Indianen
onzeker
over koers
in wereld
van
vandaag
„Wij zijn
instrum en ten
van
God
V oedselrestefKC
verwerken tc5(
veevoerder
Suriname ernstig verzwakt door leegloop en corruptie
Schulden van arme
landen kwijtschelden*
ia
„Oorlog is
geen
spelletje"
F ractie voorzitters
PvdA en D'66 stevenen
af op links college
ITj
21
h:
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 25 NOVEMBER 1980 PAGI
„BESCHERMERS" NIET ALTIJD
GEWAARDEERD
Boeddistische monniken luisteren tijdens het Russelltri bunaal in de Doelen te Rotterdam, aandachtig naar de
problemen van de Indianen.
ROTTERDAM Aa/i emotionele voorval
len is de eerste dag van het Vierde Russell-
tribunaal over de Amerikaanse Indianen in
de Rotterdamse Doelen nog niet rijk. In een
goedgevulde zaal van het Rotterdamse Doe
lencomplex waar de kleine groep Indianen
opvalt door hun kleurige kledij, passeert
een lange reeks sprekers de revue. Zij spre
ken op de eerste dag over drie aanklachten
uit een lijst van twaalf die tesamen een re
presentatief beeld moeten geven van de on
derdrukking van de Indiaan op het Ameri
kaanse continent: landroof op grote schaal,
hedentendage nog altijd massaal van toe
passing in de Amerikaanse landen, uitroei
ing, voornamelijk in een nog niet zo ver ver
leden en, wat weer vooral vandaag aan de
orde is, schending van hun eigen cultuur
door noodgedwongen aanpassing.
Een van de aanklachten die behandeld wordt is
afkomstig uit de Indianengemeenschap van de
Ondores in Peru. In 1958 begonnen de India
nen daar een proces tegen een internationale
mijnonde'rneming,.om het land dat hen tweeën
halve eeuw geleden werd afgenomen, terug te-
krijgen. Ondanks rechterlijke uitspraken in
hun voordeel in de afgelopen twaalf jaar waren
zij machteloos tegen de staatsbedrijven die tot
nu de teruggave van het land wisten te verhin
deren. Nog maar ruim een jaar geleden werden
bijbeen gewelddadige ontruiming twee Indianen
gedood. Rechters weigerden te onderzoeken
wie verahtwoordelijk gesteld moesten worden
voor hun dood. Drie maanden terug werden de
Indianen na een bezetting opnieuw van hun
land verdreven.
De leidende politici in Peru namen daarbij een
afwachtende houding aan. Iets wat in de hand
wordt gewerkt door de wet in Peru die in feite
uitgaat van twee soorten mensen: zij die „be
schaafd" zijn. en, op de tweede plaats „wilde of
half ontwikkelde Indianen", op wie de wetten
eigenlijk niet van toepassing zijn.
Dit alles wordt op het tribunaal met verve aan
geklaagd door Peruanen die zelf geen echte In
dianen zijn. De Indianen kennen op het tribu
naal een overdaad aan beschermers. Iets wat de
Indianen echter niet altijd even goed kunnen
waarderen^ Toen de problemen van de Ondo-
res-gemeenschap ter sprake kwamen, protes
teerde een Indiaan luidkeels omdat hun eigen
zaak niet werd bepleit door'een lid van de On
dores zelf, maar door een vertegenwoordiger
van een locale Peruviaanse organisatie, die het
wil opnemen voor de Indianen. Inderdaad ligt
hier niet een gering probleem voor het Russell-
tribunaal. Want terwijl de meerderheid van de
Indianen zich nog maar nauwelijks bewust is
van hoe hun samenleving eruit zou moeten
zien, willen soms hun beschermers een kant
met hen op waarover zij zelf nog allerminst zijn
uitgedacht. Een democratische gedachtengang
bijvoorbeeld is voor de Indiaan nog helemaal
niet vanzelfsprekend. Zij staan nog maar het
aan het begin van een oriënteringsproces, iets
waarbij het tribunaal in Rotterdam hen schijn
baar hoogstens een, handje kan helpen.
PAUL VAN VELTHOVEN
PROVINCIE GELDERLAND: ÜIË£!
h o
ARNHEM Het provinciaal bestuur van GelderlaL
onderzoeken of weggegooide voedselresten direct of i^
kunnen worden gebruikt als veevoer. De provincie
ook dat de inwoners van. Gelderland hun tuinafval
mogelijk in eigen tuin moeten gebruiken als mest. j
ver zal een voorlichtingscampagne op touw worden p** °nzeJ:
Piet Ti
Dit staat in het voorontwerp van het provinciale afval#£^°^ff va[
plan. Het hergebruik van de afvalstoffen staat in dit plafT*
op. Het provinciebestuur verlangt van de Gelderse genfBARD
onder meer dat binnen drie jaar papier en karton gesL^j^^y,
worden ingezameld. Hetzelfde geldt voor het ophalen va Kglfwy
Ook moeten de gemeenten in Gelderland binnen drie jai-nnr a
nen klaar hebben over de inlevering door de bevolking v|*Y®r
fresten, batterijen, afgewerkte olie, spuitbussen en dergeflde D€
Ange
MINISTER DE KONING IN PARIJS
iro vinei
stalleer
PARIJS Nederland is er voorstander van elk jaj
procent kwijt te schelden van de schulden van ont,
lingslanden om te voorkomen dat die landen stikjjna IC
hun verplichtingen. Minister De Koning van °nke)(
lingssamenwerking heeft dat gisteren gezegd in -
waar hij een OESO-ministersconferentie bijwoondruSCIH
ontwikkelingshulp. I Italië
Op die conferentie is gesproken over een efficiënte wilj^jg j
hulpverlening, „eigenlijk niet de juiste term", aldus de b|je Weir
man. Hij vindt dat de ontwikkelingslanden het recht, jden, d
gunst, genieten van bijstand. Aan de OESO-conferentiejr aardsi
de meeste Westeuropese landen deel. Voorts Japan, A^ getroff
Canada, Australië en Nieuw-Zeeland. De minister is ve£ daarbij
over de ontwikkelingshulp die de rijke landen opbrengei|en g(
sproken was dat in 1985 die hulp 0,7 procent van bruto naarste b
inkomen zou bedragen. Dit percentage dreigt uit te koj, afgel<
0,39. Vooral Engeland en Amerika zijn daar schuldig aa^ 1975
minister De Koning. [j^g ge
gn viele
ld doden
geen wei
NA VIJF JAAR ONAFHANKELIJKHEID
(Van onze redactie buitenland)
DEN HAAG Paramaribo, 25 november 1975. In
het stadion omhelst premier Arron president Fer-
rier. Prinses Beatrix en de Nederlandse eerste-mi-
nister Den Uyl delen in de feestvreugde, nu de Ne
derlandse driekleur is gestreken, de Surinaamse
vlag gehesen en het Wilhelmus voor de laatste
maal als volkslied heeft geklonken. Na eeuwen
van Hollandse overheersing en vervolgens een pe
riode van beperkt zelfbestuur is Suriname een on
afhankelijke staat.
Paramaribo, 25 november 1980. Ergens in de Suri
naamse hoofdstad wacht Henck Arron op zijn be
rechting. Voor het Bijzonder Gerechtshof zal hij
zich moeten verantwoorden voor zijn door corrup-
tie-op-grote-schaal gekenmerkte wanbeleid tussen
1973 en 1980. De vijfde verjaardag van de repu
bliek Suriname brengt hij, de man die zijn vader
land naar de onafhankelijkheid leidde, door op een
manier die hij een jaar geleden niet voor mogelijk
hield. Op de dag af negen maanden geleden werd
zijn wettige regering door een groepje militairen
aan de kant gezet. Een conflict met de onderoffi
cieren was de druppel die de emmer deed overlo
pen; corruptie, fraude, armoede en bedrog hadden
het vertrouwen in het kabinet tot een absoluut mi
nimum teruggebracht. Met naast de staatsgreep als
belangrijkste gevolgen, dat momenteel de helft van
de oorspronkelijke Surinaamse bevolking in Ne
derland woont; de machthebbers van weleer ge
vangen zitten en de vraag gerechtvaardigt lijkt of
de republiek, die nu in de puberteit is blijven ste
ken, ooit de volwassenheid zal bereiken.
Terugblikkend op de afgelopen vijf jaar moet men
constateren dat als er in Suriname van enige ont
wikkeling sprake was, het tot aan de omwenteling
van 25 februari alleen een ontwikkeling in de ver-
keerde richting is geweest. Corruptie, wanbeleid
en politieke instabiliteit beleefde hoogtijdagen en
de vliegtuigen naar Amsterdam zaten voller dan
ooit. De diepere achtergronden van dit proces zijn
in de tijd na de machtsgreep van de sergeanten al
uitvoerig belicht, waarbij overduidelijk naar voren
kwam dat ook Nederlandse bedrijven het spel der
corruptie mee wisten te spelen.
Toen de Nationale Militaire Raad de touwtjes een
maal in handen had, werd beterschap beloofd, af
gedwongen kan men beter zeggen, wie niet wilde
luisteren werd in het openbaar gestraft. Nu, zo'n
half jaar verder, lijkt de rol van de Nationale Mili
taire Raad weer uitgespeeld, althans waar het re
volutionairen van het eerste uur als de sergeanten
Mijnals, Sital en Joeman betreft. Op 19 augustus
van dit jaar maakte opperbevelhebber van het le
ger Bouterse bekend, dat het trio in samenwerking
met een viertal burgers „snode plannen" had ge
smeed voor wat een links-extremistische staats
greep had moeten worden. De zeven werden opge
pakt en zitten sindsdien opgesloten in het fort Zee-
landia. Ook hen wacht een proces, maar wanneer
is niet bekend. Ongeveer tegelijkertijd kreeg presi
dent Ferrier te verstaan dat hij beter kon vertrek
ken. Premier Chin a Sen werd ook president. Sa
men met de uit Amsterdam afkomstige vice-pre-
mier André Haakmat, die tot begin dit jaar onder-
wijsinspecteur was, en opperbevelhebber Bouterse
maakt hij in Suriname, waar het parlement voor
geruime tijd buitenspel is gezet, de dienst uit.
De vraag of de huidige regering de zaken beter
aanpakt dan Arron c.s. is voorlopig nog moeilijk te
beantwoorden. De ontwikkeling van Suriname is
nu eenmaal zeer nauw verbonden met de manier
waarop de 2,7 milpird gulden ontwikkelingshulp
die het land bij de onafhankelijkheid kreeg toege
stopt, worden gebruikt. De besprekingen tussen
Den Haag en Parimaribo over de besteding van
het geld zijn na aanvankelijke moeilijkheden afge
rond, zodat het nu alleen nog afwachten is of het
geld daadwerkelijk voor de ontwikkeling van pro
jecten wordt gebruikt en niet zoals de afgelopen
jaren veelal gebeurde onderweg in eën groot
aantal zakken blijft steken. Daarnaast is van be
lang in hoeverre het land de economische malaise
te boven zal komen. Een voornaam punt hierbij is
of Suriname erin zal slagen de leegloop van het
land tegen te gaan (mede „dankzij" de Nederlandse
visumplicht) en Surinamers in Nederland voor een
terugkeer naar hun vaderland, weet te interesse
ren, waar men ook om gekwalificeerde krachten
beving
feit, da
ld een
ige geolc
zit te springen. is, die 1
Of premier Chin a Sen bij dit streven op ve spanni
Van organisaties van Surinamers in Nederlrdkorst
rekenen valt te betwijfelen. Nu de roes varrrheens€
februari is uitgewerkt, zien velen die tebe Zee. 1
naar het Latijnsamerikaanse continent niP zonda
zo zitten en vanuit de Surinaamse orgtfkundigi
worden weinig initiatieven in deze richtirst tot O]
plooid. ipte gesc
Toch zal men voorlopig niet veel anders
dan de huidige Surinaamse machthebbi
voordeel van de twijfel gunnen, ofschoon l
een staatsgreep aan de macht zijn gekomen
parlement en de grondwet terzijde hebben
ven. Het mag duidelijk zijn dat Surinamers
rijkste geldschieter, Nederland, er op di
geen genoegen meer mee zal ne
gesprekspartner van een gedegen constiti
basis verstoken blijft. Maar „puinruimen"
eenmaal tijd en een grote chaos dan het on
vierjarige bewind van premier Henck Arrl
kan het de komende tijd onmogelijk worde
ACTIE TEGEN
GEWELDSSPEELGOED
DEN HAAG „Sinter
klaas, maak van ons geen
vechtersbaas". Nu 5 decem
ber weer voor de deur staat,
heeft een aantal actiegroe
pen onder deze leuze de
strijd aangebonden met het
oorlogsspeelgoed.
Volgens de actiegroepen,
waaronder „Zwaarden of
ploegscharen", „Vrouwen voor
de vrede" en andere pacifisti
sche bewegingen, leren kinde
ren oorlog voeren door het
spelen met perfect nagebootste
wapens. Voor een kind dat ge
wend is met oorlogsspeelgoed
om te gaan, bestaat volgens de
actiegroepen de neiging deze
zaken als een normaal be
standdeel van het dagelijks le
ven te gaan zien. Gewoonten
die in de jeugd gevormd wor
den, zijn vaak bepalend voor
de levenshouding van volwas
senen, aldus de pacifistische
bewegingen. „Daarom ligt het
voor de hand, dat het ver
trouwd raken van de kinderen
met oorlogsspeelgoed een be
langrijke factor schept voor
het ontstaan van een nieuwe
oorlog".
Het afgelopen weekeinde
werd in het VARA-prgramma
Sonja's Goed Nieuws Show op
gemerkt, dat er dit jaar min
der oorlogsspeelgoed in de gro
te warenhuizen te koop was
dan vorige jaren, omdat deze
bang zouden zijn voor acties
van de anti-militaristische be
weging „Onkruit". Volgens
een woordvoerder van Vroom
Dreesmann is er inderdaad
minder oorlogsspeelgoed te
koop. Maar dat is, aldus de
woordvoerder, niet te wijten
aan acties van Onkruit, maar
aan een gedaalde vraag naar
en een verminderde fabricage
van dergelijk speelgoed.
LEIDEN De fractievoor
zitters van de PvdA en D'66,
J. Peters en H. Glaubitz,
zien na de volgende verkie
zingen in Leiden het liefst
een links meerderheidscolle
ge ontstaan. Dit werd duide
lijk tijdens een forumdiscus
sie die gisteren op initiatief
van D'66 werd gehouden.
Een eventuele samenwerking
tussen de PvdA en het CDA
na de komende gemeente
raadsverkiezingen werd door
Peters als bijna kansloos van
de hand gewezen. „Ik kan de
toekomst niet voorspellen,
maar het CDA staat program
matisch te ver van de PvdA
af. Een links meerderheidscol
lege daarentegen, wil ik graag,
hoewel ik moet zeggen, dat het'
met de VVD tot nu toe pro
grammatisch goed
ken is. Maar bepaalde belang
rijke punten als de bebouwing
van de open plekken in de
Merenwijk ten behoeve van
één- en tweepersoonshuishou
dens worden door de VVD en
het CDA verworpen. En juist
dat vind ik een belangrijke
test-case. Wat dat betreft heb
ik mijn twijfels over de VVD.
De houding van de PSP in de
linkse meerderheid vind ik
onzeker. Ze hebben herhaal
delijk verklaard, dat ze het
niet zien zitten om de stad te
besturen. En ik vraag me af of
we met een dergelijke instel
ling iets kunnen doen," aldus
Peters.
Fractievoorzitter Glaubitz van
D'66 stelde zich aanmerkelijk
minder lijnrecht tegenover de
christen-democraten op, hoe
wel ook hij het meeste ver
wantschap zei te voelen met
de PvdA: „Het CDA stelt zich
conservatiever op dan voor
heen. Maar ik vind het geen
goede zaak als het CDA voor
de eeuwigheid in de oppositie
wordt geduwd," aldus Glau
bitz, die daarop verklaarde,
dat het CDA dan wel zelf
moeite moet doen om uit de
oppositie te «geraken. De ver
wantschap met PvdA en PPR
moet volgens de D'66-er in de
toekomst meer gestalte krij
gen. Eventuele samenwerking
met de VVD zag Glaubitz niet
bepaald breed lachend tege
moet. Met name de toezegging
van de liberalen om het colle
ge over de parkeergarages aan
te vallen, zat Glaubitz niet lek
ker. Ook ervaringen uit het
verleden maken, dat de VVD
geen partner van D'66 zal
worden, meent Glaubitz.
George Raft overleden
Los Angeles Enkele dagen na het heengaan van de
legendarische Mae West.is haar tegenspeler in haar de
buutfilm „Night after night" George Raft op 77-jarige
leeftijd in een ziekenhuis in Los Angeles overleden.
Raft kreeg in de jaren dertig vooral bekendheid door
zijn gangsterrollen. In meer dan 80 van de ruim 100
films waarin hij optrad kwam hij op gewelddadige
wijze om het leven.
Raft, die in 1903 in New York City werd geboren, verdien
de aanvankelijk als bokser en later als beroepsdanser zijn
brood. Na een aantal kleine filmrolletjes viel hij voor het
eerst op als het munten opgooiende bendelid in Howard
Hawks „Scarface" waarin Paul Muni de rol van Al Capone
speelde. Van dat moment af zette men Raft in vrijwel elke
gangsterfilm, die Paramount en later Warner Brothers op
nam. Aan het eind van de jaren dertig echter werd hij in
dit genre overvleugeld door Humphrey Bogart. Raft ver
huisde naar het tweede plan. In de jaren vijftig en zestig
zag men hem nog wel eens op het scherm als gastacteur in
films als „Some like it hot", „Casino Royale" en „Around
the world in 80 days".
Letterkundige
prijzen verdeeld
PARIJS De Prix Femina,
één van de belangrijke Franse
letterkundige prijzen, is maan
dag toegekend aan Jocelyne
Francois, voor 'Joue-nous
Espana'.
De Prix Medicis voor een in
Frankrijk verschenen werk
wordt dit jaar gedeeld tussen
Jean Lanougue, voor zijn
'Comptine de height' en Jean-
Luc Benoziglio, voor zijn 'Ca-
binnet-portrait'.
De voor een buitenlander be
stemde Prix^ Medicis ging naar
de Zuidafrikaanse auteur An
dré Philippe Brink, voor zijn
roman 'Une 's aison blanche et
seche' (A dry white season).
De Westduitse wijnprijs voor
Letterkunde is dit jaar toege
kend aan Günter Grass, voor
zijn boek "Kopfgeburten oder
die Deutschen sterben aus".
ESSENBURG „Als God iets wil
doen voor deze wereld zijn wij bereid
een instrument in zijn handen te zijn,
want Hij roept ons voor een taak.
God zoekt mensen die bereid zijn de
prijs te betalen en die prijs hebben
wij betaald in de vorm van publici
teit, leugens, verguizing en het kwijt
raken van salaris. Maar dat is voor
ons niet belangrijk". Deze woorden
zijn afkomstig van An du Crock, een
van de mensen die nu al drie weken
in gebedsretraite bijeen zijn om „een
opdracht van God uit te werken".
Tot tweemaal toe is An du Crock bereid
een telefonisch gesprek te voeren. Niet
omdat zijzelf dat wil, maar omdat God
haar zegt de telefoon te beantwoorden.
De wil van God, de stem van God en de
laatste weken vooral de opdracht van
God houden de volwassenen en de kin
deren nu al drie weken druk bezig.
Twee weken brachten de familie Ver
burg uit Ede, de familie Du Crock uit
Borne en de familie Noordmans uit Har
derwijk door in de woning van onder
wijzer Noordmans.
De toeloop van nieuwsgierigen en pers
mensen werd echter zo groot dat de poli
tie het huis dag en nacht moest bewa
ken. Om in rust verder aan hun op
dracht te kunnen werken en om de kin
deren de kans te geven weer buiten te
spelen, zijn de mensen van plaats veran
derd. Via Nunspeet is de gebedsgroep in
klooster Essenburg terecht gekomen
waar katholieke paters de mensen on
derdak bieden. Had God het bevolen, dat
zouden zij ook daar weer zijn vertrok-
kerv
An du Crock, die min of meer als leid
ster van de gebedsgroep wordt be
schouwd, vertelt dat het met de kinde
ren en de volwassenen goed gaat. „De
kinderen hebben nu een omsloten tuin
ter beschikking, waar ze in kunnen spe
len en veilig zijn voor alle nieuwsgierige
mensen".
TERUGGETROKKEN GEZINNEN:
Ophef
„Ik begrijp niet waarom er zoveel ophef
over ons gemaakt wordt", zegt mevrouw
Du Crock. „Dagelijks worden over de
hele wereld mensen opgewekt om voor
de Heer te gaan bidden. Dat gebeurde bij
ons ook, dus zijn we gaan bidden".
Wanneer wij zeggen van mening te zijn
dat het spoorloos verdwijnen van drie
gezinnen alle reden is om ophef over te
maken, kan zij dat wel begrijpen. „Wij
waren eigenlijk alleen maar bij elkaar
om een gezellig weekend te houden, toen
opeens de stem van God sprak. Hij gaf
ons een opdracht waarvoor we bij elkaar
moesten blijven. Vanuit een wereld
sstandpunt is het wellicht onmaatschap
pelijk dat de kinderen niet naar school
gaan en de mannen niet naar hun werk,
maar het was op bevel van de Heer. En
wij zoeken geen plek op de wereld, wij
zoeken geen status, wij zoeken alleen de
liefde van God".
Nog steeds wil An du Crock niet uitwij
den over de opdracht die uitgewerkt
moet worden. In eerste instantie zegt zij
dat de groep bidt voor de redding van de
wereld. Voor individuen. „Die opdracht
om te bidden voor alle mensen, is niets
bijzonders". Op de opmerking dat nie
mand zich voor zo'n opdracht terugtrekt
en dat zij dat wel doen en dat daarom de
vraag rijst of zij toch met een bijzondere
opdracht bezig zijn, wil An du Crock al
leen maar zeggen dat dat best eens kan
kloppen. „Maar wij willen niet op de
dingen vooruit lopen dan streven wij ons
doel voorbij".
Kinderen
De families Du Crock, Noordmans en
Verburg zijn noch bij een geheime secte
noch bij een kerkgenootschap aangeslo
ten. „Geen enkele vlag dekt de lading.
Een kerkgenootschap is niet zaligma
kend. Je kunt niet zeggen: jij bent van
de Pinkstergemeente, dus jij weet het en
jij bent rooms-katholiek, dus jij weet het
niet. Wij zijn ook geen extreme secte
want zo'n secte vertoont afwijkend ge
drag. Dat doen wij niet. Wij proberen te
rug te gaan naar de oorsprong van de
bijbel. En daarbij kunnen wij niet in een
hokje geplaatst worden. Het enige wat er
op aankomt is dat je een bekeerd kind
van God bent. Of de wereld nü vergaat
WAN -
ring ii
aanle
1 en Ira
kt met
In de
of over duizend jaar speelt geen rc^ Yjer
Smaar voorbereid bent". |j-
evrouw Du Crock verwijst naar C1!?
gelisten zoals Johan Maasbach, Oi* LIDie,
en Billy Graham. „Zoals God op hei bene\
beroep heeft gedaan doet hij dat opsorgan
maar zelf kunnen wij niets doen. aanwi
redden, niet genezen, niet bevrijdei^
Heer moet het doen".
n nigde
Getuigen den op;
„Mensen lijken een heleboel van 0
verwachten als onze opdracht afgeP^icale j
is. Ik weet niet of die verwachtingelen °P u
terecht zijn. Er is maar één esselote ^en
boodschap: de mensen moeten zich lwereld
ren. Wij willen daaraan meewerken®11 Irak
zijn altijd levende getuigen gewe€conserv
gesprekken en uitspraken. Onze l
en huizen zijn volgeplakt met affich
stickers. Het feit dat foto's van onz« T t^t
zen in de krant hebben gestaan, wmAjJ-JX
ook de stickers te zien zijn, is toch 4
bewijs dat wij levend getuigen".
An du Crock is het niet eens met <1
merking dat de foto's niet vanwega
getuigen in de krant gekomen zijn,|
xdoor het opvallend gedrag ei
dwijning van de groep. „Het i
genoegen dat zij in de krant versch
Hoe meer mensen de stickers ziel
meer mensen vragen gaan stelleij onze cc
meer mensen zich zullen t^keren'V
Ondanks deze mening wijst ze eejDEN K
voerig interview op dit moment aj Thatc
Heer heeft nog niet gezegd dat <fce ban
rijp is om de opdracht naar buiten f yerJa;
te dragen". Dan onverwacht breeL x -
het telefoongesprek af. „De Heer
dat de tijd voorbij is. Ik mocht tierre&eA
nuten met je praten, God zegene jAg van
SIMONE VELDtorzaak
minde
tgever:
wpLiJ
'gi i
