erstel eenheid van
^abour eerste taak
oor Michael Foot
Kenia en Nederland halen banden aan
Mugabe treft maatregelen
tegen geweld in Zimbabwe
LINKERVLEUGEL WINT STRIJD
jkÓM PARTIJLEIDING
t
ech Walesa: niet bang
oor Russische interventie
iscard en Schmidt
vreden met
Ronald Reagan
Heldere
Supernova
ontdekt
Gevangen Britten
Iran zijn gijzelaars
in
RAINBOW WARRIOR
NAAR AMSTERDAM
UITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 11 NOVEMBER 1980 PAGINA 17
etaris 1
Michael Foot, gisteren gekozen als Labour-leider
chtelinj
ober
•schillei
gestaj
iVoordi|
en van|
tebben
werdei
OOst-
z
1 °F_
n oorlc
(Van onze correspondent Roger Simons
iNDEN De Britse Socialistische Partij wordt
nu af geleid door de gewezen liberaal Michael
it (67), die in sommige opzichten erg conserva-
if is, maar anderzijds ook extreem linkse paden
•wandelt. Labours Lagerhuisfractie heeft Foot
iterenavond tot partijleider gekozen. Denis Hea-
r, die onmiddellijk na het ontslag van ex-pre-
r Callaghan als aanvoerder van de Britse socia-
:n goede kans scheen te maken diens opvolger
worden, heeft maar 129 stemmen gekregen, Foot
;g er 139. Het verschil van 10 stemmen tussen
overwinnaar en de verslagen ex-minister van fi-
iciën was groter dan algemeen verwacht.
(ennis Healey was de kandidaat van de rechtervleu-
J tl- Zijn supporters zijn bitter teleurgesteld. Hijzelf
'lClljeemt de nederlaag tamelijk luchtig op en heeft zich al
pndidaat gesteld voor het vice-leiderschap van de
I prtij. Dat was tot vanavond de functie van Mike Foot,
fe verkiezing om die vacature te vullen, vindt volgen-
t week plaats.
De socialistische Lagerhuisfractie heeft door haar keu
ze getoond, dat Foot volgens haar betere verzoenings
mogelijkheden biedt dan Healey. En op verzoening
komt het nu aan. Van Foot wordt verwacht, dat hij de
ernstige meningsverschillen tussen de linker- en de
rechtervleugel van Labour over de nieuwe procedure
voor toekomstige bredere verkiezingen van een La
bour-leider uit de weg zal ruimen. Dat is een zware en
volgens sommige politieke waarnemers een onmogelij
ke taak.
Toch bestaat er geen twijfel over, dat Foot zich hard
zal inspannen om dat grote doel te bereiken vóór 24 ja
nuari 1981, de datum van het speciale partijcongres in
Londen, waarop beslist zal worden over het nieuwe
verkiezingssysteem. Mén denkt aan een kiescollege,
bestaande uit leden van de fractie, de vakbonden en de
plaatselijke afdelingen van de partij.
Als niet tijdig een accoord bereikt wordt, lijkt een
scheuring in de schoot van de Labour-partij onver
mijdbaar. Michael Foot is evenwel een erg aardige
man, die praktisch niets dan vrienden telt, niet alleen
onder de socialistische Lagerhuisleden, maar ook on
der de vakbondsbazen. Hij zal stellig met veel schou
derklopjes proberen te bewerkstelligen, dat linkse en
rechtse partijleden elkaar weer vriendschappelijk de
hand drukken om de onontbeerlijke eenheid van La
bour tenminste voorlopig te redden.
De rechtervleugel is sterk gekant tegen het voorgestel
de kiescollege. Sommige rechtse socialisten hebben al
gedreigd de oude Labour-partij vaarwel te zeggen als
het nieuwe systeem er door komt. Onder Foot als lei
der kunnen slechts twee dingen gebeuren: ofwel de
verdeeldheid neemt nog verder toe, ofwel Foot brengt
de verzoening tot stand.
De nieuwe Labour-leider stamt uit een bekende Wes
tengelse liberale familie. Hij werd opgevoed aan een
dure privéschool van de Quakers en studeerde daarna
aan de universiteit van Oxford. In die tijd was hij nog
steeds een overtuigd liberaal. Zijn politieke opvattin
gen zijn geleidelijk veranderd. In de jaren veertig was
hij hoofdredacteur van het conservatieve Londense
avondblad Evening Standard.
Pas na de oorlog werd Foot Labour-kandidaat voor
een zetel van het Britse parlement. Hoewel hij nooit
marxist geweest is, hangt hij toch extreem linkse
standpunten aan, ondermeer inzake het nationaliseren
van Britse bedrijven, eenzijdige kernontwapening en
de beëindiging van het Britse lidmaatschap van de EG.
Michael Foot was in 1974-1976 minister van Arbeid in
het kabinet Wilson. De toenmalige premier had hem
nodig om samenwerking met de vakbonden te bewer
ken. Onder James Callaghan werd Foot leider van La
bour in het Lagerhuis. Dank zij die benoeming is de
minderheidsregering Callaghan verscheidene keren
ontsnapt aan verpletterende nederlagen in de stem
mingen, die telkens veel eerder tot nieuwe parlemen
taire verkiezingen hadden kunnen leiden.
Michael Foot is nu de oudste Labour-leider sinds 1932.
Aangezien de nieuwe parlementaire verkiezingen in
Groot Brittannië nog minstens drie jaar verwijderd lig
gen, is Foot's hoge leeftijd een zegen voor de Conserva
tieven, die hem vrezen als redenaar. De meeste van
zijn toespraken zijn zonder meer subliem.
r de voE
lenden Polen stonden gisteren voor het gebouw van het Hooggerechtshof in War-
lu, in afwachting van de uitspraak van dit hof.
'op de
Tung. I
tSCHAU Leider Lech
sa van de onafhankelijk
oolse vakbond Solidari-
- die nu al minstens ze-
tniljoen leden zou tellen
niet bang voor een mili-
i interventie van andere
'iloklanden. „Maar
it^ dit toch gebeuren,
'In wij bereid aan zo'n
tenis het hoofd te bie-
aldus Walesa in een
[gesprek met een West
weekblad. Zondag wa-
opnieuw meldingen
it over Russisch-Pool-
penmanoeuvres.
akbeweging wordt voor-
geen politieke partij,
een dergelijke stap zou
aen kunnen worden, „als
uit verwachte d ingen gebeu-
aldus Walesa,
de 39-jarige Walesa het
ttsgebouw in Warschau
erlaten waar de gerucht-
net aan-nde zitting met een posi-
oorteat- esultaat was beëindigd,
Volgens hjj j00r dujzencien aan-
met f>eJuich ontvan-
,Wij hebben nu statuten
wij ze willen. Maar dat
nooit i
igon to
te dra-
rdt elke
conclu*
De
steeds
verbant
nlevinj
afstam-
ice fami'
Iheid. Ii
jevolget
de i
t uitzon
rikkelijk
erlevei
In verdeijgi
zijn
voord)
Ide ovi
onderfe
gen vaitil
landeif.'
zei
grenzemij
betekent niet alles. Wij moeten
nu aan de slag." Walesa noem
de de uitspraak een overwin
ning van het gezond verstand
en een succes voor het land.
Opnieuw hebben de Polen ge
toond dat zij het met elkaar
eens kunnen worden. Nie
mand heeft verloren en „wij
spreken niet van een overwin
ning".
In de statuten van Solidariteit
blijven nu ook de twee para
grafen gehandhaafd over het
stakingsrecht die in eerste in
stantie waren geschrapt. De
arbeiders kunnen staken wan
neer alle andere mogelijkhe
den zijn uitgeput. Wel moet bij
een arbeidsconflict de absolute
meerderheid van de vak
bondsleden' voor staken blij
ken.
De woordvoerder van de Pool
se regering, Josef Barecki, zei
gisteren over de uitspraak van
het Hooggerechtshof tevreden
te zijn. De regering zal als
partner met de nieuwe vak
bond samenwerken, maar re
kent erop dat Solidariteit alles
doen om de norma-
het land te bevor-
Gisteren werd ook een maat
regel tegen westelijke corres
pondenten weer ongedaan ge
maakt. Zij mogen nu blijven
zolang hun visum ^geldig is.
i- [JS Bondskanselier Helmut Schmidt en president
1 d'Estaing hebben zich gisteren na hun besprekin-
Parijs tevreden getoond met de verkiezing van Ro-
r Reagan tot president van de Verenigde Staten. Zij kon-
nauwere Frans-Duitse samenwerking aan.
vier uur durende ontmoeting in het Elysée, waarin alle
'rijke internationale kwesties aan de orde kwamen, zei
d'Estaing, dat Frankrijk zich slechts kon verheugen
sterk en vastbesloten Amerika, dat zijn internationale
el chtingen zal nakomen. Schmidt zei, dat „ook wij Duitsers
hebben bij een sterke Amerikaanse regering en een sterk
leeleei
'an de adviseurs van Reagan, generaal Brent Scowcroft, is
'skou als lid van een delegatie van de Amerikaanse VN-
'ging, die van gedachten zal wisselen met vertegenwoordi
gen het Russische instituut voor Noordamerikaanse vraag-
SALISBURY Premier Mugabe van
Zimbabwe heeft gisteravond een
staakt-het-vuren, een uitgaansverbod
en versterking van politie en legereen
heden bekendgemaakt ter beteugeling
van het toenemend geweld tussen 1500
van zijn aanhangers en evenveel van
Joshua Nkomo. De confrontatie in de
buurt van Bulawayo heeft de afgelo
pen dagen zestien doden en ruim twee
honderd gewonden geëist.
Mugabe gaf zijn minister van binnenland
se zaken Nkomo en diens Zanla-strijders
de schuld van de gewelddadige incident
ten.
Volgens assistenten van Nkomo zou
Mugabe's minister van financiën, Enos-
Nkala, dit weekeinde op politieke bijeen:
komsten een verbod van Nkomo's Zapu-
partij hebben gesuggereerd en gesproken
hebben over een plan voor de vorming
van een éénpartijstaat onder de Zanu-par-
tij van Mugabe. Daarop zouden geweldda
digheden zijn uitgebroken.
De strijdende partijen zijn een overblijfsel
van de twee zwarte nationalistische groe
peringen, die aan de onafhankelijkheids
strijd hebben meegedaan. Sinds het einde
daarvan zijn duizenden gewapenden gue-
rillastrijders ondergebracht in kampen.
De nieuwe regering weet nog niet wat zij
met hen moet beginnen.
PARIJS Professor G. Wild
van het astronomisch insti
tuut aan de universiteit te
Bern heeft op 28 oktober een
heldere supernova ontdekt in
de spiraalnevel NGC6946, zo
heeft de Europese Ruimte
vaartorganisatie (ESA), giste
ren meegedeeld.
Het opvlammen van een hel
dere supernova is voor de ster
renkundigen een opwindende
gebeurtenis, die zich gemid
deld tweemaal in de tien jaren
voordoet. Een supernova is het
levenseinde van een ster in
een geweldige ontploffing, die
evenveel licht uitstraalt als
een heel sterrenstelsel met een
miljard sterren.
Uit de eerste waarnemingen
die in het volgstation van de
ESA bij Madrid zijn gedaan
blijkt, dat de supernova bijna
op het maximum is en lang
zaam aan lichtsterkte begint te
verliezen.
Spiraalnevel NGC6946 staat
betrekkelijk dicht bij de aarde.
De laatste 63 jaren zijn er 5 su
pernova's in waargenomen.
Uranium-
vondst in
Mexico
MEXICO In het zuiden van
Mexico is een nieuwe grote
uraniumvoorraad ontdekt, die
het land voegt bij de rij van
grote uraniumbezitters. De di
recteur van het Mexicaanse
uraniumstaatsbedrijf, Vizcaino
Murray, deelde mee dat in de
zuidelijke provincie Oaxaca, in
de Sierra Mixteca, grote reser
ves liggen.
Kim in beroep
tegen
doodstraf
SEOEL Kim Dae-Jung, lei
der van de Zuidkoreaanse op
positie, is bij het hooggerechts
hof in beroep gedaan tegen
zijn terdoodveroordeling, zo is
uit officiële bron in Seoel ver
nomen. Het zal, zo wordt ver
wacht, verscheidene maanden
duren alvorens het hof uit
spraak zal doen.
Elf beklaagden die in hetzelf
de proces als Kim werden ver
oordeeld tot gevangenisstraf
fen uiteenlopend van zeven tot
twintig jaar, gingen
in beroep.
LORD CARRINGTON:
LONDEN Volgens de
Britse minister van bui
tenlandse zaken, lord Car-
rington, kunnen vier Brit
ten die in Iran worden
vastgehouden, beschouwd
worden als 'gijzelaars'.
„De Iraniërs zeggen dat zij
geen gijzelaar zijn, maar ik
vind van wel", aldus de mi
nister. Lord Carrington zei,
dat Groot-Brittannië niets
nalaat om de vrijlating van
de Britten te bewerkstelli
gen. „Er is geen enkele re
den om hen vast te houden
en goede betrekkingen tus
sen Iran en Engeland zijn
zeker niet mogelijk zolang
zij niet zijn vrijgelaten", zei
hij.
Sinds augustus worden de
drie Britse zendelingen en
een zakenman in Iran gegij
zeld. Het betreft dr. John
Coleman en zijn vrouw Au
drey, beiden 57 jaar en
hoofden van een medische
zendingspost in Yazda, de
58-jarige Jean Waddell, se
cretaresse van de voormali
ge Anglicaanse bisschop
van Isfahan en de zaken
man Andrew Pyke. die was
aangehouden bij zijn aan
komst op het vliegveld van
Teheran.
LONDEN Het schip „Rainbow Warrior" van de milieuor
ganisatie „Greenpeace", die onder meer strijdt voor beëindi
ging van de jacht op walvissen en zoals gemeld in het week
einde is ontsnapt uit de Spaanse haven El Ferrol, is naar
het Kanaaleiland Jersey gevaren. Daarna zou het naar Am
sterdam koersen.
Het schip heeft vier maanden aan de ketting gelegen, nadat hel
Spaanse walvisvaarders bij hun werk had gehinderd. De 417 ton
metende trawler werd vastgehouden in afwachting van een be
taling van een schadevergoeding van 300.000 gulden. De zeven-
koppige bemanning was erin geslaagd onderdelen te vervangen,
die de autoriteiten hadden verwijderd om uitvaren te voorko-
Schepen en helikopters van de Spaanse marine slaagden er
niet in de „Rainbow Warrior" tegen te houden.
MINISTERS VAN DER KLAAUW EN DE KONING OP BEZOEK
NAIROBI Nederland en het Oostafri-
kaanse land Kenia kunnen het goed met el
kaar vinden. Afgezien van enkele rimpels
die zich recentelijk hebben gevormd, zijn de
relaties tussen de twee landen de laatste ja
ren goed verlopen. Als een weerspiegeling
daarvan brengen momenteel de Nederland
se ministers van buitenlandse zaken en van
ontwikkelingssamenwerking. Van der
Klaauw en De Koning, een officieel bezoek
aan Kenia. Aan de goede bilaterale betrek
kingen is een niet geringe bijdrage geleverd
door de Keniase president, Daniel Arap
Moi. de opvolger van de legendarische Jomo
Kenyatta, die veel meer dan zijn voorgan
ger Kenia's buitenlandse politiek heeft
geactiveerd. Arap Moi bracht vorig jaar een
bezoek aan Nederland. Een kernpunt in de
betrekkingen tussen Nederland en Kenia is
ook de Nederlandse ontwikkelingshulp aan
dit land, die dit jaar 58 miljoen gulden be
loopt
In politiek opzicht is er tussen Nederland en
Kenia niet veel spectaculairs aan de orde. Het
Oostafrikaanse land heeft op het zwarte conti
nent geen prominente rol gespeeld, maar heeft
zich daarentegen altijd zeer gematigd opgesteld.
Jomo Kenyatta. de vader des vaderlands, had
het land tot een van de meest stabiele en ont
wikkelde staten van het Afrikaanse continent
gemaakt, hoewel er de laatste jaren van zijn be
wind een zeker isolement van de rest van de
wereld ontstond.
President Arap Moi komt de verdienste toe dat
isolement te hebben doorbroken. Naast zijn be
zoek aan Nederland, maakte Arap Moi onder
meer al zijn opwachting in Amerika en China.
Een bezoek aan de Sowjet-Unie staat binnen
kort op het programma.
Ambassade
Nederland wil, mede ook om commerciële re
denen, graag op deze nieuwe, open politiek van
Kenia inspelen. Minister Van der Klaauw deed
gisteren zijn collega Ouko de suggestie dat Ke
nia een ambassade opent in Den Haag om de
wederzijdse contacten te kunnen verdiepen. De
Keniase belangen in Nederland worden tot nu
toe behartigd door de Keniase ambassadeur in
Bonn. Kenia, zo liet Ouko weten, wil wel een
ambassade in Den Haag openen. Het land heeft
er echter niet voldoende financiële middelen
voor.
Voor het Nederlandse bedrijfsleven zou een
verdieping vgn de contacten tussen Nairobi en
Den Haag gunstige gevolgen kunnen hebben,
temeer daar president Arap Moi de laatste tijd
niet nalaat het buitenland te wijzen op het gun
stige investeringsklimaat in Kenia. Overigens is
het Nederlandse bedrijfsleven al aardig in Ke
nia vertegenwoordigd. Unilever werkt in het
land via twee bedrijven. Philips heeft in Kenia
een servicebedrijf en een vestiging van Poly
gram, een grammofoonplatenmaatschappij, die
voor de helft eigendom is van Philips en voor
de andere helft van Siemens. De ABN heeft
vestigingen in Nairobi en Mombasa. De KLM
vliegt drie maal per week op Nairobi.
Vakantieland?
Hoewel de gemiddelde Westeuropeaan Kenia
eerder ziet als een prachtig vakantieland, is het
een arm ontwikkelingsland en als zodanig een
concentratieland in Nederlandse ontwikke
lingshulp. Inderdaad is het voor toeristen een
prachtig toevluchtsoord, dat rijk is aan natuur
schoon en indrukwekkende wildparken. Maar
in Nairobi worstelt men de laatste jaren met
grote problemen, niet het minst door de sterke
bevolkingsgroei (bijna 4 procent) die Kenia
kent. Daarnaast heeft ook de oliecrisis van 1973
diepe sporen achtergelaten in de economie van
een land dat geen grondstoffen van zichzelf
heeft.
Voor het overgrote deel van de Kenianen vor
men akkerbouw en veeteelt de belangrijkste
bronnen var» bestaan. Slechts zeven procent
echter van Kenia's-grondgebied is vruchtbaar
en met veel moeite zou van nogeens tien pro
cent redelijke landbouwgrond kunnen worden
gemaakt voor bodemverbetering. Als men be
denkt dat Kenia zestien maal zo groot is als Ne
derland, mag dit wellicht niet ongunstig klin
ken, doch nauwelijks tien procent van de op
pervlakte van Kenia is geschikt voor menselij
ke bewoning. De rest is woestijn of dreigt dat
binnen niet al te lange tijd te worden.
Juist door het gebrek aan landbouwgrond
drukt de grote bevolkingsgroei in Kenia zwaar.
De landbouwgrond wordt steeds schaarser,
vooral jongeren en mannen trekken in steeds
groteren getale naar de stad en het directe ge
volg is dat het werkloosheidsprobleem enorme
afmetingen aanneemt. Volgens recente schat
tingen is in sommige delen van Kenia de werk
loosheid al tot 40 procent gestegen.
Ontwikkelingshulp
Nederland schiet Kenia al een aantal jaren te
hulp met ontwikkelingsgelden. In 1980 kreeg
het land uit de Nederlandse hulpfondsen 58
miljoen gulden: 43 miljoen financiële en 15 mil
joen technische hulp. De ontwikkelingsactivi
teit is onder meer gericht op watervoorziening
en medische hulp op het platteland, landaan
winning, bodemverbetering en voedselvoorzie
ning. Er zijn ook projecten op het gebied van de
infrastructuur, zoals verbetering van de haven
van Mombasa, een karwei dat de Hollandse
Aannemingsmaatschappij (HAM) momenteel in
uitvoering heeft. De komende jaren wil Neder
land zich vooral concentreren op de semi-droge
gebieden van de districten West-Pokot en El-
geyo Marakwet.
Minister De Koning van ontwikkelingssamen
werking kwam gisteren in Nairobi aan om de
Kenianen over de ontwikkelingshulp te spre
ken en om enkele projecten zelf te gaan bezich
tigen. Zo gaat hij naar de Yayala-moerassen,
waar ten bedrage van zestien miljoen gulden
een project wordt uitgevoerd tot ontginning
van gronden en inpoldering van moerassen.
Een ander project van 11,5 miljoen gulden be
treft de introductie, het gebruik, de verdeling
en de keuring van hoogwaardig plant- en zaai-
materiaal.
Minister De Koning had 's middags al een ge
sprek met de Keniase minister van Financiën,
Mwai Kibaki, waarbij hij onderstreepte dat Ne
derland graag wat meer projecten in uitvoering
zou nemen die over een lange periode (16 jaar)
kunnen worden begeleid. In dat gesprek kwam
overigens ook aan de orde welke problemen
Kenia heeft met zijn betalingsbalans, een van
de kleine rimpeltjes in de betrekkingen tussen
Nederland en Kenia. Het Afrikaanse land
kreeg in 1979, buiten de normale toewijzing om,
38 miljoen gulden aan steun voor zijn betalings
balans. Dit jaar had Kenia eveneens een derge
lijke steunverlening willen hebben, hoewel het
daarom niet nadrukkelijk verzocht. Naar de
mening van Nederland echter zijn er nu een
aantal andere landen die er slechter aan toe
zijn dan Kenia.
