Doorbraak „Madrid"
mede dankzij Nederland
£eid&e(3ouwi/nt
Gijzeling Belgische
scholieren was
sociaal protest'
„Juwelen
^arah Diba
eveilcT
Bende wilde Amsterdams
zakenman ontvoeren
Kabinet bereikt
akkoord over
kabeltelevisie
PPR wil monarchie afschaffen
Mensenrechten
Positief stuk werk
Inkomen medisch
specialist wordt
toch aangepakt
r-
Ü1 IINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 15 NOVEMBER 1980 PAGINA 7
rees voor
anenverlies
[ij Philips
DHOVEN Bij de ver-
jlende stafafdelingen
Philips in Eindhoven
rden momenteel de taken
isch bekeken om na te
s op welke wij re noodza-
geachte kostenbespa-
kunnen worden be-
heeft een woordvoerder
Philips gisteren meege-
td. De zegsman voegde
n toe dat eventuele conse-
jties voor de werkgelegen-
titel*d nog onduidelijk zijn. Vak-
idsman Ger van Os van de
je BHLP voorziet evenwel
t het onderzoek het wegval-
I van circa duizend arbeids-
r k< atsen tot gevolg zal hebben.
Js Phlips eenmaal het mes
it zetten in heel de indirecte
tor", zo voegt Van Os hier
toe, „dan verwacht ik dat
de hier nu aanwezige
XX) banen er zeker zo'n
ond! 2u^en wegvallen".
;t
«ègen-coup
iriname:
,ec ficier eist één
Si it drie jaar cel
a"™ BAMARIBO De offi-
1 L; r van het tweede kanton-
jgrni recht te Paramaribo heeft
ra, teren één tot drie jaar ge-
g, ngenisstraf geëist tegen
1 verdachten van de zoge-
Vi ten tegen-coup Ormskerk.
;rkri officier achtte bewezen dat
zestal in meerdere of min-
aut« t mate betrokken is ge-
iboofest bij een poging in april
lerd: i dit jaar om het huidige be
rt 19 id in Suriname omver te
ken$rpen. De leiding over de sa-
rf, V nzwering was goeddeels in
nden van Fred Ormskerk,
bij zijn aanhouding om het
en is gekomen. Het proces
rdt volgende week voortge-
ntsnapping
linbow Warrier leidt
d lontslag admiraal
len ADKID De Spaanse re-
ring heeft gisteren admi-
1 J.M. de la Guardia y
ontslagen, die verant-
ordelijk was voor de be
king van de Rainbow
rrier in de haven El Fer-
in Spanje.
Rainbow Warrier, een
ip dat eigendom is van de
anisatie voor milieube-
urming Greenpeace, was
Jde ketting gelegd omdat
Spaanse walvisjagers in
iet0{ün werk had belemmerd.
keut eenpeace-medewerkers
3kanv iPten het schip een week
len weg onder de neus
een dozijn Spaanse oor-
rhepen.
AMBASSADEUR VAN DONGEN:
ïENEVE De advoca-
en die de belangen van
ran in Zwitserland ver-
tfenwoordigen, hebben
e opbrengst in beslag
aten nemen van de ver-
teizerin Farah Diba van
rin hebben toebehoord.
3e firma Sotheby, die de
verkoop van de juwelen
totale waarde 34 miljoen
^^gulden) in handen heeft,
^^pntkent dat het om siera-
van Farah Diba gaat.
g^We advocaten van Iran
^Bouden vol dat dit wèl het
^^feeval is. Sotheby heeft
mjpen dagen de tijd om de
jiraanse beschuldiging te
igenstraffen.
(Van onze speciale verslaggever Rik in 't Hout)
MADRID Volgens ambassadeur Van Dongen heeft Ne
derland een belangrijke rol gespeeld in het uiteindelijke tot
stand komen van een accoord over de agenda van de Confe
rentie over Veiligheid en Samenwerking in Europa (SVSE).
Het accoord betekent dat de conferentie nu zeker tot in
maart volgend jaar wordt voortgezet Nadat onderminister
Ilyichev gisteren rond vijf uur had gemeld, dat het Kremlin
had ingestemd met het voorstel van vier neutrale en onge
bonden landen, kon de leider van de Nederlandse delegatie
niet nalaten een blijk van trots te tonen. Het was zijn vaste
overtuiging dat de voortdurend „zeer principiële" opstelling
van de Nederlanders te veel concessies van het Westerse
blok had voorkomen.
Tegelijkertijd had dit tot ge
volg, aldus Van Dongen, dat
de Sovjet-Unie telkens weer
op een „gesloten Westers
front" was gebotst en dus had
ven. Hij wees erop dat de ver
houdingen tussen oost en west
momenteel slecht zijn. „Daar
om mogen we van deze confe
rentie niet te veel verwachten.
bemerkt, dat er voor haar Het zou zeer onverstandig zijn
geen volledige overwinning in
zat. Naar de mening van de
ambassadeur moesten de Rus
sen daardoor kiezen uit twee
kwaden: of zelf ook concessies
doen, of de conferentie in Ma
drid voortijdig laten eindigen.
Dat zij tenslotte voor het laat
ste kozen, verklaarde de Ne
derlandse diplomaat uit de
„golf van negatieve publici
teit", die de Sovjet-Unie door
haar houding gedurende voor
al de eerste dagen van deze
week, had gehad. „Zouden ze
hebben volhard, dan had dat
hun imago vooral ook in de
landen van de Derde Wereld
zeer geschaad. En dat is wel
het laatste dat zij willen", al
dus Van Dongen. Zijn Russi
sche collega Ilyichev schreef
de doorbraak in Madrid toe
aan „de overwinning van het
gezonde verstand bij alle dele
gaties".
De rol van Nederland in het
onderlinge overleg van de
westerse landen kenschetste
Van Dongen als er één van
een „noodrem". Hij bedoelde
daarmee dat telkens wanneer
andere delegaties de neiging
gingen vertonen tot „schui
ven zoals dinsdag, toen de
klok stilstond, hij hen met de
neus op de feiten had gedrukt.
„We waren immers niet met
een spelletje van komma's en
punten bezig, maar met een
politieke zaak. Moesten we
aan onze principes vasthouden
of niet? Daar ging het om."
Volgens Van Dongen bleek
daaruit zowel de zwakte als de
kracht van het westen. „Het
brengt het risico met zich mee
van verdeeldheid - wat in het
andere kamp eenvoudig niet
bestaat - maar anderzijds
schept het de mogelijkheid tot
correctie. Ons standpunt ont
staat, doordat wij elkaar over
tuigen. Er is geen sprake van
dat de Amerikanen ons kun
nen opdragen wat we moeten
doen.'
Over het nu bereikte accoord
was Van Dongen gematigd te
vreden. Het komt er onder an
deren op neer, dat de komen
de vier weken gewijd worden
aan discussie over naleving
van de Slotacte van Helsinki,
terwijl de laatste week voor
het Kersreces nieuwe voorstel
len gedaan kunnen worden,
en daarop een korte toelich
ting gegeven mag worden. De
eerste twee en een halve week
na de hervatting wordt er over
die nieuwe voorstellen gedis
cussieerd. De dagen van 12 fe
bruari tot 15 maart tenslotte
worden besteed aan het opstel
len van het slotdocument. Het
houden van een volgende
CVSE is zeker gesteld, doordat
„Madrid" niet uiteen kan
gaan, voordat men het eens is
over de plaats en datum van
een nieuwe bijeenkomst.
Bij alle opluchting over het re
sultaat van gisteren meende
Van Dongen toch ook een
waarschuwing te moeten ge-
illusies te wekken". Van Don
gen stond daarin niet alleen.
De meeste westerse delegaties
menen dat het al heel mooi
zou zijn als alle 35 landen op
nieuw plechtig beloven de Slo
tacte van Helsinki te zullen
naleven. De enige echte kans
ligt op het militaire vlak. Zo
wel het oosterse als het wes
terse blok wil een mandaat
voor een Europese conferentie
over verdergaande zogeheten
vertrouwenwekkende maatre
gelen. Het is echter wel zo, dat
oost en west daar niet hetzelf
de onder verstaan, zodat er
nog heel wat strijd te ver
wachten is.
Eén delegatie in Madrid was
oprecht in de zevende hemel
over het accoord, en dat was
die van Polen. De tweede man
van de ^Poolse delegatie, No-
vak, liet duidelijk doorscheme
ren dat de situatie in zijn land
veel baat heeft bij het door
gaan van het CVSE-protest.
Met andere woorden: zolang er
in Madrid wordt gepraat is het
voor de Sovjet-Unie moeilijker
om in Polen tussenbeide te ko
men. Hoe de Poolse regering
zich nu opstelt, tegenover de
eigen bevolking en tegenover
de Sovjet-Unie, bleek uit de
openingstoespraak van onder
minister Marian Dobrosielski,
die door velen aan westerse
zijde als zeer moedig werd er
varen.
Dobrosielski: „Als gevolg van
een aantal objectieve en sub
jectieve factoren, en de vergis
singen en dwalingen in het
nabije verleden, vooral op eco
nomisch gebied, maar ook op
andere gebieden, ontstond er
een kritieke situatie in Polen.
Een beweging begon, op initia
tief van de arbeiders en over
genomen dóór de nieuwe lei
ders van de Poolse Verenigde
Arbeiders Partij, de regering
en alle lagen van onze samen
leving, om de fouten en mis
vormingen te corrigeren en
om ons economische, sociale
en politieke leven een nieuwe
vorm te geven. Om elk mis
verstand te voorkomen wil ik
zeer sterk benadrukken, dat
deze beweging, wat betreft de
hoofdstroom, niet gericht is te
gen het constitutionele raam
werk van onze staat en samen
leving, niet tegen het socialis
me, maar tegen zijn misvor
mingen". Iets verderop zei Do
brosielski dat het juist de goe
de relaties met de Sovjet-Unie
en de andere socialistische sta
ten waren geweest, die het
mogelijk hadden gemaakt „om
onze moeilijke interne proble
men op te lossen zonder tus
senkomst van vreemde rege
ringen in onze eigen aangele
genheden, en met politieke
middelen. Hier wil ik het
woord „regeringen" bena
drukken, omdat er pogingen
gedaan zijn door verscheidene
Westerse politici en andere
groeperingen, evenals door
sommige massamedia, om zich
te bemoeien met onze zaken".
Een beeld van de wapens die de politie aantrof bij da arreatatie van de alf personen dia de
ontvoering van een Amsterdams zakenman op atapal hadden staan.
AMSTERDAM De Amsterdamse poli- In de woning van één van de arrestanten
tie heeft elf personen, onder wie zes bui- stuitte de politie op een zwarte kap, een
tenlanders aangehouden, die verdacht stel handboeien, blinddoeken en een bed
worden van een plan om een Amsterdams met kettingen. De identiteit van het be-
zakenman te ontvoeren. Ook zouden de elf oogde slachtoffer wilde men niet onthul-
zich aan overvallen hebben schuldig ge- len.
maakt
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het kabinet is het gisteren in principe eens
geworden over het beleid dat gevoerd moet worden ten aan
zien van de ontvangst van buitenlandse televisieprogram
ma's via de kabel. Dit beleid zal volgende week in de al eer
der beloofde Kabelnota worden weergegeven. De verwach
ting is, dat de Tweede Kamer die nota vrijdag ontvangt
Premier Van Agt wilde na afloop van het kabinetsberaad niets
zeggen over de inhoud van de Kabelnota. „De formuleringen
zijn zo subtiel, dat ik me maar al te gauw zou vergalopperen.
Wacht maar tot het allemaal zwart op wit staat", aldus Van Agt.
Zoals bekend was er nogal wat onenigheid tussen de regerings
partners CDA en VVD over het kabeltelevisiebeleid. Het CDA
wilde de uitzending van buitenlandse televisieprogramma's aan
strenge voorwaarden binden, terwijl de VVD weinig moeite had
met de uitzending van het buitenlands programma-aanbod.
Energie
besparing
door gebruik
afvalwarmte
DEN HAAG Het kabinet
wil, dat er in de nabije toe
komst veelvuldig gebruik
gemaakt gaat worden van
nu nog verspilde afval- en
restwarmte, die vrijkomt bij
veel produktieprocessen en
bij verbranding van afval
stoffen en hout
Als de warmte, die op deze
manier vrijkomt, wordt ge
bruikt voor de energievoorzie
ning van ons land, zullen
daardoor jaarlijks miljarden
kubieke meters aardgas be
spaard kunnen worden. Er
komt een wetsontwerp, waarin
het transport en het gebruik
van de afval- en restwarmte
wordt geregeld. Het kabinet
heeft dit gisteren besloten naar
aanleiding van een advies van
de Algemene Energieraad.
DEN HAAG Het congres van de PPR in
Amsterdam heeft zich gisteren uitgesproken
voor afschaffing van de monarchie in ons
land. Op den duur, zo vindt de Politieke
Partij Radikalen, zal het staatshoofd moe
ten worden gekozen door middel van indi
recte verkiezingen, bijvoorbeeld door de
Tweede Kamer. Het is voor het eerst dat
deze partij zich in haar verkiezingsprogram
ma uitspreekt voor afschaffing van de mo
narchie.
De PPR wil op donderdag 27 november, op
nieuw gaan praten over eventuele politieke sa
menwerking met de kritische CDA-groep
NBBA (Niet bij brood alleen) van professor
Goudzwaard en ook met de EPV. De twee
voorgaande gesprekken hebben geen concrete
afspraken opgeleverd, zo maakte PPR-voorzit-
ter Herman Verbeek op het PPR-congres in
Amsterdam bekend.
In Madrid zijn momenteel de Oost- en Westeuropese landen,
Canada en de Verenigde Staten bijeen om op uiterst moeiza
me wijze de balans op te maken van de vijf jaar geleden ge
sloten akkoorden van Helsinki. Het is niet verwonderlijk dat
de meeste moeilijkheden die rond deze conferentie zijn ont
staan, voortvloeien uit het onderwerp van de mensenrechten
en het respect voor de onschendbaarheid van de relaties tus
sen de diverse landen. Deze onderwerpen zijn immers de be
langrijkste onderdelen van de Akkoorden van Helsinki.
Niet vergeten mag daarbij worden dat de Akkoorden van
Helsinki het resultaat zijn van een levensgroot compromis op
grond waarvan de huidige deling van Europa in een oostelijk
en westelijk blok de facto werd aanvaard. Het heeft trou
wens geen enkele zin deze deling te betwisten, zozeer zijn wij
met deze historische werkelijkheid vergroeid. Veeleer wilde
men daarom met de Akkoorden van Helsinki nieuwe wegen
inslaan.
De redenering daarbij was dat het nastreven van goede be
trekkingen op grond van algemeen erkende humanitaire be
ginselen een manier behelsde om het vertrouwen tussen het
oost- en westblok te herstellen. Echter, een tegengestelde
ontwikkeling vindt plaats, die de autoritaire Oosteuropese
regimes er steeds meer toe verplicht hun binnenlandse critici
met harde hand het zwijgen op te leggen.
ALS alternatief om de relaties tussen West en Oost te ver
beteren stelt de Sovjet-Unie nu een conferentie over militai
re ontspanning en ontwapening voor, maar deze boezemt
veel westerse landen om begrijpelijke redenen wantrouwen
in. Want terwijl de Sovjet-Unie in haar propaganda doorgaat
zich af te schilderen als de grote kampioen van ontwapening
en vrede, bouwt zij in hoog tempo rusteloos verder aan haar
bewapening.
Met alle scepsis waarmee de westerse landen zich kunnen
bezien als het gaat om de naleving van de mensenrechten,
dienen zij aan de principes die daaraan ten grondslag liggen
onvoorwaardelijk vast te houden. Wie deze moeizaam ver
worven beginselen veronachtzaamt en toch nieuwe relaties
met het Oostblok wil opbouwen, bevindt zich op een hellend
vlak.
HET begint er naar uit te zien dat het kabinet-Van Agt er
in zal slagen, de hete kwestie van de grondpolitiek uiteinde
lijk te regelen. Nadat die grondpolitiek vele kabinetten in
politieke moeilijkheden heeft gebracht (het kabinet Den Uyl
struikelde er over), lijkt dit kabinet de kwestie te gaan rege
len.
Daar is vorige en deze week een begin mee gemaakt bij de
behandeling van de wet Voorkeursrecht Gemeenten, waarin
de gemeentebesturen in bepaalde gevallen absolute voorrang
krijgen bij het aankopen van panden op hun gebied. Een bij
zonder positieve wijziging. Volgens het wetsvoorstel, zoals
dat nu door de Kamer zal worden aangenomen, komt de
huurder-bewoner na de gemeenten die de absolute voor
rang hebben als tweede in aanmerking voor aankoop, in
dien tenminste de gemeente weer tot verkoop over gaat Zo'n
koper moet dan wel een woonvergunning hebben en boven
dien kan een gemeentebestuur beperkende bepalingen (b.v.
recht van terugkoop) stellen. Dit alles geeft met name de
grote gemeenten, die worstelen met de problematiek van de
stadsvernieuwing, een nieuw wapen in de niet aflatende
strijd tegen verkrotting van onder meer het particulier wo-
ningbezit.
Nu resteren nog de wet vervreemding landbouwgronden,
en de wijziging van de onteigeningswet, waarin de vergoe
ding moet worden geregeld van degene, van wie grond on
teigend is. De Tweede Kamer begon deze week met de wet
Vervreemding Landbouwgronden, en lijkt dit ontwerp zon
der al te veel problemen te willen afwerken. Mét de opposi
tie moet worden erkend, dat in de praktijk nog zal moeten
blijken, of de regeling de prijsopdrijving van landbouwgron
den voldoende zal tegengaan. Maar mét de regeringsfracties
moet ook worden geconstateerd, dat de nu voorgestelde rege
ling op zijn minst een kans verdient. Mocht blijken, dat de
regeling niet voldoet, dan zal de overheid tot verdergaand
ingrijpen moeten komen.
Het moet voor het kabinet nu bijna een erezaak zijn, om
ook in de huidige zittingsperiode nog te bewerkstelligen, dat
de wijziging van de onteigeningswet door het parlement
wordt goedgekeurd. Als dat nog lukt en daarvoor is stevig
aanpoten met name in het kabinet geboden dan kan het
kabinet-Van Agt straks bij het scheiden van de markt wat de
grondpoliek betreft op een stevig stuk positief werk terug-
b (Van onze correspondent)
&USSEL Een commandogroep
a de Anti Terreurpolitie Dyane
eft gistermiddag om vijf uur in het
W-gebouw in Brussel een eind ge
lakt aan de gijzeling van 16 middel-
re scholieren door drie jeugdige
trklozen uit de Belgische provincie
hten Kemburg. Kinderen en kapers wa
ft na een verblijf van negen uren in
a schoolbus op weg naar een ra-
studio van de Franstalige omroep
[BF, waar de overvallers een bood-
aap aan de Belgische bevolking wil-
voorlezen. 'In een gang op de der-
verdieping van het omroepgebouw,
S de 12 man sterke commandogroep
tos de kapers, die gewapend waren
yfo et een jachtgeweer, een pistool en
'/jfQ roes, zonder bloedvergieten te
eesteren. Enkele schoten die
T en weer vielen raakten niemand.
drie kapers waren 16, 18 en 21 jaar en niet
40,
veel ouder dan de 16 gegijzelde jongens en
meisjes van wie de gemiddelde leeftijd 15 jaar
bedroeg. In de bus, die vanaf het middaguur op
het parkeerterrein van de BRT had gestaan, be
vond zich behalve de kinderen en de chauffeur
een leraar, die vrijwillig met de scholieren was
meegegaan.
De kapers wilden met hun actie protesteren te
gen de sociale omstandigheden in Belgie. Onder
meer hadden ze voor de radio willen verklaren
„dat in een tijd van crisis iedereen moet mati
gen, ook ministers." Als voorbeeld zouden ze
het feit aan de kaak stellen dat ministers in
Belgie wel 80.000 francs (f 5.600 gulden) per
maand verdienen, terwijl sommige uitkerings
trekkers niet meer dan 8000 francs krijgen.
(Ministers in Belgie krijgen overigens tweeen-
eenhalf maal zoveel als de kapers veronderstel
den).
De gijzeling was gistermorgen begonnen in het
doip Vielsalm, 65 kilometer ten zuidwesten van
Luik. De drie kapers overmeesterden rond acht
uur de chauffeur van een nog lege schoolbus,
dwongen deze naar de Heilig Hartschool in het
zelfde dorp te rijden, waar het drietal 16 leer
lingen liet instappen. Daarop volgde een twee
uur durende rit via Luik naar het BRT-gebouw
in Brussel.
Tijdens de gijzelingsactie kreeg één van de schooljon
gens even de gelegenheid een luchtje te scheppen. De
ontvoerders hielden hem daarbij zorgvuldig onder schot.
KABINET WIL ANDERE PRIJZENWET
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Er moet zo spoedig mogelijk een wijziging
worden aangebracht in de Prijzenwet, waardoor de regering
alsnog een kans krijgt de salarissen van medisch specialis
ten aan te pakken. Het kabinet heeft dit gisteren besloten
naar aanleiding van het feit dat de Landelijke Specialisten-
vereniging (LSV) vorige week een kort geding tegen de
Staat heeft gewonnen.
In dat kort geding vocht de LSV de ingreep van de regering in
de salarissen van de specialisten aan. Die ingreep (in twee jaar
tijd een salarisvermindering van f 80.000 door middel van verla
ging van de tarieven) deed het kabinet op grond van de Prijzen
wet Volgens het vonnis van de rechtbank te Den Haag maakte
het kabinet hiermee een oneigenlijk gebruik van de Prijzenwet
Die wet heeft naar de mening van de rechtbank niet tot doel, ni
vellering van inkomens te bewerkstelligen.
De wijziging van de Prijzenwet die het kabinet nu wil aanbren
gen, komt erop neer, dat op grond van de Prijzenwet ook het be
werkstelligen van „aanvaardbare inkomensverhoudingen" ge
rechtvaardigd wordt Als de wet op deze wijze is gewijzigd, kun
nen de salarissen van specialisten wèl worden aangepakt
De Landelijke Specialisten Vereniging reageerde gisteravond
erg teleurgesteld op de voorgenomen wetswijziging. Mocht het
kabinet in zijn opzet slagen, dan willen de specialisten prikacties
taan voeren, bijvoorbeeld door op doordeweekse dagen zondag-
ic-nsten te draaien.
Monsterfusie
in spaar
bankwereld
DEN HAAG „De con
centratietendens in de
spaarbankwereld loopt al
enige jaren en zal nog wel
verder gaan. Op zich een
goede zaak, want het te
kent de collegialiteit onder
de spaarbanken", zo gaf
een woordvoerder van de.
Nutsspaarbank Den Haag
als commentaar op de
voorgenomen fusie tussen
de Centrumbank te Am
sterdam, de Spaarbank
Rotterdam en de Bonds
spaarbank te Breda.
Hij zei voor de Nutsspaarbank
in de residentie geen nadelige
gevolgen te verwachten.
„Onze spaarbank heeft een
goede rentabiliteit en zal geen
problemen krijgen", aldus di
recteur De Monchy die een sa-,
menwerkingsverband van de
Nutsspaarbank Den Haag in
de toekomst niet uitsluit
Indien de onderhandelingen
tussen „Amsterdam", „Rotter
dam" en „Breda" positief uit
vallen, ontstaat een spaarbank
met een spaartegoed van ƒ6,5
miljard dollar, een personeels
bestand van 1700 man en 285
vestigingen.
