Officieus circuit"zou
60 miljard groot zijn
Loonmaatregel
vergroot tekort
van de overheid
Nieuwe pijnbestrijding geneest patiënt sneller
VAN DER STEE: ER KOMT GEEN GELDZUIVERING I
Kamer eist toch
oeververbinding
Westerschelde
Recht psychiatrische
patiënt gewaarborgd
MER EIST EINDE VAN BEZUINIGINGEN OP VERKEER EN WATERSTAAT
INENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 20 NOVEMBER 1980 PAGINA 11
i jaar geëist
r ontvoering
verkrachting
ECHT De officier
nstitie mr. A. Herstel,
gisteren gevangenis-
en van een jaar geëist
twee Turken wegens
landeel in de ontvoe-
en verkrachting van
urks meisje op 10 sep-
0-jarige Turkse vrouw
een voorwaardelijke
ran twee maanden voor
sthouden van het meisje
r huis, voorafgaand aan
krachting. Een 24-jarige
kreeg eveneens een
aardelijke straf, voor het
gen van het meisje na
krachting in zijn huis in
foort. Om een verblijfs-
ining te verkrijgen had
n de illegaal verblijven-
rken het legale meisje
icht. Volgens Turkse ge-
zou zij dan met hem
n huwen, waardoor hij
ilegaliseerd zou worden.
ider
uinigen
mderwijs
1AAG Het ministe-
i onderwijs en weten-
en hoeft nog maar 130
n gulden te bezuini-
plaats van de aanvan-
265 miljoen.
Pais dacht die 265
gulden te financieren
korten op de salarissen
;t onderwijzend perso-
)e „opbrengst" van de
afgekondigde loon-,
gel maakt het volgens
kringen echter moge-
it het onderwijs nog
30 miljoen gulden hoeft
uinigen. Minister Pais
hierover gisteren met
r Van der Stee van fi-
gesproken. Hij zou
mder andere hebben
>teld het collegegeld
er dan de reeds voorge-
honderd gulden te ver-
V-bond
oord met
:ll-cao
CRDAM De leden
Industriebond FNV bij
rijven van Shell in Per-
Moerdijk hebben inge-
met het principe-ak-
dat een onderhande
legatie met de directie
esloten over de nieuwe
instemming gold met
iet aanbod van Shell om
k 1 oktober 1983 te ko
lt werktijdverkorting in
lcontinuedienst. In de
d is voorts sprake
?rstel van de prijscom-
e, een dag extra vakan-
optrekking van de laag-
irisschalen.
werp
peerwet
rekkig, maar
[r dan niets
JAAG Het ontwerp
lerwet biedt onvol-
bescherming aan de
nt en bevat nauwe
re perkende bepalingen
e snel toenemende re-
op het water. Boven-
pgelt het geen hum-be
tting en geen prijsbe-
oor de kampeerders,
e andere kant is een
terwet hard nodig om
scheppen in de wir-
an bepalingen die nu
kampeer- en recreatie-
I bestaan.
[eft het CDA-kamerlid
jeijenhorst gisteren ge-
c je ofldens de Tweede Ka-
nandeling van het ont-
pampeerwet. De PvdA
I twee moties in: de op-
partij vond de strafbaar-
an te grove prijsstijgin-
1 |duidelijk, evenals wan-
bntheffing wordt ver-
voor extreme prijsver-
™B"stschade
tuinbouw
erg mee
AAG De schade
^fi vroege vorst van dit
heeft aangericht in
lerlandse tuinbouw is
leegevallen.
iben het produktschap
oenten en fruit en het
iwschap geconstateerd.
i schattingen van de
zijn nog niet bekend,
de gevolgen van de
ij een aantal tuinbouw-
ten nog moeten worden
iht.
DEN HAAG Er komt
geen geldzuivering en we
zouden daar in de huidige,
benarde economische om
standigheden ook niet toe in
staan zijn. Minister Van der
Stee van financiën heeft dit
gisteren gezegd toen hem het
eerste exemplaar werd over
handigd van een boekje over
het officieuze circuit, ge
schreven door prof.-A. Heer
tje en drs. H. Cohen. Met
„officieus circuit" bedoelen
de schrijvers van het boekje
dat gedeelte van onze econo
mie, dat niet in de officiële
cijfers naar voren komt, van
zwart werken, zwart kijken
en zwart rijden tot verbor
gen werkloosheid, misbruik
van sociale voorzieningen en
allerhande vermogensdelic
ten. Het echte zwarte geld is,
dus maar een onderdeel van
het' „officieuze circuit",
waarvan Heertje de totale
omvang schat op 60 miljard
gulden, 20 procent van alles
wat we in Nederland met el
kaar verdienen.
Overigens komt Heertje, en
dat is een van de zwakkere
punten in zijn boek, nauwe
lijks toe aan een cijfermatige
onderbouwing van deze bewe
ring. De tabellen die hij af
drukt en onderzoekingen die
hij aanhaalt blijven natte vin
ger werk. Maar het kenmer
kende van zwart en grijs geld
is nu eenmaal dat het zich aan
de waarneming onttrekt zodat
over de omvang van dit ver
schijnsel slechts gissingen kun
nen worden gedaan.
Los van de tot altijd weer cen
traal staande (en helaas on
beantwoord gebleven vraag)
hoeveel zwart en grijs geld er
nu wel is, geeft Heertje in zijn
jongste boek toch een aardig
exposé van hoe dit „officieuze
circuit" nu ontstaat, waarmee
het gevoed wordt en wat de
sociaal-economische gevolgen
van dit verschijnsel zijn. Als
we het beeld dat Heertje
schetst volgen dan klopt van
het economisch beleid van de
overheid, dat immers geen en
kele rekening houdt met een
grijs en zwart circuit, geen
fluit meer. Dat is het allemaal
schijn wat de klokslaat en
schijn bedriegt. Volgens Heer
tje is die onwaarachtigheid
niet beperkt tot strikt econo
mische transacties. Mensen
treden formeel met elkaar in -
het huwelijk teneinde de voor
delen van de huwelijkse staat
te genieten, zonder feitelijk in
de echt verbonden te zijn. Men
laat zich scheiden om de
vruchten te plukken van ons
systeem van sociale zekerheid,
maar blijft in feite als man en
vrouw voortleven. Zo worden
er kinderen geboren van offi
cieel gescheiden, officieus ge
huwde ouders die officieel
werkloos zijn, in feite werken
en zich officieel niets maar in
werkelijkheid alles kunnen
veroorloven. Het officieuze
circuit in optima forma. Of,
om met Heertje te spreken:
„niets is zo gedemocratiseerd
als het officieuze circuit".
Sprekend over zwart geld be-
handelt Heertje de voornaam
ste voedingsbronnen daarvan:
ons belastingstelsel en de so
ciale voorzieningen. In het
hoofdstuk over de omvang
van het circuit bespreekt hij
andere facetten, zoals de ver
borgen werkloosheid en ver
borgen werkgelegenheid, de
verborgen productie, con
sumptie en de verborgen inko
mensverdeling. Dat alles
wordt geïllustreerd met talrij
ke heldere voorbeelden, inter
views met willekeurige Neder
landers en enkele brieven.
Heertjes schijnwerper op het
zwarte en grijze geld voert zo
tot de conclusie dat een rege
ring zoals deze, die in haar be
leid geen rekening houdt met
het officieuze circuit, de inko
menspolitieke marges wel erg
Minister Van der Stee van financiën (r) heeft gisteren in Den Haag het eerste exemplaar in ont
vangst genomen van „Het officieuze circuit", een witboek over zwart en grijs geld. Naast de min
ster de schrijvers van het boekje: Arnold Heertje (m) en Harry Cohen (I).
smal maakt. Zou men dit cir- nering te zetten en zou zij zich
cuit in zijn vermeende omvang veel krachtiger kunnen opstel-
betrekken bij het koopkracht len. In het licht van de actuele
- en matigingsbeleid (zoals discussies over tienden van
Heertje suggereert) dan wordt procenten is dat op z'n minst
het wel heel wat makkelijker een opmerkelijke conclusie,
worden om. de tering naar de ARJEN BROEKHUIZEN
Het Officieuze Circuit. Een
witboek over zwart en grijs
geld. -Arnold Heertje en
Harry Cohen. Paperback
van uitgeverij Het Spectriun
BV. 196 bladzijden, prijs
17,90.
(Van een onzer verslaggevers)
NIJMEGEN Geopereerd wor
den, dat is tot daar aan toe, maar
die vervelende narcose en die
nare pijn naderhand; konden ze
daar maar eens iets op vinden!
Een veel gehoorde verzuchting
bij operatiepatiënten die voor de
operatie bang zijn voor het „weg
gemaakt" worden en de vervelen
de gevolgen na de operatie - „zwe
ven", misselijk zijn en pijn - lie
ver niet tegemoet zien. Wat dat
laatste betreft is er nieuwe hoop
door een niéuwe techniek die
door anesthesisten wordt toege
past voor de bestrijding van pijn
tijdens en na zware operaties.
Daarvoor worden opiaten (verdo
vende middelen) gebruikt. De ge
bruikelijke wijze van toedienen van
deze opiaten tijdens de operatie via
een infuus en na de operatie via in
jecties, ontregelden eigenlijk het ge
hele lichaam door totale verdoving.
Bij de nieuwe methode wordt de
verdovingsvloeistof vlak bij het
ruggemerg gebracht. Daar wordt
dan de zenuw verlamd, die de pijn
„doorgeeft" naar de hersenen. Het
nut van deze methode is niet alleen
dat de patiënt zonder bijverschijnse
len na de operatie tot volle bewust
zijn komt, maar ook dat het herstel
na de operatie wordt versneld. Be
halve dat raakt de patiënt niet ver
slaafd aan pijnstillers. „Als deze wij
ze van pijnbestrijding consequent
zou worden toegepast dan zou dat
de duur van de ziekenhuisopname
met zo'n 30 procent kunnen verkor
ten", zegt de Nijmeegse anesthesist
drs.G.M.M.Nijhuis erover.
Primeur
Afgelopen
nacht is in het
Amsterdamse
Amstélhotel
(je Beaujolais
Primeur 1'980
teerd. Een
heugelijk feit,
waarvoor
(v.l.n.r.) minis
ter Van der
Klaauw' van
buitenlandse
zaken, T. Bos,
Beaujolais-
promotor en
Willem Duys
aanwezig wa-
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG In ruil voor
de loonmatiging zal het te
kort van de overheid met
een miljard vergroot wor
den, zo stelt minister Albeda
in de brief aan de Tweede
Kamer over de loonmaatre
gel. Dat geld komt vooral
ten goede aan de werkgele
genheid. Zo is er 200 miljoen
bestemd voor de woning
bouw en het regionale be
leid. Daarnaast gaat een eer
ste deel van de extra aard
gasbaten op aan stimulering
van de export en verbetering
van de werkgelegenheid
door gericht herstel van de
financiële positie van het be
drijfsleven, onder meer door
gerichte kapitaalverschaf-
fing.
Het kabinet is technisch ge
dwongen alvorens de loon
maatregel bij de Tweede Ka
mer in te dienen, eerst een
wijziging op de wet op de
loonvorming aanvaard te krij
gen die het maximeren van de
vakantietoeslag mogelijk
maakt. Dat zal gebeuren via
een klein wetje, waarin tege
lijk een tijdelijke voorziening
zal worden opgenomen over
het werkgelegenheidsoverleg.
Daarbij wordt gedacht aan een
tijdelijke voorziening tot 1 ja
nuari 1983, waarbij het werk
gevers en werknemers die een
cao afsluiten wordt verplicht
ook met elkaar in overleg te
treden over werkgelegenheid
sproblemen, zoals deeltijdar
beid, onaangenaam en zwaar
werk, ploegenarbeid en knel
punten op de arbeidsmarkt.
Dat overleg zou in de betrok
ken onderneming of op be
drijfstakniveau moeten wor
den gevoerd. Volgens het ka
binet heeft een dergelijke wet
telijke regeling een louter sti
mulerend en aanvullend ka
rakter en laat" het de onder
handelingspartners overigens
volkomen vrij. Ook ten aan
zien van de inhoud van de
loonmaatregel benadrukt het
kabinet dat zaken als een bete-'
re beloning van zwaar en on
aangenaam werk en het ar
beidsmarktbeleid volkomen
vrije kwesties blijven, waar
voor geen voorschriften zullen
worden uitgevaardigd.
De voornemens van het kabi
net zullen in de eerste week
van december door de Tweede
Kamer behandeld worden.
COMMENTAREN
Het CNV zei in een reactie,
dat' het blijft pleiten voor
handhaving van de koop
kracht voor de minima. Met
de ruil van prijscompensatie
voor lastenverlichting voelt
het wel, niet voor de korting
op de vakantiebijslag. De wet
telijke plicht om te praten
over werkgelegenheid wordt
afgewezen, omdat eï- ook wel.
zonder wet gesproken zal wor
den. De christelijke werkge
versorganisatie NCW vreest,
dat deze overlegplicht eerder
verlammend dan stimulerend
zal werken. De FNV vindt
deze verplichting ook onaan
vaardbaar, vooral ook omdat
aan-het onderwerp beperkin
gen worden opgelegd. De FNV
wijst trouwens de hele brief
van Albeda, met name de
loonmaatregel, af omdat over
alle cao-afspraken wordt
heengewalst. Vertoornd stelt
de FNV vast, dat in Albeda's
brief garanties ontbreken, dat
door kortingen verkregen geld
moet worden gebruikt voor
werkgelegenheid.
EXTRA LOONEIS
De Voedingsbonden FNV heb
ben gisteren herhaald, dat de
koopkracht tot aan het modale
inkomen gehandhaafd moet
blijven. Daarom zal volgend
jaar een aanvullende looneis
van drie a vier procent wor
den gesteld, misschien meer.
Zij hopen binnen de FNV
hiervoor steun te krijgen, an
ders gaan zij alleen met die eis
op stap.
Staat eist
10,5 miljoen
van bergers
VLISSINGEN De Neder
landse staat eist voor de
rechtbank in Middelburg
een bedrag van 10,5 miljoen
gulden van een Nederlandse
en een Belgische bergings
maatschappij.
De bergers hebben twee jaar
geleden het brandende Griek
se schip „Attican Unity" op
het strand van. Cadzand gezet,
hetgeen Rijkswaterstaat 10,5
miljoen gulden heeft gekost.
Directeur Van den Akker van
het Nederlandse bedrijf wijst
de Vordering van de hand,
omdat de bergers het schip uit
overmacht hebben laten stran
den, toen niet gemelde chemi
caliën ontploften en giftige
dampen vrijkwamen.
Kranten vijf
cent duurder
AMSTERDAM De abon
nementsprijs van kranten
gaat per 1 januari volgend
jaar met 25 cent per week
omhoog. Daarnaast is te ver
wachten dat de prijs van los
se nummers met vijf cent
zal stijgen.
Volgens een woordvoerder
van de Nederlandse Dagblad
pers (NDP) is het ministerie
van economische zaken inmid
dels met deze verhoging ak
koord gegaan. In de verhoging
mocht alleen een loonkosten
stijging van 5,5 worden
doorberekend. Aangezien voor
1981 een loonkostenstijging
van 8 wordt verwacht is dus
rekening gehouden met een
matiging van 2,5 aldus de
NDP.
DEN HAAG De Tweede Kamer eist unaniem van de re
gering dat zij alsnog een vaste oeververbinding over «de
Westerschelde mogelijk maakt. Dit bleek gisteren bij de be
handeling van de begroting van verkeer en waterstaat voor
1981.
Het CDA betichtte minister Tuijnman er tijdens het debat van
minstens een verkeerde voorstelling van zaken aan Zeeland te
hebben gegeven. Door een kwestie rond het heffen van btw is
het project nu 200 miljoen gulden duurder geworden. Zeeland
kreeg dat pas een paar weken geleden te horen. Eerder had de
minister andere toezeggingen ten aanzien, van de btw had ge
daan, aldus het CDA-kamerlid Eversdijk.
Het CDA toonde begrip voor het feit dat Zeeland door de plotse
linge mededeling van de bewindsman verontwaardigd is. Ge
wekte verwachtingen worden nu niet waargemaakt. Het CDA
eist varf de regering dat men zelf de financiële consequenties op
zich neemt van de veranderde houding.
D'66 noemde het beneden peil" dat de provincie nu met een
kluitje in het riet wordt gestuurd. Met het CDA betichtte de
PvdA Tuijnman van onbehoorlijk bestuur in de zaak. Met het
CDA wees men er ook op dat, indien de aanleg van de vaste
verbinding niet tot stand komt, er nieuwe veerboten dienen te
komen die minstens 200 miljoen gulden gaan kosten.
DEN HAAG Na de beoogde herziening van de grondwet
zullen de rechten van een patiënt die onvrijwillig is opgeno
men in een psychiatrische inrichting voldoende zijn ge
waarborgd.
Misbruik van de mogelijkheid om patiënten tegen hun wil op te
nemen wordt tegengegaan door de jurisprudentie inzake de
zaak-Winterterp. De heer Wïnterterp was tegen zijn zin opgeno
men in een inrichting en het Europese Hog gelastte in oktober
vorig jaar zijn vrijlating.
Deze opvattingen verdedigde minister De Ruiter gisteren in de
Tweede Kamer.
Eigenaar kraakpand belaagd
AMSTERDAM Een stuk of tien jongelui hebben gisteravond in
Buitenveldert het huis van de eigenaar v^tn de met ontruiming
bedreigde kraakpanden aan de Weteringschans met rookbom
men bekogeld en met een brandspuit onder de verf gespoten.
Voorts moesten autoruiten en abtobanden eraan geloven. Vol
gens de politie is de schade aanzienlijk en zijn de symphatisan-
ten niet gepakt.
Vordering van de kraakpanden is niet mogelijk bij een ontrüi-
mingsprocedure, zo heeft Schaefer, de Amsterdamse wethouder
van volkshuisvesting, gisteren gezegd. Bovendien vindt de ge
meente de vraagrijs voor de panden te hoog en heeft de eige
naar al een bouwvergunning gekregen. Volgens het ontruimings
bevel moeten de krakers het pand uiterlijk 25 november veerla
ten.
land. waarin de regering werd gevraagd
lAAG Er moet een eind veren. Zo is het aandeel van dit den met het vastlopen van het ver- Dit is de mening van alle fracties in het ministerie meer evenredig te la-
aan de regeringspolitiek ministerie in de totale rijksbegro- keer, grotere risico's voor ver- de Tweede Kamer, zoals die naar vo- ten bijdragen in bezuinigingen dan
ministerie van verkeer en ting in de laatste tien jaar afgeno- keersveiligheid en leefbaarheid, ren kwam tijdens hun bijdrage aan nu het geval is. In 1981 levert het mi-
taat bij bezuinigingen in de men van 11,2 procent naar 7,7 pro- oplopen van de werkloosheid in de de behandeling van de begroting van nisterie 14,2 procent van dè totale be
en van de rijksoverheid cent. Gaat deze trend door dan bouw en het in de knel komen van het ministerie. CDA-er P. Cornelis- zuingingen in de rijksbegroting zo
"fan evenredig te laten inle- dient rekening gehouden te wor- economische balangën van ons sen diende meteen al een motie in liet hij weten.
Gids voor
inrichting
visplaats voor
gehandicapten
UTRECHT Gehandicapten
komen nog slecht aan hun
trekken als het om de sport-
visserij gaat. Tweederde van
de oeverlengte in Nederland
die voor de sportvisserij in
aanmerking komt, kunnen zij
niet bevissen. Slechts 35% van
het aantal wel aangepaste vis-
plaatsen is bereikbaar met het
openbaar vervoer en slechts
twintig procent van die wate
ren is bruikbaar voor bejaar
den en stoklopers. Zo zijn er
redenen te over geweest voor
de Nederlandse Vereniging
van Sportvissersfederaties
(NWS), om de brochure
„Sportvissen voor gehandicap
ten" uit te geven. Deze bro
chure geeft richtlijnen voor
vormgeving, inrichting en fi
nanciering van aangepaste vis-
plaatsen. De heer J. Arentsen,
voorzitter van de NWS, heeft
een eerste exemplaar van de
brochure gisteren aan staatsse
cretaris Wallis de Vries van
crm aangeboden bij de ope
ning van de door de ANWB
georganiseerde recreatiestu
diedag in Utrecht.
Vaak „extra"
afwijking bij
blinde kinderen
UTRECHT In Nederland
worden elk jaar ongeveer
6.500 kinderen geboren, die
blind zijn of zeer slecht zien.
Als deze aangeboren handicap
niet bijtijds worden onder
kend, kunnen andere, op late
re leeftijd niet meer te corrige
ren afwijkingen optreden.
In Utrecht is vandaag een
symposium gehouden over net
belang van vroegtijdige signa
lering, waaraan ruim honderd
oogartsen, kinderartsen, huis
artsen en orthopedagogen heb-
ben deelgenomen. Het initia
tief voor dit symposium is ge
nomen door het hoofd van de
afdeling fysiotherapie van het
Wilhelminaziekenhuis in
Utrecht, de heex Helders. Aan
leiding voor hem was, dat hij
vaak te teat geroepen wordt
bij blinde kinderen. Een ziend
kind zal met de handen voor
de ogen spelen; een blind kind
ligt over het algemeen stil op
zijn rug.
Vooruitzichten voor zaterdag:
Perioden met regen. Vrij
Weersvooruitzichten Th cijfers
voor zaterdag:
Aantal uren zon: 0-4.
Min. temp.: omstreeks 8 gra
den.
Max. temp.: omstreeks 12 gra
den.
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 60 pro
cent.
Kans op een geheel droog et
maal: 40 procent.
Weersgesteldheid van gisteren
Weer Max Min Neer-
temp temp slog
10 10 0.2
Kopenhagen geh.b
Bankdirecteur
in Belfast
doodgeschoten
(Van onze correspondent)
LONDEN Hoewel de voor
lopige IRA, naar verluidt, be
sloten zou hebben om tijdens
de hongerstaking van zeven
IRA-gevangenen in de Maze-
gevangenis van Belfast zo wei
nig mogelijk aanslagen te ple
gen, is gisteren in de Noord-
ierse hoofdstad een 38-jarige
adjunct-bankdirecteur door
onbekenden doodgeschoten.
De aanslagplegers zaten in een
auto en namen hun slachtoffer
onder vuur toen hij zijn fUfaal-
bank binnen ging. De ver
moorde man had geen connec
ties met de veiligheidsdien
sten.
