Tsjechische
mime-speler
Boris Hybner
doet Hollywood
van stomme
film herleven
in eigentijdse slapstick
Kazan zoekt echte haas
hond
zoekt
huis
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1980 PAGINA 5
Magda Cechova als filmsterretje en Ota Jirak als
Mack Sennett-achtige producer: De ontdekking van
het taartensmijt-tijdperk.
DEN/GOUDA Een zeldzame gebeurte-
Een rij theatercritici wier spontaniteit
irlijks heviger ondermijnd wordt door het
'oepsmatig wikken, wegen en waarderen
een tweehonderd theatervoorstellingen, zit
man luid te schateren bij een humoris-
11.30 jch pantomime-programma. Toneel: Het Am-
:rdamse Nieuwe de la Mar-theater bijna een
r geleden. Programma: „Gag, of aan het
id van de tuin genaamd Hollywood" door de
Ijechische mime-speler Boris Hybner samen
;t Ota Jirak en Magda Cechova. Een slap-
9fide kick-programma met dan nog totaal onbeken-
e korej namen. Maar de volgende dag schrijven de
anten: „Geniale Tsjechische mime-speler" en
Ir is een Tsjechische clown van wereldfor-
9 30 aat in ons land". Diezelfde Tsjechische clown
19.00 ïrd door impressario John de Crane dit jaar
:er met datzelfde programma naar Neder-
gehaald (ook al een zaak van diep ver-
iiiwen) voor een toernee van maar liefst 35
«•stellingen (woensdag 12 november in de
idse Schouwburg). Vandaar een gesprek met
is Hybner voor en na een voorstellingen de
louwburg van Gouda.
■is Hybner: „Mijn programma is het eerste deel
een drieluik. Hopelijk kom ik hier volgend
met deel twee. In Praag speel ik alle drie de
de dag. En daar is elke voorstelling bin
twee dagen uit verkocht. Ik ben nu drie jaar
ït deze slapstick-serie bezig. Het idee is nu even
d als m'n dochtertje en ook een kind van me ge-"
irden. Vandaar dat ik een echt pijnlijk gevoel
toen de Duitse televisie de drie programma's
iam. en ze in elkaar perste tot één geheel voor
avond beeldbuis." Hybners Gag gaat over de
iode van de stomme film, de tijd waarin Mack
inett zichzelf proclameerde tot de Koning van
Gag en waarin Charles Chaplin, Harry Lang-
Buster Keaton en Harold Lloyd de stille spre-
•s werden van een eigen beeldtaal die sindsdien
in op het witte doek geheerst heeft, die van de
•stick. Hybners programma begint dan ook met
Mack Sennett-achtige producer die wacht op
ia, 16.:
0.00 uj
Zanti
bcties op zijn advertentie voor een „gag-man",
grappenverzinner achter de schermen. Hybner
Jf komt op, een beetje a la Harold Lloyd met
brilletje, onhandig rondstommelend, maar
leen mum van tijd herkent de producer in zijn
stuntel de ene grap naar de andere. En zo voert
g", met nederlandse tussentitels a la Old Mo
rnet hier en daar een scènetje uit een van die
ie komedies als de „gag-writer" hevig op inspi
re zit te broeden, je langs de diverse tijdperken
n de stomme film: Een ongelukje met een slag-
omtaart leidt tot hét „taartensmijt-tijdperk", een
jt voor een mooie jongedame die haar benen mag
en zien tot de periode van de „bathing beauties",'
haar wraak via een klapsigaar op een te zeer
(luste producer tot de periode van de „explosies",
[bner baseert zich wel op de gags van toen, maar
Boris Hybner is zijn broek met been erin aan het strijken terwijl Buster Keaton onbewogen toekijkt.
hij geeft er een persoonlijke draai aan, bouwt ze op
een hyper-intelligente manier uit, en komt tot een
verrassend fris geheel van een hele avond onbe
kommerd lachen. Een prestatie van jewelste.
Jerry Lewis
Hybner: „Komieken overal ter wereld hebben ge
put uit de goudschat van de stomme film. Je her
kent de grappen nog steeds. Ik heb hier net in Ne
derland de laatste film van Jerry Lewis gezien en
daar zie je er een paar. Ik imiteer ze niet, ik pro
beer er op mijn eigen manier mee verder te gaan.
Elke grap bestaat uit drie delen, met de „explosie"
van die grap tot slot. Ik probeer dat einde zo lang
uit te stellen dat het verwachtingspatroon want
iedereen vermoedt dat na die opbouw de echte
grap moet komen bijna tot het nulpunt is ge
daald, en dan valt bij mij de klap. Of ik probeer
grappen door elkaar te vertellen, zodat je bijna een
net van grappen op het toneel weeft. De groten in
dat vak zijn voor mij Charles Chaplin, die door zijn
commentatoren een veel zwaarwichtiger sociaal
aspect opgeplakt heeft gekregen dan in feite nodig
is, Buster Keaton en vooral Harold Langdon. Maar
zij werkten eerst met korte filmpjes één-reelers, la
ter werden dat two-reelers en tot slot hoofdfims.
Maar zelfs die duurden maar een uur terwijl wij
een doorlopend verhaal van twee uur vertonen.
Daaruit kan je al afleiden, dat wij verder willen
met het materiaal van de slapstick. Niet willen
imiteren, maar dat oude idioom willen laten herle
ven en er een eigen theatertaal van maken."
Detective
„Ik loop al met ideeën rond voor de weg verder.
Dat moet een programma worden over de detecti
ve-film. De „mystery-movie", de thriller. Pulp-
verhaaltjes van boze boeven, agenten en privé-de-
tectives. Banale stramienen die later door figuren
als Raymond Chandler als vorm werden gehanr
teerd, zonder zich al te veel om de logica daarvan
te bekommeren, maar die er wel door zijn persoon
lijke stempel literatuur van maakte. En dan mis
schien een programma over de horror-film. Alles
in de slapstick-taal zoals wij die nu ontwikkeld
hebben." Praten met Hybner over die slapstick
techniek wordt al gauw tot een op maat voor vak
bladen gesneden causerie waarin zijn Tsjechisch
doorspekt is met woorden als „deadpan", „doublé
take", „slow burn" en andere heilige begrippen uit
de oude komedies. Een causerie over de filosofie
achter de humor, die hij zelf hardhandig onder
breekt met een „Ach, wat zit ik nou weer moeilijk
te doen". En het mooie is dat die begaanheid met
zijn vak op het toneel op geen enkele manier op
Hybners werk drukt. Het is van een pure speels
heid, zo vanzelfsprekend vol met grappen dat je
nauwelijks beseft welke minitieuze voorbereiding
en exacte timing daarachter schuilt.
Banaan
Buster Keaton bekijkt het allemaal, ingelijst in een
fotoraam, vanaf een bureaukast. Hybner vermeldt
hem als medespeler in zijn programma, vraagt
hem toestemming, aait hem eens over zijn bol en
laat hem meedelen in het applaus van het publiek
na afloop. Daarvoor heeft hij in een mengsel van
typisch mimische grappen, rekwisietengrappen en
situatiehumor, op zijn eigen manier het verhaal
van het Hollywood van toen verteld. Met als slot
een grandioze achtervolging, dan weer op het witte
doek, dan weer op het toneel, met als puur mime-
nummer de ontdekking van het hoe van de schrijf
machine die als een papiervretend monster wordt
voorgesteld, voortdurend imaginaire bananenpel-
lend als een truc om z'n inspiratie op gang te krij
gen. Een tot in het absurde doorgevoerde „running
gag", die elke keer weer de handen op elkaar
krijgt.
Een ding is zeker: Boris Hybner is een hele grote.
Hij wil bovendien verder met z'n humor. Wil de
slapstick-vorm gaan gebruiken om er ook de tragi
komedie in te herbergen en praat over een nieuw
solo-programma met pianist, „Concerto Grosso",
waarin zijn hoofdfiguur het hartinfarct als een
Zwaard van Damocles boven het hoofd hangt. Het
lijkt gedurfd, maar je moet eerst door Boris Hyb
ners pantomime met stomheid geslagen zijn om
hem ook hierin op zijn woorden te kunnen gelo
ven.
BERT JANSMA
;n gel
?n de
geha
;ot ve
Amei
in ei
kor
:n eer
hen
iel
midd
ragie
LEIDEN Vorige week
werd in deze rubriek de
hond Tesca uitgeroepen tot
recordhoudster. Zij zou het
langst van alle in het asiel
verblijvende dieren op een
nieuwe baas wachten. Nu
blijkt echter dat Kazan, de
hond van deze week over
het hoofd is gezien. Kazan
zit al bijna één jaar in het
asiel. Zijn verblijf in het
asiel is zo vanzelfsprekend
geworden dat hij bijna niet
meer opvalt.
Kazan is een Groenendaler.
Hij is een prachtige hond met
gitzwart haar, hoog op de po
ten, spitse oren. bruine ogen
en een tamelijk lange, zeer
bewegelijke staart. Zijn
schofthoogte is 60 centimeter.
Dat Kazan zich al bijna een
jaar in een hok zit te verve
len is niet zo erg verwonder
lijk: Kazan is een probleem
hond. Het is tot dusver erg
moeilijk geweest om een te
huis voor hem te vinden. Hij
werd vorig jaar op eerste
kerstdag naar het asiel ge
bracht door de eigenaar van
een Noordwijks restaurant.
r
Kazan liep altijd in en om de
eetgelegenheid rond en lag
daar zo nu en dan ook aan de
ketting. De moeilijkheid was
dat hij veel lawaai maakte,
veel blafte en zo nu en dan
mensen lastig viel. Omdat de
restauranthouder bang was
dat hem dat klanten zou gaan
kosten, deed hij Kazan ten
slotte toch maar weg. In die
tijd was Kazan niet te bena
deren, hij gromde, beet en
liet zijn tanden zien. Na ver
loop van tijd raakte hij aan
zijn verzorgers gewend en
ging het steeds beter.
Wekelijks verschijnt in de Leidse Courant de rubriek
„Hond zoekt huis". In deze rubriek wordt een hond (of
soms ook wel een kat) beschreven die in het asiel ver
blijft om daar een zekere dood tegemoet te gaan... tenzij
het dier een goed tehuis vindt. De in de rubriek beschre
ven honden zijn óf gevonden, óf door hondenbezitters
naar het asiel gebracht. Ze worden cm uiteenlopende re
denen afgestaan, vaak begrijpelijk, maar soms ook vols
lagen onzinnig. De in „hond zoekt huis" beschreven die
ren zijn alle goed gezond, hebben een wormkuur onder
gaan en zijn volledig ingeënt. Tegen betaling van circa 60
gulden ten bate van zwerfdieren zijn ze af te halen.
Adres: Nieuw Leids Dierenasiel, Besjeslaan 6b, Leiden.
Tel.: 411670. Geopend di. t/m vr. 10-12 en 14-17 uur, za. 10
tot 12 en 14-16 uur. Zondag en maandag gesloten.
Tot drie weken geleden is
het niet gelukt om hem te
plaatsen. Toen kwam hij via
een advertentie bij een gezin
in Leiden terecht. Dat ging
een paar dagen goed, hij ge
droeg zich vrij rustig en leek
het naar zijn zin te hebben.
Maar op de zesde dag weiger
de hij toe te laten dat zijn
baas het huis verliet. Kazan
lag grommend bij de deur en
liet zijn tanden zien. Een dag
later zat hij weer in zijn ver
trouwde hok in het asiel.
Kazan is een hond die een
baas nodig heeft, die niet
bang voor hem is, tegen hem
op kan en streng is. Hij moet
'opgevoed' worden. Daarbij
moet iedereen die een poging
met dit uiterlijk zeer fraaie
exemplaar van het honden
ras wil wagen, bedenken dat
Kazan agressief doet tegen
vreemden en moeite heeft
om bevelen te accepteren.
Een tehuis met een stuk
grond zou het beste zijn, dan
heeft hij ook een beetje de
ruimte. Kleine kinderen om
hem heen ljjkt niet aan te ra-
/den. Daarvoor is hij te ruw.
Deze plek in de krant is
waarschijnlijk de laatste kans
voor Kazan. Mocht het nu
definitief niet lukken dan zit
er weinig anders op dan hem
te laten inslapen.
Tesca
Tesca, de hond van vorige
week, heeft nog geen nieuw
tehuis. Er is zelfs niemand
naar haar komen informe
ren. Dat is toch jammer,
want hoewel zij al wat ouder
•j, is zij toch een lieve bou
vier.
i|g|J Kazan, de
iWë mooie'
MÉS maar moei-
lijke Groe-
nendaler.
