Israël op
Jordaans
zijn hoede in
- Syrisch conflict
esten waarschuwt tegen
ilitair ingrijpen in Polen
Voorzitter EG- commissie
breekt lans voor
echt verenigd Europa
EG: ernst maken met
hulp aan Derde Wereld
Groeiende wanorde
in rampgebied
JUITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 3 DECEMBERER 1980 PAGINA 9
VASHINGTON/LUXEMBURG
Zowel de Amerikaanse rege-
ig als de regeringsleiders van
EG-landen hebben gisteren
iloskou gewaarschuwd, dat een
Iventuele Sovjet-interventie in
Polen „ernstige en nadelige" ge
volgen zal hebben ten aanzien
de betrekkingen tussen,
lost en West. Volgens diploma-
waarnemers in Moskou
heeft Moskou de consequenties
van een militair ingrijpen in
Polen duidelijk onderkend en
zal dan ook niet spoedig tot eni
gerlei actie overgaan.
De Amerikaanse waarschuwing werd'
wereldkundig gemaakt door de woord
voerder van het Amerikaanse ministe
rie van buitenlandse zaken, Powell. Hij
zei onder meer, dat president Carter in
de afgelopen dagen contact had gehad
met de regeringen van Frankrijk,
West-Duitsland, Groot-Brittannië en
andere Europese bondgenoten.
Ook de waarschuwing van de EG-lan
den was duidelijk, al werd de Sovjet-
Unie niet bij name genoemd. De Euro
pese Raad in Luxemburg riep alle lan
den op, om het recht te eerbiedigen van
elk land om in vrijheid zijn politiek, so
ciaal, economisch en cultureel systeem
te kiezen en af te zien van iedere vorm
van tussenkomst in de binnenlandse
aangelegenheid van andere landen. De
Europese Gemeenschap is bereid aan
Polen economische hulp te verlenen,
als dit daarom vraagt. Volgens minister
Van der Klaauw moet dan in de eerste
plaats gedacht worden aan voedselhulp,
met name aan vlees. Financiële hulp
zal waarschijnlijk alleen door individu
ele lidstaten gegeven kunnen worden.
Inmiddels heeft de Sovjet-Unie Polen
een steun aangeboden van zo'n 2 mil
jard gulden.
Zoals gisteren gemeld is de grens tussen
Polen en Oost-Duitsland gesloten. Be
richten over de aanwezignêid van Rus
sische reservisten in het Transkarpat-
hische gebied bij de Poolse grens zijn
officieel ontkend.
Er zijn geen Amerikaanse troepen in
staat van paraatheid gebracht, hoewel
Washington de ontwikkelingen rond'
Polen zorgelijk vindt, waarbij het Ame
rikaanse ministerie van buitenlandse
zaken er wat lichter over denkt, dan
het Amerikaanse opperbevel.
I an Agt en
discard
potsen over
ninvloed
('(Europees
"f, i
rarlement
ia
bbeiL
Luxemburg Neder-
Jands premier Van Agt en
Je Franse president Valery
"Giscard d'Estaing hebben
gisteren tijdens de EG-top
ian regeringsleiders in
Luxemburg een felle woon
jenwisseling gehad over de
{echten van het Europees
parlement. Volgens van Agt
- na afloop is er de voor
bije jaren nimmer met zo
beel stemverheffing in de
puropese Raad geredetwist.
ie Nederlandse premier ont-
oette met name Frans pro-
ist tegen zijn voorstel om de
'oorzitter van de Europese
,aad (de minister-president
'an het land dat het halfjaar-
ijks wisselend voorzitterschap
de EG bekleedt) te ver
dichten om tenminste een
aal voor een debat in het Eu-
•opees Parlement te verschij
nen. Volgens premier Van Agt
ituitte dit voorstel bij zowel
resident Giscard als de Fran-
minister van buitenlandse
taken, Jean-Francois Poncet,
„geharnast verzet". De
"'('Fnnse bewindslieden noem-
keno den het Nederlandse plan een
^Mridische onmogelijkheid.
hj|Van Agt en Van der Klaauw
nko tarnden die stelling echter ont-
;^enuwen' zo ze' Prern'er te_
»en Nederlandse journalisten,
,ook wij iets van internatio-
laai recht weten."
end< Vervolgens wierp Giscard de
jekende Franse bezwaren op
egen grotere zeggenschap
>oor het Europees Parlement.
1 lij verklaarde dat een ver-
ffif 'échtende regel dat de Euro-
pese raadsvoorzitter in het Eu
roparlement verschijnt alleen
net unanimiteit kan worden
'"^ifgekondigd. „Die unanimiteit
ïl er nooit komen want
'rankrijk zal nooit ja zeggen",
;try< jdus Giscard. Premier Van
lijk(^gt kreeg voor zijn voorstel
■der,ileen uitgesproken steun van
Je Italiaanse, de Engelse en de
Belgische eerste minister. Be-
loten werd tenslotte om het
irobleefn voorlopig door te
'erwijzen naar de Europese
laad van ministers van bui-
enlandse zaken „om een for-
nule te vinden die voor alle
idstaten aanvaardbaar is."
ndsLen en ander maakt het onge-
g ij vis of premier Van Agt, die
ne» 'olgend voorjaar voorzitter zal
ïroeijn van de Eurotop, zijn voor-
ïemen gestand zal doen om
elf wel na afloop van de top
otesn Maastricht verantwoording
sbee gaan afleggen in het Euro-
lees Parlement.
SCHMIDT HEKELT VERREGAANDE SAMENWERKING
REGERING FORMULEERT
EUROPESE BELEIDSPUNTEN
LUXEMBURG De scheidende voor
zitter van de Europese Commissie, Roy
Jenkins, heeft in zijn „politiek testa
ment" aan de negen staats- en rege
ringsleiders gewaarschuwd tegen de
tendens dat de EG-landen proberen
even veel aan de gemeenschap „te ver
dienen" als zij er in steken. Tegelijker
tijd waarschuwde hij Frankrijk, dat
het bezig is de fundamenten onder de
gemeenschap weg te halen als het zich
niet houdt aan de uitspraken van het
Europese Hof van Justitie.
Jenkins, die per 1 januari voor een perio
de van vier jaar wordt opgevolgd door de
Luxemburgse oud-premier en oud-minis
ter van buitenlandse zaken Gaston Thorn,
brak een lans voor een echt verenigd en
niet federaal Europa.
Hij kreeg daarvoor niet van iedereen
evenveel begrip, zo bleek, aldus premier
Van Agt, uit de woorden van de Westduit-
se bondskanselier Helmut Schmidt,
Schmidt zei namelijk dat Europa „god zij
dank" is los gekomen van de „dogmati
sche supranoationaliteitsgevoelens waarin
het vroeger wel wegzweefde". De gedach
te dat staten soevereiniteit zouden afstaan
aan „Brussel" is „bezijden de werkelijk
heid". De Bondskanselier zei meer heil te
zien in „meer functionaliteit en meer poli
tieke samenwerking in Europa", en he
kelde het grote aantal vakraden (bijeen
komsten van gespecialiseerde ministers).
Politieke waarnemers in Luxemburg we
zen er gisteren op dat met deze uitspraak
van Schmidt de Franse „minimalistische"
visie op het Verenigd Europa voor het
eerst officiële weerklank heeft gevonden
en daarmee in feite algemeen is aanvaard.
Schmidt werd ook door geen der EG-re-
geringsleiders tegengesproken.
Minister Van der Klaauw, die als toekom
stig voorzitter van wat officieel de „minis
terraad" heet (ministers van buitenlandse
zaken) daar volgend jaar veel mee te ma
ken krijgt, merkte echter op dat men mi
nisters „die gewend zijn bijeen te komen,
niet zomaar kan zeggen dat zij niet mogen
bijeenkomen". Dit betekent ongetwijfeld
dat het aantal te houden ministerraden
onder Nederlands voorzitterschap niet zal
verminderen.
Roy Jenkins pleitte in zijn „politiek testa
ment" verder voor een regelrechte pla-
fondering van de landbouwuitgaven in de
gemeenschap. Hij zei niets meer of min
der, omdat de stijging van de landbouw
prijzen de laatste jaren aanmerkelijk te
hoog is uitgevallen.
Hij deed een beroep, zowel op de topcon
ferenties als de ministerraden, de Europe
se commissie, het „Dagelijks bestuur" van
de gemeenschap, vertrouwen te geven zo
dat zij niet teveel in Jenkins moest con
cluderen dat zijn commissie in de loop van
haar optreden haar „naief idealisme heeft
verloren".
DEN HAAG Verruimde
exportmogelijkheden voor
ontwikkelingslanden naar
de EG, bestrijding van het
protectionisme, herziening
van het Europese landbouw
beleid ten gunste van de
Derde Wereld en het aan
zienlijk opvoeren van de
voedselhulp van de Europe
se Gemeenschap aan de
arme landen, dat zijn de be
langrijkste punten die de
Nederlandse regering in EG-
verband wil nastreven. Zij
krijgt daar met name in de
eerste helft van het volgend
jaar de gelegenheid voor als
Nederland het voorzitter
schap van de gemeenschap
vervult.
KRAKEN EN PLUNDEREN NEEMT TOE
NAPELS/SALERNO In
Napels hebben groepen wan
hopige dakloze slachtoffers
gisteren leegstaande panden
in bezit genomen, scholen en
andere openbare gebouwen
in de stad zaten al vol met
duizenden lotgenoten. Een
groep van honderd mensen
drong een Jezuïetenklooster
in de stad binnen om onder
dak te krijgen. Door de
aardbeving beschadigde
panden werden geplunderd.
Uit de stad werden inciden
ten tussen krakers en plun
derende bendes en de politie
gemeld.
In de rest van het Zuidita-
liaanse rampgebied, waar de
sneeuw bleef vallen, scheen
gisteren ook het uur van de
plunderaars jakhalzen is het
Italiaanse woord en zwart
handelaars te zijn gekomen.
Naarmate meer mensen onder
het puin vandaan worden ge
haald wordt het tekort aan
lijkkisten nijpender. In de ge
meenten van de provincie Sa
lerno, die het zwaarst zijn ge
troffen, lopen al tientallen val
se burgemeesters, overheids-
en politiefunctionarissen als
mede zich als slachtoffers uit
gevende personen rond, die
zich pogen te verrijken door
gebruik te maken van de
stroom van hulpgoederen die
is losgekomen. Zo pogen profi
teurs hele colonnes voertuigen
met voedingsmiddelen en kle
ding om te leiden teneinde ze
leeg te kunnen roven, zo werd
uit het gebied gemeld. Vooral
caravans zijn gewild. Deze
worden als voorlopige onder
komens naar het rampgebied
gezonden. Inwoners van di
verse dorpen draaien 's nachts
de richtingsborden zo, dat zij
het begeerde hulpartikelen het
eerst krijgen. „Operatie-S" de
opzet om voorlopig eerst
170.000 van de 300.000 daklo
zen in het gebied aan de kust
onder te brengen, faalt, 's Och
tend waren er nog maar een
paar honderd mensen uit het
gebied overgebracht en over
„l., v
Overlevenden van de aardbeving in het plaatsje Sant'Angelo Dei Lombardi staan voor de
resten van wat eens hun woning was.
de nele dag meldden zich in
totaal slechts enige honderden
aan. De mensen willen wach
ten tot de laatsten onder het
puin vandaan zijn gehaald,
hangen meestal ongewoon
sterk aan hun geboortegrond
en vrezen meestal jaren ver
van hun dorpen en steden te
moeten leven.
Ook aardschokken in Zuidoost-Frankrijk
ANNECY/BELGRADO Gisteren zijn aardschokken van
ruim 4 op de schaal van Richter gemeld uit Annecy in het zuid
oosten van Frankrijk bij het Zwitserse Geneve en de streek van
Berat in Centraal-Albanië. Er ontstond in beide gevallen slechts
geringe schade.
De doelstellingen zijn neerge
legd in een vanochtend gepu
bliceerde nota over het EG-be-
leid en ontwikkleingssamen-
werking die door minister De
Koning aan het parlement is
gezonden. De Nederlandse re
gering is van plan tijdens haar
voorzitterschap de EG-part-
ners een aantal voorstellen te
doen. Vooral een uitbreiding
van de voedselhulp is gezien
de acute nood in de wereld
een belangrijk punt. Neder
land vindt dat de EG-bijdrage
aan de noodvoorraad aanzien
lijk moet worden verhoogd
waarbij de bestaande vrijwilli
ge bijdragen zouden moeten
worden omgezet in verplich
tingen.
Ook het richten van de hulp
op de armste landen neemt
een centrale plaats in de Ne
derlandse doelstellingen in.
Voor deze landen zullen extra
maatregelen genomen moeten
worden. De regering wil zich
in EG-verband inspannen
voor een zo liberaal mogelijk
invoerbeleid van landbouw
producten. Zij zal zich met
name krachtig verzetten tegen
pogingen om de oplopende
kosten van het EG-landbouw-
beleid af te wentelen op de
ontwikkelinjgslanden, bijvoor
beeld door invoerbeperkingen
en heffingen.
Andere zaken waar Nederland
zich in EG-verband voor zal
inspannen zijn:
een gemeenschappelijk indu
striebeleid,
bevordering en bescherming
van de investeringen in ont
wikkelingslanden,
het stellen van een tijdlimiet
waarbinnen alle EG-partners
0,7 procent van het bruto na
tionaal product aan ontwikke
lingshulp moeten besteden,
vergroten van de toegang
van tot de Europese kapitaal
markt
actievere hulpverlening op
energiegebied
het tot standkomen van een
mondiaal georiënteerd ge
meenschappelijk grondstoffen-
beleid.
AMMAN De Saoedi-
Arabische prins
Abdoellah heeft na zijn
bezoek aan president
Assad van Syrië gisteren
een bezoek gebracht aan
koning Hoesein van
Jordanië om er in
opdracht van koning
Chaled van Saoedi-Arabië
te bemiddelen in het
dreigende Syrisch-
Jordaanse conflict. Syrië
zou uitlevering verlangen
van leden van de
Mohammedaanse
Broederschap die de
positie van Assad
bedreigen.
Tegen de achtergrond van
het steeds meer dreigende
conflict werd gisteren in
Bagdad officieel het
vorige maand gesloten
Russisch-Syrische
vriendschapsverdrag in
werking gesteld.
Guardian-correspondent
Eric Silver gaat na
waarom de Syriërs willen
aansturen op een oorlog'
met Jordanië en let
daarbij speciaal op de
positie van Israël.
JERUZALEM Hoewel het Israëlische le
ger de troepenbewegingen langs de Jordaans-
Syrische grens scherp in de gaten houdt,
heeft de Israëlische regering tot dusver niets
gedaan of gezegd dat de spanning zou kun
nen opvoeren. De Israëliërs houden zich rus
tig; ze volgen de gespannen situatie op de
voet en wisselen informatie uit met de Vere
nigde Staten. Tegelijkertijd laten ze echter
duidelijk merken dat zelfs een beperkte Syri
sche inval in Jordanië hen zou dwingen op
nieuw positie te bepalen.
Hoge Israëlische regeringsfunctionarissen
menen dat president Assad niet alleen be
zorgd is over de Mohammedaanse Broeder
schap (een groep fanatieke Syrische Moslims
die de val van president Assad wensen en die
volgens Assad worden gesteund door koning
Hoessein), maar ook over een eventueel
nieuw bondgenootschap tussen Irak, Jordanië
en Saoedi-Arabië dat de komst van Reagan
zou willen aangrijpen voor een nieuwe bena
dering van het Palestijnse probleem.
Tijdens zijn verkiezingscampagne heeft Rea
gan herhaaldelijk zijn verachting uitgespro
ken voor de Palestijnse Bevrijdingsorganisa
tie PLO als partner bij de vredesonderhande
lingen. Hij heeft er geen doekjes om gewon
den dat zijn voorkeur uitgaat naar Jordanië,
een land dat volgens hem net als Israël „een
bondgenoot en een grote hulp" is bij pogingen
om de Russische expansie in het Midden-Oos
ten te beteugelen. Naar aanleiding hiervan
heeft koning Hoessein zijn uiterste best ge
daan om uitgenodigd te worden voor een be
zoek aan Washington zodra de nieuwe presi
dent is geïnstalleerd.
Dit betekent overigens niet dat koning Hoes
sein radicaal van koers is veranderd, want
ook al heeft hij zich vorige week gedistan
tieerd van resolutie 242 van de Veiligheids-,
raad als een blijvende basis voor vrede met
Israël, hij koestert nog steeds de ambitie om
de door Israël bezette westelijke Jordaanoe-
ver die hij in de zesdaagse oorlog kwijt raak
te, te heroveren.
Saoedi-Arabië dat verontrust is over de groei
van het Arabisch extremisme en het onlangs
gesloten verdrag tussen Syrië en de Sovjet-
Unie, heeft door de overwinning van Reagan
een stootje in de rug gekregen. Met Reagan
als president zal de invloed van een aantal
toegewijde vrienden van Saoedi-Arabië in de
Amerikaanse zakenwereld immers geweldig
toenemen.
En hoewel Irak er niet over peinst zich aan
te sluiten „bii het westerse kamp", is de steun
aan en de afhankelijkheid van koning Hoes
sein dermate gegroeid dat Irak in de toe
komst wellicht geen andere keus rest dan
zich neer te leggen bij een Jordaans vredesi
nitiatief. Vriendschap in de Arabische familie
is vaak van korte duur, maar president Sad
dam Hoessein heeft de haven Akaba en de
landbrug naar Bagdad broodnodig, in ieder
geval zolangs als de oorlog duurt.
Tegelijkertijd ziet het er naar uit Israël bin
nenkort een Labour-regering krijgt onder lei
ding van Simon Peres en die regering zal de
„Jordaanse optie" aan een grondig onderzoek
onderwerpen en een territoriaal compromis
aanbieden, waarvan dan na verloop van tijd
wel zal blijken of het genoeg was of niet. Al
met al gaat het koning Hoessein dus voor de
wind en hij zou wel gek zijn als hij nu niet
achter de Amerikaanse bedoelingen probeer
de te komen.
Boycot
Dit alles is volgens de Israëliërs de reden dat
president Assad de vorige week gehouden
Arabische top-conferentie in Amman heeft
geboycot. Assad, zo menen Israëlische des
kundigen, zag in dat het bijzonder moeilijk
zou worden om koning Hoessein in bedwang
te houden en dat de Arabische landen van de
harde lijn, bestaande uit Syrië, Libië, Alge
rije, Zuid-Jemen en de PLO, uiteindelijk niet
sterk genoeg zou zijn om te voorkomen dat de
conferentie zou instemmen met het Jordaan
se initiatief en zich en passant zou uitspreken
voor onvoorwaardelijke solidariteit met Irak
in de oorlog tegen Iran.
Hoewel de Israëliërs het niet kunnen bewij
zen, vermoeden ze dat president Assad wordt
gesteund en aangemoedigd door de Sovjet-
Unie. Tenslotte zou de Sovjet-Unie geen en
kele rol van betekenis kunnen spelen in vre
desonderhandelingen onder regie van Ronald
Reagan. De Russen zouden volgens de Israë
liërs op zijn minst willen laten merken dat ze
nog steeds over voldoende negatieve invloed
in het gebied beschikken om een plaatsje aan
de onderhandelingstafel te verdienen.
Syrië heeft een enorm aantal tanks samenge
trokken bij de Jordaanse grens, dicht bij de
belangrijke weg die van Akaba via Amman
naar Bagdad loopt, slechts 30 kilometer ten
zuiden van Dera. Assad beschouwt koning
Hussein als de zwakke schakel in de keten
Irak, Saoedi-Arabië, Jordanië. De Israëliërs
verwachten dat Assad zijn doel onder meer
met ondermijnende activiteiten gericht tegen
het regime van koning Hoessein, wil berei
ken. Zo wijzen ze erop dat er aanwijzingen
zijn dat Palestijnse groeperingen die door Sy
rië worden gesteund, de oppositie onder de
Palestijnse bewoners van de oostelijke Jor-
daanoever tegen de koning proberen aan te
wakkeren. Maar de koning is vastbesloten
zijn soevereiniteit te beschermen.
ERIC SILVER THE GUARDIAN
Vuurzee in
Californië
Long Beach in Californië
bood gisterennacht een
angstaanjagende aanblik,
toen een grote brand ver
schillende auto's en zeker
negen huizen verwoestte. Het
vuur werd veroorzaakt door
een gasexplosie.
Wehrsport-
gruppe
verboden
BONN Het Westduitse
administratieve hoogge
rechtshof in Berlijn heeft de
klacht van de 42-jarige grafi
cus Karl Heinz Hoffmann
tegen het verbod van zijn ne-
o-nazistische organisatie
Wehrsportgruppe Hofmann
afgewezen.
Aan de hand van geschriften
en toespraken van de absolute
leider Hoffmann die zijn vol
gelingen politiek en militair
schoolt, kwam het hof gemak
kelijk tot de conclusie dat de
groep zich tegen de bestaande
democratische orde in de
Bondsrepubliek richt. De
Wehrsportgruppe is onlangs
nog in het nieuws geweest als
gevolg van de terroristische
aanslag in München waarbij
dertien mensen om het leven
kwamen. De vermoedelijke
dader de 21-jarige rechtsextre-
mistische student Gundurf
Kolen die daarbij zelf het le
ven verloor had contacten met
de WSG.
Baker leider
Republikeinen
in Senaat
WASHINGTON De Repu
blikeinen in de Amerikaanse
Senaat hebben de 55-jarige
Howard Baker uit Tennessee
gekozen als hun fractie-voor
zitter. Er waren geen tegen
kandidaten. Baker is de eerste
Republikeinse leider sinds
1953-1954 die over een meer
derheid in de Senaat kan be
schikken.
Arabische
landen:
nieuwe oliecris
niet uitgesloten
KOEWEIT - De Organisatie
van Arabische Olie Produce
rende Landen (OAPEC)
sluit niet uit dat er weer een
oliecrisis ontstaat als de oor
log tussen Iran en Irak lang
gaat duren. Volgens de orga
nisatie kan de OPEC (de Or
ganisatie van Olie Produce
rende Landen) niet door
gaan met het aanvullen van
tekorten. De Arabische olie
producenten verwijten de
westerse olie-invoerende
landen een gebrek aan waar
dering voor de pogingen van
de OPEC de gaten in de olie-
voorziening te dichten, zo
staat in de maandelijkse pu
blicatie van de OAPEC.
Na het uitbreken van de oor-
tussen Iran in Irak zijn de
olieproducerende landen aan
de Perzische Golf onder lei
ding van Saoedi-Arabië begon
nen meer olie te produceren
teneinde het tekort aan te vul
len dat ontstond door de oor-
- ongeveer vier miljoen va
ten per dag. Nu de winter na
dert en het verbruik dus gro
ter wordt, mag de kans op een
oliecrisis niet worden uitgeslo
ten, tenzij de oorlog tussen
Iran en Irak wordt beëindigd,
aldus de OAPEC.
De Europese Raad in Luxem
burg heeft geconstateerd dat
de herhaalde olieprijsstijgin
gen de belangrijkse oorzaak
zijn van de economische
wereldcrisis. De Europese lei
ders willen de OPEC-landen
weerhouden van een nieuwe
olieprijsverhoging.
