijv. vastgesteld, dat de keuzen, die de ver
schillende actualiteitenrubrieken uit het
nieuws maken, niet altijd gedekt worden
door de doelstellingen van de betreffende
omroep.
Bevindingen daarover vindt men nader uit
gewerkt in dit uitgebreide verslag. Wat
„Brandpunt" aangaat bijv. leest men. dat als
principieel criterium voor Langebent geldt,
waarmee hij aansluit bij een doelstelling van
de KRO, dat onderwerpen worden gekozen
die perspectief, hoop of verwachting bieden.
De onderzoekers stellen vast, dat dit criteri
um echter wordt verdrongen door het
nieuwswaardecriterium. Volgens Langebent
moet een actualiteitenrubriek nieuws bren-
gen en het jammerlijke is, dat het nieuws te
genwoordig alleen maar ellende is.
Deze frictie tussen bewust gezocht hoopge
vend nieuws en aangeboden trieste gebeu-
rens deed zich bijv. voor bij de aardbevings
ramp in Italië. Hier mag een actualiteitenru
briek, die op dat moment in de lucht is, niet
aan voorbijgaan. Zocht men een lichtend
perspectief in snel geboden hulp, dan kwam
men als tv-maker ook hier bedrogen uit,
omdat de hulpverlening niet alleen zeer
moeizaam op gang kwam, maar bovendien
slechts georganiseerd bleek. Het is met een
dergelijk gegeven in zijn achterhoofd, dat
Langebent moet stellen, dat de wetenschap
weliswaar criteria kan toetsen, maar dat de
man die heet van de naald het nieuws moet
kiezen geen andere keuze overblijft.
Uiteraard wordt dit rapport voorafgegaan
door een uiteenzetting over de gevolgde
werkwijze. Hierin wordt uitgelegd door hoe
veel mensen en hoe zorgvuldig er is geplusd
en gemint. Jaren geleden al werd de vraag
opgeworpen naar de diversiteit in de media,
d.w.z. waarin onderscheiden zich de ver
schillende omroepen. Hierbij kwamen zeer
uiteenlopende theoretische visies ter tafel op
het vraagstuk van de pluriformiteit, zo le
zen we, die onderling met elkaar werden
vergeleken. Hierover verscheen in 1977 al
een beknopt rapport, op basis waarvan met
vrucht de wetenschappelijke arbeid voort
gezet kon worden. In een volgende fase
werden verschillende nieuwswaardestudies
bestudeerd.
Waartoe leidde dit uiteindelijk? Tot de con
clusie, dat er een tamelijk uniform patroon
van nieuwsselectie bestaat, waaruit een gro
te gelijkvormigheid in de media-inhoud
voortvloeit. Eerder werd al vastgesteld, dat
journalistieke oriëntatie iets anders blijkt te
zijn dan de journalistieke praktijk, die
wordt bepaald door het nieuwsgebeuren.
Een oorlog is een oorlog en een ramp is een
ramp en die worden in een ideële aanpak
geen zegen voor de mensheid. Toch wordt
in de medianota veel waarde gehecht aan
juist de verscheidenheid in het aanbod.
René Eijbersen van NCRV's „Hier en nu"
wijst er op. dat er objectieve aanknopings
punten bestaan die voor alle actualiteitenru
brieken gelden. Nieuws is datgene wat op
valt en opmerkelijk gevonden wordt door
journalisten, door actualiteitenrubrieken, de
media in het algemeen en door het publiek.
Bij werking van de objectieve criteria zal
het resultaat van de berichtgeving ongeveer
hetzelfde zijn, omdat dit gedicteerd wordt
door de situatie. Wat nieuw is heet i
wordt daar als aanvulling aan toegevoegd.
Hans Jacobs van de VARA, die met zijn om
roep streeft naar een menswaardige wereld,
ziet het in zijn eigen en ook andere actuali
teitenrubrieken gebeuren, dat de hele we
reld kan afsneuvelen en dat deze toch vast
houden aan een voorgenomen onderwerp,
dat past in de eigen maatschappijvisie, maar
dat je met de actualiteit toch het meeste suc
ces hebt. Het moet in elk geval herkenbaar
zijn voor de mensen waar je mee bezig ben.
Ze moeten er op de een of andere manier
ook mee bezig zijn op dat moment en daar
om gelooft hij heilig in het begrip actuali
teit.
Jaap van Meekren vindt bovendien, dat hij
te vaak moet opworstelen' tegen het NOS-
journaal. Besteedt dat vier minuten aan een
onderwerp, dan kan „Televizier" er wel
acht van maken, maar de room en de essen
tie zijn er dan toch wel af. Hier komt nog
bij, dat elke actualiteitenrubriek afhankelijk
is van wat concurrerende rubrieken al heb
ben gedaan. Ook vallen er onderwerpen uit,
omdat de wens het hoor-wederhoor toe te
passen soms stuit op de onwil of het onver
mogen van wie voor medewerking worden
uitgenodigd.
Ad Langebent verheelde in de voortgang
van het onderzoek niet, dat sommige onder
werpen ook worden bepaald door de voor
keur van de betrokken rubrieksmedewer
kers. Hij vindt dat niet erg, want dat ver
leent een persoonlijke toets aan de uitzen
ding. Ook een journalistiek produkt wordt
door mensen gemaakt en die werken met
individuele inbreng. Zo kwam de vraag ter
sprake, of Wibo v.d. Linde van TROS-Ak-
tua daarom in zijn rubriek veel aandacht
besteedde aan de Vietnamese bootvluchte
lingen, omdat hij heeft gewerkt voor het
Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen.
Een TROS-man liet daarop weten, dat dat
best eens zou kunnen, maar dat hij daar ei
genlijk nooit over heeft nagedacht. Men had
dit natuurlijk ook aan Wibo zelf kunnen
vragen, maar het verband ligt pr vrij duide
lijk.
Van „Brandpunt" wordt in dit verslag van
een wetenschappelijk onderzoek genoteerd,
dat Langebent er moeilijk in slaagt zijn
ideale uitzending verwezenlijkt te krijgen.
Hij zou het liefst elke week maar één onder
werp behandeld zien, maar dan ook zo dat
iedereen zegt ',Wat is dat goed". Volgens
hem is dat echter nooit te bereiken. Hij is al
blij af te zijn van de nummertjesmakerij en
per uitzending twee of drie onderwerpen
wat dieper uit kan werken. Hij is daarbij
niet uit op hogere kijkcijfers, al lijkt een
goede waardering nooit weg.
Van NCRV's „Hier en Nu" wordt gesteld,
dat deze rubriek het als een opvoedende
taak ziet om zware onderwerpen aan de
orde te stellen die iets met gewetensnood te
maken hebben. De redactie voelt een grote
betrokkenheid met de problemen van deze
tijd. Daarmee pretendeert deze rubriek een
visitekaartje te zijn voor de NCRV, de be
kommerdheid om mensen.
TROS-Aktua gaat niet van een dergelijk
criterium uit. De redactie van deze rubriek
moet de visie incalculeren waarin de hele
TROS werkt. Deze behelst het bevredigen
van in het volk levende culturele en maat
schappelijke behoeften, een zeer ruime mar
ge om in te werken. Daarbinnen heeft de
leiding van Aktua de volle vrijheid van
handelen. Zij zoekt daarbij wekelijks naar
een formule om een zo breed mogelijk pu
bliek te bereiken.
Jaap van Meekren vertelde over zijn „Tele
vizier", dat het uitgangspunt van zijn ru
briek is, dat alle groeperingen aan bod moe
ten kunnen komen. Hij doet hiervoor het
volgende voorbeeld aan de hand, een ge
sprek, dat op de redactie plaats had. Moest
„Televizier" zich bezig houden met de syno
de van Rome? Werd er geroepen: „Dat is
toch typisch een KRO-onderwerp". Door
hem en de meerderheid van de redactie
werd dat onzin gevonden. Al zal de AVRO
er minder aan doen dan de KRO, een zo be
langrijk gebeuren kun je niet voorbij laten
gaan.
Dit voert het studiegezelschap uiteindelijk
tot de conclusie, dat de doelstellingen van
de omroepen wel invloed uitoefenen op de
keuze van het gepresenteerde nieuws, maar
dat het nieuws zelf het belangrijkste aan
knopingspunt biedt. Voor „Brandpunt"
werkt het in zulke gevallen gunstig als de
paus in het nieuws is, want dan vallen doel
stelling en onderwerpkeuze samen. De
NCRV-rubriek kiest in principe voor kwes
ties met duidelijke ethische en morele as
pecten in tegenstelling tot de frivoliteit van
TROS-Aktua.
nederland 1
NOS
18.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Klem
18.55 Journaal
NCRV
18.59 Wollie's Wereld
19.05 Minivoetbalshow
19.55 De Hofnar, speelfilm
NCRV
21.55 De swingende kerk van
San Francisco
22.45 Tot besluit
SOCUTERA
22.55 Stichting Nederlandse
Vrijwilligers
NOS
23.10 Journaal
23.15 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NEDERLAND 2
TELEAC
18.25 Sociale verzekering
DUITSLAND 1
(Reg. progr. NDR: 18.00 Sportp
18.30 Act. 18.45 Kleuterserie.
Achtung Zoll. tv-serie. 19.25
gaz. 19.59 Progr.overz. WDR:
St. Paull Landungsbrucken, ti
18.30 Sprookje. 18.40 Achtunj,
tv-serle. 19.15 Act. 19.45 Infori
rle.) 20.00 Journ. 20.15 Show.
Fllmreport. 21.30 Berlin Alei
platz, tv-serie. 22.30 A t. 23.
Spiegel (Serkalo), Russische
film. 00.45-00.50 Journ.
DUITSLAND 2
18.20 SOKO 5113, tv-serle.
Journ. 19.30 Spelprogr. 20.15
serie. 21.00 Act. 21.20 Ein
kommt, tv-film. 23.00 Journ.
DUITSLAND WDR 3
18.00 Kleuterprogr. 18.30
Duits. 19.00 Report. 19.45 Journ
20.00 Journ. 20.15 Filmreport.
Soleil O. Franse speelfilm.
BELGIE NEDERLANDS
18.00 Kleuterserie. 18.05 Tekei
serie. 18.30 Inform, serie. 19.
form, progr. 19.30 Verk»
19.35 Meded. en Morgen.
.0 irca 5
keer rei
Journ. 20.10 Weerber. 20.15
sem.serie. 20.20 Spelprogr. 20.
Mallens, tv-serie. 21.45 Consi
tenmagaz. 22.25 Journ. 22.
Inform, serie.
TROS
18.59 De vijf
19.25 Angie
TROS
20.27 Dubbelspel
21.25 De verhalen van John
Cheever
22.25 Aktua-TV
23.00 Soap
23.30 Journaal
23.25 Nieuws voor doven en
slechthorenden
BELGIE FRANS
18.15 Spelprogr. 18.30 Progr.
ouderen. 19.00 Sport. 19.27 Wet
19.30 Journ. 19.55 La raison
Franse speelfilm. Aansl.: Dii
Aansl.: Weerber. en journ.
'ervolg i
eiden
c heeft
Kanaa
50 a
n gaa
lijmen,
line 20
;e af
naar
de s
oortzetti
i. De 1
niet c
n voldt
pe
sa irecte
BELGIE FRANS 2
18,30 Les amours de la Belle E|
Tv-serie. Serie 8: Mijn oom en
pastoor, naar het boek
la Brète Met Vèronique Leb
Jean-Marie Proslier. Alfred
e.a. 19.00 Zie net I. 19.55 Soiree
lonne: Les roses di setimbe.
stuk van Francois Masset. Bewer
Emile Lempereur. Uitgevoerd d<
Cercle Wallon de Gosselies. 21.
dèpendants. a votre
lution silencieuse 22.05-22.55
tacle magazine. Kultureel m;
van Bernadette Abratè (herh.).
Dinsdag 9 december
nederland 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
nederland 2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
DUITSLAND 1
(Regionaal progr. NDR: 9.30 Kleuter
progr. WDR! 8.10-11.55 Schooltelevi
sie. 9.30 Kleuterprogr.). 10.00 Jour
naal 10.05 Actualiteiten. 10.25 Na
tuurfilmserie. 11.10 Amusement-
sprogr. 11.55 Filmreportage. 12.25
Umschau. 12.55 Persoverz. 13.00
Journaal. 15.40 Journaal. 15.45 Film
reportage. 16.30 Kinderserie.
Kinderprogr. 17.20 Sport. 17.50
naai.
DUITSLAND 2
16 30 Informatief progr. 17.00
naai. 17.10 Kinderprogr. 17.40
rieerd progr.
televisie. 9.30 Kleuterprogr.
Schooltelevisie. 17.30 Inform» inkelie
serie. iet vai
llag of s
en. Act
14.00-16.00 en 17.00 Schooltele Vo(
;ente bi
BELGIE FRANS
14 00 Schooltelevisie. 17.30 Ad
diging. 17.45 Tekenfilms.
teur
elsledei
inmidda
dens de
person.
i'RL
r.
vaarste
en sind
geduv
i van l
nverko
en en d
tcijnsvt
!t na
18 11 (S) Aktua. 18.25 (S) De verhalen van
Virgilius van Tuil. 18 30 (S) Rollebolleradlo.
18.45 (S) Het zesde continent 19.02 (S)
Tros-Country. 20 02 (S) Voorzichtig breek
baar 20.30 (S) Peekei - ongezouten. 21 02
(S) TROS Dansparty. 22.02 <S> Aktua-sport-
cate. NOS; 23.00-24.00 <S) Met het oog op
Morgen. AVRO: 00.02 Plm Jacobs's Pla-
tenscala. 01,02 (S) In the still ot the night.
02.02 (S) AVRO's Servicestation. 06.02 (S)
Auto in? - AVRO aan. (06.30 AVRO's Radio-
Uitz. PVDA. NCRV: 19 00 (S) Steei
fer. 20.00 (S) Drie Bijbelse lotzan._
;S) Het 6e Internationale BrucknerfestL
eigen tijd. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM 3
NOS: 18 03 (S) De Avondspits
nale Hitparade. AVRO: 19.02 (S) Pi
t In vrije tijd. P.P.: 18.50 Swingtime. 23.02-24.00 (S) Candl
Eén van de films, waarmee
de Amerikaanse komiek
Danny Kaye destijds de
harten van een breed pu
bliek won, was „De hof
nar" (The Court Jester).
Men leerde hem toen ken
nen als de gekke bekken
trekker. Bij hem heeft dat
altijd iets te maken met
het karakter dat hij speelt
en niet alleen maar om de
lachers op zijn hand te
krijgen. Deze film dateert
uit 1956 en mag gerust een
ouwetje genoemd worden,
maar het verhaal zal ook
nu nog aanspreken. Danny
speelt de hofnar van ko
ning Roderick, die fun
geert als een persiflage op
in die tijd in zwang zijnde
ridderfilms. Deze Roderick
voert een schrikbewind en
zijn hofnar is een van de
mensen die daar een eind
aan probeert te maken. On
der zijn leiding brengen re
bellen een nieuwe vorst op
de troon, zijnde een pittige
jonge troonpretendent met
het hart op de goede
plaats.
Ned. 19.55 uur.
Wolie's wereld
Schilderen is een vak apart
Niger
In de Niger bouwen vrijwilli
gers een windsingel, waartoe
de woestijnwind geen toegang
heeft, zodat er landbouw mo-
De vijf
Een nieuw avontuur van „De
vijf" rond het rijke jongetje Ri
chard Kent.
NMed. II 18.59 uur.
Angie
Predikant Cecil Williams leidt opvallende diensten in de swingende kerk van San
Francisco.
ontdekken Wollie en zijn vaste
vriendje.
Ned. I 18.59 uur.
Minivoetbal
Duitsland treedt in het mini
voetbal vanavond binnen de
lijnen tegen België, de ploeg
die de slag van dit spel wat
eerder te pakken kreeg dan de
Duitsers. Als dravers treden
op beroemdheden als Wolf
gang Overath, Lothar Emme
rich, Iwan van Rijckel, Jos
Gehelen en Mark de Bruijn.
Ned. I 19.05 uur.
Swingende kerk
In San Francisco trof de
NCRV een swingende kerk
aan. Ene Cecil Williams leidt
daar elke zondag diensten die
overlopen van lichamelijke en
geestelijke bewogenheid Er
wordt gewerkt met muziek en
lichteffecten en van enige vro
me traditie trekt men zich
niets aan. Men looft de Heer
letterlijk op trommels en cym-
balen. De dominee neemt bo
vendien geen blad voor de
mond waar het om eigentijdse
problemen gaat.
Ned. I 21.55 uur.
De schoonzuster van Angie,
Joyce, gaat op zoek naar een
baan, gedreven door geldte
kort.
Ned. II 19.25 uur.
Dubbelspel
Twee damesdubbels en twee
herendubbels leveren opnieuw
strijd met elkaar, waarin de
verborgen camera ook een rol
speelt.
Ned. II 20.27 uur.
John Cheever
Zoals we al schreven een nieu
we Cheever-serie, waarin het
echtpaar Kip en Marcia en
hun dochtertje Amy een rol
spelen. Het kind loopt weg,
omdat pa en moe te druk met
zichzelf bezig zijn.
Ned. II 21.25 uur.
Soap
Er wordt gespeurd naar de
moordenaar van Elaine en bo
vendien komt er weer een
eind aan een liefde.
Ned. II 23.00 uur.
yiCht nemarie Selinko. 11.30 (S) UIT Is
IN. Agenda. 1145 (S) Rondom
waalt. 13.03 AVRO's Radiojournaal. 13.20
in dt 1
M resi
Ie mid
|illen.
"orig j;
n pa 2j
ns wei
da
inde d«
in de
orden.
aat er
een
eventig
an een
aar de
gorden.
een
ih aakte
ler H.
'Leids
dands
rganisó
lt W(
iur, m;
inking
srhogir
,'kicn sementsmuz. 8.50 Postbus
ir»rw 9 00 Gymnastiek
9.15 Scheepspraat. 9.20 De
tuinbouw. 12.30 Nws. 12 36 Echo.
Nws 13.11 Goal. 13.30 Schoolradio
14 30 Suara Maluku - muz. KRO 15.1
hoe heet je ook alweer. 15.30 Geen
den toegang 16.30 Praatprogr. 17.2
dedelingen. 17,30 Nws. 1""
Op de zaterdagavond van eer
gisteren waren er dus weer
twee talkshows: Schrikdraad
bij de NCRV en de Alles is an
ders-show bij de KRO. In de
eerste liet Hans Sleeuwenhoek
zich door een computer me
disch onderzoeken. Met gun
stige afloop gelukkig, zodat er
nog een kleine futurologisch-
filosofische beschouwing over
„medische informatica" aan
kon worden vastgeknoopt. Op
grond daarvan hoefden wij, zo
bleek, niet al te pessimistisch
te zijn, want dat de hele arts
nog eens door het machien
overbodig zal worden gemaakt
lijkt niet zeer waarschijnlijk.
Althans werd dat een onge
zonde ontwikkeling geacht.
Voor het gesprek van wat lan
gere adem hadden Sleeuwen
hoek en Mochel deze keer
Arie Groenevelt, voorzitter
van de Industriebond FNV
uitgezocht. Gelukkig kwam de
„ergernisknop" er in het ge
heel niet aan te pas. Groene
velt kon zijn tijd gewoon uit
dienen. Zoals het hoort na
tuurlijk. En, zoals meer ge
zegd, televisiemakers zijn er
geenszins voor om ergernis
wekkende interviews op het
scherm te brengen.
Bij Aad van den Heuvel was
dit keer niet alles anders. Al
thans werd er voor de 86ste
keer gedebatteerd over een
eventuele sportboycot. Ditmaal
ging het er uiteraard over of
de Oranjehemden al dan niet
in Uruguay moesten gaan
voetballen. Arie Kuiper,
hoofdredacteur van het week
blad De Tijd zag er om zo te
zeggen geen beeld in, de politi
cus Harry van den Bergh,
zoals bekend kon worden ver
ondersteld, wel. Verder ging
het weer eens over de Amster
damse radio Stad, ook was er
een gesprek met Wouter Gort
zak, de nieuwe hoofdredacteur
van Het Parool, en tenslotte
kwam de School voor de Jour
nalistiek ter sprake. Ik weet
uiteraard wel dat in de Alles is
Anders show nu eenmaal alles
draait rond het verschijnsel
van de „media", maar dat
neemt niet weg dat deze afle
vering naar het mij wilde
voorkomen toch iets te zeer
het beperkt-exclusieve karak
ter had van vakgenoten, zoal
niet ouwe jongens onder el
kaar.
Brandpunt was goed aktueel
vanwege een vraaggesprek
met Rob Heukels en naar aan
leiding van de „gifvondst" in
Broek in Waterland een iets
te vriendelijk klinkende term
voor een afschuwelijke zaak
had Ad Langebent een uit
stekend gesprek met minister
Ginjaar over dit soort milieuk
westies in het algemeen.
En gisteravond was er dus
Toon Hermans. Wie ben ik,
dat ik mij niet met vrijwel de
hele natie aan zijn voeten zou
hebben gezet en dat ik mij niet
met mijn landgenoten voor
treffelijk zou hebben geamu
seerd?
HERMAN HOFHUIZEN
het
hea
Mdemeurders 8 30 (S) H
("O ze zeggen 10 30(S)Typis
-5bflP~ sen 11 30 <S> VARA's Zoi
je. 13.30 (S) Spitsbeeld. 1
Popkrant. 16.30 (S) Beton.
TROS 7.00 Nws. 7 02 (S)
cio 9 00 Nws. 9 02 (S)
9 30 (S) Van heinde en
10.00 (S) Opus t'~
12 00 Nws. 12.02 (S) Inter»
in. 13.30 (S) Kora
14 02 (S) De hoge
i. 15.00 (S) Belcan
Edelachtbaren
ten strijde tege£a<
het onkruid
irstel
WIERINGERMEER l
gemeester, beide wetl
ders, de gemeentesecret
en de directeur gemee lan y
werken van Wieringern
hebben zaterdagmorgen
inwoner van Wieringer\
verrast door zich aan
voordeur te melden om
tuin van het welig tiere
onkruid te ontdoen. Zij
gen inderdaad aan de
maar na een flinke snee
bui besloten zij toch
sneeuwverlet te gaan.
De bewoner had een brief
het gemeentebestuur, wa
hem werd gevraagd zijn v
tuin wat beter te onderhou
beantwoord met een uitn
ging aan de plaatselijke au
teiten zelf deel te nemen!
een door hem te organisl
„Operatie onkruid". Hij f
dan wel voor koffie, vor
en een EHBO-post zorgenj
\VO
s EIDE!
aar d
chouw
c uurva
AK n
ogelij
azen
is h
)oral 1
tgaant
iar bit
