eutrale landen proberen
mpasse op conferentie
Madrid te doorbreken
Een blik
gegund
achter de
schermen
Britse politie pakt
dader vergiftiging
Libische kinderen
Imerika oefent
ruk uit op
ederland
Nederlands bedrijfsleven
welkom in Soedan
Aanrander
verblindt
vrouw
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 14 NOVEMBER 1980 PAGINA 15
Mislukte record
poging
De poging van de Ameri
kaan Lee Taylor uit Califor-
nië om met zijn vijf miljoen
gulden kostende, twaalf
meter lange raketboot The
Discovery II het wereld
snelheidsrecord op wafer
te breken, mislukte. Op het
Tahoe-meer in Californië
spatte de met zeer grote
snelheid varende boot
plotseling uiteen. De oor
zaak van het ongeval is
niet bekend. De politie
heeft nog geen spoor van
bestuurder Lee Taylor
kunnen vinden. Links een
archieffoto van The Disco
very II.
V
KVl L
"TT:
1
gesp
jaren
e chri
vakt.
sschop
aus ze
enals
rden f
heid t
ndpun
itholii
e Bont
left ge
het V
rk als
i de b
Van onze speciale verslaggever Rik in 't Hout)
n opro
meer
wer<
e en.
olse.ei
elk o
illang
chriJj,
reizi
in Dü
betr ei
zal ziji
Paului
roorbC
ten bij
zijn da
ré trei
i wort
elde k
i busse
lDRID Vier neutrale landen hebben
i leravond een „laatste" voorstel op tafel
waarvan zij „verwachten" dat het de
ifërentie over veiligheid en samenwer-
in Europa (CVSE) uit de impasse zal
Het zijn Zweden, Joegoslavië, Oosten
en Cyprus, die allen in Madrid verte-
woordigd worden door hun minister van
Itenlandse Zaken. Ola Ullsten, de Zweed-
ninister, zei er van overtuigd te zijn, dat
voorstel aanvaardbaar is voor alle lan-
„als zij tenminste menen wat ze hier
fen". Ullsten aarzelde zelfs niet te zeggen
een land, als het weigert dit voorstel te
:pteren, „zich schuldig maakt aan het
rbreken van het CVSE-proces".
document van de vier voorziet in een periode van
'eken (vanaf 11 november), waarin gesproken kan
len over de naleving van de Slotakte van Helsinki.
geei
aai
onge
lovige
iseerd
i bij m
„bral
is de
ffner
nconfe
vijfde week is het geoorloofd ook over andere za
te praten, zoals nieuwe voorstellen voor het bevor-
n van vrede en veiligheid. Het zijn de westerse
en, die eisen dat er gedurende een lange periode
nu toe zes v/eken) alleen over de naleving wordt
1 scussieerd. Het Oostblok daarentegen wil zo spoe
lt nogelijk over andere zaken praten, waaronder een
ipese ontwapeningsconferentie. Ook voor het pro-
m van of en zo ja waar en wanneer er een volgen-
oetsingsbijeenkomst wordt gehouden, wat voor het
en een breekpunt is, menen de vier landen een
»ing te hebben gevonden. „Deze conferentie moet
ns ons voorstel zelf beslissen wanneer zij eindigt",
de Oostenrijkse minister Willibald Pahr. Een lid
de Zweedse delegatie vertelde na afloop van de
olg LKE DEFENSIE-INSPANNING
heeft
n opg<
i en w
ompro
iticaari
hl ont\
zal d
>eren
Schmii
bben,
Daa
ijd eei
i zeke
ian eei
uropa.
ver ve
i de u
tergro
orthoftij(
horen
er al Ui
inisme
;n. Er
later
Cr zijn
itijns-c[ie]
ppen,
coni
ie drif
Dost--
.'langst k»
de a<
choj
Vrij toegankelijk overleg tussen de Russische delegatie
leider llyiech en de Westduitse minister Genscher..
persconferentie van de vier ministers, dat hierin de
„truc" zit. De westerse landen kunnen dan namelijk ei
sen dat de conferentie doorgaat totdat de andere partij
heeft toegestéfrid in een nieuwe bijeenkomst en is ak
koord gegaan met de procedures, die daar moeten gel
den.
Op het oog lijkt het voorstel in elk geval aanvaardbaar
voor de NAVO-landen. Of de Sovjet Unie en de andere
communistische landen met zo'n soort agenda kunnen
leven, is een geheel andere zaak.
De vier indieners hebben hun voorstel tot het laatste
toe voor zich gehouden, omdat zij de beide machtsblok
ken wilden overrompelen. Dat zij het document pre
senteerden op een persconferentie was kennelijk om
zowel het westen als het oosten onder druk va.n de pu
blieke opinie te zetten. „Als alle geheime diplomatie
faalt, is het realistisch om een andere methode te pro
beren", aldus Ullsten. Hij wees er met nadruk op hoe
„kritiek" de situatie was.;Zonder dit voorstel zou zijns
inziens rond het weekeinde de kans weer levensgroot
worden, dat een van de belangrijkste delegaties zou
weglopen, waardoor het CVSE-proces in elk geval
voorlopig zou ophouden te bestaan.
Wat betreft de openingstoespraken was het. gisteren
onder meer de beurt aan de Verenigde Staten. Rechter
Griffin Bell maakte van de gelegenheid gebruik de
Sovjet Unie en verscheidene van haar bondgenoten op
een uiterst felle wijze aan te vallen. Zo eiste hij de te
rugtrekking van alle Russische troepen uit Afghani
stan. Hij noemde ook bij name een aantal Oosteuropese
dissidenten en de wijze, waarop zij door hun regerin
gen behandeld waren: Vaclav Havel (Tsjechoslowa-
kije), Joeri Orlov, Anatoli Sjaranski, Mikola Roedenko,
Viktoras Petkoes en Andrej Sacharov (allen Sovjet
Unie). Vooral over de laatste was Bell zeer uitvoerig.
„Toen Sacharov werd verbannen, werd een deel van
onze hooggespannen verwachtingen "wat betreft een
sfeer van veiligheid en samenwerking in Europa mét
hem verbannen", zo zei de Amerikaan op het eind van
dit onderwerp. Hij besloot zijn toespraak met een bood
schap van president Carter, waarin deze de hoop uit
sprak dat de V.S. ondanks alles de CVSE wil behouden
en verbeteren. Bell schaarde zich daarnaast onomwon
den achter Franse voorstellen voor een Europese ont
wapeningsconferentie.
De ambassadeur van Tsgechoslowakije noemde dit
soort aanvallen volstrekt onterecht. Dë zaak-Afghani-
stan was alleen het gevolg van het feit, dat de Sovjet
Unie verplicht was een bevriende regering te hulp te
snellen, aldus de Tsjech. De dissidenten beschilderde
hij met stemverheffing af als „marionetten van andere
staten, die niet geïnteresseerd zijn in het wel en wee
van de socialistische landen". Hij vervolgde met: „Wij
aanvaarden geen bemoeienissen met onze binnenland
se aangelegenheden en zeker niet van landen, waar de
mensenrechten dagelijks geschonden worden en wel
op een massale schaal". Daarmee doelde hij op onder
meer de grote werkloosheid in het westen. In de ogen
van de communistische regimes hebben mensenrech
ten alleen betrekking op zaken als het recht op werk
en het recht op voedsel en huisvesting.
(Van onze verslaggever)
MADRID Zöals op elke belangrijke poli
tieke conferentie, gebeurt het echte werk tij
dens de CVSE-bijeenkomst in- Madrid achter
gesloten deuren. Voor de puim duizend jour
nalisten betekent dat wachten, wachten en
nog eens wachten, totdat een (delegatielid zo
vriendelijk is. iets los te laten over wat er bin
nen gebeurt/Daarom was het buitengewoon
verfrissend, dat gisteren de Westduitse minis
ter Genscher en de Russische delegatieleider
Leonid Ilyichev een aantal journalisten toe
stond een deel van een 35 minuten durend
gesprek tussen hen beiden bij te wonen.
De kleine, gezette immer glimlachende Rus, begon
als volgt: „Vond u het niet vervelend, dat u op 13de
moest spreken?". Genscher: „Ach, weet u, donderdag
is mijn geluksdag. Vrijdag trouwens ook, want dan
staat wat ik gezegd heb in de kranten". Ilyichev:
„Herkent u mij nog? Minister Gromyko Buitenland
se Zaken) heeft mij aan u voorgesteld, toen u een
paar maanden geleden met de heer Schmidt in Mos
kou was. Hij introduceerde mij toen als expert op het
gebied van de relaties met China".
Genscher: „Ja, ja. Maar 'ik meen dat u ook expert
ben op het gebied van het voeren van constructieve
'conferenties".
Ilyichev: „Ik vind het wat moeilijk om mijzelf aan te
prijzen, maar ik ontken het niet. Maar eigenlijk had
ik van een vraag verwacht. Als u mij nu vraagt
hoe het staat met de onderhandelingen hier, dan zal
ik u antwoord geven". Genscher: Liever niet. Er
zijn grenzen aan zelfs de vrijheid voor journalisten
om aanwezig te zijn bij vertrouwelijk diplomatiek
overleg". Ilyichev: „Zo ziet u maar wat een betrek
kelijk begrip vrijheid ook voor u kennelijk is". Na
deze woorden moesten de 15 a 20 verslaggevers, die
met Genscher waren meegelopen, de kamer uit. Na
afloop verklaarde Genscher dat alleen dit soort ge
sprekken de CVSE-conferentie kan redden.
ze correspondent Mare
de Koninck)
5EL De Ameri-
minister van defen-
rold Brown heeft gis-
>p de bijeenkomst van
ileaire planninggroep
NAVO in een onder-
net zijn Nederlandse
De Geus zijn be-
d geuit over het feit
s land volgend jaar
1 voldoen aan de NAr
praak om de defensie
met 3 procent
verhogen. Minister
heeft de verzeke-
geven, dat het slechts
latregel voor één jaar
geen belangrijke ver-
ring betekent voor de
rUs
van Defensie De
erwacht dat de NAVO-
en «olgend jaar rond
een gezamenlijke
ie zullen maken van de
ing die de VS en de
'Tnie hebben geboekt in
ïrhandelingen over we-
e vermindering van de.
letten in Europa.
de Geus acht het niet
nogelijk dat ons land
het NAVO-bondge-
»ap een afwijkende ba-
opmaken van genoem-
erhandelingen, die in-
in Genève zijn begon-
?1 meent de bewinds-
at de nieuwe Neder-
igijregering (of het demis
rif? kabinet Van Agt in-
Ei kabinetsformatie na de
st kiezingen nog niet zou
ig^Uooid) op basis van de
•beoordeling tot een ei-
"J~>unt zou moeten ko-
de plaatsing van de
erikaanse kruisraketten
land. Het zal dan no-
of december zijn, in
maanden opnieuw NA-
tferenties zijn voorzien
van de ministers van defensie
en van buitenlandse zaken.
De Geus liet zich gisteren in
Brussel na afloop van de eerste
vergadering van de nucleaire
planningsgroep van de NAVO
niét uit over de ruimte voor
Nederland om het rakettenbe-
sluit nog verder uit te stellen.
Zoals gisteren gemeld bestaat
daar toe de mogelijkheid om
dat de aarzelende landen Ne
derland en België pas als laat
ste aan de beurt komen in het
N A V O-plaatsingsprogramma,
dat van 1983 tot 1986 gaat lo
pen. Ook de mogelijkheid dat
ons land een voorlopige be
reidheid uitspreekt tot instal
latie van slechts een deel van
de 48 raketten sloot de be
windsman niet uit. Overigens
is de kans aanzienlijk dat er
voor de NAVO ever een jaar
nog- weinig te evalueren valt.
De Russen willen niet alleen
de nog niet geplaatste kruis
en Pershing-2-raketten tegen
over hun reeds volop geïnstal-
leerde SS 20-projektielen in
geding brengen, maar vooral
ook de bestaande westerse
kernladingen in vliegtuigen en
op schepen, de zogenaamde
vooruitgeschoven Amerikaan
se wapensystemen. De Vere
nigde Staten wensen echter al
leen te praten over de middel
lange afstandskernraketten.
Intussen vordert een spceiale
NAVO-groep van deskundi
gen met de studie over de
vraag welke nucleaire syste
men zullen worden ontman
teld als de kruis- en Pershing
Il-raketten geïnstalleerd gaan
worden. Vaststaat reeds dat de
Nike-luchtdoelraketten. plus
de serie nucleaire landmijnen
(ADM's)door conventionele
wapens zullen worden vervan
gen. Dat kan voor de positie
van Nederland in de kernwa
penkwestie van belang wor
den, want ons speelt thans in
beide atoomtaken een rol.
Nederlanders
betrokken
bij
komplot
tegen
Deens
vorstenhuis?
KOPENHAGEN
Een bende drugshan
delaren, onder, wie in
Denemarken in de
gevangenis verblij
vende Nederlanders,
is volgens de Deense
politie betrokken ge
weest bij plannen de
Deense koninklijke
familie te vermoor
den en de macht in
het land over te ne
men.
Een langdurig onderzoek
zou hebben uitgewezen
dat de opbrengst "van de
smokkel van - hasj be
stemd was voor de aan
koop van wapens en ex
plosieven. Bij een inval
in een schuilplaats van
de- groep zouden naast
wapens en verdovende
middelen de plannen
voor de moorden en een
staatsgreep zijn gevon
den. Volgens berichten
zou in Nederland een .il
legaal wapenfabriekje
zijn opgerold. Een
woordvoerder van het
Nederlandse ministerie
van justitie verklaarde
dat de in Denemarken
gevangenen Nederlan
ders in Den Haag bekend
zijn.
De beweringen van
de Deense politie over
enige betrokkenheid bij
een plan voor een Staats
greep sprak hij echter te
gen en noemde de zaak
een „opgeklopt indianen
verhaal".
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De politie van Ports
mouth heeft een 33-jarige Libiër gear
resteerd, die in deze stad gepoogd zou
hebben twee kinderen van een Libi
sche zakenman te vergiftigen. De da
der, een Libische banneling met een
verblijfsvergunning van zes maanden,
wordt beschuldigd van een poging tot
moord. Zijn slachtoffers, een meisje
van zeven en een jongen van acht
jaar, verkeren in levensgevaar, hun
centraal zenuwstelsel is beschadigd.
>e politie vermoedt dat de dader in werkelijk
heid de vader van de kinderen wilde vermoor
den. Deze woont al "enkele tijd in Engeland,
waar hij medisch behandeld wordt. Hem werd
onlangs door vertegenwoordigers van de Libi
sche regering geld aangeboden om ten spoedig
ste met zijn gezin terug te keren naar Libië. De
zakenman wees het aanbod af en sindsdien
werd zijn huis-dag en nacht bewaakt door de
politie. De Britse overheid vreest kennelijk een
hervatting van de campagne tegen Libiërs die
niet willen terugkehen naar hun vaderland.
Zoals bekend zijn eerder dit jaar in het buiten
land verblijvende Libiërs vermoord; twee in
Londen, vier in Rome, een in Beiroet, een in
Bonn, een in Athene en een in Milaan.
Britten hebben liever Foot dan Thatcher
LONDEN— Een meerder- ling van de Engelse krant vrouw Thatcher en de tweede
heid van de Britten vindt de „Daily Mail" geeft 49 procent man van Labour, Dennis Hea-
nieuwe Labourleider Michael de voorkeur aan-Foot en kiest ley, zou 54 procent de voor-
Foot een betere premier dan maar 40 procent voor de huidi- keur geven aan Healy en 35
de huidige, mevrouw That- ge premier. Indien het Britse aan Thatcher,
cher. Blijkens een' opiniepei- volk kon kiezen tussen me-
LEIDERDORP Een 31-ja-
rige vrouw uit Leiderdorp is
gisteravond door een gemas
kerde man met een mes be
dreigd en me.t een spuitbus,
in het oog gespoten. De
vrouw moest overgebracht
worden naar de oogheelkun
dige afdeling van het AZL.
Omstreeks kwart oyer acht
stapte de vrouw bij Beuken
schans uit de bus. Toen zij
naar de flat toe liep, we»d zij
bénaderd door een man, die
een bivakmuts droeg. De
vrouw wilde gaan gillen, maar
de man zette een mes op haar-
keel en dwong haar niet te gil
len. Vervolgens pakte de on
bekende een spuitbus en spoot
een subsfantie in de ogen van
de vrouw. Tenslotte gebood hij
de vro' v weg te gaan, zonder
haar ve. 'er te hebben aange
raakt. Dt ->olïtie van Leider
dorp vraag getuigen of perso
nen, die hetzelfde hebben
meegemaakt, zich te melden
(tel 411421).
VN bezorgd
vluchtelingen
NEW YORK Het aantal
bootvluchtelingen' uit Viet
nam is volgens de hoge VN-
commissaris voor vluchtelin-
genkwesties, Poul Hartling,
sterk gedaald. Hartling zei op
een persconferentie in New
York, dat de laatste tijd
maandelijks 3.000 mensen per
boot uit Vietnam vluchten.
LEIDEN. 14 november An
dijvie 135-215; snijbonen 380-
860; boerenkool 60-78; prei
105-135; spinazie 230; sprujten
A 87-96, B 87-109, C 78,- D 44-
102; uien 40-60; winterpeen 52-
63; witlof 300-570; knolselderij
28-50;- sla 50-76; peterselie 16-
53; selderij 61.
Labourleider Mi
chael Foot doet, nu
zijn rechterenkel
voor enige weken in
het gips zit, man
moedige pogingen
met krukken te lo
pen.
De enkelbreuk van
Foot was voor veel
Britse kranten een
uitgelezen mogelijk
heid voor het ma
ken van woordspe
lingen. „Michael
breaks his Foot"
schreef de Daily
Mirror; „Foot
breaks ankle", luid
de in andere kran
ten de kop. De Daily
Express gaf er een
politiek tintje aan
met „Foot breaks
with right", een ver
wijzing naar de te
verwachten moei
lijkheden tussen
Foot en de rechter
vleugel van de La-
bourpartij. In Frank
rijk schreef France
Soir „Foot faits un
faux pas"; „Foot
maakt een mis
stap"..
BEZOEK
MINISTER
VAN DER KLAAUW:
KHARTOEM Het Centraalafri-
kaanse land Soedan wil graag econo
mische relaties met Nederland op
bouwen. Die relaties moeten in de
plaats komen van de huidige ont
wikkelingssamenwerking tussen
Nederland en Soedan. Dit heeft de
Soedanese minister van buitenland
se zaken, Mohammed Mirghani,
meegedeeld in een gesprek met mi
nister Van der Klaauw, die een offi
cieel bezoek brengt aan §oedan. Ne
derland heeft op Soedan een d'cel
vanzijn ontwikkelingshulp gecon
centreerd. Voor het jaar 1980 beloopt
het bedrag 44 miljoen gulden.
Volgens Mirghani zou de ontwikke
lingshulp van Nederland aan Soedan in
de toekomst geleidelijk moeten worden
vervangen door investeringen, waar
aan ook het Nederlandse bedrijfsleven
kan deelnemen. Op die manier zou een
ontwikkelingsrelatie kunnen worden"
opgezet in een economische relatie, die
voor beide partijen van belang is. Daar
naast zou Soedan van Nederland meer
directe technische kennis moeten ver
werven. In dit verband kijkt Soedan
uit naar het bezoek dat minister De
Koning van ontwikkelingssamenwer
king volgend jaar maart aan dit land
zal brengen.
Van der Klaauw had voor zijn bespre
kingen met Mirghani ook een ontmoe
ting van meer dan een uur met de Soe
danese president Gaafar El Nimeiri. In
de besprekingen met „El Nimeiri zowel
als met Mirghani kwamen vooral de
problemen in zuidelijk Afrika en in het
Midden-Oosten aan de orde, hetgeen
niet vreemd is in een Arabisch-Afri-
kaans land, dat de brug vormt tussen
de Arabische wereld in het Noorden en
zwart Afrika in het Zuiden. Duidelijk
bleek dat de betrekkingen tussen Soe
dan en Nederland zich voorspoedig
ontwikkelen. Soedan opende enkele
maanden terug de ambassade in Den
Haag. Van der Klaauw's bezoek was
het eerste van een Nederlandse minis
ter van buitenlandse zaken aan Soeuan.
