Kwart miljard
overheidshulp
voor AVEBE
Aruba wil nauwe
banden met
Oranje behouden
£eidae6omo/nt
Vog zeker zeven kerncentrales op oevers van Maas
De schoonste handen
verzoek om bijstand
weer
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 1 NOVEMBER 1980 PAGINA 7
Bijna 700 arbeidsplaatsen weg
boeren moeten inleveren
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG De overheid
wil het aardappelzetmeel-
concern AVEBE in Veen-
dam financieel steunen met
een bedrag van bijna een
kwart miljard gulden om zo
te bereiken dat het nu in
[rote moeilijkheden verke-
ende bedrijf in 1984 weer op
igen benen kan staan,
faast de hulp ten bedrage
van 243 miljoen gulden zal
AVEBE na de al bekende
sluiting van vier bedrijven
in 1981 er in 1982 nog eens
twee moeten opdoeken. De
sanering heeft tot gevolg dat
volgend jaar 465 vaste- en
seizoenarbeidsplaatsen
verloren gaan. In 1982 ko
men daar nog eens 160 vaste-
en 50 seizoenarbeidsplaatesn
bij. Voorts zullen de bij
AVEBE aangesloten boeren
een forse inkrimping van
hun productie en een daar-
voortvloeiende inko
mensdaling moeten accepte-
Dit blijkt uit het saneringsplan
voor het bedrijf zoals minister
Braks (landbouw en visserij)
dit namens het kabinet giste-
,ren bekend heeft gemaakt. De
overheid verwacht van het
pakket maatregelen dat de
verliezen bij AVEBE, dit jaar
70 miljoen gulden, tijdens de
herstrurcturering opgevangen
kunnen worden.
Aan de overheidssteun is ove
rigens een groot aantal voor
waarden verbonden:
De bij AVEBE aangesloten
boeren zullen de komende drie
jaar genoegen moeten nemen
met een korting van vijf pro
cent op de prijs die zij voor
aan de fabriek geleverde aard
appelen krijgen.
AVEBE zal alleen aardappe
len afnemen waarvoor het be
drijf een afzetmarkt kan waar
maken. Hierdoor wordt de ex
tra sluiting van twee bedrijven
noodzakelijk. Momenteel
neemt het bedrijf alle aanbod
af.
Indien AVEBE na de sane
ringsperiode die eind 1983 af
loopt nog verliezen maakt, dan
zal het bedrijf die zelf moeten
dragen.
Over het hele plan moet voor
1 december met alle betrokke
nen overeenstemming zijn be
reikt. Die betrokkenen hebben
overigens met enige terughou
dendheid op de voorstellen ge
reageerd. Het provinciaal be
stuur van Groningen sprak
over een „regeringsdictaat,
waarover niet meer valt te
praten". Het Landbouwschap
meende dat de maatregelen
hard bij de boeren zullen aan
komen. De FNV heeft inmid
dels laten weten in principe
met het plan te kunnen in
stemmen. Een woordvoerder
van de ondernemingsraad
vond de regeling een „tegen
valler". „Het zwaard van Da
mocles blijft boven de AVEBE
hangen", zo constateerde hij.
Minister Braks noemde de si
tuatie bij AVEBE in een toe
lichting alarmerend. Via de
regeringsoplossing wil men er
alles aan doen om het bedrijf
in stand te houden, zo liet hij
weten, zonder te kunnen ga
randeren dat het bedrijf na de
sanering ook werkelijk op ei
gen benen zal kunnen staan.
Kapitein
kniktanker"
vrijgesproken;
boete
voor stuurman
)EN HAAG De 38-jarige
apitein van de „kniktanker"
Inergy Concentration is in
hoger beroep door het ge-
«chtshof van Den Haag vrij
sproken. De stuurman werd
huldig bevonden aan het
iroorzaken van het ongeval,
ij werd veroordeeld tot een
ioete van 10.000 gulden.
Op 20 oktober werd tegen bei
de zeelui een boete van 20.000
gulden geëist. De „knik" in de
lanker leidde op 22 juli bijna
ïen rampjn de Rotterdam-
haven. Het gerechtshof
chtte de schuld van de kanpi-
ein niet bewezen. De beide
Ihinese zeelieden zijn in-
liddels naar Hongkong ver-
okken. Het schip is inmid-
;ls door de reder verkocht
in een Duitse firma, die de in
reeën gesneden kolos hoogst-
aarschijnlijk gaat slopen.
Tandartsen en
iekenfondsen
achten niet
anger op
minister
IN HAAG De tandartsen
niet van plan om nog lan-
te wachten op richtlijnen
het ministerie van econo-
usche zaken voor het overleg
et de ziekenfondsen over de
ndartstarieven voor dit jaar
y willen daarom binnenkort
woon met de ziekenfondsen
tafel gaan zitten. Daarmee
rdt een eind gemöakt aan
wachten op de richtlijnen,
door een departementale
mmissie allang hadden moe-
worden vastgesteld. Dit
.'ft de Maatschappij Tand-
ïlkunde in een brief aan
inister Van Aardenne van
conomische Zaken laten we-
Hogere premie particuliere
ziektekostenverzekering
DEN HAAG De premies voor particuliere ziektekosten
verzekering gaan met ingang van 1 januari omhoog. Indivi
duele verzekeringen mogen volgens een mededeling van het
ministerie van Economische Zaken 7,75 procent duurder
worden dan dit jaar, voor zover er geen sprake is van een ei
gen risico.
Voor individuele verzekeringen met een eigen risico zijn twee
regelingen gemaakt. Als de omvang van het eigen risico in 1981
ongewijzigd blijft mogen de premies worden verhoogd met een
toeslag variërend van 8,9 procent bij een eigen risico van 250
gulden tot 13,2 procent bij een eigen risico van 3000 gulden. Bij
wijziging van de omvang van het eigen risico mogen zowel de
premies als het eigen risico stijgen met 7,75 procent.
De premies voor collectieve verzekeringen, die meestal lager
liggen, mogen in geld uitgedrukt met hetzelfde bedrag worden
verhoogd als die voor de individuele contracten zonder eigen ri
sico. De premies van verzekerden die mede worden vastgesteld
op basis van de leeftijd van de verzekerde mogen ook met 7,75
procent omhoog. Dat deel van de premies echter, dat is bestemd
voor huisartsenhulp, mag slechts verhoogd worden met één pro
cent.
Verdwenen deurwaarder
verduisterde tonnen
NIJMEGEN Het ministerie van Justitie heeft onlangs
een 42-jarige deurwaarder uit Nijmegen geschorst, omdat
hij tussen de drie en vijf ton zou hebben verduisterd. De
deurwaarder verblijft momenteel in het buitenland. De
rijksrecherche stelt een onderzoek in naar diens praktijken.
De president van de rechtbank in Arnhem heeft inmiddels het
incasso-bureau van de deurwaarder op verzoek Van het Open
baar Ministerie failliet verklaard. Volgens de Arnhemse officier
van justitie, mr. F. Boerwinkel, is het faillissement van een
deurwaarder hoogst ongebruikelijk. Deurwaarders staan for
meel onder toezicht van de president van een rechtbank. Maat
regelen tegen deurwaarders kunnen echter alleen worden geno
men door het ministerie van Justitie. Het Openbaar Ministerie is
in deze zaak betrokken omdat er strafbare feiten zijn gepleegd.
Een deel van het verduisterde geld behoort de gemeenschap toe.
De deurwaarder wordt thans gezocht door Interpol.
Generaal-majoor Roos nieuwe
bevelhebber landstrijdkrachten
DEN HAAG Tijdens een korte plechtigheid in de Prin
ses Julianakazerne in Den Haag heeft generaal-majoor J. G.
Roos gisteren de functie van bevelhebber der landstrijd
krachten overgenomen van luitenant-generaal C. de Jager.
Met ingang van 1 november is luitenant-generaal De Jager be
noemd tot chef defensiestaf. Hij is tegelijkertijd bevorderd tot
generaal, waarmee hij dan de enige vier-sterrengeneraal binnen
de krijgsmacht is. De Jager volgt in deze functie luchtmachtge-
neraal Wijting op, die met pensioen is gegaan. De chef defensies
taf is de hoogste militaire adviseur van de minister van defensie.
De bevelhebber der landstrijdkrachten is de hoogste landmacht
militair.
Koningin Beatrix bij aankomst op Aruba. Links van haar de gezaghebber van het eiland, de
heer Figaroa.
Ook bij onafhankelijkheid los van Curacao
(Van t
speciale verslagge-
Rink Drost)
OfeANJESTAD „Ook
Aruba heeft voor de onaf
hankelijkheid gekozen,
maar dat houdt niet in dat
bij die onafhankelijkheid
de banden tussen Aruba en
Oranje moeten worden ver
broken. Het hart van de be
volking van Aruba leeft
voor Oranje." Aldus de ge
zaghebber van het eiland
Aruba, Frans D. Figaroa,
gisterenmiddag tot konin
gin Beatrix en prins Claus
bij het begin van hun be
zoek aan het als ko
ningsgezind bekend staan
de Aruba.
In het centrum van Aruba's
hoofdstad Oranjestad werd
het koninklijke paar met een
grote manifestatie een warm
welkom bereid. Evenals don
derdag op Curasao was de
dag van het bezoek voor de
bevolking van Aruba een
vrije dag, wat tot gevolg had
dat heel Oranjestad en wijde
omgeving naar het piein in
het centrum van de stad le
ken te zijn gekomen. Tot ver
in de omtrek, waar niets
meer te horen of te zien viel
van wat er zich op het plein
afspeelde, wachtten drom
men mensen geduldig op het
langs komen van de konink
lijke stoet.
Zowel op de luchthaven als
in Oranjestad viel het op, dat
de Antilliaanse vlag zeer spo
radisch te zien was. Deste-
meer werd daarentegen ge
vlagd met het eigen Aru
baanse dundoek: een blauwe
achtergrond met linksboven
een rode ster en onder van
links naar rechts twee gele
strepen. Net als de korte toe
spraak van de gezaghebber
mag dit vlagvertoon teke
nend worden genoemd voor
de wijze waarop de Aruba
nen het streven naar onaf
hankelijkheid los van de An
tillen vertalen. De partij van
Betico Croes, die op het ei-
„Welkom op Aruba" werd het koninklijk paar gisteren niet al
leen toegeroepen, ..het stond ook te lezen op de T-shirts van
deze en tal van andere Arubaanse kinderen.
land een duidelijke meerder
heid heeft, wil binnen de'An
tillen een onafhankelijke po
sitie van het centrale gezag
op Curasao. Veel Arubanen
vrezen in de onafhankelijke
Antillen een zeer dominante
positie van Curasao, dat twee
en een half keer zoveel be
woners heeft. Liever zouden
ze de koppeling met Curasao
en Willemstad loslaten en de
banden met Nederland en
Oranje aanhalen.
Het vermoeden dat in het
Arubaanse gebied winbare
hoeveelheden olie zijn aan te
boren en de van Curasao
verschillende etnische op
bouw van de bevolking ver
sterken het solistische optre
den van Aruba binnen de
Antillen.
Net als ze donderdag op Cu
rasao hadden gedaan, brach
ten koningin en prins giste
renmiddag een bezoek aan de
verschillende woongebieden
op het eiland. De tafrelen die
zich bij dat bezoek afspeelden
waren in grote trekken te
vergelijken met die ver eer
der in de week. En net als
vijftien jaar geleden bij het
bezoek van de toenmalige
koningin Juliana gebeurde,
sloten de overal massaal uit
gelopen bewoners de konin
gin in hun hart.
Vanmiddag (Nederlandse
tijd) is het koninklijk paar
naar Bonaire gevlogen. Vlak
voor het vertrek verichtte de
koningin nog een officiële
daad. Ze herdoopte de naar
haar genoemde luchthaven
Prinses Beatrix in Rein (ko
ningin) Beatrix.
Kerk Brazilië in conflict met regering
SAO Paulo De beslissing van de Hoge
Raad van Brazilië om de uitwijzing van de
Italiaanse priester Vito Miracapillo te be
vestigen heeft bij de katholieke kerk van
het land kwaad bloed gezet. In een buitenge
woon scherpe verklaring zegt kardinaal
Arns, dat de kerk als één man zal reageren.
Miracapillo wordt het land uitgezet, omdat hij
geweigerd heeft de eucharistie te vieren op de
Braziliaanse onafhankelijkheidsdag, omdat
naar hij zei de mensen in zijn parochie niet
werkelijk onafhankelijk zijn. Hiermee had hij,
volgens de presidentiële woordvoerder, een po
litieke daad gesteld. Kardinaal Arns, die het
een sociale daad noemde, waarschuwde de re
gering, dat het jongste optreden de relaties tus
sen staat en kerk zal verslechteren en dat de
beslissing van de Hoge Raad in elk geval geen
verandering zou brengen in het sociale beleid
van de kerk in Brazilië.
POOR RIVIER NEDERLAND BEREIKT:
itUSSEL De bouwplannen
jor kerncentrales aan de Maas in
£gië en Frankrijk, waarover het
freede Kamerlid M. Konings
Se week schriftelijke vragen
1 Ude, zijn voor een belangrijk
fcl bekend. Het lijkt wel zeker
»t rond 1990 de oevers van de
laas zullen zijn „verrijkt" met
minstens zeven kerncentrales,
'vorens de rivier het Nederlandse
imburg bereikt
i' l gevolgen voor het Maaswater wat
betreft de verhoogde temperatuur, de
radioaktieve- en de gifbelasting, zijn
niet precies bekend maar zullen ge
voelig zijn. Volgens sommige bereke
ningen zouden in de zomerperiode,
wanneer het watertransport in de
Maas een gemiddeld minimum van
31 kubieke meter per seconde kent,
meerdere centrales hun vermogen
belangrijk moeten beperken of hun
reaktor zelfs helemaal moeten uit
schakelen (hetgeen technisch vrijwel
onmogelijk is). De Maas kan in war
me tijden niet voldoende koelwater
aanvoeren. In dit verband bestaat er
in België vooral grote ongerustheid
over het vaste voornemen van
Frankrijk om liefst vier kerncentra
les van 1.300 MegaWatt te bouwen bij
het dorpje Chooz in de Maasvallei.
Chooz, dat thans al een kleinere
kerncentrale heeft, ligt in de „Laars
van Givet", een inham van Frankrijk
in de Belgische Ardennen.
De vier Franse centrales, die aan het
eind van de jaren tachtig in bedrijf
moeten komen, zullen per seconde
negen kubieke meter koelwater uit
de Maas pompen. Drie kubieke meter
zal daarvan als damp in de lucht
worden geloosd, terwijl zes kubieke
meter met een 6,5 graden verhoogde
temparatuur weer in de Maas zal
stromen. Een lichte verhoging van de
radio-aktiviteit van het water, die
volgens de deskundigen altijd bene
den de gevarengrens zal blijven, is
daarvan onvermijdelijk het gevolg.
Maar behalve koelwater lozen de
centrales ook veel zout (gebruikt
voor het schoonhouden van de lei
dingen) en jodium (schadelijk voor de
schildklier), terwijl de rivier reeds
door talloze industrie-lozingen is
overbelast.
De bouwplannen in Gooz brengen in
België te meer onrust te weeg omdat
een twintigtal kilometers stroomaf
waarts, bij Namen, drie kubieke me
ier Maaswater per seconde wordt af
getapt voor de drinkwatervoorzie
ning van de hoofstad Brussel. België
zelf zit op kernenergiegebied echter
ook niet stil. In Tihange staat de
tweede kerncentrale op het punt om
in bedrijf te komen en is de derde in
voorbereiding. In 1986 zullen ze alle
drie werken en wordt het reeds in
Chooz opgewarmde en licht besmette
Maaswater op een kleine 40 kilome
ter stroomopwaarts van Maastricht
opnieuw en bijna even zwaar aange
sproken. Van de verhoogde tempera
tuur moeten vooral bacteriologische
besmettingen zoals botulisme worden
verwacht
VOOR de zoveelste maal in een reeks van tien lange jaren
staat de Tweede Kamer volgende week voor de vraag of het
mogelijk is om eindelijk enige wetgevende orde te brengen
in de in Nederland bar uit de hand gelopen abortus-praktijk.
De Tweede Kamer discussieert dan over het wetsontwerp
van het kabinet-Van Agt, dat de CDA-VVD-coalitie, aanvan
kelijk tegen iedere verwachting in, op-tafel wist te leggen.
De totstandkoming van dat wetsontwerp ging indertijd in het
kabinet niet zonder spanningen. Evenmin zal, naar verwacht
mag worden en naar de perikelen in de CDA-fractie deze
week al aangaven, de behandeling in de Tweede Kamer zon
der spanning zijn.
WANT CDA en VVD hebben een minieme meerderheid in
de Tweede Kamer, en dit keer behoeven de regeringspar
tijen niet, zoals in andere gevallen meestal wel zo is, te reke
nen op steun van de kleine rechtse partijen. Dat betekent,
dat van de 77 CDA- en VVD-kamerleden er slechts één uit
de boot mag vallen, wil het wetsontwerp nog een kamer
meerderheid krijgen. En dat is, bij een zo ge' lig onder
werp als de abortus provocatus, wis en waarach.0 geen klei
nigheid.
In alle abortus-ellende, waarmee wetgevend Nederland nu
al meer dan tien jaar worstelt, zou het de minst slechte uit
komst zijn, als CDA en VVD erin zouden slagen om ondanks
de vele moeilijkheden dit wetsontwerp van het kabinet Van
Agt tot wet te brengen. Het minst slechte, want fraai is het
ontwerp afgezien van de knappe wetstechnische opzet
natuurlijk allerminst. Het betekent hoe dan ook een verrui
ming van de abortus vergeleken bij de bestaande wetgeving.
Maar het betekent tegelijkertijd een reële kans op een zekere
regulering van de uit de hand gelopen, nu vrijwel normloze,
praktijk.
Om zo'n zekere regulering te krijgen is dit zeer zeker de
laatste kans. Het is volstrekt duidelijk, dat indien dit wets
ontwerp -het in de volksvertegenwoordiging niet haalt, een
ruimere parlementaire meerderheid van de PvdA en VVD
binnen enkele maanden een abortuswet in het staatsblad zal
brengen, waarin geen enkele normering meer zit. En dat zal
het CDA dan als grootste regeringspartij krachtens het re
geerakkoord moeten toestaan (omdat het zelf onmachtig is
gebleken een beter ontwerp tot wet te maken).
Met andere woorden: de reële keuze waarvoor de Tweede
Kamer volgende week staat, is die tussen dit wetsontwerp
Ruiter/Ginjaar, of een veel verdergaand, de barre praktijk
volstrekt legaliserend, ontwerp. Een derde weg is er niet
meer. En om het dan helemaal duidelijk te maken: wie vol
gende weken tégen het ontwerp van het kabinet Van Agt
stemt, stemt in wezen vóór het veel verdergaande wetsont
werp (dat PvdA en D'66 overigens al als initiatiefwetsont
werp hebben ingediend).
ENKELE mensen uit de CDA-fractie denken dit weekeinde
nog na over hun uiteindelijke houding tegenover het rege
ringsontwerp, zo heeft CDA-fractievoorzitter Lubbers mee
gedeeld. Zij doen er goed aan terdege onder ogen te zien dat
stemmen tegen dit ontwerp tegelijkertijd de weg vrij maakt
voor een volledig vrije abortuspraktijk. Natuurlijk moet ook
hun persoonlijke, gewetensvolle afweging tenslotte onge
moeid gelaten worden, maar toch moet deze vraag van een
duidelijk antwoord zijn voorzien: wie houdt uiteindelijk de
schoonste handen? Uit het bovenstaande moge blijken dat dit
ons inziens niét diegenen zijn, die straks tegen dit wetsont
werp zullen stemmen, omdat zij het te vrij vinden.
Overheid sluit op 2 januari
DEN HAAG De ministerraad heeft besloten, met het oog op
de energiebezuinigingen, de rijksdiensten op 2 januari 1981 ge
sloten te houden. Het overheidspersoneel krijgt derhalve op die
vrijdag tussen de nieuwjaarsdag en de daaropvolgende zaterdag
vrij. Met de vakorganisaties voor overheidspersoneel moet nog
worden overlegd hoe deze vrije dag verrekend zal worden.
A.W. Claussen
Amerikaanse bankman
kandidaat-directeur
voor Wereldbank
WASHINGTON -
President Carter heeft A.W.
Clausen, president van de Bank
of America, kandidaat gesteld
om Robert S. McNamara als pre
sident van de Wereldbank op të volgen. Clausen is 57 en de
hoogste functionaris van wat de grootste bank in de VS en ter
wereld is, zo blijkt uit een verklaring van het Witte Huis;
McNamara bekleedt sinds 1968 het hoogste .ambt binnen de We-
relbank, een organisatie die zich met hulpvèrlerting aan de Der
de Wereld bezighoudt. Hij treedt 1 juli 1981 af. Het president
schap van de Wereldbank is sinds haar oprichting in 1946 door
Amerikanen bekleed. De verkiezing van de president is een
zaak van het dagelijks bestuur, waarin de Amerikaanse verte
genwoordiger circa eenvijfde van de stemmen heeft. De ambte
periode van de bankpresident is vijf jaar. Volgens het Witte
Huis is Clausen, een Republikein, het meest geschikt om de ster
ke positie van de Bank ook in de jaren tachtig te kunnen waar
borgen. Na zijn kandidaatstelling verklaarde Clausen zelf de
taak van president van de Wereldbank te willen bekleden als
het dagelijks bestuur zich in zijn kandidatuur kan vinden.
Valken: Polak wist van
AMSTERDAM Volgens de Amsterdamse hoofdcommissaris
Valken was burgemeester Polak ervan op de hoogte, dat de poli
tieleiding op 22 oktober bij het ministerie van binnenlandse za
ken politiebijstand zou aanvragen voor een ontruiming van de
Groote Keyser op óf rond 4 november. Dit heeft een politie
woordvoerder laten weten.
Deze mededeling staat tegenover de verklaring van een ge
meentewoordvoerder, dat de politie deze aanvraag op grond van
afspraken zelfstandig en buiten, de burgemeester om mocht
doen. Dezelfde gemeentewoordvoerder zei gisteren dat er geen
verder commentaar van de burgemeester op deze kwestie komt.
Vooruitzichten voor zondag en
maandag opgesteld door het
KNMI op vrijdag 18 uur:
Droog en zonnig. Op veel
plaatsen nachtvorst en mid-
dagtemperatuur omstreeks 9
graden.
Weersvooruitzichten in cijfers
gemiddeld over Nederland.
Voor zondag:
Aantal uren zon 3 tot 9.
Min. temp. omstreeks 2 gr.
Max. temp. omstreeks 9 gr.
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 95 pro
cent.
Kans op een geheel droog et
maal 90 procent.
Voor maandag:
Aantal uren zon 3 tot 9.
Min. temp. omstreeks 2 gr.
Max. temp. omstreeks 9 gr.
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 95 pro
cent.
Kans op een geheel droog et
maal 90 procent
