De eenzaamheid van Saddam Hoessein
Protestants voorman niet in
Keulen bij misviering paus
Bijbel in stripvorm
in trant Asterix
kerk
wereld
Korte metten
Teddy Koliek: Jeruzalem blijft één
BLITZKRIEG VAN IRAAKSE LEIDER BEANTWOORDT NIET AAN VERWACHTINGEN
GEWEST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 8 NOVEMBER 1980 PAGINA
De praeses van de evangelische kerk in Rhein-
land, Karl Immer, heeft afgezien van deelne
ming aan de eucharistieviering met de paus op
de Butzweilcr Hof in Keulen, komende zater
dag.
Kennelijk doelend op een geruchtmakende bijdrage
over Lüther in een bij gelegenheid van het pause
lijk bezoek verschenen brochure van de Duitse bis
schoppen, voert hij aan, dat er in de afgelopen we
ken teveel „naar boven is gekomen uit voorbije tij
den, waarin wij elkaar wederzijds beklagenswaar
dige zaken uit de oude doos voorhielden". Boven
dien is volgens hem uit mededelingen van protes
tantse medegelovigen uit Polen en Italië gebleken,
dat sinds de ambtsaanvaarding van paus Johannes
Paulus II deze christenen een koude wind tegemoet
waait van de kant van vele katholieken.
De voorzitter van de Duitse bisschoppenconferen
tie, kardinaal Höffner, heeft naar aanleiding hier
van verklaard, dat deze argumentatie hem „volsla
gen onbegrijpelijk" voorkomt. Zij kan „slechts be
rusten op een gebrekkig op de hoogte zijn". Volgens
de kardinaal moet de oecumenische verbondenheid
juist dan tot uiting komen als er misverstanden zijn
en hij citeert daarbij de eerste encycliek van de
paus, „Redemptor Hominis", waarin deze zijn op
stelling ten opzichte van de oecumene ondubbelzin
nig uiteenzet.
Wijziging van
bezoek paus aan
West-Duitsland
Het programma van het
bezoek van paus Johannes
Paulus II aan West-Duits
land is op het laatste mo
ment uitgebreid.
Naar gisteren bekend werd
zal de paus op 15 november
's avonds na de ontvangst
door president Carstens in
het slot Augustusburg bij
Briihl met een speciale trein
naar Bonn gaan en daar
voor de domkerk een toe
spraak houden. Pogingen
van de katholieke gemeente
in Bonn en burgemeester
Daniels hebben succes ge
had. Zij wilden dat ook de
regeringsstad direct werd
opgenomen in het program
ma van de paus.
Opnieuw heeft de bekende
russisch-orthodoxe priester
Doedko spijt betuigd over
zijn activiteiten. Hij zou
zich verder niet meer
schuldig maken aan anti-
Sovjetactiviteiten. Na deze
derde bekentenis is Doedko
als priester aangesteld in
Winogrado bij Moskou. De
nieuwe bekentenis kwam,
nadat Doedko had gewei
gerd meer verklaringen te
ondertekenen, waarin hij
zijn activiteiten als dissi
dente priester afzwoer. Bo
vendien had hij een aantal
brieven geschreven aan
vroegere vrienden, waarin
hij om vergeving vroeg
voor zijn „zwakheden".
Aan aartsbisschop Wasili
van .Brassen had hij ge
schreven, dat „hij zijn ei
gen kracht had overschat
en dat hij dieper was geval
len dan wie dan ook voor
hem".
Namens de presbyteriaanse
en de rooms-katholieke ker
ken van Schotland is meege
deeld, dat men er niet in is
geslaagd te komen tot een ge-
zamenlijke opvatting over
het huwelijk. De voornaam
ste punten van geschil waren
geweest in welk geloof de
kinderen van een „gemengd
huwelijk" moeten worden
opgevoed en de kunstmatige
geboorteregeling. Het overleg
is nu gestaakt. De commissie,
die moest trachten tot een
vergelijk te komen, werd ne
gen jaar geleden ingesteld.
Het was het eerste officiële
overleg tussen beide kerkge
nootschappen sinds de Refor
matie.
Op vrijdag 28 november zal
officieel afscheid worden
genomen van zuster Media
trix Hoes als voorzitster
van de stichting SNVR,
(Samenwerking Neder
landse Vrouwelijke Reli
gieuzen) tijdens een recep
tie, die haar wordt aange
boden door het dagelijks
bestuur van de stichting op
het secretariaat aan de Car-
melweg 1, Heilig Land
stichting van drie tot zes
uur. Zuster Hoes, die is op
gevolgd door zuster Teresi-
ni Metternich, heeft gedu
rende tien jaar de SNVR
geleid en in die periode be
langrijke veranderingen
mede gestimuleerd.
Acht vooraanstaande theolo
gen van de blanke Neder-
duits-Gereformeerde Kerk
(NGK) in Zuid-Afrika heb
ben in een „getuigenis" de
kerk opgeroepen haar rassis-
tische gezindheid op te ge
ven. Zij pleiten voor onder
meer solidariteit met allen
die lijden door sociale om
standigheden, economische
wanverhoudingen en politie
ke maatregelen en vragen
om een vorm van kerkeen-
heid, waarin de verbonden
heid van gelovigen binnen
dezelfde belijdenis gestalte
kan krijgen. De verwachting
in kerkelijke kringen in
Zuid-Afrika is dat het getui
genis door vele ambtsdragers
en lidmaten van de NGK" zal
worden onderschreven. On
der de verklaring ontbreken
de namen van uitgesproken
strijders tegen de apartheid,
kennelijk met.de bedoeling
zoveel mogelijk handtekenin
gen te krijgen.
In Lourdes wordt tot
maandag de conferentie
van de Franse bisschoppen
gehouden. Behalve de syno
de in Rome over het gezin
komt onder meer het punt
bisschoppen het internatio
naal eucharistisch congres
voorbereiden, dat in juli in
Lourdes wordt gehouden in
aanwezigheid van de paus.
De conferentie staat onder
voorzitterschap van kardi
naal Etchegaray van Mar
seille. Er nemen 125 Franse
bisschoppen aan deel, als
mede zes bisschoppen uit
de Franse overzeese ge
biedsdelen. Ook de pause
lijk nuntius in Parijs
(voorheen Den Haag), mgr.
Angelo Felici, is aanwezig.
De katholieke en protestantse bijbelge
nootschappen in Duitsland, Oostenrijk en
Zwitserland hebben een nieuwe stripserie
uitgebracht met bijbelse verhalen in de
trant van de bekende Asterix-boeken. Het
eerste deel, onder de titel „Jcschi baart op
zien", is al in een oplage van vijftigdui
zend stuks verkrijgbaar in de boekhandel
en aan de kiosken. In totaal staan tien
stripboeken op stapel, die elk om het half
jaar zullen verschijnen.
Schrijver is de katholieke godsdienstpeda
goog prof. Norbert Scholl uit Heidelberg; de
tekenaar is Julius Senders uit Stuttgart. Prof.
Scholl heeft alleen maar teksten uit het Nieu
we Testament genomen voor de strip, die
vooral aandacht besteed aan het „luchtige en
vrolijke" in de bijbel en niet alleen is bedoeld
voor twaalf- tot vijftienjarige scholieren,
maar ook lonkt naar volwassen lezers, die
„niet per se een kerkelijke vorming behoe
ven te hebben".
Ook beoogt men er steun voor het godsdien
stonderricht mee in zoverre de boekjes de
kloof tussen school en de realiteit van het le
ven kunnen helpen overbruggen. Het eerste
stripboek orienteert zich op het evangelie van
Lucas, die Jezus tekent als bevrijder en red
der van de wereld en vooral aandacht heeft
voor de zondaars, de uitgestotenen, de zieken
en de zwakken.
Het intitiatief gaat terug op een studiebijeen
komst in 1978 van vertegenwoordigers van
katholieke en protestantse bijbelgenootschap
pen in Duitstalige gebieden. Overigens brengt
in Nederland het Informatie Bulletin van het
bisdom Roermond al geruime tijd bijbelse
verhalen in stripvorm.
Volgens Teddy Koliek, de
uit Wenen afkomstige bur
gemeester van Jeruzalem,
is het voorstel van de Hei
lige Stoel om Jeruzalem te
internationaliseren geen
handzame oplossing van
het probleem. Naar zijn
mening had het Vaticaan
dit zelf inmiddels ook al
ingezien.
Van een hernieuwde verde
ling van Jeruzalem kon vol
gens hem geen sprake zijn:
„Het is nu een verenigde stad
en zo blijft het". Hij meende,
dat er geen ideale oplossing
bestond, maar onder de gege
ven omstandigheden was het
joodse bestuur van de stad
„het allerbeste". Wat de toe
komst aanging kon hij zich
zeker wel voorstellen, dat
„eens op een dag" het be
stuur van bepaalde wijken
met meer vrijheid van han
delen bij de Arabieren kon
worden gelegd.
Koliek keerde zich evenwel
krachtig tegen de nieuwe
wet, die Jeruzalem formeel
tot hoofdstad van de staat Is
raël verklaard heeft. „Over
bodig, onnodig en zelfs scha- I
delijk", noemde hij dit. Hij I
wees erop, dat hij nog de toe
voeging had kunnen bewerk
stelligen van een „tot nu toe
weinig vermelde paragraaf",
die voorzien in de bescher
ming van alle heilige plaat- I
sen. Jeruzalem, zo zei hij,
„bloeit als nooit tevoren" en I
nog nooit is men zo eerbiedig I
omgegaan met de heilige
plaatsen.
LEIDEN:
H. Lodewijk za. 10.00 u. en 19.00 u., zo. 8.30 u.,
10.00 u. hoogmis. 11.30 u., 18.00 u.. 19.00 u. Lo»;
H. Middelares za. 19.00 u.. zo. 9.30 u. hoogmis,
11.30 u.; O.L. Vr. Onbevl. Ontv. za. 19.00 u., zo.
9.30 u., 10.45 u. hoogmis, 12.15 u.; St. Antonius
van Padua za. 19.00 u. euch. met muzikale omlijs
ting, zo. 9.30 u., 11.00 u. euch. met koor; H. Leo-
nardus za. 19.00 u„ zo. 9.00 u.. 10.45 u. hoogmis
u.; H. Petrus za. 19.00 u„ zo. 9.00 u., 10.30 u. hoog
mis, 12.00 u.; O.L. Vr. Hemelvaart zat. 19.00 u.. zo.
8.30 u„ 9.30 u.. 11.00 u. euch., mmv. Dames en He
renkoor; Oud Kath. Kerk zo. 10.00 u. hoogmis.
AARLANDERVEEN:
za. 19.00 u.. zo. 7.30 u., 10.30 u. hoogmis; dep. Ter
Aar zo. 9.00 u. hoogmis, 12.00 u.
ALPHEN A/D RIJN:
De H. Geest za. 19.00 u., zo. 9.00 u.; 11.30 u. hoog
mis, mmv. Bronzangertjes; H. Bonifatius za. 19.0C
u.. zo. 9.45 u. hoogmis, 11.30 u.; H. Pius za. 19.00
u., zo. 9.00 u., 10.30 u. hoogmis
BOSKOOP:
za. 17.30 u. in De Stek, 19.00 u. in parochiekerk, zo.
9.30 u. en 11.00 u. par. kerk.
HAZERSWOUDE-DORP:
H.H. Engelbewaarders za. 19.00 u. met orgel, zo.
8.00 u., 10.00 u. hoogmis, 11.30 u.
HAZERSWOUDE-RIJNDIJK:
zo. 10.00 u. euch. H. Bernardus; Het Anker za.
19.00 u. euch., zo. 8.45 u. en 11.15 u. euch.
HOOGMADE:
za. 19.00 u., zo. 10.00 u.
KAAG-ABBENES:
za. 19.00 u., zo. 8.00 u. hoogmis.
KATWIJK A/D RIJN:
za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoogmis, 11.15 u.; Kerkge
meenschap Rijnsburg za. 19.00 u., zo. 10.30 u.
LANGERAAR:
za. 19.00 u.. zo. 6.30 u., 10.00 u. hoogmis, 11.30 u.
LEIDERDORP:
Menswording: za. 19.00 u.; zo. 9.00 u., 10.30 u.,
12.00 u.
leimuiden:
za. 19.00 u., zo. 7.30 u.. 9.30 u. hoogmis. 11.15 u.
lisse:
Agathakerk, za. 19.00 u., zo. 10.00 u., 11.30 u.; dep.
Poelpolder za. 19.00 u., zo. 9.00 u. en 11.30 u.; Ma-
riakerk, za. 19.00 u. (eerste zaterdag v.d. maand
jongerenviering), zo. 8.30 u., 10.00 u. hoogmis,
11.45 u.; H.H. Engelbewaarders za. 19.00 u., eerste
zondag v.d. maand: 8.00 u., 9.30 u.. 11.00 u. hoog
mis, 17.45 u.; overige zondagen: 8.00 u., 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u. en 17.45 u.
NIEUWKOOP:
za. 19.30 u.. zo. 9.00 u. hoogmis. 10.45 u.
NIEUWVEEN:
za. 19.00 u„ zo. 9.00 u. en 11.00 u.
NIEUW VENNEP:
za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoogmis, 11.00 u. euch.
NOORDEN:
za. 19.30 u.. zo. 9.00 u.. 10.30 u. hoogmis.
NOORDWIJK AAN ZEE:
(Maria ter Zee) za. 19.00 u. euch. met samenzang,
zo. 9.30 u. hoogmis lat. zang, 11.00 u. euch. met sa
menzang.
NOORDWIJK-BINNEN:
za. 19.00 u., zo. 8.00 u.. 10.00 u. hoogmis, 11.30 u.
NOORDWIJKERHOUT:
St. Jozef za. 19.00 u. euch. met samenzang, zo.
10.00 u. euch. met koor. 11.30 u. euch met samen
zang; St. Victor za. 19.00 u. euch met afwisselend
dames- of herenkoor, zo. 9.30 u. hoogmis met da
meskoor, 11.00 u. euch. met samenzang
OEGSTGEEST:
St. Willibrord za. 19.00 u., zo. 9.00 u„ 11.00 u.
hoogmis.
Bonaventura Mariënpolstr. za. 18.30 u. euch. ned.,
zo. 9.00 u. euch. ned. 11.00 u. euch. latljn.; Psychia
trisch ziekenhuis Edegeest zo. 9.30 u. gezamenlijke
OUD ADE:
za. 19.00 u.. zo. 8.30 u. hoogmis. 10.30 u. gemeen
schapsmis.
OUDE WETERING:
za. 19.00 u., zo. 9.30 u. hoogmis, 11.30 u.
ROELOFARENDSVEEN:
Maria Presentatie: za. 19.00 u., zo. 9.00 u. hoogmis,
11.00 u.; H. Petrusbanden za. 19.00 u., zo. 9.30 u.
hoogmis, 11.30 u.
RIJPWETERING:
za. 19.00 u.. zo. 7.30 u., 9.00 u. hoogmis met heren
koor, 10.30 u.
SASSENHEIM:
za. 19.00 u.. zo. 9.30 u. hoogmis. 11.00 u.
STOMPWIJK:
za. 19.30 u.. zo. 9.30 u. hoogmis, 11.00 u., 18.00 u.
VOORHOUT:
za. 19.00 u.. zo. 9.00 u. hoogmis, 10.30 u., 11.45 u.
en volkszang). 11.30 u. (euch. met zang); aula ft-oe[
Hofland: za. geen dienst, zo. 11.00 u. (euch. r
zan9> s ééi
WARMOND: f
za. 19.00 u.! zo. 8.30 u.. 10.00 u. hoogmis. 11.30 I
WOUBRUGGE: frda
za. 19.00 u.. zo. 10.00 u. hoogmis. kr i
ZEVENHOVEN: |,(1
za. 19.00 u.. zo. 9.00 u. hooamis. 10.45 u. r-j
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK: ft C
Meerburgparochie za. 19.00 u. met wisselende k(ck-J
ren; zo. 10.00 u. hoogmis met wisselende korel nai
11.30 u. met orgel en Nederlandse liederen Ln^
ZOETERWOUDE: 'r
St. Jan Zuidb. weg za. geen diensi, zo. 9.30 aa'
hoogmis, 11.00 u.; Chr. Dienaarkerk za. 19.00 ?rd
met zang, zo. 10.00 u. hoogmis.
ltd
LEIDEN. Hervormde Gemeente::
Hooglandse Kerk: 10.00 uur ds. Pannekoek, 11.45
uur Oecum. Studentendienst; Marekerk: 10.00 uur
ds. De Jong, 17.00 uur prof. Graafland; Maranatha-
kerk: 10.00 uur ds. Koolstra; Merenwijk: 9.30 uur
dhr. Korbee en past. Van Well, 11.45 uur ds. v.
Leeuwen/past. v. Well; Bethlehemkerk: 10.00 uur
dhr. Christ, opendeurdienst; Bevrijdingskerk: 9.00
uur ds. Jongeneel; Vredeskerk: 10.00 uur dr. Lam
ping; Eglise Wallone: 10.30 uur pasteur Ribs; Acad.
Ziekenhuis: 10.15 uur ds. Bovenberg; Diaconessen-
huis: 10.30 ds. Damsma, Rijnsburg; Jeugdkapel
Vredeskerk: 10.30 uur; De Goede Herder 10.30 uur.
Gereformeerde en andere kerken:
Zuiderkerk: 10.00 uur dr. Vlijm; Petrakerk: 10.00
uur ds. Ootjers; Oude Vestkerk: 10.00 uur ds.
Verdoorn Maranathakerk: 10.00 uur ds. Koolstrn;
Bevrijdingskerk: 9.00 uur ds. Wolthaus, 17.00 uur
ds. Koolstra: Groenhoven: 10.00 uur ds. Vegter;
Jeugdhavendiensten: De Mirt: 10.00 uur; Het Mie
rennest: 10.00 uur. Merenwijk aula Valkenpad: 9.30
en 11.00 uur Eucharistie/avondmaal.
GEREF. GEMEENTE: 10.00 en 16.30 uur ds. Boo
gaard.
CHR. GEREF. KERK: Diensten 10.00 en 17.00 uur.
GEREF. KERK VR.: 10.00 en 17.00 uur ds. Gootjes.
GEREF GEM. NEDERLAND: 11.30 en 17.30 uur
Leesdiensten.
DOOPSGEZINDE en REM. KERK: Dienst 10.30 uur.
BAPTISTENGEMEENTE: 10.00 uur ds. Bosveld.
EVANG.-LUTH. KERK: 10.15 uur ds. Happee.
NIEUW APOSTOLISCHE KERK: 9.30 en 16.00 uur
Diensten.
EVANG. CHR. GEMEENSCHAP: 10.00 uur dhr. Dik-
kes.
LEGER DES HEILS: 10.00 en 19.30 uur Samenkom-
ZEVÊNDE-DAGS-ADVENTISTEN: 11.00 uur ds.
Bouwer.
EVANG. CENTRUM Zijlsingel 2a: 10.00 uur dhr. Zijl
stra.
ZENDINGSWERK MIDDERN. GROEN JERUEL:
18.00 uur Samenkomst.
Aarlanderveen.
HERV. GEM.: 10.00 uur ds. Westera-Franken. 19.00
uur Zangdienst.
GEREF. KERK: 10.00 uur drs. Vree, 18.30 uur ds.
Wiersinga, Winterswijk.
CHR. GEREF. KERK: 9.30 en 15.00 uur ds. Maris.
HERV. GEM.: 10.00 en 18.30 uur ds. Klein Kranen
burg.
GEREF. KERK: 10.00 uur ds. Voogt, 18.30 uur dhr.
v. Duin, Neordwijk.
Abbenes.
HERV. GEM.: 9.30 uur dhr. Bakker. Katwijk.
Alphen a.d. Rijn.
HERV. GEM.: Opstandlngskerk 10.00 uur ds. Cnos-
sen, 18.30 uur ds. Bogers. Adventskerk: 10.00 uur
ds. Bogers. 18.30 uur geen dienst. Kruiskerk: 10.00
uur ds. De Jonge.
GEREF. KERK: Salvatorkerk: 10.00 uur ds. Wiersin
ga, 18.30 uur drs. Vree. Maranathakerk: 10.00 uur
ds. Bos, 18.30 uur ds. Richter. Opendeurdienst.
BAPTISTENGEMEENTE: 10.00 en 18.30 uur ds.
Koekoek.
MARTHASTICHTING: 20.00 uur Interkerkelijke
LEGER DES HEUS: 10.00 en 19.30 uur Samenkom
sten.
VOLLE EV. GEMEENTE: 10.00 uur Samenkomst.
Alphen-Noord (Oudshoorn-Ridderveld).
HERV./GEREF. DIENSTEN: Goede Herder 9.00 uur
ds. Verheul, 10.30 uur ds. Hoogendijk, 18.30 uur ds.
Mulder. De Bron: 9.00 uur ds. Van Santen, 10.00
uur ds. v.d. Ree. 10.30 uur ds. Verheul, 18.30 uur
ds. Oosthoek. Ashram-Coll.: 9.30 uur ds. Mulder.
Sionskerk: 9.30 uur ds. Koudstaal, 18.30 uur ds.
Schroten. Oudshoornseweg: 10.00 uur ds. Oort.
Bodegraven.
HERV. GEM.: Dorpskerk: 9.30 uur ds. Plette. Salva
torkerk: 9.30 uur ds. Richter. 18.30 uur ds. Baas.
Bethlehemkerk: 9.30 uur ds. Gooyer, 18,30 uur ds.
Baas.
GEREF. KERK: 10.30 uur ds. Elderman, 18.30 uur
ds. v.d. Berg.
HERvTgÊm.: Dorpskerk: 9.30 uur Dienst, 18.30 uur
Dienst. De Stek: 9.30 uur ds. Haitsma.
GEREF. KERK: 9.30 uur ds. Heule, 17.00 uur ds.
Stelwagen. 19.30 uur Dankstond.
CHR. GEREF. KERK: 9.30 en 17.00 uur ds. Van
Langevelde.
Hazerswoude.
HERV. GEM.: 9.30 uur dhr. Goedhart. 18.30 uur ds.
Oort.
GEREF. KERK: 9.30 en 17.00 uur: ds. Welbedacht
H. Av.
Hoegmada.
HERV. GEM.: 10.00 uur ds. v.d. Hoek.
HERV. GEM.: 9.30 uur ds. Kolkman.
Katwijk a.d. Rijn.
HERV. GEM.: Dorpskerk 10.00 uur ds. Aarents.
18.00 uur ds. De Jong, Leiden; Ontmoetingskerk:
10.00 uur ds. Van Doorn, 18.30 uur ds. v. Niel.
GEREF. KERK: Diensten 9.30 en 17.00 uur.
Katwijk aan Zee.
HERV. GEM.: Nieuwe Kerk 10.00 uur ds. Visser,
18.00 uur ds. Driebergen; Oude Kerk: 10.00 uur ds.
Schuurman, 18.00 uur ds. De Jong; Ichtuskerk
10.00 uur ds. Weegink, Dankstond; 17.00 uur ds.
Arkeraats; Pnielkerk 9.30 uur ds. De Jong, Dank
stond; 18.00 uur ds. Weegink; School 10.00 uur ds.
Vink.
GEREF. KERK: Triomfatorkerk: Diensten: 9.00,
10.30 en 17.00 uur.
CHR. GEREF. KERK: Diensten 10.00 en 17.00 uur.
VOLLE EV. GEM. RIJNLAND: 9.45 uur ds. Bulthuis.
SOEFIEBEWEGING: 16.00 uur Eredienst.
Koudekerk a.d. Rijn.
HERV. GEM.: Diensten 10.00 en 17.00 uur.
GEREF. KERK: 9.30 uur ds. Bade, 19.00 uur idem.
Leiderdorp.
HERV./GEREF. KERKEN: Dorpskerk: 10.00 uur ds.
Geursen. 18.30 uur ds. Knorth, Dankstond. Hoofd-
straatkerk: 10.00 uur ds. Knorth. Scheppingskerk:
9.00 en 10.30 uur ds. v. Loenen.
Leimuiden.
HERV. GEM.: 9.30 uur Dienst.
GEREF. KERK: Diensten 9.30 en 19.00 uur drs. Los.
Lisse.
HERV. GEM. DORP: 10.00 uur ds. 't Hooft, Paulus-
kerk: 10.00 uur ds. De Gelder, 19.00 uur ds. 't
Hooft.
GEREF. KERK: 10.00 uur ds. Speelman, 19.00 uui
ds. Kersten.
CHR. GEREF. KERK: 10.00 en 16.30 uur ds. v. Dij-
ken.
GEREF. GEMEENTE: 10.00 en 16.00 uur ds. Hak
kenberg.
GEREF. KERK VR. PR. STR.: 10.00 uur Leesdienst.
14.45 uur ds. Snip.
GEREF. KERK VR. BV SALV.: 9.00 en 17.00 uur ds.
Waagmeester.
Nieuwkoop.
HERV. GEM.: 9.30 uur ds. Bronsgeest, 18.30 uur
ds. Molenaar.
GEREF. KERK: 9.30 uur mej. v. Delft, Amsterdam;
18.30 uur mej. Speelman, A'dam.
CHR. GEREF. KERK: 9.30 uur Dienst. 14.15 uur ds.
Hamstra, Alphen.
Nieuwveen.
HERV. GEM.: 9.30 uur ds. Moolenaar, 18.30 uur ds.
Heikoop.
Nieuw Vennep.
HERV. GEM.: 9.30 en 19.00 uur ds. Goverts.
GEREF. KERK: 9.30 en 18.30 uur ds. Wijngaarden
H. Av.
CHR. GEREF. KERK: 9.30 en 15.00 uur ds. Visser.
Noordwijk.
HERV. GEM.: Geen opgave.
GEREF. KERK: Hoofdstr. 10.00 uur ds. Warnink,
17.00 uur ds. Elgersma, Vinkelaan 17.00 uur ds.
Warnink.
Noordwijkerhout.
HERV. GEM.: 10.00 uur ds. De Jong, Mijdrecht.
gez. dienst.
Oegstgeest.
HERV. GEM.: Groenekerkje. Dienst 10.00 uur. d3.
Smeets. Pauluskerk, Dienst 10.00 uur ds. Ter Lin
den. Gem. centrum. Diensten 10.30 uur ds. v. Ros-
sum, 19.00 uur ds. Heemskerk. Endegeest: 9.30 uur
ds. Friederich. Diaconessenhuis, Dienst 10.30 uur
ds. Damstra. Van Wijckersloot. Dienst 16.15 uur ds.
Oegema.
GEREF. KERK: 10.00 en 19.00 uur ds. Heemskerk.
GEREF. KERK VR. BV. 8.45 ds. Veldhuizen, 16.00
uur ds. De Lange.
VOLLE EV. BROEDERSCHAP: Gem. Centrum.
16.00 uur samenkomst.
Oude Wetering.
HERV. GEM.: 9.30 uur ds. Lalleman.
GEREF. KERK: Geen opgave.
Rijnsaterwoude.
HERV. GEM.: 9.30 uur ds. Hanemaaijer, 19.00 uur
ds. Haitsma.
CHR. GEREF. KERK: 9.30 uur Dienst, 14.15 uur ds.
Rijnsburg.
HERV. GEM. Grote Kerk: 10.00 uur ds. Gebraad,
Bethelkerk. 9.00 en 10.15 uur ds. v. Niel; 17.00 uur
ds. Batelaan.
GEREF. KERK: Petrakerk, 9.30 uur ds. Baaijen,
17.00 uur dr. v. Oeveren; Immanuelkerk: 9.00 en
10.30 uur dr. v. Oeveren, 17.00 uur ds. v. Houten;
Maranathakerk: 9.30 uur ds. v. Houten, 17.00 uur
ds. Baaijen.
CHR. GEREF. KERK: 9.30 en 17.00 uur ds. De Joo-
de.
Sassenheim.
HERV. GEM.: 9.00 en 10.30 uur, ds. v.d. Meer.
19.00 uur Open-Deurdienst.
GEREF. KERK: Diensten 10.00 en 17.00 uur.
CHR. GEREF. KERK: 10.00 en 17.00 uur ds. Wuls-
fleger, Zeist.
NED. PROT. BOND: 10.30 uur mw. Bosman.
VRIJE EVANG. GEM.: 19.00 uur Samenkomst f
kerk NPB.
Valkenburg. Ir m
HERV. GEM.: 10.00 uur ds. Van Achterberg, 18-Aen
uur ds. Vermeulen. )n ,v
GEREF. KERK: 9.30 uur Dienst. 18.30 uur ds. Rul" V
mann, Den Haag.
Voorhout B al:
HERV. GEM.: 10.00 uur ds. mw. Brokerhof. >rde
Voorschoten.
HERV. GEM.: 10.00 uur ds. Ter Linden. 19.00 i
ds. v.d. Schoot, aula 9.30 uur ds. v.d. Schoot.
GEREF. KERK: Diensten 10.00 en 17.00 uur ds.
Warmond.
HERV. GEM.: 10.00 uur ds. Den Tonkelaar. Qa
16.fn
00 ujpstii
'anteh M
f ki
Wassenaar.
HERV. GEM. Dorp: 10.00 uur ds. Steensma, 1
uur GB, 19.00 uur ds. v. Zanten, Kievit; 10.00 i
ds. v. Bruggen, Messias 10.00 uur ds. v. Zanteï
NPB 10.30 uur ds. Werner.
GEREF. KERK Dorp: 10.00 en 17.00 uur ds.
Meulen. Zuid: 10.00 uur ds. v.d. Kamp.
Woubrugge.
HERV. GEM.: 9.30 uur ds. Haakman, 18.30 uur
Blenk. leen
GEREF. KERK: 9.30 uur ds. Booij, LinschoteL.
18.30 uur ds. Fernhout. p
Zevenhoven.
HERV. GEM.: 9.30 uur ds. Boer, 19.00 ds. Kielde^
GEREF. KERK: 9.30 uur dhr. v.d. Kraan. 19.00 u
kand. Wallinga. he z
Zwammerdam. j_ j
HERV. GEM.: 10.00 uur kand. Wijting, 18.30 uur d"
Haakman. pmt;
'GEREF. KERK: 9.30 uur
idem.
Woubrugge-Nieuwveen. ua;
NPB: 19.00
BEIROET Aan het begin van de
Iraans-Iraakse oorlog in het gebied van de
Golf, beweerde Irak dat Iran op het punt
stond de Amerikaanse gijzelaars vrij te la
ten. Iran ontkende de bewering direct en
niets kon de doeleinden van president
Saddam Hussein beter dienen. Want Irak
poseerde zich toen als de verantwoordelij
ke hoofdfiguur in het drama, de partij die
de internationale wetten respecteerde, als
het land dat begaan was met de legitieme
belangen van de wereldgemeenschap. Het
vasthouden van de gijzelaars en het zich
schuldig maken aan andere, toegegeven,-
"merendeels verbale excessen, onder
streepte de onverantwoordelijkheid van
de vijand.
Irak mag nog altijd de overhand hebben
op het slagveld, dat neemt niet weg dat
haar militaire successen ver achter blijven
bij wat president Saddam Hoessein voor
ogen had. De zwaarbevochten veroverin
gen zijn bij lange niet voldoende om een
regeling tot stand te brengen, die meer in
houdt dan grenscorrecties en scheepvaar
trechten op de Sjatt-el-Arab rivier, die nu
in laatste instantie dient ter rechtvaardi
ging van zijn hele campagne.
Natuurlijk stelt hij, nu zijn blitzkrieg op
een mislukking is uitgelopen, zijn volk in
op het vooruitzicht van een lange oorlog
en in de mate waarin hij daarin succesvol
is kan het enige tijd duren voordat de af
wezigheid van een overwinning zich poli
tiek zal doen gevoelen.
Andere factoren daarentegen kunnen dit
proces versnellen en de mogelijke vrijla
ting van de gijzelaars is daar zeker een
van. Hoe weinig Iran dit ook zou verdie
nen, het staat nu op winst met zijn op
handen zijnde terugkeer naar een situatie
van verantwoordelijkheid. Natuurlijk
moet men afwachten hoe snel de beëindi
ging van zijn internationale isolement en
de opheffing van de handelssancties ziin
beslag zal kriigen in een verhoogde mili
taire aanvalskracht op de grond. Maar
Irak heeft reden tot grote bezorgdheid.
Het land is niet bestemd om de universele
paria te worden die Iran was, maar inter
nationaal slaat de balans niet in haar
voordeel door.
Net zo goed als het Iraakse leiderschap ge
noodzaakt is geweest om de presentatie te
herzien van de aard en duur van de oor
log, zo is het eveneens genoodzaakt een
andere toon aan te slaan wat betreft haar
aspiraties van wijdere strekking. Ondanks
zijn lange en heimelijke verbintenis, met
de Verenigde Staten, heeft het er tegelij
kertijd de laatste tijd voor gezorgd zich te
presenteren als de dappere vijand van het
„Amerikaanse imperialisme Het kan
daarom met een zekere aannemelijkheid
te kennen geven dat het niet verrast is
over de Amerikaanse toenadering ten
voordele van Iran. Toch is dit niet geheel
overtuigend. Net zo min als de waarschu
wingen dat "indien de Verenigde Staten
doorgaan op deze weg, Irak niet met de
wapens in de hand zal toekijken" of dat
„Irak ook machtige vrienden heeft in de
wereld".
Indien dit laatste een verwijzing zou in
houden naar de Sovjet-Unie, is het niet
noemen daarvan waarschijnlijk evenzeer
ingegeven door de weerzin van Irak zich
zelf op te werpen als vriend van de Rus
sen, als van het besef dat de Sovjet-Unie
noch bereid noch in staat is evenveel voor
Irak te doen als waartoe de Verenigde
Staten tegen heug en meug bereid zijn,
wanneer de gijzelaars eenmaal zijn
bevrijd.
Net als de Verenigde Staten is de Sovjet-
Unie officieel neutraal in de oorlog aan de
Golf en Irak heeft zichzelf voldaan ver
klaard met de positie van haar belangrijk
ste wapenieverancier. Maar het schijnt dat
de Sovjet-Unie vindt, terwijl het er blijkt
van geeft dat het erg verlegen is met de
situatie, dat het meer te winnen heeft van
de goodwill, of op zijn minst de lankmoe
digheid van een Iran dat zich heeft terug
getrokken uit de westerse invloedssfeer,
dan die van Irak dat geprobeerd heeft
zich dienstbaar te maken voor het Wes
ten.
Het is twijfelachtig of de Sovjet Unie de
regelrechte nederlaag wenst van Irak.
Maar alle Russische vrienden in de Arabi
sche wereld (vooral Syrië, waarmee de
Sovjet-Unie als laatste een verdrag van
vriendschap en samenwerking heeft ge
sloten) zouden graag een verandering van
leiderschap zien in Bagdad, maar dan
liefst in de vorm van een goed beheersba
re staatsgreep in plaats van een bloedige
omwenteling die een bedreiging voor
henzelf zou kunnen betekenen.
Frankrijk
Zo neemt Irak, veracht door de Verenigde
Staten, of verlaten, indien men het idee
aanvaardt dat Irak het meest tot de oorlog
heeft aangezet een eenzame positie in.
Internationaal gezien lijkt zijn beste
vriend nog Frankrijk te zijn, dat naar ver
luidt zijn wapenleveranties zou versnellen
en bereid is een veto uit te spreken tegen
elke Veiligheidsraadresolutie waarin Irak
zou worden opgeroepen zich terug te trek
ken uit de bezette Iraanse gebieden.
De enige Arabische landen waarvan Irak
hulp kan verwachten, zijn uitgerekend
die conservatieve Arabische regimes
waarvan, als de zaken gelopen waren als
Saddam Hoessein ze had voorzien, Irak
beschermheer zou zijn geweest in plaats
van dat zij beschermers zijn, zoals nu het-
geval is. Er waren altijd al grenzen aan
wat zij konden bieden, maar indien er een
land is dat die kansen heeft verminderd,,
dan zijn het wel de Verenigde Staten, die
in de ogen van Irak de oorzaak en bron*
van al hun ellende bijstaan.
Dit is het soort tegenstrijdigheid dat ken-'
merkend is voor de Amerikaanse Midden-
Oostenpolitiek, maar vele Arabieren gel
ven dat indien de Verenigde Staten de
tegenstrijdigheid voor ogen hebben geha
zij er ervan profiteren. Het leidt tot ve
bittering van de Saoedi-Arabiërs. Amei
ka mag dan de Saoedi-Arabiërs in e«
sterke positie wensen, maar zo kor
het bij hen over de VS willen hen eei
verzwakken. Want alleen door hen
doordringen van een gezond gevoel v«
kwetsbaarheid kan Amerika hen er t<
brengen een meer directe rol van de
te aanvaarden. Maar de vraag is of
schok die Amerika indirect door midd
van de oorlog toedient aan een fragie
Arabische orde die van Irak en ee
reeks van Golfstaten wier veiligheid of
losmakelijk met elkaar zijn verbonde
gecompenseerd wordt door haar
kwaamheid deze landen te helpen
schok te weerstaan.
DAVID HEARST /THE GUARDIAN
