4
Nu geschikt ogenblik voor olieboycot Z.Afrika
Aardbevingramp
ergste in Europa
sinds 65 jaar
Napolitanen hebben apart
zintuig voor natuurrampen
In Ni jl -provincie
geen levend wezen
meer te bespeuren
Hopi-Indianen: Schepper gaf
ons grond in bruikleen
Verbetering mogelijk in
betrekkingen VS-Sovjet-Unie
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 27 NOVEMBER 1980 PAGINA
35
VOORZITTER TAMBO VAN ZUIDAFRIKAANSE BEVRIJDINGSBEWEGING:
DEN HAAG MAPUTO Steun aan de Front
lijnstaten in zuidelijk Afrika is dringend noodzake
lijk, maar deze steun mag niet in de plaats komen
van directe ondersteuning van de strijd tegen de
apartheid in Zuid-Afrika. Met deze boodschap heeft
Oliver Tambo, voorzitter van het African National
Congress, de grootste verzetsbeweging in Zuid-Afri
ka, deze week getracht Nederlandse politici ervan
te overtuigen dat nu het geschikte ogenblik is aan
gebroken voor het afkondigen van een olieboycot
van Zuid-Afrika. Tambo sloot gisteren zijn bezoek
aan ons land af.
In gesprekken met onder meer minister Van der
Klaauw van buitenlandse zaken heeft Tamo, zo ver
klaarde hij, de indruk gekregen dat Nederland nog
steeds serieus een- olie-embargo tegen Zuid-Afrik^
overweegt.
De Nederlandse bewindsman bevindt zich overigens
momenteel in de Mozambikaanse hoofdstad Maputo,
waar een internationale conferentie wordt gehouden
om na te gaan hoe de aan Zuid-Afrika grenzende
Frontlijnstaten hun grote economische afhankelijkheid
van het machtige buurland kunnen verminderen. Aan
het begin van die conferentie heeft de voorzitter, de
minister van financiën van Botswana, tegenover Ne
derlandse journalisten verklaard dat degenen die den
ken dat sancties tegen Zuid-Afrika succes zullen heb
ben en het land de apartheid zal afschaffen „niet weten
waarover zij praten". Hij haalde het geval van Rhodesië
aan als voorbeeld, dat sancties toch weinig effect heb
ben. De minister liet zich echter niet uit over de ge
dachten van de Frontlijnstaten over een eenzijdige olie
boycot tegen Zuid-Afrika, bijvoorbeeld door Nedérland.
Waarnemers verwachten dat de conferentie, waaraan
door alle landen van de EG én de Europese Commissie
wordt deelgenomen, niet tot economische dwangmaat
regelen tegen Zuid-Afrika zal besluiten. Zuid-Afrika
weet dat die sancties ons, de Frontlijnstaten, zullen tref
fen en kan ons dan tegen elkaar uitspelen, aldus de mi
nister van Botswana. Wel zullen de deelnemende lan
den, naar verwachting, een aantal projecten goedkeu
ren dat de Frontlijnstaten economisch minder afhanke
lijk moet maken van Zuid-Afrika.
AANTAL DODEN OP
MEER DAN 5.000 GESCHAT
.NAPELS De aardbeving van afgelopen zondag in
Zuid-Italië heeft inmiddels zoveel slachtoffers
tjeëist, dat van de ergste aardbevingsramp in Euro
pa sedert meer dan 65 jaar wordt gesproken. Vol
gens officiële cijfers zijn momenteel 3.100 doden ge
borgen en worden nog zeker 2.000 mensen vermist.
Een dagblad in Napels heeft gisteren echter gemeld,
dat als alle slachtoffers zijn geteld het cijfer erg
dicht in de buurt van de 10.000 zou kunnen komen
te liggen.
Een man, wiens huis werd vernield, draagt
door de straten in Avellino de spiegel die hij uit
de puinhopewn van zijn huis heeft kunnen red
den.
De voortdurende twijfel over de hoogte
.van het aantal slachtoffers is mede ver-
.oorzaakt door het feit dat, ondanks eerde
re berichten, pas gisterenmiddag ook de
afgelegen bergdorpen door de hulptroe
pen zijn bereikt. Eerder op de dag had de
burgemeester van een dorpje waar 500
van de 1.500 inwoners worden vermist
.nog laten weten, nog steeds van alle hulp
•verstoken te zijn. Ook hij liet weten, dat
^honderden mensen de ramp hadden kun
nen overleven als de hulp snel op gang
was gekomen.
Inmiddels begint ook de stroom van hulp
middelen enigzins op gang te komen.
Maar naar functionarissen laten weten is
de hoeveelheid tenten, dekens, medica
menten en bergingsmateriaal niet toerei
kend om op korte termijn orde op zaken
te stellen in het getroffen gebied, waar
overigens zelfs gisteren nog overlevenden
uit' de puinhopën vandaan werden ge
haald. De vooruitzichten voor de duizen
den mensen die de nachten in de open
lucht moeten doorbrengen sinds dins
dagavond hebben zich bijna 20 nieuwe be
vingen voorgedaan zijn niet gunstig.
Terwijl er éen nijpend 'tekort is aan ten
ten, dekens en water, wordt voor de ko
mende dagen koud weer verwacht. Giste
ren vielen er al zware regenbuien en in
de bergen zal in het weekeinde waar
schijnlijk sneeuw vallen.
NAPELS Napels, de
hoofdstad van het rampge
bied, kan niet worden be
schouwd als een getroffen
stad. De Napolitanen zijn
wel bang. Van oudsher heb
ben ze een bijzonder zintuig
om natuurrampen te voor
voelen. Vandaar, dat ook in
de nacht van dinsdag op
woensdag duizenden Napoli
tanen de nacht hebben door
gebracht in auto's of onder
<le blote hemel in parken en
op parkeerterreinen, ook al
bezitten ze een onderkomen.
Ze verwachtten nog meer
aardschokken. Het deed ons,
die geen ernstige aardbevin
gen gewend zijn, wat over
dreven aan. Totdat we
woensdagmorgen in onze
kamer in hotel Palace aan
de Piazza Garibaldi in Na
pels een paar scheuren in de
muur ontdekten die er de
avond tevoren nog niet wa
ren. De vloer was bezaaid
met kalkstof en puinkor-
rels. Het bleek dat zich 's
nachts weer enkele lichte
aardschokken hadden voor
gedaan.
Napolitanen houden rekening
met zulke mogelijkheden, van-
we nog wat doorpaten, geeft
hij toe dat veel Napolitanen de
„terremoto", die hier in zijn
uitwerking beperkt is geble
ven, aangrijpen om zichzelf
een extra vrije dag te bezor
gen. Die wordt dan drukpra-
tend en gesticulerend doorge
bracht. De vrees bekruipt 9ns
dat deze mentaliteit wel eens
de ernstigste hinderpaal zou
kunnen zijn voor een snelle
wederopbouw, alle hulp uit
andere delen van Jtalië ten
spijt.
Bewoners van het plaatsje Castelgrande zitten buiten in
de kou te wachten op tenten, waarin zij hun intrek kun
nen nemen.
daar dat ze 's nachts buiten
kamperen, maar dat leidt in
deze stad, die toch al geen
toonbeeld is van properheid,
tot een onvoorspelbare chaos.
Qp de plaatsen waar gistera
vond en vannacht grote vuren
werden gestookt van afval en'
fruitkratten, Óm de op het as
falt slapende mensen wat
warmte te bezorgen, liggen nu
grote ashopen. Geen mens die
ze opruimt, evenmin als de
menselijke uitwerpselen die in
portieken of onder lantaarnpa
len zijn gedeponeerd. Overal
liggen stukken papier en plas
tic, waarin slapende mensen
gewikkeld zijn geweest.
Vers brood is in Napels ook
deze morgen niet te krijgen: de
bakkers hadden angst om aan
het werk te gaan, zegt de kel
ner in ons hotel. En winkeliers
die het van de schaarste ge
bruik wilden maken door de
prijzen op de jaren, werdon
door een menigte belaagd. Als
Schade
in musea
NAPELS Archeologen in
Napels hebben gisteren be
kendgemaakt dat de aardbe
ving van afgelopen zondag
grote schade heeft aangericht
in de beroemde overblijfselen
van de Romeinse stad Pompei.
Honderden muren zijn inge
stort en grote delen zullen ge
ruime tijd voor het publiek ge
sloten blijven. Verder werd
melding gemaakt van schade
in het Nationale Museum van
Napels, waar meer dan 1.000
kostbare kunststukken kapot
zijn gevallen.
OOGGETUIGE WRAAKACTIES BEVRIJDINGSLEGER:
NAIROBI In het midden en noordwes
telijke gedeelte van de Nijl-provincie in
Oeganda is in de verre omtrek geen le
vend wezen meer te bespeuren, liggen
overal rottende lijken, wemelt het van de
gieren die men al op kilometers afstand
kan zien en staat geen huis en geen kerk
meer overeind. Hoe de mannen, vrouwen
en kinderen zijn omgebracht werd, vol
gens berichten, in geuren en kleuren be
schreven door de soldaten van de Alcholi-
stam en de militia's van de Alcholi's, die
samen met het Nationale Oegandese Be
vrijdingsleger de Nijlprovincie waren bin
nengetrokken. De Alcholi's wilden zo
wraak nemen op de duizenden doden, voor
het merendeel soldaten, die in de eerste
dagen na de staatsgreep van Idi Amin
(1971) onder hun stamgenoten waren ge
vallen.
De „invasie" van ex-Amin soldaten waar vol
gens de regering sprake van was en wat de
aanleiding tot het militair optreden gaf, was
volgens de berichten niet meer dan een be
zoek van vluchtelingen van over de grens,
die voedsel en voertuigen wilden stelen. „Ik
was in Arué toen de regering zei dat die stad
was gevallen en niets wees op een invasie",
aldus de schoolmeester.
De schoolmeester zei verder dat het Oegan
dese leger op 8 oktober door Arua heen was
getrokken in de richting van de grens met
Zaïre en Soedan. Drie dagen lang werd er in
het geheel niet gevochten. Maar vanaf 13 ok
tober zochten de mensen uit de grensgebie
den hun toevlucht in Arua vanwege de door
het leger aangerichte moordpartijen. Op 14
oktober, zo zei hij, keek hij samen met 18 an
dere mensen uit de school die als enigen van
de in totaal 400 aanwezigen hadden weten te
ontsnappen, vanuit het oerwoud toe hoe de
school door soldaten werd omsingeld en in
In het eerste oog ge tuigeverslag van de in ok
tober in de Westoegandese Nijl-provincie
aangerichte moordpartijen, waardoor vol
gens het Hoge Commissariaat voor de Vluch
telingen van de Verenigde Naties bijna een
kwart miljoen Oegandezen naar Zaire zijn
gevlucht, beschrijft een schoolmeester van
de Lugbara-stam, die na lange omzwervin
gen Nairobi heeft weten te bereiken, tegeno
ver de Guardian hoe zijn stamgenoten zijn
afgeslacht door soldaten van het Nationale
Oegandese Bevrijdingsleger, allen behorend
tot de Alcholi-stam.
brand gestoken. Hij zei dat hij zijn eigen huis
zag afbranden terwijl zijn vrouw, drie kinde
ren en zijn moeder zich binnen hadden ver
stopt voor de soldaten, die, zo zei hij, om
streeks het middaguur in zijn dorp aankwa
men en onmiddellijk op de school begonnen
te schieten.
„De leerlingen renden de kerk binnen, op de
hielen gevolgd door priesters met de bijbel
onder de arm, maar zo moeten allemaal snel
dood zijn geweest, want de kerk ging enkele
minuten daarna in vlammen op".
De schoolmeester, een rustige man van mid
delbare leeftijd, beschreef tevens zijn reis
vanuit Arua naar het zuiden. Hij had er drie
dagen over gedaan om de oever van de Nijl te
bereiken en een bootje te bemachtigen om
aan de overkant te komen. Op zijn tocht door
de Jungle had hij dorpjes gezien waar alleen
de kinderen nog in leven wa-en. De militia's
van de Alcholi's pakten de kinderen beet en
hakten hen met speren en messen in stuk
ken.
De schoolmeester is kort geleden ook uit
Kampala gevlucht en bevindt zich momen
teel in de Keniase hoofdstad Nairobi. Net als
vele anderen ziet hij er geen heil in naar Oe
ganda terug te keren.
SENATOR PERCY:
MOSKOU Er is reden om te hopen dat de
Amerikaans-Russische betrekkingen zullen
verbeteren. Dit concludeerde de Amerikaan
se senator Charles Percy na een meer dan
twee uur durend onderhoud met de Russi
sche partijleider Leonid Brezjnev.
Percy, die morgen'opnieuw een ontmoeting zal
hebben met Brezjnev en diens minister van
buitenlandse zaken Andrej Gromyko, wordt
volgend jaar bij het aantreden van Ronald Rea
gan als nieuwe president van de Verenigde Sta
ten voorzitter van de invloedrijke senaatscom
missie voor buitenlandse zaken. Naar verwach
ting zal Percy morgen met de Russen praten
over een mogelijke heropening van de onder-
handelingen over het SALT-II-verdrag ter be
perking van strategische kernwapens.
De Russische partijleider wees er na het onder
houd met Percy op dat de Verenigde Staten
niet hoeven te proberen militair superieur aan
de Sovjet-Unie te worden. De Sovjet-Unie is
niet het soort land waartegen men op zulk een
basis praat. Maar, aldus het Russiche persbu
reau Tass, de Sovjet-Unie is bereid met het
nieuwe Amerikaanse bewind samen te werken.
Percy is de eerste hoge Amerikaanse functiona
ris die met het Russische staatshoofd sprak
sinds het bezoek van senator Robert Byrd in
juli 1979. De Amerikaanse senator zegt zowel
Carter las Reagan alsmede de senaat te verte
genwoordigen.
VN-
bemiddelaa
Palme boel
LC
succes
NEW YORK Dc spec
afgezant van de Vereng
Naties, de Zweedse socia
tenleider Olof Palme, h|
een principe-overeenkoi
bereikt met Iran en I
over het vertrek van S
koopvaardijschepen p pa
vastzitten in de grensriinne<
Sjatt-el-Arab. De technici
details van de overeenkojT
worden momenteel ui"e
werkt. Het is niet preciespers
kend hoeveel schepen pe V
cies vastzitten in de betwfn Vi
Sjatt-el-Arab, maar half gjnjc
tobcr schatte dc Vereni
Naties hun aantal op zes
ende
Palme keerde onlangs tdïie
van een missie naar Iranippei
Irak die ten doel had de t^hhe
oorlogvoerende staten aanllp*li
onderhandelingstafel te 1
gen. Palme gaat waarschijrf® SP
volgende maand opnieuw rjOYei
het oorlogsgebied om
„tweede fase" van zijn mgentig
van goede diensten te bej(Ren
nen. bij 1
De regering van Saoedi-Alat d
bië heeft te kennen gegetfase
dat het veiligheidsverdrafde, d
wil sluiten met de kleine GLevsl
staatjes. De Saoedi's zou(erma
ernstig bezorgd zijn oven min
olievelden en de olie-uit\£. Vr:
van het Arabische schiereiljjd bel
in verband met het Iraaar me
Iraanse conflict. Iran vo&ten
gisteren een grote luchtaamde s|
aan uit op Iraakse olieveldiki tra
llen.
die pe
Hoofdstad
Litouwen
gesloten
voor
Ig ee
t'67 n
li stot
buitenlanders r0SD
kmaai
MOSKOU De Sovjet-autfo ove
teiten hebben Vilnjoes, g oor
hoofdplaats van de Sovjetn gun;
publiek Litouwen, geslqis. H<
voor buitenlanders. Westebrtief
correspondenten in Mos) zaak.
die daarheen wilden reitd wa
kregen te horen dat Vilnj maa
'voorlopig' niet toegankelijiolen,
voor vreemdelingen. staat
Litouwen is de westelijhnpo n
Sovjet-republiek met 3,4 bal>
joen inwoners onder wieoot".
miljoen Litouwers, 270 de ee
Russen en 240.000 PolenJI
republiek die in 1940 bijl
Sovjet-Unie werd ingell
grenst over circa 100 km krgebl
Polen. Tussen Litouwen rteger
Polen bestaan al eeuwenllde E
nauwe betrekkingen. jl initi,
wu ae ee
in.jkmaai
bfitak 1
ïelii de
Versterking
Syrische troepe Sledig.
Itie aé
aan grens met tbre
ppak
Jordanië
AMMAN De Jordaanse L
nister van voorlichting, Adjt
Abou Audeh, heeft implif
bevestigd dat er zich Syrisj
troepen aan de grens met «f
danië bevinden.
Op een vraag naar de geril
ten over die troepenconcenL
tie antwoordde de minisfc
Wij weten niet of die troeP
tegen Jordanië zijn bedo]
wij geloven eerder, dat ze c
zijn ter versterking van
Syrische front tegen Israë^
de hoogten van Golan".
ROTTERDAM Op het
Russell-tribunaal in
Rotterdam hebben gisteren
twee gemaskerde Indianen
uit de Middenamerikaanse
staat Guatemala op
emotionele wijze getuigenis
afgelegd over het bloedbad
dat de Guatemalaanse
regering aanrichtte in
januari van dit jaar, nadat
Indiaanse boeren tot
bezetting waren overgegaan
van de Spaanse ambassade
uit protest tegen de
gewelddadige onteigening
van hun (olierijke)gronden.
Volgens de Indianen was de
bezetting van de Spaanse
ambassade het gevolg van
een langdurig proces van
onderdrukking. De
Guatemalaanse regering
heeft steeds elke
verantwoordelijkheid voor
het bloedbad, dat leidde tot
een diplomatieke breuk met
Spanje, afgewezen. Getuigen
op het tribunaal wisten aan
te tonen dat de bezettende
indianen door geweerkogels
van het leven waren beroofd.
DEN HAAG Het Russell-tri
bunaal heeft voor vandaag twee
zeer belangrijke onderwerpen op
de agenda: de klacht van de
Hopi-Indianen (Arizona en
Nieuw-Mexico) en die van de
Sioux-of Dakota-Indianen, in
wier domicilie de uraniumrijke
Black Hills gelegen zijn.
De zaak van de Hopi's met hun sterk
met de natuur verbonden religieuze in
zichten, kan illustratief genoemd worden
voor de toestand van de Indianenvolke
ren in de V.S. en in Canada. „De Schep
per heeft het land als bruikleen aan de
Hopi's gegeven en het is aan ons om de
wetten van de Schepper ten uitvoer te
leggen", zo zeggen de Hopi's. „Wij heb
ben nooit met de Amerikanen oorlog ge
voerd. Wij leven onder de wetten van de
Schepper en niet onder die van de Ame
rikanen; Wij hebben nooit enig verdrag
met de Amerikanen gesloten en nooit
iets van onze grond of van onze gouve-
reiniteit aan de Amerikanen overgedra
gen.....". De Hopi's beschouwen de VS al
leen maar als een buurland en zien iede-
Een half 'gesluierde' Indiaan uit Gu
atemala op het
Rotterdamse Russell-tribunaal.
re inmenging in hun aangelegenheden
en in hun levenswijze als niet te tolere
ren.
De Amerikaanse autoriteiten zien dat
uiteraard geheel anders. Toen in 1934 de
„Indiaanse Reorganisatie Wet" tot stand
kwam, voegden zij de autonome Hopi-
dorpen tot één Hopistam onder een
stamraad, die door de Hopi's zelf geko
zen heette te zijn. In werkelijkheid
bracht slechts 10 pet van de Hopi's
men zou hen nu collaborateurs noemen
hun stem uit; 90 pet deed aan deze
poppenkasterij niet mee.
Niettemin nam deze stamraad beslissin
gen ten aanzien van toerisme, landver-
pachting, energiewinning en woning- en
kerkenbouw. Wat het laatste betreft zijn
vooral de Mormonen actief: zij bouwen
bij voorkeur hun kerken op voor de Ho
pi's heilige plaatsen
De energiewinning is voor de Hopi's
ronduit rampzalig geweest. De water
houdende steenkolenlagen, die een groot
gebied van grondwater voorzien, werden
door de Peabody Coal Company afge
schraapt en als gruis, door middel van
het genoemde grondwater door leidin
gen naar de grote electriciteitsbedrijven,
die een aantal grote steden van stroom
moeten voorzien, gepompt. Op die ma
nier verloor het gebied van de Hopi's
zoiets van 5000.000 liter grondwater per
dag met het gevolg dat de oude water
putten en -bronnen droog kwamen te
uits
|ft var
ijd on
dnick
ad) 2-
ntelic
ft 1-
neldsi
escho
rger I
(Fra)
gen di
Larie
Plati
jnting
staan en het land verkommerde tot een j®*
troosteloze woestijn, waar wind en erosieJ*'|®|*
vrij spel hebben. r
Op de immer wassende stroom van*1!60 y
klachten had de Amerikaanse regeringj 'n®r-
maar een antwoord: het aanbieden van!3'-
een soort schadeloosstelling van" 5 mil-j3*®"®
ioen dollar. De door de Amerikanen be-I1®
heerste stamraad legde dit voorstel aan.®"'*
de Hopi's voor, die de dag voor de stem-".6'
ming precies liet samenvallen met de da-
turn voor de grote ceremoniële feesten®®®*
van de Hopi's.
Het gevolg was dat nauwelijks een Hopi' ®f®
zijn stem kwam uitbrengen en vice-pre-
sident Mondale met een schijn van recht §che
de betreffende „overeenkomst" kon te-
kenen. Mrecli
De situatie in Zuid-Dakota is nauwelijks
anders. Daar in de buurt van de heilige uj?erfl
Black Hills, waar de starre koppen van
vier Amerikaanse presidenten met meer W€
gevoel van nationale trots dan voor eer-
bied voor de natuur, zijn uitgehakt, is* ^01
uranium gevonden. Deze heuvels zijn[s:
heilig voor de Siouxvolkeren, zoals de£®J®n
Oglallah, de Hunkpapa en de Lakota, die™
de aarde zien als hun moeder. Hoewel'*
definitieve beslissingen nog niet gevallen
zijn, zijn de maatschappijen al bezig met p
hun proefboringen: ze weten toch wel, (*J
dat de „vooruitgang", die de dekmantelP£a
is van de hebzucht, toch zal „zegevie-f®*
ren". ®3-
TOON VAN GRINSVEN
BUM
