Slotakte
Helsinki
belangrijker dan gedacht
Xlcentttrtiïfj
Vetzucht: een gewichtig probleem
Oost en West
niet nader
tot elkaar
S bereid aan
tree voorwaarden
an te voldoen
Deze week
bij de melkman:
/medische rubriek
filNNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 11 NOVEMBER 1980 PAGINA 15
Vandaag moet in het Palacio de Congresos te Madrid de tweede toet
singsconferentie beginnen over de vijf jaar geleden tot stand gekomen
Slotakte van Helsinki. Of er van een echt begin sprake sal zijn of alleen
van een openingsspeech door het gastland Spanje, was op het moment
dat dit artikel geschreven werd nog niet bekend. Onze verslaggever Rik
in 't Hout, die een deel van de vermoedelijk maandenlange bijeenkomst
zal volgen, gaat na waar het in Madrid om gaat en hoe de 35 deelnemen
de landen er tegenaan kijken. De behandeling van de dissidenten in
Oost-Europa, de inval van de Sovjet-Unie in Afghanistan en de recente
gebeurtenissen in Polen hebben ervoor gezorgd dat deze bijeenkomst in
het kader van de CVSE (Conferentie over Veiligheid en Samenwerking
in Europa) met meer dan normale spanning tegemoet wordt gezien.
I VOORTBESTAAN CVSE STAAT
I IN MADRID OP HET SPEL
De in Parijs levende Russische dissident Alexander Ginzbourg (I.) ontmoet in Madrid zijn landgenoot Vladas
Sakalys, die begin dit jaar uit Rusland wist te vluchten. Veel dissidenten in Oost-Europa hebben het komen
de overleg in Madrid aangegrepen om op naleving aan te dringen van de in de Slotakte beloofde toepassing
van de mensenrechten. Russische veiligheidstroepen verhinderden gisteren in Moskou een bijeenkomst van
een tiental vrouwen die toestemming wilden krijgen om naar het Westen te reizen.
I MADRID Het was op 1 augustus 1975
I dat de staatshoofden, regerings- en partij-
1 leiders van alle Europese landen (behalve
J Albanië) en de Verenigde Staten en Cana-
j da hun handtekening zetten onder een do-
jcument, dat naar de plaats van handeling
I de Slotakte van Helsinki werd genoemd.
I Daarin werd de Europese 'deling' in een
westers en een oosters machtsblok for
el erkend. De publiciteit, die aan deze
■if overeenkomst werd gegeven, was enorm
en had in het Westen veelal het karakter
van een juichkreet. Dat laatste liet zich
vooral verklaren uit het feit, dat de
machthebbers van het Oostblok plechtig
"erlei beloften hadden gedaan, die tot
Idan toe niet voor mogelijk waren gehou-
gden.
Daarbij ging het vooral om zaken als de eer
biediging van mensenrechten en fundamen
tele vrijheden (van denken, geweten, gods-
[dienst of overtuiging), het verbeteren van de
contacten tussen mensen en de verspreiding
van informatie. Enerzijds leek dus de positie
van de burgers in het Oostblok verbeterd te
kunnen worden en anderzijds had men de
[verwachting dat ontmoetingen in de ruimste
an het woord tussen de mensen in beide
[kampen veel meer mogelijk zouden worden.
Te denken was aan familiecontacten, binatio-
nale huwelijken, privé- en beroepsreizen, we
derzijds toelaten van kranten en tijdschriften,
het vergemakkelijken van de arbeidsomstan
digheden van buitenlandse correspondenten
enzovoort.
Het kwam evenwel niet als een verrassing,
dat de meeste van deze beloften vrijwel loos
'bleken. De structuur van deze landen blijkt
niet toe te laten dat dat burgers dezelfde vrij
heden voor zich opeisen als er bestaan in de
democratieën van het Westen. Dissidenten
als Sacharov in de Sovjet-Unie en leden van
de Charta-beweging in Tsjechoslowaki'je heb
ben dat tot hun schade moeten ondervinden.
Allen in het Oostblok, die met de Slotakte
Helsinki in de hand veranderingen eis-
an hun leiders, zijn verbannen of zitten
gevangen. Eén uitzondering is er: Polen,
daarover komen we nog te spreken. In
middels heeft de Sovjet-Unie nog een paar
beginselen uit de Slotacte met voeten getre-
en wel die van de niet-inmenging in bin
nenlandse aangelegenheden en het zich ont
houden van geweld. We hebben het over de
bezetting van Afghanistan.
De vraag rijst dan, waarom de Russen en hun
zetbazen iets hebben ondertekend, waarvan
zij zelf heel goed wisten dat ze het niet se-
"ieus zouden nemen? Het antwoord is vrij
?envoudig: dat was hun prijs voor twee din-
>en. die zij graag wilden hebben. Ten eerste
vas dat de officiële erkenning door het Wes-
:en van de huidige grenzen in Europa. Er was
Moskou erg veel aan gelegen eindelijk de
/erzekering te krijgen dat de NAVO-landen
sich neerlegden bij de deling van Europa in
;en Oosters en een Westers stuk. Het gevolg
vas ook dat een aantal Westerse landen,
vaaronder Nederland, een ambassade opende
in Oost-Berlijn, waarmee zij het bestaan van
de DDR als staat erkenden en de genoemde
stad accepteerden als haar hoofdstad.
Ten tweede bevatte de Slotakte ook een serie
afspraken, die voor de socialistische landen
op de lange termijn van levensbelang zijn.
Dit betreft de samenwerking op economisch
en technologisch gebied. Het is bepaald geen
geheim dat het Oostblok al de grootste moeite
heeft met productie van zelfs de eerste le
vensbehoeften van zijn burgers. Regelmatig
moet er graan geïmporteerd worden uit met
name de Verenigde Staten, Canada en Au
stralië. Het maken van meer ingewikkelde
producten voor de consument zou zonder de
hulp van het Westen vermoedelijk nog min
der gelukken. Het is niet voor niets dat de
Sovjet-Unie zich complete autofabrieken in
het Westen aanschaft. Daarnaast zijn er ook
strategische industriëen, zoals de exploitatie
van de gigantische olie- en gasvoorraden in
Siberië, die zonder de „know-how" van het
Westen eenvoudig niet zouden bestaan.
Gretigheid
De gretigheid, waarmee de Russen in Helsin
ki aasden op dit soort afspraken, was voor het
Westen aanleiding om ook bepalingen in de
Slotakte te eisen op het gebied van vrede en
veiligheid. Na heel veel heen en weer gepraat
kwam tegen het einde van deze Conferentie
over Veiligheid en Samenwerking in Europa
(CVSE) de Russische minister van buiten
landse zaken, Gromyko, plotseling overvlie
gen en deed een laatste voorstel. De Sovjet-
Unie was bereid tot zogeheten vertrouwen
wekkende maatregelen in Oost-Europa en
langs haar eigen westgrens, tot een diepte
van 250 kilometer. Het Westerse blok moest
dan hetzelfde doen op zijn (gehele) grondge
bied. Het resultaat was dat beide partijen be
loofden ruim van tevoren grote (meer dan
25.000 man) militaire oefeningen aan te kon
digen en daarbij waarnemers uit het andere
kamp toe telaten. Tevens werd het „belang
van ontwapening" erkend. Alle NAVO- mili
tairen zijn het erover eens dat de Russen zich
tot nu toe keurig aan deze afspraken hebben
gehouden.
ïn de Slotakte van Helsinki was opgenomen
dat er twee jaar later in Belgrado een ver
volgconferentie zou worden gehouden. De
deelnemers uit het Westen beschouwden dit
als een goede gelegenheid om de Russen en
hun vazallen de mantel uit te vegen. De Ne
derlandse vertegenwoordiger Van der Valk
bijvoorbeeld sprak bijna uitsluitend over de
mensenrechten in Oost-Europa. Succes had
dit niet, omdat de andere partij zich steeds
grimmiger op het standpunt stelde dat de Slo
takte van Helsinki geen Verdrag was (maar
slechts een intentieverklaring) en dat de wer
king ervan beperkt was tot de relaties tussen
de deelnemende landen en niet binnen die
landen. In dat verband wezen de Russen
voortdurend op het beginsel van niet-inmen
ging in eikaars binnènlandse aangelegenhe
den, dat ook in de Slotakcte was opgenomen.
Zo werd de bijeenkomst in Belgrado tot een
„dialogue des sourds" (gesprek tussen doven).
Zelfs slaagde men er niet in een zogeheten
minimumverklaring als slotdocument op te
stellen. Dat niet van een algehele mislukking
werd gesproken, kwam doordat men het ten-
v slotte over één ding eens werd, er zou in 1980
weer een vervolgconferentie worden en wel
in Madrid.
Daarover moet bepaald niet te licht gedacht
worden. Het zou weieens zo kunnen zijn, dat
de waarde van de Slotakte van Helsinki niet
zozeer gelegen is in hetgeen er in staat, maar
veeleer in de controle, die erop mogelijk is.
Dit geldt zowel op micro- als op macroniveau.
Het is een feit, dat sommige contacten tussen
burgers van landen voor en achter het IJze
ren Gordijn gemakkelijker verlopen naarma
te een toetsingsconferentie dichterbij komt.
Nederlanders, die de laatste tijd getrouwd zijn
met iemand uit het Oostblok, zullen dat kun
nen bevestigen. En dan is er het opvallende
verschijnsel dat de Russen (nog) niet hebben
ingegrepen in Polen. Het Russische partijblad
Pravda noemde het bezoek, dat de Poolse
partijleider Kania onlangs aan Moskou bracht
„een nieuw bewijs dat de socialistische lan
den de Conferentie van Madrid voorbereiden
in de wens verder te gaan met de samenwer
king in Europa, tot ieders voordeel". Wester
se waarnemers in Moskou leidden daaruit af
dat de Sovjet-Unie haar gematigde opstelling
tegenover Polen wil hanteren als argument
om het Westen te bewegen in Madrid een
welwillender houding aan te nemen ten aan
zien van dë mensenrechten in Oost-Europa.
Hieruit moge blijken dat de Sovjet-Unie nog
altijd en waarschijnlijk nog om dezelfde rede
nen grote waarde hecht aan het (voortbe
staan van CVSE. De vraag is hoe het Westen
daarop wil inspelen. Er zijn landen, zoals
Zweden en Finland, die ervoor pleiten de
schendingen van de Slotakte door het Oost
blok zo zakelijk mogelijk te benaderen en ze
ker niet te vervalen in de „fout" van Belgra
do. Andere landen daarentegen, met name de
Verenigde Staten, staan erop zaken als de be
handeling van Sacharov en de andere dissi
denten en de bezetting van Afghanistan uit
voerig aan de orde te stellen. Daarna pas mo
gen naar hun mening nieuwe voorstellen aan
de orde komen. Zij verzetten zich dan ook fel
tegen pogingen van de Sovjet-Unie de discus
sie over de naleving beperkt te houden tot
anderhalve week voor Kerstmis. Volgens de
Russen dient de gehele periode na het Kerst
reces besteed te worden aan het opstellen van
het slotdocument.
Nederland
Nederland is het volledig eens met de hou
ding van de Amerikanen, die er met de op
handen zijnde presidentswisseling zeker nier.
soepeler op zal worden. Minister Van der
Klaauw (Buitenlandse Zaken) in Den Haag:
„Het feit dat wij van de communistische rege
ringen niet dezelfde houding tegenover de
politieke mensenrechten kunnen eisen als wij
zelf in de -democratische landen in praktijk
proberen brengen, neemt niet weg dat er nog
nlijke marges bestaan waarbinnen die
regeringen zonder gevaar voor hun eigen
voortbestaan uitvoering kunnen geven aan
de toezeggingen, die zij in Helsinki hebben
gedaan. Aangezien men er niet van uit mag
gaan dat de bestaande marges ook zonder
aansporing van buitenaf zullen worden be
nut. zal men van Westerse zijde moeten blij
ven aandringen op een betere eerbiediging
van de rechten van de mensen. Bij het uit
voeren van een dergelijke politiek zal een ze
kere vorm van wrijving met de Oosteuropese
regeringen soms onvermijdelijk zijn. De
noodzaak in de Oost-Westrelatie een militaire
confrontatie te voorkomen, dwingt ons echter
niet tot passiviteit op dit gebied."
Volgens de Nederlandse bewindsman moet
het duidelijk zijn dat „het Sovjetoptreden in
Afghanistan en tegenover de binnenlandse
dissidenten voor het Westen nooit in over
eenstemming met de ontspanning kan zijn.
De Sovjet-Unie heeft daarmee haar belofte
om de beginselen van de Slotakte toe te pas
sen verbroken. Deze schendingen zullen op
deze bijeenkomst (Madrid) ter sprake moeten
worden gebracht. Sommigen bepleiten de
meningsverschillen tussen Oost en West over
de uitvoering van de aangegane overeenkom
sten maar zoveel mogelijk te laten rusten en
ons te concentreren op de mogelijkheden
voor nieuwe afspraken. De conferentie te
Madrid komt echter juist bijeen om te bespre
ken welke vooruitgang is geboekt. Tegen de
achtergrond van die uitvoering zal onder
zocht worden in hoeverre het mogelijk is
nieuwe afspraken te maken".
Het komt erop neer dat de meerderheid van
de Westerse delegatieleiders, onder wie de
Nederlandse ambassadeur Van Dongen, op
dracht heeft de Sovjet-Unie opnieuw in de
beklaagdenbank te zetten. Daarna zou er dan
gepraat kunnen worden over zaken als het
Franse voorstel voor een Europese ontwape
ningsconferentie. (Binnen zowel de NAVO
als het Warschau Pact is men het erover eens
dat zo'n initiatief de impasse zou kunnen
doorbreken, waarbinnen de onderhandelin
gen over deze zaken tussen Oost en West ver
keren). Deze opstelling van het Westen heeft
tijdens de voorbesprekingen in Madrid de
woede opgewekt van het andere blok. Ten
slotte raakte het overleg in zo'n impasse, dat
de vrees ontstond voor een bij voorbaat mis
lukken van de conferentie. Temeer omdat de
Sovjet-Unie zelfs zover ging te stellen dat zij
alleen aan een derde toetsingsbijeenkomst
wilde deelnemen, als de kritiek in Madrid
binnen de perken zou worden gehouden.
Nu pleegt de soep op dit soort gelegenheden
nooit zo heet gegeten te worden als zij is op
gediend, maar het is wel duidelijk dat de par
tijen bereid zijn tot zeer hoog spel. Het is te
hopen dat zij, te meer daar op fora als SALT
en MBFR het overleg is vastgelopen, willen
inzien wat het werkelijke belang is van de
CVSE-conferentie, namelijk -om met het In
terkerkelijk Vredesberaad (IKV) te spreken-
„de toekomst van Europa en de wereld, die
steeds meer op het spel is komen te staan".
RIK IN 'T HOUT
iSPREKINCEN GIJZELINGSZAAK IN
GIERS
pIERS/WASHINGTON
[De Amerikaanse onder-
pister van buitenlandse
fen, Warren Christopher,
ït gisteren in Algiers aan
jerijnse minister van bui-
landse zaken het officiële
woord overhandigd, dat
graa shington heeft geformu-
Uit pul op de eisen die het
lanse parlement voor de
lating van de Ameri-
;n volg< nse gijzelaars heeft ge-
emt hai d. Zoals bekend treedt
noet mil erije op als bemiddelaar
ervarinsen Washington en Tehe-
raan ve Volgens welingelichte
sche keingen zouden de VS in
-lcpig n( i antwoord stellen, bereid
niet, vaö aan twee voorwaarden
klantf voldoen: de belofte zich
om ma t direct of indirect met
n zeer t inse zaken te bemoeien
ouwelijl de opheffing van de door
n zes ui Shington afgekondigde
proje kkade op alle Iraanse te-
den in de VS.
Iran in het antwoord verder
proberen duidelijk te maken,
dat de onafhankelijke rechter
zal moeten beslissen over de
teruggave van de bezittingen
van wijlen de sjah en het be
slag dat zo'n 100 Amerikaanse
bedrijven op de Iraanse eigen
dommen hebben laten leggen
wegens het niet nakomen van
verplichtingen.
Onderminister Christopher ar
riveerde gisteren met een aan
zienlijke delegatie in Algiers.
In zijn gevolg bevond zich on-,
der meer de eerste juridische
adviseur van het ministerie
van buitenlandse zaken in
Washington.
In Teheran werd gisteren be
kend dat ex-minister van bui
tenlandse zaken, Ghotbzadeh,
die verleden week was aange
houden „wegens kritiek op de
revolutie", op bevel van aya
tollah Khomeiny op vrije voe
ten is gesteld.
ONDANKS URENLANGE
VERGADERINGEN
(Vervolg van voorpagina
MADRID Dat er gisteren en vannacht in totaal zeventien
uur werd vergaderd, leek aanvankelijk onbegrijpelijk. Al
heel spoedig was namelijk duidelijk dat beide partijen op
de essentiële punten geen duimbreed wilden wijken. Kort
voor middernacht kwam voor de eerste keer naar buiten
dat de Sovjet-Unie zelfs uit was op een beëimliging van deze
vergadering in Madrid. Een lid van de Poolse delegatie ver
telde: „Wij zijn het eens met de Russen dat het geen zin
heeft in deze sfeer hier door te gaan. Dat leidt alleen tot een
verdere confrontatie, die de zaak van de ontspanning tussen
Oost en West veel meer schade doet dan een uitstel van de
conferentie".
Het toch blijven praten van de Russen, legde mr. H.J. Meesman.
dr tweede man van de Nederlandse delegatie, uit als een poging
om de „Zwarte Piet" naar het Westen te spelen. „Als het hier
mislukt, willen zij kunnen zeggen dat het aan ons ligt. Wij moe
ten maar zeggen dat het afgelopen was". De Navo-landen op
hun beurt, met de Amerikaanse onderhandelaar Max Kampei
man voorop, riepen op hun beurt dat het ook niet aan hun zou
liggen. „Wij zijn bereid tot de allerlaatste minuut door te verga
deren", aldus Kampeiman. Zo kon het gebeuren dat op voorstel
van Zwitserland de „klok stil" werd gezet, zodat men wat langer
tijd had voordat de eigenlijke conferentie zou moeten beginnen.
Wel is het zo, dat conform het slotdocument van de tweede toet
singsconferentie in Belgrado de bijeenkomst in Madrid op 11 no
vember moet beginnen, al is het 5 voor 12 vanavond.
Volgens kenners van het Oostblok is de houding van de Russen
te verklaren uit hun angst voor herhaling van „Belgrado", waar
zij tot en met de laatste dag een spervuur van kritiek te verdu
ren hadden. Iets soortgelijks zouden zij zich nu niet menen te
kunnen permitteren, vooral niet. omdat zij met de situatie in Po
len levensgroot in gedachten bang zouden zijn dat zoiets zou
kunnen bijdragen aan het verspreiden van de Poolse ideeën
over heel Oost-Europa. Vandaar dat de Russen zoveel nadruk
legden op het sturen van de discussie in de richting van alleen
ontwapening en economische en culturele samenwerking.
Toch zijn er gisteren nog heel even momenten geweest dat er
een compromis mogelijk leek. De Verenigde Staten schenen wel
akkoord te willen gaan met de beperking van de toetsingsdiscus
sie tot Kerstmis. Toen eisten zij vervolgens echter weer.dat ze zo
nodig na Kerst opnieuw over hun zaak zouden kunnen praten,
zij het dan dat „iets ergs" moest zijn. Als voorbeeld noemde men
een veroordeling van de dissident Sacharov tot gevangenisstraf,
Die aanvullende eis schoot de Russen echter weer in het ver
keerde keelgat. „Kortom we vertrouwen elkaar gewoon niet
voldoende. De Russen denken dat wij er op uit zijn hun stelsel te
ondermijnen en wij denken dat de Russen hun eigen beurzen en
die van hun bondgenoten best wat meer vrijheid kunnen geven
zonder dat hun systeem in gevaar komt", aldus een lid van de
Nederlandse delegatie.
ADVERTENTIE
In 1973 werd aan 2000 Nederlanders in het
kader van een enquête van de Nederland
se Hartstichting, gevraagd wat zij van
hun lichaamsgewicht vonden. Deze vraag
werd als volgt beantwoord: te licht 4,8 pro
cent, goed 61 procent, terwijl 34,2 procent
van de ondervraagden zichzelf te zwaar
vond.
Zestig procent van de mensen met een ver
meend overgewicht, zag dit als een pro
bleem. Zij waren bang voor de invloed
van het overgewicht op hun gezondheid,
ze vonden dat het aan hun uiterlijk af
breuk deed, dachten dat het vermoeidheid
met zich meebrengt en voelden zich be
perkt in hun beweging.
maken zich niet ten on
rechte bezorgd. Door velen wordt overge
wicht als een groot probleem voor de volks
gezondheid gezien. Verzekeringsmaatschap
pijen houden bij de bepaling van premies
voor levensverzekeringen zelfs rekening met
het gewicht van hun cliënt. Het instituut voor
Medische Statistiek heeft berekend, dat er in
1976 ongeveer 525.000 mensen in verband
met een vermeend overgewicht een dokter
raadpleegde. Bij een ander onderzoek werd
becijferd, dat zo'n 30.000 tot 40.000 personen
een afslankclub bezoekt. Ook de industrie
toont grote belangstellging voor ons gewicht.
Bij verschillende reclameboodschappen wordt
benadrukt welk een heilzame werking het
aangeprezen product op ons lichaamsgewicht
heeft.
Risico's
Overgewicht, ook wel aangeduid als obesitas,
wordt in verband gebracht met een verhoog
de kans op ziekten en vervroegd overlijden.
Een overgewicht van 30 tot 40 procent geeft
in vergelijking met leeftijdsgenoten met een
normaal gewicht een oversterfte van 50 pro
cent. Vooral bij jonge mensen is een te hoog
gewicht gekoppeld aan een verhoogde ziekte-
In relatie met te zwaar zijn worden meestal
als eerste de hart- en vaatziekten genoemd.
Het staat vast dat een te groot gewicht onder
de 50 jaar een aanwijzing is voor een ver
hoogde kans op een hartinfarct. Hetzelfde
geldt voor hypertensie (hoge bloeddruk). Sui-
-kerziekte is vooral een probleem voor te dik
ke mensen op hogere leeftijd. Voorts is er nog
een verband aannemelijk tussen vetzucht en
galstenen, gewrichtsklachten, huidaandoe
ningen en complicaties na operaties.
Evenwicht
Het is opmerkelijk, dat hoewel er voor ieder
een in Nederland meer dan voldoende voed
sel is, slechts 30 procent van de bevolking een
overgewicht heeft.
Iedereen kent de uitspraak: „Elk pondje gaat
door het mondje". Maar hoe komt het nu dat
er bij sommigen meer door het mondje gaat
en dat dat leidt tot vetafzetting? Opvallend is,
dat hoewel we zeker niet iedere dag evenveel
eten on ook niet evenveel arbeid verrichten
ons gewicht over langere tijd vrij constant
blijft.
Er bestaan verschillende theorieën over de
regulatie van onze voedselopname. Normaal
is er een evenwicht tussen energieafgifte (ar
beid, beweging, etc) en voedselopname. In
een deel van de hersenen (de hypothalamus)
bevinden zich het verzadigings- en het hon-
gereentrum. Deze twee centra, zo wordt aan
genomen, spelen een belangrijke rol bij het
reguleren van de voedselopname.
Ook het soort voedsel speelt een rol. Zo is het
bekend, dat vezelrijke voedingsstoffen een
remmende werking op de energieopname
vertonen. Allereerst moet vezelrijk voedsel
langer gekauwd worden, wordt daardoor
sterk vermengd met speeksel en geeft daar
door eerder een verzadigd gevoel. Verder
onttrekken voedingsvezels eiwit en vet aan
het opnameproces.
Het aantal maaltijden is ook van belang. Het
in kleine porties over de gehele dag verdelen
van de voedselhoeveelheid leidt ook tot min
der gewichtstoename.
Hoewel er al veel bekend is over de manier
waarop ons lichaam met voedsel omspringt,
zijn er nog veel vragen. Veel stoornissen in
de regulatie van de voedselopname zijn ter
dege onderzocht. Uitgebreid is het verband
bekeken tussen emotionele stoornissen, be
paalde sociale eetgewoonten en zeldzame
ziekten met vetzucht. Het fijne van de zaak is
nog niet bekend.
Vindinj*
In het laatst uitgekomen
„New England Journal of Medicine" werd
een nieuwe ontdekking gepubliceerd. Na on
derzoek bij muizen is nu ook bij
regelsysteem aangetoond, dat mogelijk de op
lossing geeft.
Onderzoekers toonden aan dat in rode bloed
lichaampjes van te dikke mensen een bepaald
regelsysteem langzamer .werkt dan bij men
sen met een normaal gewicht. Dit systeem, de
zogenaamde natrium-kalium pomp, verbruikt
een groot deel van onze energiebehoefte in
rust.
Vergelijken we deze pomp met een motor-
pomp, dan zou dat betekenen dat dikke men
sen minder brandstof nodig hebben om de
pomp te laten draaien dan mensen met een
normaal gewicht. De brandstof die overblijft,
wordt opgeslagen, hetgeen vetafzetting bete
kent. Dit fenomeen is bij de mensen tot nu
toe alleen in rode bloedlichaampjes aange
toond. Dat is eerder een belofte dan een be
perking, omdat in het verleden oplossingen
voor ingewikkelde ziektebeelden het eerst bij
deze bloedcellen aangetoond werden. Moge
lijk werpt deze nieuwe ontdekking ook een
nieuw licht op het functioneren van het hon
ger- en verzadigingscentrum.
Hoe het komt, dat er personen met overge
wicht zijn, is nog niet helemaal duidelijk. Dat
ze er zijn is dagelijks te zien. Dat de oplossing
voor obesitas vermageren is, is ook al lang
bekend. Hoe dat het beste in zijn werk kan
gaan, is nog een strijdpunt. Verschillende in
stanties houden zich daar in Nederland mee
bezig. Eén daarvan is de Nederlandse Hart
stichting. In juni 1980 werd door deze stich
ting een grafiek verspreid waarmee het voor
huisartsen en diëtisten gemakkelijker werd
om te bepalen of iemand te zwaar is. Dit
hulpmiddel, „Waagschaal" genoemd, kan ie
dereen aanvragen bij de Nederlandse Hart
stichting. Ook is er een tiendelige cursus ver
krijgbaar, die nuttige wenken bij vermageren
geeft. Het adres Nederlandse Hartstichting,
Sophialaan 10, 2514 JR, Den Haag.
