Oostenrijkse bisschoppen beklemtonen
autonomie geweten bij geboorteregeling
school
boeken
verdienen
een
tweede jeugd
KORTE METTEN
Hervormde
synode
over
kernwapens
Elk jaar weer wordt er voor oncjeveer 120 miljoen gulden aan boeken
voor voortgezet onderwijs gekocht. Niet eens bewust, want niet de
gebruikers van de studieboeken bepalen de aanschaf en ook niet de
ouders van de betreffende leerlingen, maar de docenten op de vele
honderden scholen voor voortgezet onderwijs die ons land rijk is.
Zelden laten ouders of leerlingen bij de schoolkeuze het boekenpakket
meespreken dat er wordt gevoerd. Gelaten ondergaan ze de financiële
aderlating. En toch zouden in veel gevallen de kosten voor de aanschaf
van boeken beperkt kunnen worden. Als goede schoolboeken maar wat
langer ongewijzigd werden herdrukt en als scholieren die bepaalde
boeken niet meer nodig heben maar wat beter doordrongen waren van
het feit, dat een volgende leerling die boeken ook best zou kunnen
gebruiken. Op dat laatste speelt Van Dijk's Boekhuis in Kampen in. Het
verkoopt nieuwe schoolboeken, maar liever goede gebruikte. Menig
boek beleeft dankzij Van Dijk een tweede jeugd. Er zullen in ons land
weinig middelbare scholieren of ouders van middelbare scholieren zijn
die nog nooit gehoord hebben van Van Dijk's Boekhuis in Kampen.
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 7 NOVEMBER 1980
PAGINA
J—
Zesduizend titels van schoolboeken voor het voortgezet on
derwijs liggen in het magazijn overzichtelijk voor het grijpen.
Ondanks de verregaande automatisering blijft het samenstel
len van de duizend individuele boekenpakketten per dag ar
beidsintensief. In de zomerperiode werkt Van Dijk's Boekhuis
met tweehonderd vakantiewerkers.
KAMPEN De heer Van Dijk senior in Kampen is nu 66 jaar.
Dat mag oud genoeg heten om de schoolboeken voor gezien te
houden, de eruit opgedane kennis op een laag pitje te zetten en
te genieten van de vrije tijd die geacht wordt in royale mate
voorhanden te zijn. Maar Van Dijk volgt een volstrekt ander ge
dragspatroon. Hij kan van de schoolboeken geen afstand doen.
Hij blijft nauwkeurig op de hoogte van wat er aan schoolboeken
op de Nederlandse markt verschijnt en van wat er wel in die boe
ken te vinden is. Dagelijks gaan er grote aantallen door zijn han
den. Nieuwe, maar vooral gebruikte. Want Van Dijk is in Neder
land de grote man van het gebruikte schoolboek.
Vroeger was studeren na de lagere school weggelegd voor de
kinderen van meer bemiddelde ouders. En dan had je nog de
doorzetters die naast hun zware dagtaak studeerden, om zich
een betere positie te verwerven. Die kochten van hun ten koste
van eten en kleding gespaarde centen een studieboek en togen
aan de slag. Leren was een luxe. Leerboeken waren zowel saai
als schaars en duur.
Intussen is de leerplicht uitgebreid tot het zestiende levensjaar.
Voortgezet onderwijs is de gewoonste zaak van de wereld ge
worden. Financiëel vergt het volgen van dat onderwijs van de ou
ders van leerplichtige kinderen niet meer zodanige offers, dat de
essentie van het gezinsbestaan erdoor in gevaar komt. In elk ge
val op papier hebben de kinderen van zowel de meer als de min
der bemiddelde ouders dezelfde kansen op ontplooiing. Dat dit
in de praktijk niet altijd uitkomt heeft minder te maken met fi
nanciële dan met sociale en politieke problemen.
Even schrikken
En toch is het voor de meeste ouders even schrikken, wanneer
ze zien hoeveel geld er toch nog uitgetrokken moet worden voor
boeken, schriften, pennen, tekenmateriaal, gymnastiekkleding,
excursies en bijzondere activiteiten op de school. Dat zijn alle
maal verplichte uitgaven. Wie ze niet doet, kan het betreffende
onderwijs niet goed volgen. Voor de meeste mavo's valt het alle
maal nog wel mee, omdat die vaak de boeken uitlenen of verhu
ren aan de (ouders van) leerlingen. Maar voor een kind dat naar
de brugklas van havo/vwo gaat, moeten de ouders in de regel
zelf de boeken aanschaffen. Een bedrag van 250 gulden gaat
daar gauw mee heen. En dan praten we nog niet eens over de
schriften, de pennen, de ringbanden, de agenda, de schooltas,
de tekendriehoek, de gradenhoek.... Wanneer meer kinderen uit
één gezin vervolgonderwijs genieten is het gat in de financiën
van de ouders navenant groter. Want in de hogere leerjaren ple
gen de boekenkosten te stijgen, ondanks dat in de „boven
bouw" van de scholen een beperkt vakkenpakket wordt geko
zen. Een leerling die naar de vierde klas van de havo gaat, heeft
ondanks het beperkte aantal gekozen vakken gauw voor zo'n
vijfhonderd gulden aan boeken nodig.
Gigantische stroom
In ons land gaat jaarlijks een gigantische stroom schoolboeken
over de toonbank. Naar schatting is de jaarlijkse omzet zo'n 120
miljoen gulden. Een studieboek koop je niet meer onder een
tientje. Het bewijs is te zien in de winkel van Van Dijk's boekhuis
in Kampen, waar een vrouw vier boeken In ontvangst neemt te
gen betaling van f 62,30. Het is druk in de winkel, hoewel het
nieuwe schooljaar toch al nadrukkelijk begonnen is en alle scho
lieren geacht worden de benodigde boeken In bezit te hebben.
En de klanten komen er echt alleen voor schoolboeken, want in
iets anders wordt daar niet gehandeld.
„Soms vraag Ik me ook wel af hoe het komt dat o drukte zo
lang aanhoudt", zegt de heer J.G. van Dijk, zoon van de inmid
dels als directeur teruggetreden oprichter van Van Dijk's Boek
huis, die samen met zijn broer de directie voert. „Maar het is
toch ook weer niet zo onlogisch. Je hebt Inderdaad mensen die
door vakanties zijn vergeten tijdig hun boeken te bestellen, maar
die vormen maar een heel kleine minderheid. De meesten die nu
nog in de winkel komen of via de post of telefonisch boeken be
stellen zijn diegenen die voor een herexamen zijn geslaagd en
alsnog overgaan naar de volgende klas, of mensen die op het
laatste moment nog van schooltype zijn veranderd. Met elkaar
zijn dat er nogal wat. En dan heb je nog een heleboel mensen die
avondonderwijs of dagonderwijs voor volwassenen volgen. Die
hebben nu pas hun boekenlijst gekregen. Die konden dus nau
welijks eerder bestellen. Dat avond- en dagonderwijs voor vol
wassenen zal voorlopig de drukte nog wel op peil houden, want
er melden zich ook na het begin van de cursussen nog veel stu
denten aan. Pas in de loop van september bereiken de meeste
moedermavo's en -havo's hun maximale aantal leerlingen. Maar
ook in de loop van het verdere cursusjaar blijven bij ons de boe-
kenbestellingen doorgaan, zij het natuurlijk wel in een aanmerke
lijk rustiger tempo dan in de zomerperiode".
Kostbaar
Van Dijk geeft grif toe dat boeken, ook studieboeken, duur zijn.
„Voor een deel komt dat door de hoge produktiekosten", meent
hij, „maar de belangrijkste oorzaak is wel de beperkte omvang
van het Nederlandse taalgebied. Het Nederlandse schoolboek is
nauwelijks een exportartikel, afgezien dan van enige afname
door landen als België, de Antillen en Suriname. Door dat be
perkte afzetgebied zijn de oplagen noodgedwongen klein. Maar
of je nu een grote of een kleine oplage maakt, de aanloopkosten
zijn even hoog. Je moet hetzelfde zetwerk verrichten en het zelf
de drukmateriaal vervaardigen. Al die kosten moeten worden te
rugbetaald uit een relatief klein aantal boeken. Vooral Engelstali
ge schoolboeken zijn vaak stukken goedkoper dan Nederlandse,
omdat van elk boek veel grotere aantallen kunnen worden ge
drukt".
En toch vindt Van Dijk de Nederlandse schoolboeken vanuit een
ander oogpunt bekeken niet duur. „Als we kijken naar de prijs
stijgingen voor levensonderhoud In het algemeen, is het school
boek in prijsontwikkeling duidelijk achtergebleven. En bekijk dan
eens het tegenwoordige studieboek. Vergelijk dat eens met de
boeken waaruit wij zelf in de jaren vijftig, zestig en zeventig onze
kennis mochten opdoen".
Hij laat twee geschiedenisboeken voor middelbaar onderwijs
zien: een uit het begin van de jaren zeventig en een dat dit jaar
voor het eerst op de markt is. Inderdaad is er een hemelsbreed
verschil. Het nieuwe boek toont schitterend kleurendrukwerk en
een frisse en levendige opmaak, die als het ware tot lezen uitno
digen.
„Zo'n schitterend boek mèg toch best een paar centen kosten?"
meent Van Dijk. „Met zulke boeken krijg je toch veel meer ple
zier in de studie dan met de boeken waarmee wij het vroeger
moesten stellen? Studieplezier Is toch ook wat waard? Didac
tisch staan de Nederlandse schoolboeken tegenwoordig op een
hoog peil, ook internationaal gezien. De Nederlandse uitgevers
hebben veel geleerd van hun buitenlandse collega's en hebben
die soms zelfs voorbij gestreefd. Saaie schoolboeken tref je nau
welijks meer aan. Geen uitgever kan zich nog zo'n boek permit
teren. Het zou gewoon niet meer worden verkocht bij de tegen
woordige concurrentie. Ook het leerboek dat door één auteur
werd geschreven is er nauwelijks meer. Kijk maar voorin. Het is
nagenoeg steeds een auteurscollectief dat verantwoordelijk is
voor de inhoud. Niet alleen bij vakken als geschiedenis en aard
rijkskunde, maar ook bij bijvoorbeeld Nederlands, wiskunde,
godsdienst en noem maar op. Méér schrijvers zorgen bijna auto
matisch voor een aantrekkelijker presentatie van de leerstof".
Relatief mag het studieboek in Nederland dan niet zo gek duur
zijn, het blijft een feit dat de aanschaf van studieboeken een flin
ke hap uit het huishoudbudget vergt. „Wat dat betreft is er abso
luut niets nieuws onder de zon", zegt Van Dijk. „Vanuit dat gege
ven Is zo'n vijftig jaar geleden mijn vader begonnen met de han
del in gebruikte schoolboeken, die nu zo'n grote vlucht heeft ge
nomen".
Niets veranderd
En zo zijn we terug bij Van Dijk senior, die weliswaar geen direc
teur meer is, maar die nog dagelijks meehelpt in het door hem
zelf van de grond af opgebouwde schoolboekenimperium. „Zo
lang de inhoud gelijk is, is een gebruikt boek net zo goed als een
nieuw boek", was Seniors uitgangspunt. „Aan dat uitgangspunt
Het factureren van alle opdrachten die Van Dijk's Boekhuis uitvoert, gebeurt via de computer. Medewerkers
met een leespen over een stickertje te gaan en de computer vervaardigt de nota's voor de klanten.
is in de afgelopen vijftig jaar bij ons niets veranderd", vertelt
zoon J.G. „Je hebt natuurlijk schoolboeken die je in principe
nieuw aanschaft omdat je die de hele schoolperiode nodig hebt,
zoals de Bos-atlas en woordenboeken. Die wil je vaak na je
schooltijd ook niet meer kwijt. Maar de meeste andere school
boeken zijn bedoeld voor een gebruik van één, twee jaar. Het is
toch te gek dat zulke boeken na die periode niet meer waard zijn
dan de prijs van oud papier?"
„Van die gedachte ging mijn vader uit toen hij als jongen op het
gymnasium in Kampen zat. Hij combineerde die gedachte met
zijn handelsgeest en dacht iets verder dan aan alleen zijn eigen
boekenbehoefte. Van een leerling die het kwijt wilde, kocht hij
een boek voor bijvoorbeeld twee kwartjes en dat verkocht hij
weer aan een andere leerling die dat boek juist moest hebben.
Voor drie kwartjes. Daarmee waren drie partijen gediend: de ver
koper, die toch nog een redelijke prijs maakte voor zijn oude
boek; de koper, die beneden de nieuwprijs een boek kreeg met
de juiste inhoud; en mijn vader, die op deze manier geld in han
den kreeg om zijn studie geschiedenis aan de Vrije Universiteit In
Amsterdam te bekostigen. Tijdens die studie bleef hij actief in
het kopen en verkopen van gebruikte studieboeken en van lie
verlee kreeg hij er ook een boekenantiquariaat bij. Na vier jaar
ging dat met de studie niet meer samen. Toen nam hij het besluit
van zijn antiquariaat zijn beroep te maken. Korte tijd later, toen
de economische crisis hoogtij vierde, nam hij er opnieuw ge
bruikte studieboeken bij. In de oorlog kwam er een onderbre
king, omdat vader weigerde zich bij de Kultuurkamer aan te slui
ten. Maar na de oorlog ging hij er weer goed tegen aan. Afijn, u
ziet het resultaat".
Zesduizend titels
Dat resultaat is, dat Van Dijk's Boekhuis is uitgegroeid van een
eenmansbedrijfje, gevestigd in een pandje in de Kamper binnen
stad, tot een onderneming die werkt met vijfentachtig vaste
krachten en, in de zomermaanden, nog eens tweehonderdvijftig
vakantiewerkers, in een hypermodern gebouwencomplex rr>
veel parkeerruimte aan de rand van het industrieterrein van]
noordelijkste Ijsselstad. Pakweg duizend bestellingen per d
worden er In de drukke zomerperiode weggezonden, of meed
geven aan de klanten die persoonlijk naar het Boekhuis komi
Voor die laatste groep zitten er maximaal twee uren tussen H
opgeven van de bestelling en het moment waarop het pak»
kant en klaar kan worden meegenomen. Wie bedenkt dat ma
zelden twee boekenpakketten aan elkaar gelijk zijn en dat in H
magazijn niet minder dan zesduizend verschillende boektitels d
gestapeld liggen (als we de van elkaar verschillende drukk
meetellen zijn er zelfs elfduizend verschillende boek„titels")
beseffen dat zo'n bedrijf afhankelijk is van een verregaande ma
van automatisering. De computer speelt dan ook een belangrij
rol in het bedrijfsgebeuren. Zelfs de facturen worden door i
computer opgemaakt. Het personeel hoeft slechts een „leespe
over het op elk boek geplakte stickertje te laten glijden en t
computer zorgt dat op de nota de titel van het boek, de druk
de prijs verschijnen.
Met de zesduizend verschillende boektitels die Van Dijk in vcx
raad pleegt te hebben is het aanbod van studieboeken voor ti
vervolgonderwijs nog op geen stukken na compleet. Vijf jaar g
leden waren er voor deze markt niet minder dan zestienduize
titels voorhanden. Per Jaar verschijnen er ongeveer driedulze
nieuwe titels of herdrukken. En herdrukken zijn lang niet alt
gelijk aan de vorige drukken....
Eerste chaos
„Ja", zegt Van Dijk, „toen de Mammoetwet van kracht was
worden en er op menige school naar hartelust geëxperimenteè
mocht worden, konden we inderdaad wel spreken van een cha
op de studieboekenmarkt voor de middelbare scholen en
scholen voor beroepsonderwijs. Alle uitgevers wilden graag e
graantje meepikken; we werden overspoeld met nieuwe boe)
tels. Maar in die chaos is in de loop der jaren toch wel grote vl
andering gekomen. De docenten die voor de scholen, mees
sectiegewijs, de boekenkeus bepalen zijn namelijk nog niet
gek. Die weten na de nodige experimenten feilloos de bet»
boeken eruit te pikken. Op die manier zag je de overbodige bo
ken vrij snel verdwijnen".
„De titels die wij nu in voorraad hebben zijn wel de meest gar
bare. Het komt verhoudingsgewijs niet vaak voor dat wij best
de boeken niet in voorraad hebben. Nee, van die chaos van e
paar jaar geleden is gelukkig geen sprake meer. De uitgevers i
intussen ook wel wijzer geworden. Die geven een nieuw boek p
uit wanneer ze een redelijke mate van verkoopsucces kunn
verwachten. Herdrukken blijven ook veel langer gelijk aan de v
rige drukken, om de kosten maar in de hand te kunnen houde^
Hij houdt twee opvolgende drukken -van een wiskundeboek in
hand. Inhoudelijk zijn ze volkomen identiek. Maar de vorige dr
is gebonden en de nieuwe (niet eens fraai) ingenaaid. „Integn
gebonden, heet dat tegenwoordig", grapt Van Dijk. „Dat wil ze
gen: met een klodder lijm In de kaft geplakt, net als een telefoo
boek. En dat allemaal om de kosten in de hand te houden, wi
het nieuwe boek is even duur als de vorige druk. En zo komt I
tegenwoordig vaak voor dat het door ons geleverde gebruil
schoolboek niet alleen goedkoper is dan een nieuw boek. mi
ook in uitvoering kwalitatief beter. Echt, de kreet dat een g
bruikt boek net zo goed is als een nieuw boek doet onverki
opgeld. Alleen ben je voor een gebruikt boek één derde mind
kwijt dan voor een nieuw. Op een heel boekenpakket maakt j
toch een wezenlijk bedrag uit, nietwaar?".
Schaarste
Studieboeken mogen dan door de vlucht die het onderwijs he
genomen en de produktiedrang van uitgeverijen niet mt
schaars zijn, toch ziet Van Dijk wel degelijk schaarste. „Goe
gebruikte schoolboeken zijn zonder meer schaars", zegt 1
„Met „goede" bedoel ik dan niet in de eerste plaats fraai uitzit
de, maar qua inhoud bruikbare boeken. Aan de oude studiebc
ken van de eindexamenkandidaat uit 1973 hebben we nk
meer, want geen school gebruikt die nog. Natuurlijk willen i
graag dat een recent gebruikt boek in goede staat verkee
maar daaraan kunnen we zelf een heleboel doen. We hebb
een eigen reparatie-afdeling, waarin we beschadigde gebruil
boeken in een staat terugbrengen die niet voor nieuw onderdo
Nog te weinig scholieren beseffen geloof ik, dat hun niet m<
gebruikte boeken meer waard zijn dan oud papier. Bij ons ki
nen bruikbare gebruikte schoolboeken in elke hoeveelheid w
den ingeleverd. Onze taxateurs stellen daar een heel redeli
prijs voor vast. Op die manier doen we, dacht ik. aan een uite
nuttige vorm van recycling. Zelfs boeken die niet meer kunn
worden gerepareerd, ondergaan een bepaalde vorm van re<
cling, want die gaan als oud papier terug naar de papierfabriki
ten. Elke twee weken een container vol, 160.000 kilo per jaai
RINK DROI
Car
mar
bert
Ben
Ben
op z
loor
ding
Paus getuigt
opnieuw van
oecumenische
interesse
Paus Johannes Paulus II
heeft tegenover de leden
van de commissie „Geloof
en Kerkorde" van de We
reldraad van Kerken zijn
waardering en dank geuit
voor het werk, dat deze
commissie tot nu toe heeft
verricht en opnieuw zijn
belangstelling voor het oe
cumenisch werk onder
streept.
Volgens de paus kan geen
echt en duurzaam herstel
van de eenheid worden ver
kregen als niet eerst alle nog
bestaande afwijkende ziens
wijzen gezamenlijk worden
opgehelderd. „Als u vragen
rondom eucharistie en ambt
bestudeert, behandelt u niet
slechts realiteiten, die tot het
wezen van de mysteries van
de kerk en haar structuur be
horen, maar roert u gelijktij
dig problemen aan, die tot op
heden oorzaak van onze
scheiding zijn geweest", aldus
de paus tot de leden van de
commissié. Als centraal pro
bleem bij het herstel van de
volle gemeenschap noemde
de paus, die de de commissie
in particuliere audiëntie ont
ving, het vraagstuk van het
kerkelijk ambt.
In een gemeenschappelijke verklaring
over de bisschoppensynode hebben de Oos
tenrijkse bisschoppen hun gelovigen voor
gehouden, dat zij niet altijd fout handelen
wanneer zij zich niet houden aan de ency
cliek „Humanae Vitae". Zij herhalen daar
bij hun uitspraak van 1968, dat verschil
van opvatting over het gebruik van voor
behoedmiddelen het wezen der christelij
ke eenheid niet verstoort.
De bisschoppen beginnen hun verklaring met
de opmerking, dat de gehuwden zelf hun er
varingen moeten inbrengen bij de ontwikke
ling van een hedendaags begrip van het
christelijk huwelijks- en gezinsleven. Zij be
klemtonen daarbij, dat liefde en trouw ook
nu de basiswaarden uitmaken van een ge
slaagd huwelijks- en gezinsleven.
Over de positie van katholieken, die na schei
ding opnieuw getrouwd zijn, zeggen de bis
schoppen, dat de kerk volgens het gebod van
Christus het huwelijk als een onverbrekelijke
gemeenschap beschouwt. Zij kan daarom het
tweede burgerlijke huwelijk van een geschei
den katholiek niet als een sacramentele ge
meenschap beschouwen.
Dat betekent volgens de bisschoppen echter
niet, dat deze mensen van de kerk zijn afge
scheiden. Integendeel, de kerk dient hen met
bijzondere zorg te omringen. Tot het sacra
mentele leven kunnen zij echter alleen wor
den toegelaten, wanneer aan bijzondere voor
waarden is voldaan. „Dit moet in een gesprek
met een ervaren priester worden verhel
derd", aldus de bisschoppen.
Uitvoerig gaan de bisschoppen ook in op de
kwestie van de geboorteregeling. Zij wijzen
erop, dat gehuwden in een edelmoedige le
vensaanvaarding dienen te beslissen over
hun kindertal. De enig toegestane methode
voor de geboorteregeling volgens „Humanae
Vitae" is de periodieke onthouding, die vol
gens de bisschopen een grote mate van be
trouwbaarheid bezit, wanneer zij goed wordt
toegepast.
Maar wanneer gehuwden na zorgvuldig on
derzoek tot een andere opvatting gekomen
zijn dan kunnen zij rustig daarmee voort
gaan, zo zeggen de bisschoppen, die hun ver
klaring besluiten met de opmerking, dat in
het huwelijk de kwestie van de methode van
de geboorteregeling ondergeschikt is aan de
veel belangrijkere eis aan de gehuwden, na
melijk om steeds meer te groeien in weder
zijdse liefde.
Steeds minder rooms-kat-
holieke ouders laten hun
kinderen dopen. In 1978
was het tachtig procent te
gen 95 procent in de jaren
vijftig. Het KASKI conclu
deert dit in een rapport
„Dopen...ja, waarom eigen
lijk?", op basis van een on
derzoek vorig jaar in op
dracht van de bisschoppen
gehouden. Dat dopen voor
alle katholieke ouders geen
vanzelfsprekende zaak
meer is, blijkt volgens het
KASKI ook uit het feit,
dat ouders hun kind meest
al niet zo gauw mogelijk
na de geboorte laten dopen,
zoals tot voor kort gebrui
kelijk was. Doorgaans
wachten de meeste ouders
een half jaar, voordat zij
hun kind laten dopen. Ook
internationaal is het doop-
In verband met de Nationale
Bijbelweek, die zal worden
gehouden van 25 tot en met
31 januari, heeft de Raad
voor Contact en Overleg be
treffende de Bijbel, Planeten-
laan 113, 9742 HD Gronin
gen, vijf folders uitgegeven,
waarin de verschillende as
pecten van de Bijbelweek
worden belicht. Zij geven
respectievelijk algemene in
formatie, een bijdrage tot
tekstuitleg, aanwijzingen
voor gespreksgroepen, tips
voor de viering met kinderen
en aanwijzingen voor de sa
menstelling van een liturgie,
alsmede voorbereiding van
een preek. De Bijbelweek
heeft als thema „Steek je
licht op met elkaar".
Tegen veler verwachting in
heeft de synode van de ge
reformeerde kerken deze
week niet besloten het lid
maatschap van de Gerefor
meerde Oecumenische Sy
node (GOS) op te zeggen.
Haar relatie met deze inter
nationale organisatie van
behoudende gereformeerde
kerken staat al jarenlang
onder hevige spanning. De
GOS heeft onder meer be
zwaren tegen de theologi
sche koers van de gerefor
meerde kerken en hun lid
maatschap van de Wereld
raad van Kerken. Omge
keerd zijn de gereformeer
de kerken weinig gelukkig
met de opstelling van de
GOS inzake de apartheids
politiek in Zuid-Afrika. De
meerderheid van de synode
vond de tijd nog niet rijp
om definitief afscheid te
nemen van de GOS. Wel
meende men, dat er een on
derzoek moest komen naar
de vraag of bet GOS-lid-
maatschap niet leidt tot
medeplichtigheid aan de
apartheidspolitiek. Een
werkgroep gaat dat onder
zoeken.
De burgemeester van Jeruza
lem, Teddy Koliek, maakt
zich zorgen over het weg
trekken van christenen uit
de stad. Hij zou het toejui
chen, wanneer de christelijke
gemeente, die nu twaalfdui
zend mensen telt zou worden
uitgebreid. Daartoe is onder
meer nodig, dat het christe
lijk onderwijs wordt verbe
terd, opdat de christelijke in
tellectuelen in de stad blij
ven. Ook dienen jongeren
aan goedkopere woningen te
worden geholpen en tenslotte
moeten de moeilijkheden, die
christelijke zakenlieden heb
ben om credieten te verkrij
gen uit de wereld worden ge
holpen. Het gemeentebestuur
van Jeruzalem is bereid
daarbij alle mogelijke hulp te
verlenen.
De generale synode van de Nederlandse hervormde
kerk zal tijdens haar vergadering van 20 tot en met 22
november in Doom onder meer het concept behandelen
voor een pastorale brief over de kernbewapening, de af
sluiting van de synodale beraadslagingen over een
standpunt ten aanzien van het bezit van kernwapens.
Voorts staat op de agenda een rapportage van de discussie
over het probleem van de kernenergie, een onderwerp, dat
al eerder in de synode de aandacht vroeg. Tevens wordt ge
sproken over het jaarverslag van de Raad voor de Zending,
alsmede over de beleidsnota Kerk en School en die van de
Raad voor het Verband met andere Kerken. Ook is er een
voorstel tot concentratie van de Haagse kantoren van de
Hervormde Kerk in één gebouw.
Kardinaal
Wyszynski
zou ontslag
willen
De Poolse primaat, kardi
naal Wyszynski, heeft in
Rome een gesprek gehad
met paus Johannes Paulus
II. Over de inhoud ervan
zijn geen mededelingen ge
daan. De „International
Herald Tribune" melddc;
dezer dagen, zich beroe
pend op Poolse bronnen,
dat de kardinaal (80), mo
gelijk zijn ontslag zou in
dienen. Hiermee zou de
weg vrijkomen voor een
krachtiger figuur met een
scherper oog voor de poli
tieke ontwikkelingen in
Polen.
De kardinaal heeft op 26 au
gustus in een door de tv uit
gezonden preek de stakende,
arbeiders in Polen opgeroe
pen weer aan het werk te
gaan. Volgens het emigran
tenblad „Kultura" in Parijs
zou de kardinaal hierbij door
de regering zijn misleid. Hij
liet zich ervan overtuigen,
dat een dreigende Sovjet-in
vasie alleen dan niet zou
doorgaan als de arbeiders
weer aan het werk gingeii
Een tweede maal, dat de re
gering het prestige van de
kardinaal een slag toebrachlj
was, volgens het blad, toeri
een etmaal, nadat kerk en
staat in een communiqué van
samenwerking melding
maakten, een rechtbank wei-j
gerde de statuten van de
vrije vakbond „Solidariteit'!
zonder meer goed te keuren]
De kardinaal hoorde dit pal
toen hij al in Rome was. ft
c
v.
TRIJ
(a.l.
Can
Ex-u
het i
helft
ook
Hill
sher:
sleei
bare
taan
aan
En
UDC
(16)
Walt<
geeft
