bakermat van
ohann Fahrner „Ik
heb de koningin
levraagd of ze nog
is haar vakantie in
Sankt Anton wil
nen doorbrengen".
TIROOLSDORP
OOGST EERSTE
VRUCHTEN VAN
GOODWILLREIS
NAAR ONS LAND
Het vredige dorpje Sankt Jakob am Arlberg biedt onderdak aan honderden pensiongasten.
.sneeuwindustrie" maakt zich op voor het
uwe seizoen. Een van de vele winterpretplaat-
n waar men op de eerste eneeuw en de eerste
ntersportgasten uit Nederland wacht is Sankt
ton am Arlberg. Het Tiroolee dorp is nog lang
it uitgepraat over de „Hollandreise". Een do
tatie, in het volle ornaat van de Tiroler kleder-
icht, nam voorjaar 1980 deel aan het af-
ïeidsdefilé voor koningin Juliana en trok
de dank zij een vrolijke Musikkapelle de
ndacht van miljoenen televisiekijkers.
sn presentatie moet vruchten afwerpen. Er is
een tegenbezoek georganiseerd door de
chting 55+ Reizen voor 270 middelbare en be
rde landgenoten. Een van onze verslaggevers
ig mee naar het Arlbergdal. Hij trof er drie
eiligendorpen" aan, druk bezig met het her-
uwen van hun goodwillreis.
lann Fahrner, eens skileraar van onze konin-
i, vraagt zich af of zijn hartewens vervuld zal
trden. Op Soestdijk heeft hij de vorstin beleefd
iar dringend verzocht nog eens een vakantie
Sankt Anton te komen doorbrengen. De Oran-
hobben jaar op jaar het gastenboek in Hotel
iet getekend, tot zij in 1961 verhuisden naar
Qh.
iar het spreekt nog altijd tot de verbeelding
n veel landgenoten, dat Sankt Anton zich eens
iqfleverancier" mocht noemen. Wij nemen 15
20 procent van de 600.000 overnachtingen per
r de »r ¥00r onze rekening. Er is echter niet veel,
herinnert aan de vorstelijke wintersportva-
nties, afgezien van de fotogalerij in „Post",
n pension in het naburige Stuben heet „Haus
iana", maar dat is een gelukkig toeval,
i reilt en zeilt zo'n door het toerisme overwel
fd dorp, waar zelfs de laatste 400 schapen in
mst van de wintersport staan door 's zomers
t hun hoefjes de 9kiweiden te betrappeten, en
lar het muisgrauwe hoornvee voornamelijk een
oratieve functie heeft? Op deze pagina trach-
we op die vraag een antwoord te geven.
KT ANTON Skileraar/berggids Johann
hrner behoorde tot de schilderachtige delegatie
Sankt Anton am Arlberg, die dit voorjaar hulde
om betuigen aan onze scheidende vorstin. Met
n stijve bries van zijn dorpsfanfare in de rug
>m hij naar het bordes van paleis Soestijk om
fi ski-koningin nogmaals te complimenteren met
ar geslaagde afdalingen van Galzig en Valluga-
it. Miljoenen Nederlanders waren er getuigen
n hoe de televisiecamera's een merkbare ont-
aring registreerden. Terug In zijn dal heeft de
■jarige Oostenrijker nog enige moeite met de
rk en torens van Sankt Anton, blikvangers op
uitgaven van de plaatselijke WV.
imeringen van het dagelijks bestaan. Is hij
hoger geklommen dan tot op deze drie meter
'en het maaiveld van de koninklijke gazons?
lis incasseert Johann Fahrner weer maandelijks
Tiroolse variant op onze AOW-uitkering. Zijn
uw trekt de stofzuiger achter zich aan, van ta
naar tapijt in hun pension „Haus Schindler",
voerde zij een berggeit naar grazige weiden,
leven gaat verder. Het is zeer lang geleden,
Hare Majesteit en de prinsessen een boter-
nmetje aten in deze Stube en zich afvroegen
toch die heerlijke Knödel in de Tagessuppe
gedaan.
bliciteit
gt een krantje op tafel met de kop „Gemeinde-
t für Sankt Anton, Sankt Jakob und Sankt
Istoph". Op de voorpagina blikt Erwin Cimarol-
lirecteur van de VVV, terug op de glorieuze
illandreise". De gemeenschap heeft er onge-
28.000 gulden aan ten koste gelegd. Een goe-
investering, die voor een tienvoudige waarde
publiciteit opleverde.
is niet onopgemerkt gebleven hoe Gütle Grill-
er, de jolige dirigent van Sankt Antons Musik-
elle, het protocol aan zijn berglaars lapte en'
het machtige raderwerk van het Oranjedefilé
stilstand bracht. De hoempamuziek schalde
Dollard tot Schelde door de huiskamers. Het
tot gevolg hebben, dat deze winter nog meer
Igenoten dan voorheen koers zetten naar de
heilige plaatsen, die alleen volgens zéér zwart- I
lige waarnemers hun ziel aan de duivel verkocht
toen hebben.
fie plus appelpunt (zes gulden) kan voor hen geen
bezwaar zijn. Er hangt een sfeer van zeer eerbied
waardige distinctie, temeer daar de menslievend
heid wordt gecontinueerd door een internationale
stichting van gasten. Zo zonderde men mooie
sommen af voor nabestaanden van arbeiders, die
bij de aanleg van de Arlbergtunnel om het leven
zijn gekomen. Score zoals gewoonlijk circa één
dode per kilometer, totaal zestien.
De elders zo hoog geprezen hot-whirl-pool maakt
hier deel uit van andere heiszfonteinen, zoals het
Heiszwasser Sprudelbad, Kneiptrettbeckens, Er-
lebnisbad en Türkisch Dampfbad. De tarieven be
wegen zich op koninklijk niveau, zeker voor appar
tementen met namen als „Penthouse" en „Honey-
Hoe lang is het geleden, dat de koninklijke trein moon". Die komen rond Kerstmis al gauw op 300
stoom afblies op het stationnetje van Sankt Anton, gulden daags per persoon, halfpenslon. De goed-
Seehöhe 1302.70 meter? Een nieuwe tunnel, veer- koopste tweepersoonskamer moet dan 135 gulden
tien kilometer lang, verleent nu doortocht aan de per persoon opbrengen.
files met ski's beladen auto's. Maar de koningskin- in Sportcafè Schneider te Sankt Anton zit sectie 5
deren die eens halma speelden met vader en moe- van de 270 groepsreizigers aan de koffie met
De zes bussen met middelbaren en bejaarden zijn
jodelend begroet. Sepp Staffier en zijn folkloristi
sche groep sloegen van dirre-dom-dijne op de
trommels van eigen knieën en dijen. Er werden
mijnlampjes aangedragen en splinters vlogen het
gezelschap om de oren, toen een Tiroler houthak
kersteam de bijl hanteerde. Dit alles voltrok zich in
het souterrain van Hotel Post, waar vroeger de
Oranjes van jaar op jaar hun wintersportvakantie
doorbrachten. Er hangt nog een half dozijn foto's
in de hal, aantonend dat ook voor vorstenhuizen
de tijd niet stil staat.
Fiets
der in de Gastenstube en aten wat het Tagesmenu
te bieden had, logeren niet meer in „Post". Het
Schwarzwalderkirschtorte. Dit gezelschap behoort
nog tot de zomergasten, die in totaal 150.000
Wordt u al geholpen? Het veehouderijbedrijf boven op de alm i9 een bezienswaardigheid geworden.
Zo'n vaart loopt het nu ook weer niet. Men beluis- [j trouwd. Twee van de vele paartjes, die een vage
tert er graag het zoemen en piepen van de elektro
nische kassa's, maar laat ook beschermheilige An-
tonius van Padua niet in de vrieskou staan. Zelfs
nu het nazomerselzoen ten' einde loopt gunnen de
voormalige hofleveranciers zich geen rustT
De waardin van hotel St. Antonerhof, Margi Raffl-
Staffler, loopt als een alchemiste tussen de spette-
geur van bak- en braadvet met zich mee voeren
naar het altaar. Thans spelen zij beiden hun zware
rol in een eindeloos geprolongeerde operette. Hele
bataljons kamermeisjes sluiten dagelijks ontelbare
dekbedden in de armen, alvorens zelf onder zo'n
verstikkende peluw doodmoe in slaap te vallen. Er
worden in de drie dorpen jaarlijks 600.000 over-
rende potjes met vet, die zij op tafel heeft gezet, nachtingen van gasten geregistreerd.
Zij biedt haar gasten de wekelijkse fondue-avond Derhalve blijft er niet veel tijd over om het bid-
aan. Onder scherts en jolijt wordt naar verloren snoer ter hand te nemen. Men laat geen kans
brokjes vlees gehengeld en ontwart men het in el- voorbij gaan om concurrenten in de sneeuwindu-
kaar rakende prikgerei.
Spoedig zal ook de beroemde zanger Rudolf
Schock weer zijn keus maken uit de sla-dressings, ste skicircus ter wereld.
strie te doen sidderen van afgunst en vrees in
volgens de reeds aangehaalde bron het groot
Hij behoort tot de vaste gasten en is een vriend
des huizes, in hechte lotsverbondendheid met de
Raffl's afgebeeld op menige kleurenfoto. Margi
trippelt, gekleed als de kleine Müllerin uit een ope
rette van Strauss, door de rustieke eetzaal. Zij.
heeft vage herinneringen aan haar tienertijd, toen den.
zij voor de vorstin uit Holland een harmonikaatje
bespeelde in Hotel Post. Nu zit Rudolf Schock in Ski-tOtal
de arreslede, die het toch al zo gerenommeerde
hotel naar een nog grotere bekendheid voert.
Soms zingt hij hier spontaan een lied onder balken
en tussen schotten, die de indruk wekken als was
het restaurant eertijds als stal voorbehouden aan
muisgrauw hoornvee met een bel om de hals.
Sankt Anton zal nimmer de boerse afkomst ver
loochenen. Het raakt ingesponnen door een stalen
web van kabels, masten, hijsinstallaties en spoor
rails, die de schilderachtigheid in ernstige mate
bedreigen.
Als nieuwste triomf der techniek wordt in de berg
flank het „Tennishallencentre" uitgehouwen, een
project van vijf miljoen gulden, met binnen- en bui
tenbanen en een parkeergarage (172 auto's) waar
ook allerlei andere sporten beoefend kunnen wor-
Wespentaille
Juist daarom misschien wemelt het van de dochte-
ren des lands, die het de boezem hoog opstuwen
de keurslijfje ambtshalve trouw blijven. De Tiroler
dracht (Dirndl) onthult de enkel als een pikante be
zienswaardigheid en handhaaft de insnoeringen
van de wespentaille. Alles wat men in huis heeft
aan folklore en tradities wordt in de strijd gewor
pen tegen de technologie van het moderne winter-
sportgebeuren.
Men is dit aan zichzelf, maar nog meer aan de gas
ten verplicht. Dus verrijzen er hotels, die met veel
hout aan de weg timmeren, eens omschreven als
„opgeblazen alpenhutten". Onder lage balkenzol-
deringen ontbloeit de „Gemütlichkeit" aan kaar
sen en toefjes edelweiss. Kleine fresco's naast de
deuren omkransen het kamernummer.
Gasten met exclusieve wensen worden In hef-
schroefvliegtuigen naar de eeuwige sneeuw getild.
Zij kunnen afdalen in de ziedende tobben van hot-
whirl-pools en onder het solarium Instemmen met
Eddy Christianl's: „Ik zie de zon, al schijnt ze niet".
Sankt Anton biedt hun de gewenste mixture van
hypermodern comfort en oubolligheden als het be
spelen van zingende zagen tijdens de zaterdag
avondshow van „Die Lustige Arlberger".
Alles is mogelijk In (citaat uit Elsevier Wintersport-
boek) het best ontsloten skigebied ter wereld. Be
zield door noeste vlijt leveren vrijwel alle 2000 In
woners hun aandeel in het dienstbetoon aan de
gasten. Hebben de koninklijke gasten hier op de
eerste wintersportreis in 1948/'49 een dorpje aan
getroffen, dat nog argeloos lag te dromen In het
Arlbergdal, tevreden met de karige opbrengst van
de veehouderij en het nog zeer bescheiden toeris
me?
Zegeningen
De oproep van pastoor H. Kirschener om weer
eens ernst te maken met het rozenkransgebed,
óók in de huiselijke kring, is nu voor velen aan do
vemansoren gesproken. Wie kan het drukker heb
ben met het tellen van de materiële zegeningen
dan deze gelovigen? Het kerkje wordt gestut door
een van de vele torens in Oostenrijk die een ui
naar het zwerk heffen, als wilden zij de almachtige
een reukoffer aanbieden.
In dit sneeuwwitte bedehuis pronkstuk van vele
VVV-brochures zijn kok Norbert Hafele en ser
veerster Martina Suzanne Rau in september ge- verkeer.
Ski-total! De nieuwe kreet die van alp tot alp door
de wintersportgebieden schalt, reduceert het citer
spel tot een zwak gepingel in de marge van deze
Industrialisatie. In samenwerking met omliggende
dorpen wordt deze winter voor het eerst een ge
combineerde skipas te koop aangeboden.
Deze geeft recht op het gebruik van 67 banen en
liften, die gezamenlijk per uur 66.000 personen op
hoger niveau kunnen brengen. Voorts is besloten
om in een statige villa het nieuwe skimuseum on
der te brengen. Het zal recht doen wedervaren aan
Sankt Anton plus onderhorigen als bakermat van
het alpine-skiën.
Wat kan er dan nog ontbreken aan het geluk en
de voorspoed van Sankt Anton? In café Sailer
drinken de notabelen vergenoegd hun Obstler, ge
zeten aan de stamtafel. Burgemeester Herbert
Sprenger en de twaalf apostelen van de VVV (een
bestuur dat circa 500 zakenlieden vertegen
woordigt) stellen vast, dat Holland nog een woord
je mee spreekt.
Want ziedaar, reeds oogst men de eerste, zij het
niet „rimpelloze" vruchten van de goodwillreis
naar ons land. De Stichting 55+ Reizen heeft maar
liefst 270 passagiers bij elkaar gekregen voor een
tegenbezoek. In het met fresco's beschilderde ho
tel „Schwarzer Adler" en negen andere behuizin
gen kruipen zij elke avond zielstevreden tussen de
lakens na een dag vol indrukken.
beetje verschoten uit;
ook mensen met een
smallere beurs hebben
er keuze uit kamers
met of zonder bad. Op
de Heimatabenden
gaat het er lustig toe.
Aan de andere kant
van de Arl bergpas
wrijft VW-directeur
Herbert Schwarzler van
Lech zich vergenoegd
in de handen, terwijl hij
losjes zijn kennis van
onze taal in praktijk
brengt. „Goede mor
gen. Hoe maakt u
het?". Reeds sinds
1961 behoort onze ko
ninklijke familie tot de
vaste gasten in Lech. In
Gasthof „Post" ver
trouwen zij zich toe aan
de goede zorgen van
Franz en Kirsti Moos-
brug.
Ook hier troffen de
hoge gasten twintig
jaar geleden een eenvoudig dorpje aan, zonder
enige pretentie. Nu pronkt men met 12 hotelba-
den, 25 sauna's, 12 hot-whirl-pools. De bevolking
is explosief toegenomen van 400 tot 1400; er wer
ken in het hoogseizoen 1800 extra personeelsle
den voor 6500 gasten.
Cijfers, cijfersl Ze worden overal trots op een rijtje
gezet. Maar eens zal van Herbert Schwartzlers ge
zicht de glimlach wijken, want ofschoon Lech
krampachtige pogingen doet om standing en allure
te handhaven, is net evenmin bestand tegen de la
wine van het massatoerisme. Zeker als ergens
majesteitelijke gasten en andere hooggeplaatsten
(zoals in Lech bondskanselier dr. Bruno Krelski)
hun domicilie kiezen, krijgt zo'n dorp een magneti
sche aantrekkingskracht.
Verlies
Maar niemand treurt nog om het verlies van de ei
gen identiteit. Terug dus, naar Sankt Anton. Langs
het hoog op de Arlbergpas gelegen en zeker zo
sacrale Sankt Christoph, waar de mensenvriend
Heinrich Findelkind zich reeds in de vroege mid
deleeuwen ontfermde over verdoolde reizigers. Op
deze historische plaats verrees een kapel. Het ex
clusieve Hospiz-hotel zet de traditie voort, zij het
tegen betaling.
Na een vluchtige inspectie lijkt het meer te bieden
aan supercomfort dan de twee „Posten" van Lech
en Sankt Anton bij elkaar. Waarom logeren hier
geen vorsten en vorstinnen? De prijs van een kof-
Koeien met bellen om de hals geven niet alleen melk; zij hebben ook een decoratieve functie In
toerisme, zij het dat ze soms aanleiding geven tot filevorming. Hot vee heeft altijd voorrang in
Het eerste tegenbezoek. Met de Stichting 55+ Reizen naar Sankt Anton ge
komen landgenoten op het terras van hotel Schwarzer Adler.
taal. In dit goedkope seizoen wordt soms de In
druk gewekt, als zou Sankt Anton het toevluchts
oord zijn geworden voor alleen maar doodgewone
stervelingen, vaak nog wat slecht ter been boven
dien en afkerig van (uit)glijden, in welke vorm dan
ook.
Klassiek
Dat is maar schijn. In de winter toont Sankt Anton
het ware en edele gezicht van een klassiek winter
sportcentrum. Al logeert zij dan in Lech, onze ko
ningin keert hier geregeld terug tot haar eerste
liefde. Vorige winter heeft ze nog koffie gedronken
in „Sailer" temidden van oude bekenden. Zij heeft
haar hart aan Sankt Anton verloren, dat is duide
lijk.
Hoe vereerd gevoelde zij zich niet, toen haar op
het bordes te Soestdijk het erelidmaatschap werd
aangeboden van de wereldberoemde Skiclub Arl
berg, een gezelschap van tweeduizend prominen
ten uit vijf werelddelen, ver gevorderd in de ski-
sport en/of het beklimmen van de maatschappelij
ke ladder? Sankt Anton zal altijd een begrip blij
ven In het wintersportgebeuren.
Dank zij die skiclub. Dank zij 's werelds grootste
(alweer) skischool onder leiding van dubbelkam-
pioen Karl Schranz, die in het heetst van de strijd
300 leraren de sneeuw in stuurt! Het „Glorie, glo
rie, halleluja" wordt rond Kerstmis niet alleen ge
zongen voor het kindeke in de kribbe. Het stijgt
hoger en hoger tot aan Gods troon mischien, maar
even verwijlend boven de Eisenspitze (2854 meter)
en de verre Rossfallscharte met zijn ijzingwekken
de gletsjers.
Déér Is voor Sankt Anton de alpenroos ontsproten
aan het Ijs. In het gebergte is de grote victorie be
gonnen voor het gehucht, dat een schamel be
staan ontleende aan het geploeter op almen en
flanken. Hannes Schneider ontworstelde zich aan
deze beperkingen. Zijn naam leeft voort als die
van een koene ontdekkingsreiziger en dat was hij
ook min of meer. Hij ontwikkelde het skiën tot een
sport voor aanvankelijk een elitair gezelschap en
later de brede massa. Tot in Japan en Amerika
verbreidde hij de door hem ontwikkelde techniek.
Pionier
Sportcafè Schneider dus, Sporthuis Schneider,
een standbeeld bij de kerk, het geboortehuis in
Stuben als een bezienswaardigheid, waar een zeer
oude broeder als remplapant voor de in 1955 over
leden pionier achter de gordijntjes zit.
Drie In het gelid opmarcherende hoogspanningslei
dingen spannen hun draden boven hef dal. 's Zo
mers maaien de boeren het gras dat nog groeien
wil onder de sleepliften. Ski-total! maar met
allure, hoe dan ook. De skiclub heeft het tachtigji-
rig bestaan al achter de stramme rug. Vermaarde
wedstrijden als de Kandahar-Rennen voltrekken
zich in een sfeer van ridderlijke sportiviteit, als een
ritueel voor ingewijden. Ze worden in januari 1981
voor de 46e keer gehouden. Inzet; de fel begeerde
„wereldcup".
LEO J. LEEUWIS
