Wij zijn niet te Brits9
maar te eerlijk"
Bi
Haydns tegenhanger van „Entfiihrung
POP
PLATE*
Concertagenda
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 5 DECEMBER1980 PAGINA 16 )P£
UTRECHT Voor het
eerst sinds zeven jaar prijkt
bovenaan de Engelse popu
lariteitspolls niet de naam
van de muziekmoloch Gene
sis, maar die van de Jam.
Met riante verkopen van
met name de elpees AU
Mod Cons, Setting Sons en
de hitsingles Going Under
ground en Start kan de Jam
zich zonder meer presente
ren als een supergroep op
het Britse eiland. Daarbui
ten blijft de Jam echter een
obscuur „mod-trio", dat he
vig wordt geadoreerd door
een handjevol opgeschoten
jongeren in parka's.
Anders gezegd; de Jam ver
koopt in Engeland van een
single of elpee meer in één
week dan in een jaar tijd in
Holland, Frankrijk en
Duitsland. Is er met het ver
schijnen van Jam's jongste
elpee Sound Affects kans
op keren van het tij? Paul
Weller, zanger, componist
van de inmiddels vijf jaar
oude groep denkt van niet
Bruce Foxton, bassist,
denkt van wel. Een twees
lachtige impressie van een
topgroep met minimale ver
kopen in den vreemde.
Paul Weller is het type straat-
joch dat je, zonder hem ooit
een bal te hebben zien raken,
zo een profcontract voor het
eerste elftal van Arsenal aan
biedt Schichtig, mager en ge
zegend met hetzelfde spitse
koppie als J. Cruijff destijds.
Met een onmogelijk verwaar
loosd cockney-accent lijkt hij
vragen met tegenzin te beant
woorden, maar zodra het olij
ke bassistje Foxton zich ermee
gaat bemoeien en vragen ent
housiaster ontkent dan Weller
ze bevestigend beantwoordt,
komt de componist los.
„In Engeland is het systeem
door de punkexplosie van '77
gebroken, hier en in Amerika
nog niet Daarom breekt de
Jam nooit op zo'n grote schaal
door als in Groot-Brittannië".
Het antwoord op de vraag wat
Paul Weller met „het sy
steem" bedoelt, defeniëert hij
nauwgezet. bekendheid ver
werven zonder gebruik te
maken van massamedia als
t.v., radio en pers. Het publiek
aan je binden door naar hen
toe te gaan en op te treden.
Net als wij, maken groepen
als de Joy Division, Ruts DC.,
UK Subs en Cockney Rejects
het zonder het „systeem Ge
lukkig maar, want deze groe
pen muziekmakers zonder
dollartekens in de ogen
zouden nooit een eerlijke
kans krijgen van de radio en
t. v. zolang ze weigeren mee te
lopen met rages en modes. Ja,
als ze eenmaal een zekere
faam verworven hebben wor
den ze wel door de pers opge
pikt. Maar dat is dus de omge
draaide wereld. De pers moet
niet achter de muziek aanlo
pen, maar aangeven wat er
aan de hand is, op tijd signale-
Talentrijke
jongens
Bruce Foxton is een typische
Brit met de gelaatstrekken
van een aangenaam keuve
lend roodharig huisvrouwtje
uit Coronation Street. Meer
knuffeldier dan haantje. Hij
ziet de zaken wat minder ge
compliceerd dan Paul Weller
en steunt eveneens op een
heel wat optimistischer le
vensinstelling dan zijn nukki
ge voorman. Europa lijkt geen
probleem voor Bruce, Ameri
ka ziet hij gewoon niet zitten.
„Paul heeft gelijk over dat sy
steem in Engeland en zo-
,...maar toch geloof ik, dat we
in Europa wel door kunnen
- breken. Want wat in Enge-
- land gewaardeerd wordt, pikt
- men in Europa heus wel op.
Wij zijn nog steeds een toon-
aangevende natie zolang het
de popmuziek betreft. De ver
haaltjes dat wij „te Brits" zou-
den zijn, berusten dan ook op
grote onzin. Weet je wat ty
pisch Engels is? Madness en
The Specials. Louter en alleen
de „gimmick" zorgt
BRITSE SUPERGROEP JAM CULTBAND
OP CONTINENT
doorbreken en even zo goed
razendsnel weer in de verge
telheid raken
„Amerika hoeft voor mij niet.
Als je ziet wat de Clash met
zichzelf gedaan heeft om daar
poen te maken,...pure shit.
Zulke talentrijke jongens".
(London Calling, de vierde el
pee van de Clash, betekende
in Amerika de grote door
braak voor deze Engelse
„punkgroep")
Groter publiek
Wat dit laatste betreft zijn
Weller en Foxton het met el
kaar eens. Amerika is taboe
voor de Jam. Toch zijn er op
de nieuwste elpee aanwijzin
gen te vinden dat de Jam op
een groter publiek mikt.
Sound Affects klinkt verzorg
der en toegankelijker dan zijn
voorgangers. Voor het eerst
zijn er blazers te horen, en
songs als That's Entertain
ment en Pretty Green geven
duidelijk aan dat de nog zeer
jonge Paul Weller (22) zich
ontwikkelt als een all-round
componist. Vergelijkingen
met de Who, zoals die vroeger
nogal eens gemaakt werden,
zijn in ieder geval belachelijk
geworden.
„En terecht", beaamt Weller.
Van de zestiger jaren kun je
heus wel wat terug vinden in
onze muziek, maar meer dan
alleen de Who. We hebben er
overigens bij het maken van
deze elpee niet bij stilgestaan,
of althans, we hebben niks
bewust gecopiëerd. Het is best
mogelijk dat de een iets van
de vroege Pink Floyd hoort
en de ander van de oude
Doors, zolang ze maar wel be
seffen dat ze naar de Jam
luisteren. Over Sound Affects
ben ik meer tevreden dan
over Setting Sons. Waarom
weet ik niet. We hebben er
niet buitensporig lang over
gedaan, drie maanden maar.
Ik heb alle songs geschreven,
en het klinkt prima, geva
rieerder, vind ik. Maar dat
zegt niets, want ik vond Pink
pop voor ons ook een gewel
dig festival. Alleen dachten
jullie er in Holland anders
over".
Het klinkt bijna als een ver
wijt, maar het is het niet.
Want afgelopen maandag
avond concerteerde het trio in
Utrecht met dezelfde geest
drift als thuis in Groot Brit-
tannië... voor een voor de
helft gevuld Vredeburg mu
ziekcentrum. Weller ver
klaart het zelf: „Alles om die
muziekwereld heen is rotzooi.
Interviews, reizen, hotels, fo
tosessies..., ziek word je er al
en toe van. Dat meen ik, daar
ben ik eerlijk in. Het zijn de
concerten die me op de been
houden. Want dat is muziek
maken, de rest kun je afdoen
als randverschijnselen
AP VAN DER MEULEN
dat 'ze sneller dan normaal Gijs van Heumen: „Ik ben best tevreden over onze poule-indeling".
Orchestral Manoeuvres In The Dark Organisation (Dindisc)
Dit heeft niets met het zoveelste computerge
stuurde synthesizerdrama te maken, maar al
les met haast gezellige chipmusic uit Enge
land. Op hun tweede elpee stellen Paul
Humphreys en Andy McCluskey niet teleur,
sterker nog, ze verassen. Organisation, die op
de valreep van 1980 verschijnt, kan zonder
meer tot de beste platen van het afgelopen
jaar worden gerekend. Dit ondanks een
handjevol foute manoeuvres als de onbegrij
pelijke cover The More I See You, het te lang
uitgesponnen 2nd Thought en VCL XI. Het
laatste nummer is een vette knipoog in de
richting van Peter Gabriel (Intruder). Toch
wordt op Organisation het hoge peil van Mes
sages, wat de zomerhit van 1980 had kunnen
worden, herhaaldelijk geëvenaard en hier en
daar zelfs overschreden met als indrukwek
kend hoogtepunt het sombere,
Stanlow. Bij het afdraaien van de
gle Enola Gay is het raadzaam de
op te schroeven en kamerplanten
ten om even mee te doen op de
toetsenpatronen van Humphreys.
Holmes, een drummer van vlees en
de ritmebox vervangt, zorgt daarbij
even strakke en statische begeleiding
mechanische broertje. In het fragiele
And Heart zit het mooiste pianoloopje
1980. Statues ten slotte ademt eenzelfde
uit als de Moody Blues-klassieker
White Satin. Doe eigentijds en haal
ganisation in huis. Samen met
McCluskey staan we aan het
swingend computertijdperk.
Blondie Autoamerican (Ariola)
Niets maar dan ook helemaal niets heeft de
Amerikaanse groep Blondie zich aangetrok
ken van de vernietigende kritiek die haar
vorige (vierde) elpee Eat To The Beat te
beurt viel. Zij is doorgegaan met experimen
teren, met mixen en beproeven van allerlei
muziekstijlen. De nieuwe elpee Autoameri
can, die wederom onder leiding van Mike
Chapman werd opgenomen, is dan ook niet
meer onder één noemer te vangen; die barst
gewoonweg van de variatie. Je kunt bijna
geen muziekgenre verzinnen dat niet op deze
elpee is vertegenwoordigd: dertiger jaren mu
ziek, funk, disco, reggae, klassiek en jazz. Zo
klinkt bijvoorbeeld dertiger jaren muziek
door in Here's Looking At You, waarvoor
zangeres Deborah zelf de tekst schreef. Dit
nummer laat veel blaaspartijen horen, swingt
van het begin tot het einde (je zou er zo een
foxtrot op kunnen dansen) en Debbie zingt
hier met zo'n poeslief stemmetje dat je bijna
zou denken dat een heel klein meisje met een
lollie het vertolkt. Meer klassiek getint is het
bijna geheel instrumentale nummer Europa,
dat door de subtiele vioolarrangementen ro-
Aan het einde krijgt
putergeluiden en de bezwerende stem
Debbie op de achtergrond. Een hele n/eufimma
Blondie-zangeres rijst op in Faces met
jazzy-achtige sound. Zij eist daarop veel
haar stem, brengt er veel toonmodula
aan en geeft meer dan ooit
kende zangkwaliteiten te
Middenameikaanse sound valt er te
ken op het alom bekende „The Tide Is
een mengeling van disco en funk op Do
Dark en door de vele blaasses
ture zelfs iets soul-achtigs. De
Stein (leadgitaar). Frank Infanti
gel Harrison (bas), Clement Burke
Jimmy Destri (keyboards) hebben echter
helemaal hun oude, vertrouwde sound de
toegekeerd. In songs als Live It Up,
Through It, T-Birds en Walk Like Me, ke
die weer terug. Als vanouds is het rit
daarop bonkend, komt er lekker stevig
taarwerk aan te pas en is Debbie's ste
derkoeld, emotieloos en onverschillig.
Met Autoamerican bewijzen de Blondies
groep te zijn, die muzikale terreinen durft
verkennen en het absoluut niet wil hebl Boer
van reeds versleten sounds.
1
Out of control Peter Criss (Casablanca)
Toen de vleesgeworden ritmebox Peter Criss drummer slaat; louter clichés vormen de b
uit Kiss stapte, had deze drummer dé kans voor tekst en muziek. Dat het nog aardig
zijn masker af te leggen en te bewijzen dat hij de plaat is gezet, is dan ook meer de verdi
meer in zijn mars had dan de simpelpop die ste van een dozijn vakbekwame
dit lugubere kindercircus het geachte publiek kanten.
EN I
gewoonlijk presenteert. Als de solo-elpee „Ouf of control" is een wat uit de hand gi 1 zat
„Out of control" echter één ding bewijst, is pen experiment van
het wel het chronisch gebrek aan talent van niets anders dan pop
Peter Criss, als componist, zanger en als geleverd,
drummer. Het is alles vierkwartsmaat wat de
6 december The Nits, Paard
van Troje in Den Haag.
6 december Raymond van
het Groenewoud, Paradiso in
Amsterdam.
11 december Jaap Akker
man Kaz Lux, Stadsgehoor
zaal in Leiden.
11 december B 52's, Edenhal
in Amsterdam.
12 december The Bluesband,
Troje
Den
Paarde
Haag.
14 decemberSweet D'Buster,
Melkweg in Amsterdam.
15 december Joe Jackson
Band, Muziekcentrum Vre
denburg in Utrecht.
ugdk
rijd
bi Vc
3 re. D
Bi
26 december Gruppo Spo
vo, Paard van Troje in
Haag.
27 december National
tator Festival, Theater Ku.
min in Rotterdam.
28 december Raymond
het Groenewoud, Exit in J
terdam.
11 februari Mant
Mann's Earth band, Cont
gebouw in Den Haag.
'g' 17 M
Philips beeft al weer zijn ze
vende Haydn-opera uitge
bracht Zoals bekend, worden
deze opera's onder leiding van
Antal Dorati in Zwitserland
in concertvorm opgenomen
met het Kamerorkest van
Lausanne en uiteraard in een
wisselende solistenbezetting.
Terugblikkend moet gezegd
worden dat de dirigent een
Keel goed uitvoeringsniveau
weet te handhaven, al valt er
bij een dergelijke onderne
ming op allerlei détails na
tuurlijk wel wat at te dingen.
Niet elke rol is even gelukkig
bezet, niet overal speelt het or
kestje optimaal en ook de ope
ra's zelf zijn niet steeds even
boeiend. Dorati weet ze intus
sen heel levendig te presente
ren.
Het voornaamste is met dat al
dat Haydns opera's, waarvan
er her en der wel eens een
wordt opgevoerd maar die in
het algemeen toch niet binnen
het bereik van de Hay dn-be
wonderaars en operaliefheb
bers zijn, nu althans geleidelijk
aan klinkend beschikbaar ko
men en niet alleen in peperdu
re edities van de partituren.
Want hoe men ook over
Haydns muziekdramatisch ta
lent en over de operavormen
van zijn dagen denkt, het valt
niet te ontkennen dat zijn ope
ra's, evenals bij voorbeeld die
van Handel, kostelijke, ja on
verwoestbare muziek bevat
ten. Die mag niet verloren
gaan of ongehoord worden op
geborgen in stoffige archieven.
Het zou ook wel een wonder
zijn als Haydns genie zich niet
ook manifesteerde in de dui
zenden bladzijden operamu
ziek die hij componeerde. Met
name in de betrekkelijk klein
schalige vrolijke opera 's die
zijn broodheer Nikolaus Ester-
hêzy voor zijn luisterrijke
feesten het hoogst schatte, is
Hay dn vaak uitstekend op
dreef.
De nu op drie platen versche
nen Haydn-opera „L'incontro
improvviso" (De onverachte
ontmoeting - Philips 6769040)
behoort tot de pakkendste van
het zevental dat tot heden in
deze serie werd uitgebracht.
Gemaakt voor een statiebe-
zoek van aartshertog Ferdi
nand van Oostenrijk aan
i daar op 29 au-
n het slottheater
het een spranke
de trant van het
de tweede helft van de 18e
eeuw zo geliefde muziekthea
ter over Turken. Nadat deze
Turken in 1683 vlak bij We
nen tot de terugtocht waren
gedwongen, bleef het volk in
de Duitse landen heimelijk
vrezen voor een herhaling. En
is er een effectiever middel
om de vrees voor een vijand te
onderdrukken dan die vijand
Esterhazy,
gustus 1775
opgevoerd, is
lend werk i
met zijn exotische zeden en ge
woonten een beetje belachelijk
te maken? In feite was dat al
gebeurd in de Franse opéra co-
mique „La rencontre 'impré-
vue die Gluck in 1764 op het
zelfde gegeven had gecompo
neerd, het gebeurde voor en
na in nog tal van andere stuk
ken zoals ook in Mozarts Duit
se zangspel „Die Entführung
aus dem Serail" in 1782.
Van de Italiaanse opera buff a
van Haydn is later ook een
Duits zangspel gemaakt met
gesproken dialogen in plaats
van secco-recitatieven. We
mogen blij zijn dat de Deense
musicoloog Jens Peter Larsen
de originele partituur in een
bibliotheek in Leningrad te
rugvond zodat het werk in
1963 in zijn oorspronkelijke
staat kon worden gepubli
ceerd. Overigens is het niet
billijk het werk van Haydn te
vergelijken met dat van Mo
zart die de dramatische hande
ling beter in zijn greep had,
muzikaal gedétailleerder uit
werkte en sterker reliëf gaf.
Merkwaardig genoeg echter is
Haydn in tal van passages mu
zikaal vermeteler en verras
sender, bij voorbeeld in menig
harmonisch schokeffectje, in
het tegen elkaar uitspelen van
leggato en pizzicato in de strij
kers, in humoristische wen
dingen in de soloblazers, enzo
voort. Misschien zijn sommige
aria's van Haydn voor de dra
matische proporties wel te
lang hij zelf schrapte nogal
wat maar ze zijn verrukke
lijk, ook als het gaat om the
matische ontwikkeling. En
wie geeft zich niet onvoor
waardelijk gewonnen bij het
sublieme terzet van de drie so
pranen en ook bij andere en
sembles, zoals de ode aan de
wijn?
Wat de bezetting betreft, het is
niet alles goud wat er blinkt.
De Amerikaanse Linda Zoghy,
de vrouwelijke hoofdrol, heeft
een magnifieke stem maar zet
die dramatisch soms zodanig
onder spanning dat er onzui
verheden ontstaan en haar uit
spraak laat soms te wensen
over. Met de Britse slavinnen
Margaret Marshall en Delia
Jones vormt zij intussen een
fraai trio. De bediende Osmin
(niet vergelijkbaar met Mo
zarts harem wachteris een
kostelijke creatie van de Ita
liaanse bariton Domenica Tri-
marchi. De Engelse bariton
Benjamin Luxon is als Calan-
dro niet onberispelijk maar dat
is in de hoogte de Zweedse
tenor Claes h. Ahnsjö ook niet
altijd. De muziek heeft intus
sen wel zoveel vaart en kleur
dat de incidentele solistische
onvolkomenheden worden
weggevaagd of spoedig wor
den vergeten.
john kasander Franz Josef Ha
yiATl
IOFDK
